Qliserin
Qliserin - (propantriol – 1, 2, 3) üçatomlu spirtlərin ən sadə nümunəsidir.
Qliserin şəffaf qatı mayedir, su ilə hər cür nisbətdə qarışır, o yüksək hidroskopikliyə malikdir və havadan 40%-dək su udur,
Məlumdur ki, təbii piylər və yağlar mürəkkəb efirlərdən, yüksək doymuş və doymamış turşulardan ibarətdir. Əsasən bunlar palmetin-, steorin- və olein turşularıdır.
Piylərin sabunlaşması adətən müxtəlif katalizatorların (turşu, qələvi, enzimlər) təsiri altında aparılır, bununla belə piylər qliserinə və piyli turşulara parçalanmırlar.
Qliserin qələvi mühitində allil spirtinin KMnO4 iştirakı ilə oksidləşmə yolu ilə alına bilər.
Müasir zamanda sənayedə sintetik qliserin əsasən propilendən (neft emalı zamanı qazlardan çıxarılan propilen əsasında) istehsal olunur.
Alınma üsulu 4 mərhələdən ibarətdir:
Propilenin xlorlaşdırılması 500C-də:
Allilxloridin allil spirtinə sabunlaşdırılması:
Xlorit turşusunun elementlərinin birləşdirilməsi:
Qliserinin xlorhidrinlərinin sabunlaşdırılması:
Qliserin allil spirtinin qələvi mühitində ehtiyatlı oksidləşməsi yolu ilə də alına bilər. Qliserinin kimyəvi xassələri onun tərkibində üç hidroksil qrupu olmalarına görə, üç sıra törəmə verə bilər, bununla belə mono- və di törəmələri iki struktur- isomer şəklində mövcud ola bilər.
Qliserin üç sıra metal törəmələri verə bilər – məsələn, qurğuşun oksidi. Bu , odeməkdir ki, qliserinin turşuluğu bir atomlu spirtlərin turşuluğundan daha yüksəkdir.