Nepal zəlzələsi (2015)

Nepal zəlzələsi — 25 aprel 2015-ci ildə Nepal standart vaxtı ilə 11:56-da (Ümumdünya vaxtı ilə 6:11:26) baş verən zəlzələ. 7.8 bal gücündədir. Episentr Nepal, Lamcunqun təqribən 34 kilometr şərqi cənub-şərqidir və hiposentr təqribən 15 kilometr dərinlikdədir.[1][2] 1934-cü il Nepal-Bihar zəlzələsindən sonra bu Nepalda baş verən ən güclü zəlzələdir. Zəlzələnin nəticəsi kimi 7300-dən çox insanın [3] ölməsi məlumdur. Everest dağında ölənlərin sayı 2014 Everest uçqununda ölənlərin sayını keçir. Katmandu dərəsində, bəziləri Katmandu Durbar Meydanında olmaqla, UNESCO Ümumdünya irsi yerlərində əsrlərcə yaşı olan tikililər dağılıb.

2015 Nepal zəlzələsi
Tarix
  • 6:11:26 Ümumdünya vaxtı[1]
    25 aprel 2015-ci il
Maqnituda 7.8 Mw,[1] 8.1 Mw[2]
Hiposentrin dərinliyi 15 km[1]
Episentrin yeri 28°09′54″ şm. e. 84°43′30″ ş. u.[1]
Əhatəsi Nepal
Şimali Hindistan
Çin
Banqladeş
Butan
Ölənlər
  • 8.964
Xəsarət alanlar

7,673 ölü (rəsmi) [3]

17,200+ yaralı (rəsmi) [4]
Afterşoklar 6.6 bal - 25 aprel 12:30[5]
6.7 bal - 26 aprel 12:54 [6]
Xəritədə yeri
Nepal zəlzələsi xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Zəlzələ

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Zəlzələnin və afterşokların USGS xəritəsi.

Zəlzələ 25 aprel 2015-ci ildə, Nepal standart vaxtı ilə 11:56-da təqribən 15 kilometr dərinliyində baş verib. Episentr Nepal, Lamcunqun təqribən 29 kilometr şərqi cənub-şərqidir. Təqribən iyirmi saniyə davam edib.[7] Zəlzələ United States Geological Survey tərəfindən 7.5 bal gücündə qiymətləndirilib. Daha sonra 7.9 bala yüksəldilib və axırda 7.8 bala düşüb. Çin Zəlzələ Şəbəkələri Mərkəzi zəlzələni 8.1 balında qeyd edir. Hindistan Metereologiya Departamenti deyib ki, iki güclü titrəmə Nepalda Ümümdünya vaxtı ilə müvafiq olaraq 06:11 və 06:45-də qeydə alınıb. Birinci titrəmə Rixter şkalası ilə 7.9 bal gücündə ölçülüb və episentri paytaxt Katmandudan 80 kilometr şimal-qərbində olub. İkinci titrəmə Rixter şkalası ilə 6.6 bal olub. Seysmik fokus Yer səthindən 10 kilometr aşağıda yerləşir. Bharatpur zəlzələyə ən yaxın böyük şəhərdir, episentrdən 53 kilometr məsafədədir. Bu ikinci titrəmə Katmandudan 81 kilometr şimal-qərbdə baş verib.

4.5 balında və ya daha böyük olan iyirmidən çox afterşok baş verib. Onlardan ən böyüyü 26 apreldə baş verib, 6.76 bal gücündədir.[8][9]

İntensivlik

[redaktə | mənbəni redaktə et]

USGS vebsaytında "Sən onu hiss etdin?" cavablarına görə Katmanduda intensivlik IX (Şiddətli) olub.[1] Titrəmələr Hindistanın Bihar, Uttar Pradeş, Assam, Qərbi Benqal, Sikkim, Uttarakxand, Orissa, Andhra Pradeş ştatlarında[10] və Yeni Dehlidə hiss edilib. Orissada evlərin divarlarında kiçik çatlaqlar qeydə alınıb. Kiçik zəlzələlər Koççi kimi uzaq yerlərdə qeydə alınıb. Patnada intensivlik V (Mülayim) idi.[11] USGS vebsaytında"Sən onu hiss etdin?" cavablarına görə Dəkkədə intensivlik IV (Yüngül) idi.[1] Zəlzələ həmçinin Tibet[12], Pakistan[13] və Butanda hiss edilib.[1]

Təsiri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ölkələrə görə xəsarət alanlar
Ölkə Ölənlər Yaralılar İstinadlar
 Nepal > 7,566
 > 16,391 [14][15]
 Hindistan 78 288 [16]
 ÇXR 25 383 [17]
 Banqladeş 4 200 [18]
Cəmi > 7,673 > 17,262
Nepalda xəsarət alan xaricilər
Ölkələr Ölənlər İstinadlar
 Hindistan 40 [19]
 Fransa 10 [20]
 ÇXR 4 [21]
 İtaliya 4 [22]
 ABŞ 4 [23]
 Kanada 2 [24]
 Almaniya 2 [25][26]
 Avstraliya
 Hindistan 		1 [27][28]
 Estoniya 1 [29]
 Honkonq
 Böyük Britaniya 		1 [30][31]
 İsrail 1 [32]
 Yaponiya 1 [33]
 Yeni Zelandiya 1 [34]
 İspaniya 1 [35]
Cəmi 73

Yalnızca Nepalda 7000-dən çox adam ölüb və 14000-dan çox adam yaralanıb.[14][15]

Zəlzədə Everest dağında qar uçqununa səbəb olub, ən azı 19 nəfər ölüb.[36]

UNESCO Ümumdünya irsi olan Katmandu Dubar meydanının, həmçinin 1832-ci ildə tikilən Dxaraxara qülləsinin və Qorkhadakı Manakamana məbədinin dağıldığı xəbər verilir. Canaki Mandirin şimal hissəsi və Patan Durban meydanının da dağıldığı məlumat verilir. Bütün beynəlxalq hava nəqliyyatı təxirə salınıb. Ancaq Tribxuvan Beynəlxalq Aeroportunda heç bir ölüm halı qeydə alınmayıb.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "M7.8 – 29 km ESE of Lamjung, Nepal". United States Geological Survey. 25 April 2015. 19 November 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  2. ↑ 1 2 "尼泊尔8.1级地震 西藏日喀则吉隆镇有村民受伤" (Chinese). workercn.cn. 25 April 2015. 4 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  3. ↑ 1 2 "Nepal PM faces ire of quake victims". The Hindu. 29 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 April 2015.
  4. ↑ "The Assam Tribune Online". 2015-05-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-31.
  5. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; usgs2 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  6. ↑ "M6.7 - 17km S of Kodari, Nepal". usgs.gov. 2015-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-26.
  7. ↑ "Powerful earthquake hits Nepal". Al Jazeera. 25 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  8. ↑ Kim Hjelmgaard. "Nepal hit by major aftershock as search for quake survivors intensifies". USA Today. 26 April 2015. 7 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 April 2015.
  9. ↑ "Fresh Tremors in North India, Including Delhi, a Day After Nepal Earthquake". NDTV. 26 April 2015. 28 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 April 2015.
  10. ↑ "Andhra Pradesh earthquake update: Aftershocks of Nepal Earthquake felt in Visakhapatnam, Godavari and Srikakulam districts". 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-25.
  11. ↑ "Massive 7.9 Earthquake jolts Bihar, North India and Nepal". news.biharprabha.com. 25 April 2015. 27 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  12. ↑ "尼泊尔8.1级地震致中国西藏震感强烈有房屋倒塌" (Chinese). China News. 25 April 2015. 25 April 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  13. ↑ Doug Stanglin, USA TODAY. "Hundreds dead as 7.8 magnitude quake rocks Nepal". USA TODAY. 25 April 2015. 13 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2015.
  14. ↑ 1 2 Nepal PM faces ire of quake victims Arxivləşdirilib 2015-11-06 at the Wayback Machine, The Hindu, April 29, 2015
  15. ↑ 1 2 "National Emergency Operation Centre". National Emergency Operation Centre (Nepal Govt.) on Twitter. 3 May 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2015.
  16. ↑ "Nepal earthquake: India rescues more foreign nationals under 'Operation Maitri'". Zee News. 29 April 2015. 12 September 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 April 2015.
  17. ↑ "25 dead, 383 injured in Tibet following Nepal earthquake". Xinhua. 28 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 May 2015.
  18. ↑ "4 killed, 18 Bangladesh districts affected in earthquake, says govt". Bdnews24.com. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 April 2015.
  19. ↑ "40-indian-nationals-confirmed-dead-in-nepalearthquake-8-are-missing". 26 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 May 2015.
  20. ↑ "Séisme au Népal : les proches de six Français disparus annoncent leur mort" (French). RTL. 5 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2015.
  21. ↑ "Nepal earthquake: International aid effort increased". BBC News. 27 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 April 2015.
  22. ↑ "terremoto Nepal". Emergenza24. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 April 2015.
  23. ↑ "The fourth American confirmed to have died was Vinh B Truong, who had been enjoying a hiking holiday when the tragedy happened; death toll soars past 5,000". Daily Mail. 27 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 April 2015.
  24. ↑ "St. Albert couple confirmed dead following Nepal earthquake". CTV Edmonton. 2 May 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2015.
  25. ↑ Getik, Demid. "Dutch resident Uschi Dorweiler killed in Nepal earthquake - NL Times". Nltimes.nl. İstifadə tarixi: 2015-05-03.[ölü keçid]
  26. ↑ "At least one German confirmed dead in Nepal - The Local". Thelocal.de. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-03.
  27. ↑ "Kashmiri-origin mountaineer Renu Fotedar dies in Everest avalanche". Hindustan Times. 28 April 2015. 26 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2015.
  28. ↑ "Nepal earthquake: Melbourne woman Renu Fotedar killed". The Sydney Morning Herald. 27 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2015.
  29. ↑ *"Teadaolevalt on Nepali maavärinas hukkunud üks Eesti kodanik" (Estonian). Postimees. 26 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2015.
  30. ↑ "Hong Kong resident confirmed dead in Nepal earthquake as 15 more remain missing". SCMP. 28 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 April 2015.
  31. ↑ "British death in Nepal earthquake confirmed". BBC News. 2015-04-29. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-03.
  32. ↑ *"Rescue team: Body of missing Israeli found in Nepal" (English). The Times Of Israel. 3 May 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2015.
  33. ↑ "Nepal earthquake death toll expected to rise sharply - live updates". The Guardian. 27 April 2015. 26 December 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2015.
  34. ↑ Andrea Vance & Rosanna Price. "One Kiwi dead after Nepal earthquake". Staff. 28 April 2015. 24 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 April 2015.
  35. ↑ "59 españoles continúan desaparecidos tras el terremoto en Nepal". Cadenaser. 1 May 2015. 2 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2015.
  36. ↑ "Google employee killed in avalanche was 'adventure activist,' friends say - LA Times". 2022-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-29.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]