Allium
Soğan (lat. Allium) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Soğan | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Soğan |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Qida məhsulu kimi mətbəxdə bişmiş və çiy halda istifadə edilir.
Müalicəvi əhəmiyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Soğanın insan sağlığına çox böyük xeyri varmış. ABŞ-nin Kaliforniya Universitetinin əməkdaşı Dr.M.Lepinsky öz araşdırmaları nəticəsində bu qənaətə gəlmişdir ki, soğan istifadə olunması vacib olan qida məhsulları arasında mühüm yerlərdən birini tutur.
- Soğan qanda şəkərin miqdarını və təzyiqi aşağı salır
- Həzmi asanlaşdırır
- Bağırsağı təmizləyir
- Bədəndəki yaraların yaxşılaşmasını sürətləndirir
- Ürəyin funksiyasını gücləndirir
Bütün bunlarla yanaşı soğanın antibakteriyal təsirindən istifadə edərək epidemik xəstəliklərin qarşısını almaq mümkündür. Bu zaman 300 qram soğanı əzdikdən sonra üzərinə 600 qram şərab əlavə edərək 100 qram balla qarışdırın və hər gün bir qaşıq istifadə edin[3].
Növləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Allium ampeloprasum L.
- Mavi soğan (Allium caeruleum Pall.)
- Adi soğan (Allium cepa L.)
- Uzunerkəkcikli soğan (Allium macrostemon Bunge)
- Sarımsaq (Allium sativum L.)
- Qaya soğanı (Allium saxatile Bieb.)
- Parlaq soğan (Allium splendens Willd. ex Schult. et Schult. fil.)
- Ayı soğanı (Allium ursinum L.)
- Qələbə soğanı (Allium victorialis L.)
Digər növləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Allium abramsii
- Allium acuminatum
- Allium aflatunense
- Allium ampeloprasum
- Allium amplectens
- Allium atrorubens
- Allium bolanderi
- Allium burdickii
- Allium burlewii
- Allium calamarophilon
- Allium campanulatum
- Allium canadense
- Allium cernuum
- Allium chinense
- Allium cratericola
- Allium crispum
- Allium cristophii
- Allium denticulatum
- Allium diabolense
- Allium dichlamydeum
- Allium drummondii
- Allium falcifolium
- Allium fimbriatum
- Allium galanthum
- Allium giganteum
- Allium haematochiton
- Allium hickmanii
- Allium hoffmanii
- Allium howellii
- Allium hyalinum
- Allium hypsistum
- Allium jepsonii
- Allium kokanicum
- Allium lacunosum
- Allium lemmonii
- Allium longicuspis
- Allium membranaceum
- Allium moly
- Allium montanum
- Allium monticola
- Allium munzii
- Allium neapolitanum
- Allium nevadense
- Allium nigrum
- Allium obtusum
- Allium parishii
- Allium parryi
- Allium parvum
- Allium platycaule
- Allium praecox
- Allium pskemense
- Allium punctum
- Allium roseum
- Allium rouyi
- Allium sanbornii
- Allium schoenoprasum
- Allium scorodoprasum
- Allium senescens glaucum
- Allium serra
- Allium shevockii
- Allium siskiyouense
- Allium sphaerocephalon
- Allium stellatum
- Allium thunbergii
- Allium textile
- Allium tribracteatum
- Allium tricoccum
- Allium triquetrum
- Allium tuncelianum
- Allium tuolumnense
- Allium unifolium
- Allium validum
- Allium vineale
- Allium yosemitense
Dində
[redaktə | mənbəni redaktə et]"Quran"da soğan haqqında belə bir ifadə var:
"Ey Musa, biz tək növ yeməyə əsla dözə bilməyəcəyik, yetər artıq bizim üçün Rəbbinə dua et, bizə yetişdirdiyi şeylərdən; tərəvəzindən, sarımsağından, mərciməyindən və soğanından çıxarsın."[4]
— Bəqərə surəsi, 61
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ CHASE M. W., REVEAL J. L., FAY M. F., Reveal J. L., Fay M. F. A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 132–136. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00999.X
- ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 143. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ [1][ölü keçid]
- ↑ Quranda adı çəkilən bitkilər Arxivləşdirilib 2013-07-29 at the Wayback Machine (az.)
