1
сущ. устар.
1. христианство (религия, в основе которой лежит культ Иисуса Христа)
2. xristianin (последователь христианства)
2
сущ. муз. “Месихи” (отдел в мугаме “Рахаб”, иногда и в мугаме “Раст”)
Məsihi
Məsihi (1580, Kaşan, İsfahan ostanı – 1655) — mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan məşhur şair və həkim.
== Həyatı ==
Məsihi XVII əsrin ən gorkəmli şair və həkimlərindən biridir. Əslən həkimlər sulaləsindən olan Məsihinin atası Nizaməddin Əli İran və Hindistanın müxtəlif hökmdarlarının saraylarında həkimbaşı olmuşdur. Onun qardaşları Qütbə və Nasir, eləcə də oğlu Məhəmməd Hüseyn də həkim olmuşlar. Onların hamısı o dövrün butun savadlı adamları kimi şer yazmışlar.
Nizaməddin Əli oğlunun təbabət sahəsində savadlanması ilə şəxsən məşğul olur və Məsihi artıq gənc yaşlarından nəinki müalicə fəaliyyətinə başlayır, hətta müalicə həkimləri üçün sonralar böyük şöhrət qazanmış "Zabitət ül-əlac" ( "Müalicə qaydaları") adlı kitab da yazır. Lakin poetik irsinin əksər qisminin itirilməsinə baxmayaraq, Məsihi hazırda daha çox şair kimi məşhurdur. Bir sıra kiçik həcmli lirik və epik əsərləri ilə yanaşı onun 1629-cu ildə Azərbaycan türkcəsində qələmə aldığı "Vərqa və Gülşa" poeması da bizə çatmış və şairə böyük şöhrət qazandırmışdır. Bu əsərin nadir əlyazma nüsxələri Britaniya muzeyində və Tehran universitetinin kitabxanasında saxlanır. Həmin nüsxələrdən ikincisi əvvəlcə alim və şairlərə himayədarlığı ilə şöhrət tapmış, özü də ortabab şair olan Qarabağ bəylərbəyi Uğurlu xan Ziyadoğlu Qacara (bu vəzifəyə 1664-cü ildə təyin olunub) məxsus olmuşdur.
Rüknəddin Məsud Məsihi
Məsihi (1580, Kaşan, İsfahan ostanı – 1655) — mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan məşhur şair və həkim.
== Həyatı ==
Məsihi XVII əsrin ən gorkəmli şair və həkimlərindən biridir. Əslən həkimlər sulaləsindən olan Məsihinin atası Nizaməddin Əli İran və Hindistanın müxtəlif hökmdarlarının saraylarında həkimbaşı olmuşdur. Onun qardaşları Qütbə və Nasir, eləcə də oğlu Məhəmməd Hüseyn də həkim olmuşlar. Onların hamısı o dövrün butun savadlı adamları kimi şer yazmışlar.
Nizaməddin Əli oğlunun təbabət sahəsində savadlanması ilə şəxsən məşğul olur və Məsihi artıq gənc yaşlarından nəinki müalicə fəaliyyətinə başlayır, hətta müalicə həkimləri üçün sonralar böyük şöhrət qazanmış "Zabitət ül-əlac" ( "Müalicə qaydaları") adlı kitab da yazır. Lakin poetik irsinin əksər qisminin itirilməsinə baxmayaraq, Məsihi hazırda daha çox şair kimi məşhurdur. Bir sıra kiçik həcmli lirik və epik əsərləri ilə yanaşı onun 1629-cu ildə Azərbaycan türkcəsində qələmə aldığı "Vərqa və Gülşa" poeması da bizə çatmış və şairə böyük şöhrət qazandırmışdır. Bu əsərin nadir əlyazma nüsxələri Britaniya muzeyində və Tehran universitetinin kitabxanasında saxlanır. Həmin nüsxələrdən ikincisi əvvəlcə alim və şairlərə himayədarlığı ilə şöhrət tapmış, özü də ortabab şair olan Qarabağ bəylərbəyi Uğurlu xan Ziyadoğlu Qacara (bu vəzifəyə 1664-cü ildə təyin olunub) məxsus olmuşdur.
Məsihin Qolqofa yolunda çöküşü (Rafael)
Məsihin Qolqofa yolunda çöküşü (it. Spasimo di Sicilia) — İntibah dövrü İtaliya rəssamı Rafael Santinin yağlı boya ilə işlədiyi rəsm əsəri. Rafel əsəri 1516–1517-ci illərdə çəkmişdir. Əsər Rafael Santinin yaradıcılığının Roma dövrünə aid edilir. Məsihin Qolqofa yolunda çöküşü əsəri hal-hazırda İspaniyada Madrid şəhərində [[]Prado muzeyində] saxlanılır.
Məsihin dirilməsi
Məsihin Dirilməsi (1499–1502), həmçinin Kinnaird Dirilməsi (rəsmin keçmiş sahibi Lord Kinnaird adı ilə) İtaliyanın Yüksək İntibah dövrü ustası Rafael Santinin ağac üzərində yağlı boya ilə çəkdiyi rəsmdir. Əsər rəssamın 1499–1502-ci illər arasında çəkilmiş ən qədim rəsmlərindən biridir. O, ehtimal olunur ki, naməlum predellanın bir hissəsidir, lakin belə bir fikir irəli sürülür ki, rəsm Rafaelin ilk qeydə alınmış əsərlərindən olan (1789-cu ildə zəlzələdə ciddi zədələnmiş, hissələri hazırda Avropa muzeylərindədir) Baronçi altarının qalan artefaktlarından biri ola bilər. Rəsm indi San Paulo İncəsənət Muzeyindədir.
Kinnaird Dirilişi, ustası Pietro Peruqinonun incə poetik üslubundan fərqli olaraq, onun təbii dramatik kompozisiya üslubunun artıq açıq-aydın olduğu Rafaelin qorunub saxlanmış ilk əsərlərindən biridir. Olduqca rasional kompozisiyaya səhnənin bütün elementlərini birləşdirən və ona qəribə animasiya ritmi verən mürəkkəb ideal həndəsə rəhbərlik edir, personajları ümumi qəhrəmanlara unikal "Xoreoqrafiya"ya çevirir. Rəsm Pinturikkio və Melozzo da Forlidən estetik təsirə malikdir, baxmayaraq ki, əsərin məkan orkestri, hərəkətə meylliliyi ilə Rafaelin 16-cı əsrin Florensiyalı bədii mühiti haqqında biliklərini göstərir.
Əsər 1954-cü ildə San Paulo İncəsənət Muzeyi tərəfindən alınıb. Muzeyin keçmiş direktoru Pietro Mariya Bardi, Romadakı Studio D'Arte Palma-dakı əməkdaşı Mario Modestininin tövsiyəsi ilə, Kinnaird Dirilişini Rafaelin əsərlərinə əlavə etmək məsuliyyətini öz üzərinə götürdü və beləliklə kompozisiya üçün iki hazırlıq işinin mövcudluğuna əsaslanaraq, onun müəllifliyi ilə bağlı qızğın müzakirələr başlayır. Bu gün Rafaelə istinad ekspertlər tərəfindən demək olar ki, yekdilliklə qəbul edilir.
Məsihin dirilməsi (Rafael)
Məsihin Dirilməsi (1499–1502), həmçinin Kinnaird Dirilməsi (rəsmin keçmiş sahibi Lord Kinnaird adı ilə) İtaliyanın Yüksək İntibah dövrü ustası Rafael Santinin ağac üzərində yağlı boya ilə çəkdiyi rəsmdir. Əsər rəssamın 1499–1502-ci illər arasında çəkilmiş ən qədim rəsmlərindən biridir. O, ehtimal olunur ki, naməlum predellanın bir hissəsidir, lakin belə bir fikir irəli sürülür ki, rəsm Rafaelin ilk qeydə alınmış əsərlərindən olan (1789-cu ildə zəlzələdə ciddi zədələnmiş, hissələri hazırda Avropa muzeylərindədir) Baronçi altarının qalan artefaktlarından biri ola bilər. Rəsm indi San Paulo İncəsənət Muzeyindədir.
Kinnaird Dirilişi, ustası Pietro Peruqinonun incə poetik üslubundan fərqli olaraq, onun təbii dramatik kompozisiya üslubunun artıq açıq-aydın olduğu Rafaelin qorunub saxlanmış ilk əsərlərindən biridir. Olduqca rasional kompozisiyaya səhnənin bütün elementlərini birləşdirən və ona qəribə animasiya ritmi verən mürəkkəb ideal həndəsə rəhbərlik edir, personajları ümumi qəhrəmanlara unikal "Xoreoqrafiya"ya çevirir. Rəsm Pinturikkio və Melozzo da Forlidən estetik təsirə malikdir, baxmayaraq ki, əsərin məkan orkestri, hərəkətə meylliliyi ilə Rafaelin 16-cı əsrin Florensiyalı bədii mühiti haqqında biliklərini göstərir.
Əsər 1954-cü ildə San Paulo İncəsənət Muzeyi tərəfindən alınıb. Muzeyin keçmiş direktoru Pietro Mariya Bardi, Romadakı Studio D'Arte Palma-dakı əməkdaşı Mario Modestininin tövsiyəsi ilə, Kinnaird Dirilişini Rafaelin əsərlərinə əlavə etmək məsuliyyətini öz üzərinə götürdü və beləliklə kompozisiya üçün iki hazırlıq işinin mövcudluğuna əsaslanaraq, onun müəllifliyi ilə bağlı qızğın müzakirələr başlayır. Bu gün Rafaelə istinad ekspertlər tərəfindən demək olar ki, yekdilliklə qəbul edilir.
İsa Məsihin heykəli
İsa Məsihin heykəli (port. O Cristo Redentor) — 38 metr hündürlüyündə olan bu heykəl Braziliyada Rio de Janeyro şəhərinə dağdan baxan Korkovado dağının üzərində ucaldılıb. Heykəl beş ilə hazırlanıb və açılışı 1931-ci ildə olub.
Dünyanın yeddi möcüzəsindən biri olaraq qəbul edilir.
İsa Məsihin tarixiliyi
İsa Məsihin tarixiliyi — Müqəddəs kitablarda rəvayət olunan İsanın tarixi və arxeolji materialllar, eləcə də mənbəşünaslığa aid sənədlər əsasında tarixi şəxsiyyət olub-olmaması və ya onun tarixi prototipinin olub-olmaması məsələsini araşdıran Elmdir Və Alimlər Məsihin Tarixliyini Qəbul edir
== İsa haqqında tarixi məlumatlar ==
İsa və ilkin xristianlar haqqında bəzi romalı tarixçilərin və yazarların əsərlərində qısa məlumatlar vardır. Bunlardan ən ilkin çağlara aid edilənlər İosif Flaviusun (lat. Josephus Flavius) (37–100), Publius Kornelius Tasit (lat. Publius Cornelius Tacitus) (56–117) və bir sıra başqa yazarların sitatlarıdır.
=== İosif Flavius ===
İosif Flaviusun yəhudi tarixinə həsr olunmuş "Antiquitates Judaicae" (azərb. Yəhudi qədimlikləri) adlı kitabında belə sözlər vardır:
"Yəhudi qədimlikləri"nin slavyan tərcüməsi də vardır. Orada yuxarıda göstərilən mübahisəli sitat yoxdur. Orada İsa haqqında başqa məlumat verilir:
Lakin burada da müəmmalı məqamlar vardır. Birincisi odur ki, əgər Flavius əslində İsanı burada xatırlamışdırsa, onda yuxarıda göstərilən saxtakarlıq nəyə lazım idi? İkincisi, bu sitatı da ilkin xristian yazarları heç yerdə xatırlamamışdırlar.
Məsihin Katedral Kilsəsi, Laqos
Məsih Marina Katedral Kilsəsi, Laqos şəhəri, Nigeriyadakı Anqlikan kilsəsidir..
== Tarixi ==
İlk kafedral binanın təməl daşı 29 mart 1867-ci ildə qoyulmuş, kafedralın təməli isə 1869-cu ildə tamamlanmışdır.
Memar Baqan Benjamin tərəfindən layihələndirilmiş binanın tikintisinə 1 noyabr 1924-cü ildə başlanılıb..
Katedralın tikintisi 1946-cı ildə tamamlanmışdır.
1976-cı ildə İngiltərə kilsəsinin ilk Afrikalı yepiskopu olmuş, keçmiş yorubalı qul olan Möhtərəm Samuel Ajayi Krouterin qalıqları kafedrala köçürülmüşdü. Kenotaf onun abidəsi kimi ucaldılıb..
Məsih Katedrali Nigeriya kilsəsindəki ən qədim Anqlikan kafedralıdır. Tarixin müxtəlif dövrlərində kafedral Qərbi Afrika əyalətinin Arxiyepiskopunun, bütün Nigeriyanın Arxiyepiskopunun və primatının iqamətgahı və Lagos kilsəsi vilayətinin Arxiyepiskopunun iqamətgahı idi.
Hal-hazırda Laqos yepiskopunun iqamətgahıdır.
İsa Məsihin Ali Ordeni
Məsihin Ali Ordeni (it. Ordine Supremo del Cristo) — 1939-cu ildə tərtib edilib və papa tərəfindən verilə bilən ən yüksək cəngavərlik adı ilə təqdim olunan ordenidir. 1987-ci ildən bu yana heç bir təltif olunma olunma həyata keçirilməyib.
== Mübahisə ==
Ordeni vermək hüququ İohann XXII-dən bəri ardıcıl papalar tərəfindən verilib. Portuqaliya monarxiyası uzun illər papanın orden vermək hüququna qarşı çıxdı. Portuqaliya tacının mövqeyi ondan ibarət idi ki, yeganə qanuni şərəf mənbəyi Tacdır.
Katolik Kilsəsinin fikrincə, papa hər bir dini ordenin başçısıdır və yüksək generalın icazəsi olmadan öz mülahizəsinə uyğun olaraq layiq bildiyi istənilən şəxsi təyin edə bilər.
== Ali Papa ordeni ==
1905-ci ildə Papa şərəflərinin ümumi yenidən qurulması çərçivəsində Papa Pius X Məsihin Papa ordeni ən yüksək Papa mükafatı elan edildi və ənənəvi olaraq katolik dövlət başçılarına verildi.
== Məhdudiyyət ==
Sərəncamın istifadəsi Papa VI Paul tərəfindən edildi. 15 aprel 1966-cı il tarixli Papal Bull Equestres Ordinis-də Paul bu əmri yalnız Papanın özü iştirak etdiyi çox xüsusi halları xatırlamaq üçün katolik dövlət başçıları ilə məhdudlaşdırdı.