Pipistrellus nathusii

Pipistrellus nathusii (lat. Pipistrellus nathusii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yarasalar dəstəsinin hamarburunlar fəsiləsinin pipistrellus cinsinə aid heyvan növü. Bu növ cırtdan şəbpərəyə çox bənzəyir, ancaq ölçülərinə görə ondan böyükdür (kütləsi 5,1–9,5 q, bədəninin uzunluğu 41,5–52-0 mm, bazusu 31,0–35,5 mm). Qulağı nisbətən iri və itiucludur.

Pipistrellus nathusii
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Dəstə: Yarasalar Yarımdəstə: Yangochiroptera Fəsiləüstü: Vespertilionoidea Fəsilə: Hamarburunlar Yarımfəsilə: Vespertilioninae Triba: Pipistrellini Cins: Pipistrellus Növ: Pipistrellus nathusii
Beynəlxalq elmi adı
Pipistrellus nathusii Keyserl. & Johann Heinrich Blasius, 1839[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   632118 NCBI   59473 EOL   289882

Arealı Avropa və Qafqazı əhatə edir. Azərbaycanda Kiçik Qafqazdan başqa bütün təbii vilayətlərdə aşkar edilmişdir. Düzənliklərdə, xüsusən bütün Xəzəryanı ovalıqda üstünlük təşkil edir. 1000 m-ə qədər dağlarda qeydə alınmışdır.

Tapıntıların əksəriyyəti meşə və antropogen landşaftlara uyğunlaşmışdır. Aşkar edilmiş yığınların sayı istər meşələrdə, istərsə də yarımsəhralarda eynidir (1–48 heyvan). Çox vaxt tək fərdlərə də rast gəlinir. Əsas tapıntılar qışda və yazda (mayın ortalarına qədər) edilmişdir. Yayda ancaq erkəklər aşkar edilmişdir. Bir sıra göstəricilərinə görə (yaydan başqa bütün mövsümlərdə aşkar edilməsi; apreldən mayın ortalarına qədər Xəzər sahili boyunca nəzərəçarpacaq dərəcədə yığılması; böyük piy ehtiyatları) Pipistrellus nathusii köçəri növlərə aiddir. Güman edilir ki, bu heyvanlar yayı Rusiyanın şimal vilayətlərində (Volqaboyu, Qaratorpaq) keçirirlər. Başlıca olaraq tikililərdə və ağac boşluqlarında məskunlaşırlar. Bütün mövsümlərdə sığınacaqlarda temperatur xaricdəki temperatura bərabər olub, ya da ondan 1–4 C (payızda və qışda), 8–10 °C (yazda) yüksək olur.

Oktyabr, yanvar və fevralda tədqiq edilmiş dişilərin balalığında sperma olmuş, apreldə isə embriogenezin erkən mərhələləri qeydə alınmışdır. Qışda və yazda yığınların cinsi tərkibi dişilərin üstünlüyü ilə qarışıq olmuşdur. Dişilər yoxa çıxdıqdan sonra erkəklər çox vaxt tək-tək rast gəlinmişdir. Qruplarda 1–2 yaşlılar 90%-dən artığı təşkil etmişdir.

Bu yarasalarınfəallığı alaqarnlıq vaxtı – günəş batdıqdan 40–60 dəqiqə sonra başlayır. Öz sığınacaqlarının yanında ov edərək tez-tez onlara yaxın uçub gəlir və yenidən uzaqlaşırlar. Uçuşları sınıqdır: 1–2 m-ə qədər yerin səthinə enərək yenidən 10–12 m hündürlüyə şığıyırlar. Çox vaxt cüt-cüt, sanki bir-birini qovaraq, tez-tez çıxarılan cingiltili səsi ilə uçurlar. Sığınacaqdan uçduqdan 2,5 saat sonra yemlənən fərdlərin sayı azalır, gecə yarısı isə yalnız tək fərdlər uçur. Günəşin doğmasına 1,5 saat qalmış yenidən uçurlar. Dan yeri sökülərkən – quşların görünməsinə az qalmış gizlənirlər.

Əsas qidasını ikiqanadlılar (ağcaqanadlar, hünülər, cingirəklər, milçəklər), gündəcələr, bulaqçıqlar, qarışçılar, sikadkimilər, taxtabitilər və s. təşkil edir.