Martkopi

Martkopi ( gürc. მარტყოფი მარტყოფი ) - Gürcüstan Respublikasının Kvemo Kartli bölgəsinin Qardabani bələdiyyəsindəki kənd. Gürcüstanın ən qədim kəndlərindən biri [1] .

Martkopi
მარტყოფი
41°47′11″ şm. e. 45°01′20″ ş. u.HGYO
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 770 m
Xəritəni göstər/gizlə
Martkopi xəritədə
Martkopi
Martkopi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yalninski silsiləsinin cənub yamacında, Alihevi və Tevali çaylarının vadilərində, dəniz səviyyəsindən 770 metr yüksəklikdə yerləşir. Tiflisdən 17 km şimal-şərqdə, paytaxt yolundan 2 km, rayon mərkəzindən 55 km məsafədə yerləşir. Ən yaxın dəmiryol stansiyası Vazianidir (12 km).

2014-cü il siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 7.397 nəfər yaşayır.

Müəssisələr və təşkilatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənddə Tbilisi Dövlət Universitetinin fiziki-coğrafi xəstəxanası yerləşir. 2016-cı ildə Almaniyanın "Henkel" şirkəti Martkopidə Qafqazın ilk quru inşaat qarışıqları və yapışqan materialları istehsalı zavodunu inşa edib.[2]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Martqopi ərazisində əhali I-II əsrlərdən bəri yaşayır. VI əsrə qədər bu yer Akriani (daş yer) adı ilə tanınır. VI əsrdə Gürcüstana gələn Suriyalı keşişlərdən biri olan müqəddəs Antoni tərəfindən monastır quruldu. Müqəddəs özü üçün ayrıca bir qüllə tikdi və içərisində gizləndi. Güman edilir ki, bu hal yerə yeni bir ad verdi - gürcü dilindən tərcümədə "marto mkopi" "tək olmaq" deməkdir [1]. 1725-ci ildə monastır və bütün kilsələr ləzgilər tərəfindən dağıdıldı.

1625-ci ildə kəndin yaxınlığında farslarla gürcülər arasında döyüş baş verdi [3].

Kənd eyni zamanda şəhərətrafı bir ərazi kimi də tanınırdı, burada Gürcüstan eksarxının yay iqamətgahı yerləşirdi. Gürcü mədəniyyətinin nümayəndələri Nikolay Çerkezişvili (XVII-XVIII əsrlər), İvane Kobulaşvili (XVIII əsr), Stiven Jorjadze (XVIII əsr) və digərləri burada işləyiblər.

Görməli yerləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tuşmalişvili qalası
  • Martqopi monastırı [4][5]
  • Tuşmalişvili qalası

Məşhur sakinləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kirion II (1855-1918) burada yaşayırdı və burada da öldürüldü - 1917-ci ilin oktyabrından Gürcüstan Katolikos-Patriarxı olmuş, Gürcüstan Kilsəsinin otosefaliya elanından sonra ilk katolikos-patriarxı idi [6] .

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Matiashvili A., Menabde L., Sagharadze Sh., GSE, (1983) cild 6, səhifə 462, Tbilisi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Село, хранящее историю". 2018-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-04.
  2. ↑ "Gürcüstan Azərbaycana inşaat materialları ixrac etməyi planlaşdırır". 2021-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-04.
  3. ↑ Марткопская битва[ölü keçid]
  4. ↑ "Марткопский монастырь". 2018-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-04.
  5. ↑ "Марткопский монастырь − легендарная обитель в стороне от хоженых дорог". 2018-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-04.
  6. ↑ "Еп. Кирион (Георгий Садзаглишвили)". 2018-03-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-04.

Марткони  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.