Avropa 51 (film, 1952)

Avropa 51 (it. Europa '51, oxunuşu: euˈrɔpa tʃinkwanˈtuno) — 1952-ci ildə İtalyan rejissoru Roberto Rossellini tərəfindən İtaliyada çəkilən ağır psixoloji dramatik janrında olan filmdir. Bu film digər xarici ölkələrdə müxtəlif adlarla tanınır.

Avropa 51
it. Europa '51
"Avropa 51" filminin afişası
Janr	Dram
Rejissorlar	Roberto Rossellini Dino De Laurentis Karlo Ponti
Prodüser	Roberto Rossellini
Ssenari müəllifləri	Roberto Rossellini Sandro de Feo Mario Pannunzio İvo Perilli Brunello Rondi
Baş rollarda	İnqrid Berqman Aleksander Noks Cülyetta Mazina Tereza Pellati Ettore Cannini Marsella Rovena Tina Perna Sandro Françina
Operator	Aldo Tonti
Bəstəkar	Renzo Rossellini
Rəssamlar	Vircilio Marçili Ferdimando Ruffo
İstehsalçı	I.F.E. Releasing Corporation
İlk baxış tarixi	3 noyabr 1954 2 oktyabr 1953 15 aprel 1953 4 dekabr 1952 1 noyabr 1954 mart 1954 22 dekabr 1953 4 yanvar 1954
Filmin digər adları	Avropa 51 Greatest Love Europa 51 Mutterschicksal Su gran amor — Europa '51 No Greater Love Europe 51 Europa '51 Europa '51 Den stora kärleken Europa 51 Европа 51 Avrupa '51 Europe 51 Europa '51 Europe 51 Európa '51
Filmin növü	Dram
Müddət	113 dəqiqə
Ölkə	İtaliya
Dil	İtalyan dili
İl	1952
Rəng	Ağ-qara
Çəkiliş yeri	Roma
IMDb	ID0043511
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İtalyan neorealizmi kino axınının başladıcısı və ən əhəmiyyətli xarakterlərdən biri olan Roberto Rossellininin idarə etdiyi filmin ssenarisini də yenə Rosselini öz hekayəsindən bir neçə insanla birlikdə uyğunlaşdırıb yazmışdır. Film heyətlərinin 10-nun içində Federiko Fellini də vardır. Rosselini ayrıca Karlo Ponti və Dino de Laurentislə birlikdə filmin prodüserliyini də öz öhdəliyinə götürmüşdür.

Filmdə çəkilən İnqrid Berqman, Aleksander Noks, Ettore Cannini, Cülyetta Mazina (Federiko Fellininin arvadı) və Tereza Pellatininin oynadıqları ağ-qara filmin görünüşlərini məşhur italyan rejissoru Aldo Tonti çəkmişdir. Filmin xüsusi musiqisi isə bəstəkar, eyni zamanda rejissorun qardaşı olan Renzo Rosselliniyə aiddir (Roberto Rossellininin oğlunun adı da qardaşınınkı kimi Renzodur və kinoda prodüser olaraq çalışır).

Filmin çəkilişi zamanı İnqrid Berqman və Roberto Rossellini evli idilər. Hər ikisi də öz başlarına kino dünyasının bir nəhəng sənətçisi olmalarına baxmayaraq birlikdə etdikləri filmlər tamaşaçı tərəfindən çox aydın olmadı və maraqsızlıqla qarşılandı. Rossellininin karyerasında "Berqman Dövrü" olaraq adlandırılan bu talesiz ikinci dövrünə aid çox az film diqqətə dəyər tapmışdır. "Avropa 51" filmi də bu qaranlıq dövrün diqqət çəkən əhəmiyyətli filmlərindən biridir.

Filmdə, oğlunun intihar edərək ölməsindən sonra həyatı alt-üst olan Roma kübar cəmiyyətindən bir qadının (İrenin) həyatına məna qazandırma səyi nəticəsində solçu bir yaxınının təklifiylə Romanın kasıb səmtlərindəki sağlamlıqsız insanlarla yaxından maraqlanmağa başlaması, bunun nəticəsində Burjuaziya tərəfdarları tərəfindən təzyiqə məruz qalması və nəhayət, daş ürəkli anlayışsız əri tərəfindən psixiatrik xəstəxanaya bağlatdırılmaq istənməsi izah edilməkdədir.

28 avqust 1952-ci ildə ilk nümayişiminin edildiyi İtaliyanın ən qədim festivalı olan Venesiya Kino Festivalında Qızıl Şir mükafatına namizəd göstərilən "Avropa 51" filmi, bu festivalda "Beynəlxalq Mükafat"a layiq görülmüşdür.^[1][2][3] "Avropa 51" filmi Roberto Rossellininin ən yaxşı dramatik filmlərindən biridir.

• Geri dön, Berqman! Kinofilm hərəkəti dünyada hadisəni və icrasını uzun dörd ildir ki, gözləmişdir! (it. Torna Berqman! L'evento e le prestazioni nel mondo del cinema ha aspettato per quattro lunghi anni!)
• Bəlkə o ərini, öz evini itirib? — Onun cavabı heyrətləndirəcəkdir! (it. Avrebbe perso il marito, la sua casa? — La sua risposta vi stordire!)

1951-ci il, Roma şəhəri. Artıq İkinci dünya müharibəsi başa çatmışdır. Bu müharibənin fəlakətlərini qucaqlamağa çalışan, iqtisadi və ictimai cəhətdən dərin problemlərlə boğuşan İtaliyanın paytaxtı Romada yaşayan Amerikalı əsilli bir qadın olan İren Qirard (İnqrid Berqman) və iş adamı əri Corc (Aleksander Noks) Roma kübar cəmiyyətindən dostlarına və yoldaşlarına evlərində yeməkli bir dəvət verməkdədirlər.

Eqaist bir qadın olan İren bu cür ictimai fəaliyyətlərdən vaxt tapıb yeniyetmə uşaqları Mişel (Sandro Françina) ilə çox maraqlana bilməz, hətta onu çoxca laqeydlik edər. Əri Corc isə ondan daha da maraqsızdır. Özüylə maraqlanılmasını təmin etmək üçün davamlı səy göstərən kiçik Mişel heç cür axtardığı şəfqəti tapa bilməz. Həmin gecə dəvət əsnasında otağına göndərildiyində bir az da maraq üzərinə çəkə bilmək üçün özünü nərdivan boşluğundan aşağıya təyin atır və ağır yaralanır.

Qaldırıldığı xəstəxanada narkozun təsiriylə həkimlərə özünü öldürmək istədiyini söyləmişdir. Bunun bir qəza deyil də intihar cəhdi olduğunu öyrənməsi İreneni dərindən yaralayır və həyat tərzini dəyişdirməyə vadar edir. Ancaq o gecə yeganə uşaqları Mişel xəstəxanada ölür.

Bir müddət heç bir nahar etməyən İren, sol fikirli bir aydın olan jurnalist əmi oğlunu Andreanın (Ettore Giannini) təklifiylə Romanın kənar səmtlərində yaşayan ictimai haqqlarından məhrum qalmış kasıb insanların problemləriylə yaxından maraqlanmağa başlayır. Zamanının böyük qisimini bu köməyə möhtac insanlarla keçirir. Həyatına bir məna qazandırmaq səyi ilə və yaxşı niyyətlə başladığı bu xeyr işləri həm soyuq, həm də maddiyyətçi bir insan olan əri tərəfindən xoş qarşılanmır. Hətta Corc arvadı və Andrea arasında bir əlaqə olduğunu düşünərək qısqanclıq böhranına tutulur.

Yeganə uşağının ölümündən özünü məsul tutan və özünü əsla bağışlamayan İrenin isə dünyagörüşü dəyişmişdir. Çox uşaqlı kasıb Puqlisi ailəsinin xəstəxanadakı uşaqlarının dərman pullarını ödəyərək onun sağlamlığına qovuşmasına köməkçi olur. Ardından da gecəqonduda oturan 6 uşaqlı subay ana Passerotto (Cülyetta Mazina), sonra vərəmli bir fahişə (Tereza Pellati) və bir bank oğrusuyla dost our.

İren Bank oğrusunun qaçmasına yardım göstərir. Buna görə İren, az qala bu müqəddəs missiyasını yerinə yetirərkən həm əri, həm də köhnə Burjuaziya tərəfdarları tərəfindən təzyiqə məruz qalır. Burjuaziya tərəfdarları İrenin dinə inanmadığını və kommunist olmadığını bildirir. Onun havalandığına qərara gələn vicdansız əri onu psixiatrik xəstəxanaya göndərməyə qərar verir. Heç bir günahı olmayan, uşağını itirən və kasıblara yardım göstərən İren psixiatrik xəstəxanaya göndərilir. İren psixiatrik xəstəxanaya göndərildikdən sonra əri Corc onu görməyə gəlir. Görüşdükdən sonra İrendən ayrılır. İren psixiatrik xəstəxanadan küçəyə baxdıqda görür ki, kömək göstərdiyi insanlar onun dəli olmadığını söyləyərək, ağlamağa başlayırlar.Onların arasında az yaşlı uşaqlarda var idi. İren, onlara xoş bir təbəssümlə gülümsənməyə başlayır.

Aktyor/aktrisa	Personaj	Qeydlər
İnqrid Berqman	İren	Filmin əsas personajıdır
Aleksander Noks	Corc	İrenin əridir
Cülyetta Mazina	Passerotto	İrenin yardım göstərdiyi qadınlardan biridir
Ettore Cannini	Andrea Kasatti
Tereza Pellati	İnes
Marsella Rovena	Cənab Puqlisi
Tina Perna	Kesira
Sandro Françina	Mişel Qirard	İrenin oğludur
Qiansarlo Viqorelli	Hakim
Mariya Zanoli	Xanım Qalli
Silvana Veronese	Xanım Puqlisi
Alfred Braun	Cənab Qalli
Antonio Pietranceli	Psixoloq

"Avropa 51" filminin ssenarisi Roberto Rossellini^[4] tərəfindən 1950-ci ildə Müqəddəs Fransiskonun gülləri filminin çəkilişi bitdikdən sonra hazırlanmışdır. Rejissor filmin ssenariyasını İnqrid Berqmana Yeni ildə bir hədiyyə kimi təqdim etmişdir. İnqrid Berqman bu hadisəni belə xatırlayırdı: "Roberto Rossellini mənə deyir: Görəsən Müqəddəs Assizli Fransisko bu gün geri qayıtsaydı, biz nə edərdik?" Bu cümlədən sonra biz gülməyə başladıq. Roberto Rossellini deyir: "Mən Müqəddəs Assizli Fransisko haqqında danışmağa hazırlaşıram. Yəni, bir qadın varlı kişidən, varlı həyatından, bütün dostlarından imtina edir ki, kasıblara yardım göstərsin."

• "Avropa 51" filminin bəstəkarı Roberto Rossellininin qardaşı Renzo Rossellinidir.
• İnqrid Berqman "Avropa 51" filminin çəkilişi zamanı Roberto Rossellinidən hamilə olmuşdur. Aktrisa bu haqda "Mənim həyatım" avtobioqrafiyasında dərc etmişdir.
• "Avropa 51" filmi satışa çıxan zaman İnqrid Berqman və Roberto Rossellininin arasındakı münasibət pisləşməyə başlayır. İnqrid Berqman qızını həyat yoldaşına verərək, Rossellininin həyatını tərk edir.^[5][6]

Ölkə	Dil	Adı
Azərbaycan	Azərbaycan dili	Avropa 51
ABŞ	İngilis dili	Greatest Love
Almaniya	Alman dili	Europa 51
Avstriya	Alman dili	Mutterschicksal (alternativ ad)
Argentina	İspan dili	Su gran amor — Europa '51
Böyük Britaniya	İngilis dili	No Greater Love
Fransa	Fransız dili	Europe 51
Niderland	Holland dili	Europa '51
İtaliya	İtalyan dili	Europa '51
İsveç	İsveç dili	Den stora kärleken
Almaniya	Holland dili	Europa 51
Rusiya	Rus dili	Европа 51
Türkiyə	Türk dili	Avrupa '51
Portuqaliya	Portuqal dili	Europe 51
İspaniya	İspan dili	Europa '51
Yunanıstan	Yunan dili	Europe 51
Macarıstan	Macar dili	Európa '51

Ölkə	Çıxış tarixi
ABŞ	11 yanvar 1954 (Nyu-York)
ABŞ	3 noyabr 1954
Fransa	15 aprel 1953
Fransa	19 iyun 1953 (Paris)
AFR	2 oktyabr 1953
İtaliya	28 avqust 1952 (Venesiya Kino Festivalı)
İtaliya	4 dekabr 1952
Türkiyə	mart 1954
Danimarka	1 noyabr 1954
İsveç	4 yanvar 1954
Portuqaliya	22 dekabr 1953

İl	Nominasiya	Layiq görülüb
1952	Qızıl Şir	Roberto Rossellini[7]

İl	Mükafat	Layiq görülüb
1953	Gümüş Lenti (Milli mükafat)	İnqrid Berqman (Ən yaxşı xarici aktrisa)
1952	Gümüş Lenti (Milli mükafat)	Roberto Rossellini

• Avropa 51 — Internet Movie Database saytında.

• Avropa 51 Allmovie.com
• Avropa 51 Allrovi.com^{[ölü keçid]}
• Avropa 51 TCM Movie Database
• Avropa 51 Afisha.ru
• Avropa 51 Kinopoisk.ru