qruplaşdırmaq
qruplaşmaq
OBASTAN VİKİ
Qruplaşma (partiya)
Qruplaşma (ivr. ‏המערך‏‎) — İsraildəki iki siyasi ittifaqın adıdır, hər ikisi də İsrail İşçi Partiyasına birləşərək mövcudluğunu sona çatdırdı. İlk uyğunlaşma 1965 Mapay və Ahdut HaAvodanın ittifaqı idi. İki partiya müstəqil olaraq mövcud olmağa davam etdi, lakin birgə seçki siyahılarını təqdim etdilər. Tez-tez Əmək Birliyi adlandırılan ittifaq 1968-ci ildə Rafi ilə birləşərək unitar İsrail İşçi Partiyasını yaratana qədər üç il davam etdi.
Amadori qruplaşması
Amadori qruplaşması — aldozun N-glikozidlərinin 1-amino-1-deoksiketozaya izomerləşməsidir. İtalyan kimyaçısı Mario Amadori tərəfindən kəşf edilmişdir. Amadori qruplaşması turşular tərəfindən kataliz edilir və aldiminlərin aralıq birləşmə əmələ gələrkən yaranır. Bu zaman N-qlikozid 1-in piranoz tsiklinin açılması zamanı əmələ gələn və iminin 3-dən 2-hidroksienaminin (və ya ekvivalent olaraq, 2-aminoenol) 4 turşu katalizli tautomerləşməsindən əldə edilir. Öz növbəsində 1-amino-1-deoksiketoza 5 2-oksoaminə — tautomerləşir: Amadori qruplaşması eləcə də, qliserindehiddən alınan əsaslar üçün də xarakterikdir: R-CH(OH)CHO + R'NH2 → {\displaystyle \to } R-CH(OH)CH=NR' + H2O R-CH(OH)CH=NR' → {\displaystyle \to } R-COCH2NHR' Birincil aromatik aminlərin N-glikozidləri daha asanlıqla qruplaşır; Amadori qruplaşması da birinci və ikinci alifatik aminlərin qlikozil törəmələri halında baş verir. Amadori qruplaşması karbohidrogenlər kimyasında aldozları ketoza çevirmək üçün istifadə olunur, bu məqsədlə ketozdan və birinci aminlərdən alınan 1-amino-1-deoksiketozlar azot turşusunun təsiriylə zərərsizləşdirilir; məsələn, fruktoza qlükozadan sintez edilə bilər. Amadori qruplaşması həm də aldozlarla amin turşuları arasındakı Mayyar reaksiyasının ilk mərhələsidir ki, bu da yemək hazırlığı zamanı tünd rəngli qidaların (melanoidinlər) əmələ gəlməsinə səbəb olur. Ketoz təsiri altında N-glikozid ketozlar, analoji olaraq 2-amino-2-deoksialaldozlarda (yenidən qruplaşma Amadori və ya Hayans qruplaşması) oxşar bir mexanizm ilə yenidən qruplaşır. == İstinadlar == == Mənbə == О. А. Реутов, А. Л. Курц, К. П. Бутин Органическая химия в 4-х частях, Изд.: "БИНОМ. Лабораторя знаний", М., 2004. Ли Дж.
Bamberger qruplaşması
Bamberger qruplaşması — fenilhidroksilaminlərin qüvvətli turşunun sulu məhlulu ilə 4-aminofenol əmələ gəlməsi üçün tkəşf etdiyi kimyəvi reaksiyadır. Alman kimyaçısı Eugen Bamberger'in (1857–1932) adını daşıyır. Ümumiyyətlə başlanğıc maddə olan fenilhidroksilaminlər radium və ya sink katalizatorları iştirak etməklə nitrobenzenlərin hidrogenləşdirilməsi ilə sintez olunur. == Reaksiya mexanizmi == Bamberger reaksiyasının tənzimlənməsi mexanizmi aşağıdakı kimi izah etmək olar: Reaksiyanın birinci mərhələsində hidroksilaminə bir proton əlavə olunur və oksonium kationu əmələ gəlir (1) Su yaxşı bir ayrılma qrupu olduğundan ayrılır və n-vəziyyətindəki karbon atomunun qismən müsbət yükə sahib olduğu kation (2) əmələ gətirir. Kation (2) nükleofil reagent molekulu ilə reaksiya verərək qeyri-sabit birləşmə əmələ gətirir (3). Formula (3) ilə təmsil olunan məhsul, diaqramda göstərildiyi kimi yalnız n-vəziyyətdə deyil, orto-vəziyyətdə də yerləşə bilən bir karbonium ion yükünə malikdir, beləliklə, karbonium üçün fərqli valentlik strukturlarından istifadə olunur. ion, ümumi vəziyyətdə orto — və bir neçə məhsulun meydana gəlməsini izah etmək mümkündür. Məhsul əldə edilir Birləşmə (3) içərisində bir protonun p-karbon atomundan azot atomuna köçürülməsi ilə bir izomerik son əmələ gəlir. Sxemin ikinci və üçüncü mərhələləri, daha sonra nükleofil reaktivini ilkin vəziyyətdən fərqli bir vəziyyətə gətirən bir karbonium ionunun meydana gəlməsini təmsil edir. 1 Reaksiyanın yenidən qurulması monomolekulyar nükleofil əvəzetmənin bir formasıdır.
Brookun qruplaşması
Brookun qruplaşması - üzvi kimyada üzvi qrupda olan bir karbon atomuna bitişik bir hidroksil qrupunun oksigen atomuna keçməsi reaksiyasıdır. Son məhsul silisium efiridir. Bu proses həlqənin hərəkəti altında baş verir [1]. Reaksiya Kanadalı kimyaçı Adrian Gibbs Brook'un (1924-cü il) adını daşıyır. Silisium atomundakı əvəzedicilər alifatik (məsələn, metil) və ya aromatik (fenil) ola bilər. Alkol alifatik və ya aromatik qruplarla ikincil və ya üçüncül ola bilər. Birləşmə bir amin, natrium hidroksid, üzvi birləşmə və ya bir qələvi metal ərintisi (məsələn, natrium-kalium) ola bilər. == Reaksiya mexanizmi == Bu prosesdə ilk addım həlqədə hidroksil qrupundan bir protonun çıxarılmasıdır. Bundan əlavə, yaranan spirt nükleofil rolunu oynayır və silisium atomundakı metilen qrupunu əvəz edir. Bu mərhələ üçün keçid vəziyyəti olaraq Si-O əlaqənin artan sırası və qırılan Si-C irabitəsi ilə üç üzvlü bir dövr təklif edildi.
Vaqner-Mervein qruplaşması
Vagner-Mervein qruplaşması — bir funksional qrupun karbokation mərkəzinə 1,2-köçürülməsi reaksiyasıdır ki, bu da molekulda nukleofil əvəzetmə, çoxlu əlavə reaksiyaları zamanı baş verir. Bu reaksiya budaqlanmış karbon skeletinə malik olan karbohidrogenləri və onların törəmələrini əhatə edir. Alitsiklik birləşmələrdə yenidən qurulma çox vaxt halqa ölçüsünün dəyişməsi ilə müşayiət olunur. Həlledicinin dielektrik davamlılığının artması və həlledicinin əsaslığının azalması qruplaşma reaksiyasını sürətləndirir. Çıxan anionun, məsələn, [AlCl4]– və ya [SbCl6]– kompleks ionu şəklində aktiv birləşməsivreaksiyanın baş vermə ehtimalını artırır. Reaksiya 1899-cu ildə E. E. Vaqner tərəfindən kəşf edilmiş və 1910–1927-ci illərdə H. Mervein tərəfindən ətraflı öyrənilmişdir. Birinci növ kamfenlərin yenidən qruplaşması, Spirtlərin eyni vaxtda dehidratlaşması ilə izomerləşmə: α-pinendən kamforanın alınmasıı: • α-pinendən kamfora sintezi: • Kamfendən izobornil asetatın hazırlanması. • Santalidolun sintezi. Vaqner, G. J. Russ. Fizik.

Значение слова в других словарях