Fədək (ərəb. فدك) — Hicaz məntəqəsində Mədinə şəhərinin 160 kilometrəliyində, keçmişdə su və bulaqları olan bir kənd.[1][2][3] Fədəkin yaxınlığında Şəmrux adlı bir qala varmış ki, indi onun yerində Haet adlı Xurma palması dolu böyük bir kənd var.[4][5]
YAŞAYIŞI | |
---|---|
Ad və Ləqəbləri · Fədəkiyyə xütbəsi · Fədək · | |
FATİMƏ QURANDA | |
İnsan surəsi · Kovsər surəsi · Təthir ayəsi · Mübahilə ayəsi · Nur ayəsi | |
YERLƏR | |
Fədək · Beytül Əhzan · Bəni Haşim məhəlləsi · Səqifə | |
İNSANLAR | |
AİLƏ | Məhəmməd · Xədicə · Əli |
ÖVLADLAR | Həsən · Hüseyn · Zeynəb · Ümmü Külsüm · Möhsün |
YAXINLARI | Fizzə · Ümmü İmən · Əsma |
BAŞQALARI | Ömər bin Xəttab · Qonfoz · Müğəyrə |
BAĞLI | |
Fatimə təsbihatı · Fatimə kitabı · Fatimə lövhəsi hədisi · Mübahilə günü · Fatimiyə günləri | |
Fədək xeybərin yaxınlığındadı və hicaz yəhudilərinə strategi baxımdan böyük önəm daşıyırdı.[6] islam ordusu yəhudiləri xeybərdə məğlub etdikdən sonra yəhudilərin gücünün aradan aparilması üçün peyğəmbər Mohit adlı bir səfiri fədəkin başçılarına göndərdi. Fədək başçıları sülhü savaşdan üstün tutdular və təəhüd etdilər ki fədəkin məhsullarının yarısını ildə müsəlmanlara göndərib islam bayrağı altında yaşasınlar.[7]
Fədəkin çoxlu Xurma ağacı coşan bulaqları habelə verimli yerləri onu hicazlılar üçün çox dəyərli qılmışidi.[1][8] o zamanın ağacları kufənin 7-ci qərndəki ağaclarının dəyəri ilə birdi.[9] ömər yəhudiləri ərəbistandan eşiyə ötürəndə 50-min dirhəm fədəkin qalan yarısı üçün onlara verdi.[10]
Bir çox Əhli Şiə alimləri öz təfsir (Qurani Kərimin İsra surəsinin 26-cı ayəsinin nazil olma səbəbində) və tarix kitablarında Fədəyin Xanım Fatiməyə peyğəmbər tərəfindən bağışlanmasını qeyd etmişlər.[11][12][13][14]
Bir çox Əhli Sünnə alimləri öz təfsir (Qurani Kərimin İsra surəsinin 26-cı ayəsinin nazil olma səbəbində) və tarix kitablarında Fədəyin Xanım Fatiməyə peyğəmbər tərəfindən bağışlanmasını qeyd etmişlər.[15][16][17][18][19][20][21][22][23][24][25][26]
Fədəkiyyə xütbəsində həzrəti Fatimə Əbubəkrdən fədəkin qaytarılmasını istəyir, bunun sənədləri əhli sünnət kitablarında var.[27][28][29][30][31]
Səqifə[32] macərasından sonra Əbu Bəkr dedi ki Fədək Fatimənin olamaz və onun adamlarıni fədəkdən eşiyə ötürdü və buna görə Fatimə əbu bəkrin yanına gedib və aralarında bir söhbət keçib:
Arvad və uşaqlarıma.
Ey Peyğəmbər Qızı Atan heç pul və mal irs qoymayıbdır.
Atandan eşiddim ki dedi: mən ta diriyəm bu yerdə bir şeyə sahibəm və öləndən sonra hər şeyim müsəlmanlarındır.
Şahidin varmı?
Ey Peyğəmbər Qızı bilirsən ki ümmi imən arvatdır və onun şahidliyi mükəmməl deyil gərək bir ayrı arvat yada başqa kişi şahid gətirəsən.[33][34]
Əhli sünnət alimlərinin dediyinə görə bu hədisi[35] fəqət əbu bəkr nəql edib və kimsə onu təsdiqləməyib.[36][37][38]
Əbu Bəkrin bu[39] hədisi peyğəmbərdən eşitdiyi israrına baxaraq əhli beyt bu hədisi qəbul etməyib və ona qarşı durdular.[40][41][42] iş o yerə yetirdi ki ömər dedi ki Həzrəti Əli və Abbas Peyğəmbərin əmisi əbubəkri yalançı bilirdilər.[43]
Əhli Beyt və Abbasdan əlavə Peyğəmbərin Arvadlarıda əbubəkri bu uydurma hədisi nəql etdiyi üçün qınqdılar.[44][45]
Əhli sünnət alimlərindən Fəxrəddin Razi(فخر رازی),Caru allahi ziməxşəri(جارالله زمخشری),Təbəri(طبری ) və Bəyzavi(بیضاوی ) Quranda ki həzərati Zəkariya,Yəhya, Davud peyğəmbər və Süleyman Peyğəmbərlərin birbirlərindən irs aparması ayələrinin təfsirində əbubəkrin bu hədisi nəql etməsini doğru bilməyib və onu yalanlayıblar.[46][47][48][49][50][51]
İmami mötəzili nəql edir ki bir gün bağdadın qərbi mədrəsəsinin böyük alimlərindən biri Əli ibni fariqi dən soruşdum:
Hə, düz deyirdi.
Alim gülümsüyərək dedi ki Əgər o gün əbubəkr fədəki fatiməyə qaytarsaydı yarın fatimə gəlib deyərdi sən mənim ərimin yerini qəsb edibsən və əbubəkr gərək xilafəti əliyə verərdi.