Pirallahı adası

Pirallahı — Xəzər dənizində, Abşeron körfəzinin eyni adlı Abşeron arxipelaqına aid ada. O, Azərbaycanda yerləşən sahəcə ən böyük adadır. Sahəsi 17,56 km², uzunluğu 12 km, eni 0,2 km-dən 4 km-ə qədərdir.

Pirallahı adası
Ümumi məlumatlar
Sahəsi 17,56 km²
Hündür nöqtəsi 8 ± 1 m
Əhalisi 15.900 nəfər (2012-ci il)
Yerləşməsi
40°28′23″ şm. e. 50°19′48″ ş. u.HGYO
Ölkə  Azərbaycan
Rayon
Arxipelaq
Akvatoriya
Pirallahı adası xəritədə
Pirallahı adası
Pirallahı adası
Pirallahı adası (Azərbaycan)
Pirallahı
link=:Fayl:
Pirallahı adası

Etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Adanı atəşpərəstliklə əlaqələndirirlər. İslam dininin buraya gəlməsiylə əlaqədar adanın adı Pirallahı olaraq dəyişdirilmişdir. Ruslar adanı (bojya svyatinya) sonradan Svyatov adını qoymuşdur. 1936-cı ildə ada inqilabçı F.A.Sergeyevin gizli partiya ləqəbinin şərəfinə "Artyom adası" adlandırıldı. 1990-cı ildə adanın köhnə adı rəsmən bərpa edilmişdir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Neftə olan ehtiyacı da nəzərə alaraq SSRİ hökuməti gözünü Pirallahıdakı neft qaynaqlarına çevirir. 1939-cu ildə Azərneftyağ Sənaye Nazirliyi tərəfindən Moskva şəhərində "Damba" tipli körpü tikilməsi üçün layihə təsdiq edilmişdir. Adanı sahilə birləşdirən körpünün tikintisi 1941-ci ildə başlanılıb. 1944-cu ildə başa catdırılır. Bununla da faktiki olaraq, Pirallahı adası yarımadaya çevrilmişdir. Abşeron körfəzi isə iki hissəyə bölünmüşdür. Bir müddət sonra isə damba üzəri ilə adaya dəmir yolu çəkilmişdir. Azərbaycan dəmiryolları Artyom adası stansiyası 13 may 1953-cü ildə istifadəyə verilmişdir. 2012-ci ildə Pirallahını Abşeron yarımadası ilə birləşdirən yeni körpünün tikintisi ilə əlaqədar, elektrik qatarlarının hərəkəti dayandırılmış və dəmir yol xətti sökülərək ləğv edilmişdir[1]. Pirallahı körpüsünün açılışı 2017-ci ilin 11 mayında baş tutmuşdur. Körpünün inşası ilə gəmilər boğazdan sərbəst şəkildə keçmə imkanı əldə etmişlər. 2012-ilin dekabrın 21-də adada yerləşən qəsəbə eyni adlı inzibati rayonun mərkəzinə çevrilir.

Coğrafiyasi və iqlimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsasən qum və gilli suxurlar üstünlük təşkil edir. Quru suptropik iqlimə malikdir. Əsas etibari ilə Xəzri küləyi hakimdir. Adanın qərb sahillərini Simali və Cənubi Abşeron körfəzləri yuyur. Adadan cənubda Qu adası, cənub-şərqdə isə Böyük Tava və Tava altı adaları yerləşir.

Ehtiyyatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas ehtiyatları neftdir.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Youtube.com". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-31.