Fəxrəddin Kırzıoğlu

Mehmed Fəxrəddin Kırzıoğlu və ya daha çox bilinən adı ilə Fəxrəddin Kırzıoğlu (d. 10 mart 1917, Mamaş, Qars, Türkiyə - ö. 10 fevral 2005, Ankara, Türkiyə) — qumuq əsilli türk tarixçi və yazıçı. Ən çox Qafqaz, Qars, Şərqi Anadolu ilə bağlı tədqiqatlar aparan Kırzıoğlu kürdlər, lazlar, həmşinlilər və Samsthe atabəylərinin türk kökənli olduğunu iddia etmişdir.^[1] Bu iddiaların kürdlər və lazların əksəriyyəti tərəfindən qəbul edilməməsinə baxmayaraq, müəyyən qədər saya malik hemşinli Kırzıoğlunun iddialarının doğru olduğunu düşünməkdədir.

Fəxrəddin Kırzıoğlu
türk. Mehmet Fahrettin Kırzıoğlu
Doğum tarixi	10 mart 1917
Doğum yeri	Mamaş, Qars, Osmanlı imperiyası
Vəfat tarixi	10 fevral 2005 (87 yaşında)
Vəfat yeri	Ankara, Türkiyə
Vətəndaşlığı	Türkiyə
Elmi dərəcəsi	Tarix elmləri doktoru

Fəxrəddin Kırzıoğlu Kırzıoğlu Mehmed Dərviş Əfəndi və Hafizə Hesna Xoca Xanımın ilk uşaqları olaraq 1917-ci ildə Qarsda anadan olmuşdur.

Kırzıoğlu ingilis, fransız və fars dillərini bilmişdir.

Liseyə qədərki təhsilini Qarsda alan Kırzıoğlu 1934-cü ildə Ərzurum liseyindən məzun olmuş və İstanbul Universiteti Tibb fakültəsinə qəbul olmuşdur. 1967-ci ildə isə özünün doktorantura təhsilini tamamlamışdır. Onun doktorantura mövzusu "Osmanlıların Qafqaz ellərini fəthi" olmuşdur.

1982-ci ildə "Ani şəhərinin tarixi" adlı elmi əsəri ilə professor olmuşdur.^[2]

Kırzıoğlu ailəvi səbəblərə görə təhsilinə davam edə bilməmiş və 1936-1937-ci illər arasında Posofda xalq ədəbiyyatı antologiyaları hazırlamışdır. Sonrakı illərdə Qars liseyində tarix müəllimliyi edən Kırzıoğlu 1946-cı ildə İstanbul Universiteti Tarix fakültəsindən məzun olmuşdur. Bundan sonrakı 9 il boyunca müxtəlif şəhərlərdə tarix müəllimliyi etmişdir. Sıra ilə Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi Arxiv İdarəsində müdir köməkçiliyi, Türk Ensiklopediyasında mütəxəsislik və Türkiyə Təhsil Nazirliyi Müəllimi İş Dövründə Yetişdirmə Bürosunda şöbə müdirliyi etmişdir.^[1]

Kırzıoğlu doktorantura təhsilini bitirdikdən sonra Ərzurum Atatürk Universitetinin Tarix fakültəsində müəllim kimi çalışmışdır. Uzun müddət İstanbul Universitetinin Tarix fakültəsində çalışmışdır.

Bunlarla yanaşı, Kırzıoğlu Türkiyə İslam Ensiklopediyasının hazırlanmasında da iştirak etmiş və orada bəzi maddələrin müəllifi olmuşdur.^[2]

Osmanlı imperiyasında doğulub, Türkiyə Respublikasında fəaliyyət göstərsə də, Fəxrəddin Kırzıoğlunun kökü Şimali Qafqaza dayanır. Belə ki, o, mənşəcə Şimali Qafqazda yaşayan türk etnoslarından biri olan qumuqlardandır.