Konstansiya Motsart

Konstansiya Motsart (alm. Constanze Mozart‎; tam adı — Mariya Konstansiya Çeçiliya Yozefa İohanna Aloiziya (alm. Maria Constanze Caecilia Josepha Johanna Aloisia‎; 5 yanvar 1762[2][3] – 6 mart 1842[4][2][…], Zalsburq[5]) — müğənni, memuarçı, Volfqanq Amadey Motsartın həyat yoldaşı.

Konstansiya Motsart
alm. Constanze Mozart‎[1]
Doğum tarixi 5 yanvar 1762(1762-01-05)[2][3]
Vəfat tarixi 6 mart 1842(1842-03-06)[4][2][…] (80 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Müqəddəs Sebastian qəbiristanlığı[d]
Həyat yoldaşları
Uşaqları 6 (Karl Tomas Motsart, Frants Ksaver Volfqanq Motsart daxil olmaqla)
Fəaliyyəti opera müğənnisi, yazıçı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1762-ci ildə doğulmuş Konstansiya Motsart, Konstans Frans Fridolin Veberin ailəsindəki dörd qızın üçüncüsü idi. Atası teatrda kontrabas çalğıçısı və səsləndirici kimi xidmət etdiyi Manheymdə böyümüşdür. Motsartla ilk dəfə 1777-ci ildə teatrda tanış oldu, baxmayaraq ki, bəstəkar eyni teatrda opera müğənnisi olan böyük bacısı Aloisiaya aşiq oldu.

İkinci dəfə 1781-ci ildə, Konstansiyanın ailəsi Vyanaya köçəndə görüşdülər; Aloisiya bu vaxta qədər ailəli idi. Motsart bir müddət onların evində yaşadı, sonra dedi-qodu səbəbindən oranı tərk etmək məcburiyyətində qaldı, lakin çox keçmədən 1782-ci il avqustun 4-də valideynlərindən icazə almadan Konstansiya evləndi. Musiqişünaslar Konstansiyanın Motsartın yaradıcı ilhamına təsir etdiyini qəbul edirlər.

Motsartla səkkiz ildən çox yaşadığı müddətdə Konstansiya altı dəfə hamilə qaldı, ancaq dörd uşağı körpəlikdə öldü; bundan əlavə, evliliyinin son illərində tez-tez səyahət və pul çatışmazlığından əziyyət çəkirdi və 1791-ci ildə Motsartın ölümündən sonra o, iki övladı və ərinin ödənilməmiş borcları ilə tək qaldı. Onu bacıları Yozef və Aloisiya ilə birlikdə Motsartın əsərlərinin səsləndirildiyi bir neçə konsert turu təşkil etməyə və 19-cu əsrin əvvəllərində Motsartın əsərlərinin əlyazmalarını satmağa məcbur etdi.

1809-cu ildə Konstansiya Kopenhagenə getdikdən bir il sonra burada tanış olduğu Danimarka diplomatı Georq Nikolaus Nissen ilə evləndi. 1824-cü ilin avqustunda cütlük Zalsburqa köçdü, burada Konstansiya və əri Motsartın tərcümeyi-halı üzərində işləməyə başladılar. Nissenin 1826-cı ildə ölümündən iki il sonra Konstansiya tərəfindən tərcümeyi-hal nəşr edildi. Motsartın həyatını və işini tədqiq edənlər bu tərcümeyi-hala son dərəcə ehtiyatla yanaşırlar: Konstansiya Motsartın məktublarından xoşagəlməz yerləri ələ keçirməyə meyillidir və tərcümeyi-halda, Alfred Eynşteynin yazdığı kimi, bu "sükut etmədən, gizlətmədən və hətta saxtalaşdırmadan" etməmişdir[6]. Motsartın həyatından bəzi ibrətamiz lətifələrə sahib olan Konstansiya, onun erkən tərcümeyi-halları üçün maddi rol oynayırdı[7].

Konstans Zalsburqdakı Motsart ailə türbəsində dəfn edildi.

Filmoqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Biblioqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Constantin von Wurzbach: Mozart, Constanze. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. Band 19, Verlag L. C. Zamarski, Wien 1868, S. 295–297.
  • Erich Valentin: Das Testament der Constanze Mozart-Nissen. Mit biographischen Notizen über Constanze und Georg Nikolaus Nissen. In: Neues Mozart-Jahrbuch. 2, 1942, ZDB-ID 206550–2, S. 128–175.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Catalog of the German National Library (alm.).
  2. ↑ 1 2 3 4 Constanze Mozart // FemBio database (alm.).
  3. ↑ 1 2 Constanze Weber // Salzburgwiki (alm.).
  4. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  5. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11873721X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  6. ↑ Эйнштейн А. Моцарт. Личность. Творчество/ Пер. с нем. = Mozart. Sein Charakter. Sein Werk. — М.: Музыка, 1977. — С. 83, 88. — 454 с.
  7. ↑ Штейнпресс Б. С. Моцарт В. А. // Музыкальная энциклопедия / под ред. Ю. В. Келдыша. — М.: Советская энциклопедия, 1976. — Т. 3. — С. 701.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Antonicek Th. "Nissen, Konstanze von". Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950 [2003-]. İstifadə tarixi: 2016-07-03.
  • "Mozart, Constanze". Landeskunde Entdecken Online - Baden-Württemberg (LEO-BW) [2015-]. İstifadə tarixi: 2016-07-03.
  • "Mozart, Constanze". Bayerisches Musikerlexikon Online (BMLO) [2005-]. İstifadə tarixi: 2016-07-03.
  • "Mozart, Constanze". Personendatenbank der Landesbibliographie Baden-Württemberg [2011-]. İstifadə tarixi: 2016-07-03.