Rezo Qabriadze

Rezo Levanoviç Qabriadze (gürc. რევაზ (რეზო) ლევანის ძე გაბრიაძე; 29 iyun 1936[1], Kutaisi, Gürcüstan SSR, SSRİ[3] – 6 iyun 2021[2], Tbilisi[2]) — Sovet və gürcü ssenaristi, dramaturq, rejissor, rəssam, heykəltaraş, Tbilisi Kukla Teatrının yaradıcısı. SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı (1989).

Rezo Levanoviç Qabriadze
gürc. რევაზ (რეზო) ლევანის ძე გაბრიაძე
Doğum adı რევაზ ლევანის ძე გაბრიაძე
Doğum tarixi 29 iyun 1936(1936-06-29)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 6 iyun 2021(2021-06-06)[2] (84 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti yazıçı, ssenarist, dramaturq, kinorejissor, heykəltaraş, rəssam, aktyor, incəsənət xadimi, səhnə dizayneri, rejissor
Təhsili
  • Ali rejissor və ssenarist kursu[d]
Mükafatları "Şərəf nişanı" ordeni "İncəsənət və Ədəbiyyat" ordeni
"Şəfəq" ordeni
"İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin komandor dərəcəsi
SSRİ Dövlət mükafatı Qızıl maska
gabriadze.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rezo Qabriadze 29 iyun 1936-cı ildə Kutaisi şəhərində anadan olub. 1964-cü ildə Tbilisi Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirib. 1967 — Moskvada ssenaristlər və rejissorlar üçün ali kurslarda təhsil almışdır. Tələbə olarkən İnquri Su Elektrik Stansiyasının tikintisində iştirak etmişdir.[4][5]

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rezo Qabriadze "Qəm eləmə!", "Mimino", "Qeyri adi sərgi", "Kin-dza-dza!", "Pasport" kimi 35-dən çox filmin ssenari müəllifidir.

1981-ci ildə Rezo Qabriadze Tbilisi Kukla Teatrının əsasını qoyub. Rezo rejissor, dramaturq, rəssam və heykəltaraş kimi pyeslər yazıb, kuklalar yaradıb və onları öz teatrının səhnəsində canlandırıb.

Xarici ölkələrdə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tbilisidə Qabriadzeyə həsr olunmuş kukla teatrı

1990-cı illərdə Rezo İsveçrə və Fransada işləmiş, burada iki dramatik tamaşaya səhnə quruluşu vermişdir: Vidi-Lozanna Teatrında "Nə kədər — Xiyabanın sonu" və Parisdə "Kutaisi". Bu iki tamaşada Piter Bruk Teatrının məşhur aktyorları — Natali Pari, Bakari Sanqare və başqaları rol ifa ediblər.

1994-cü ildə Rezo Qabriadze "Volqanın nəğməsi" tamaşasına quruluş verib, sonradan Tiflisdə adı dəyişdirilib "Stalinqrad döyüşü" olub. Bu, 1996-cı ildə Dijonda (Fransa) premyerası olan onun ən diqqət çəkən əsərlərindən biridir.

2002-ci ildə o, Teatro Vidi Lozanna (İsveçrə) teatrında yenidən "Baharımın payızı" tamaşasına qayıdıb.

2004-cü ildə Rezo Qabriadze Nyu Yorkdakı Barışnikov Rəqs Fondu üçün "Qadağan edilmiş Milad" və ya "Həkim və Xəstə" tamaşasını yazıb və rejissorluq edib. Onun premyerası Minneapolisdə, daha sonra "Linkoln Center"də və Cənubi Karolina ştatının Çarlston şəhərindəki Spoleto festivalında səhnələşdirilib.

Rezo Qabriadze 30 ildən artıq tamaşalarını dünyanın bir çox ölkələrində səhnələşdirib. O, iri beynəlxalq teatr festivallarında — Avinyon, Edinburq, Nyu-York, Toronto, Belqrad, Çarlston, Drezden, Moskva və digər şəhərlərdə iştirak edib.

Qabriadze Teatrının proqramına beş tamaşa daxildir: "Mənim baharımın payızı", "Stalinqrad", "Ramona", "Marşal de Fantierin brilyantları" və "Rezo".

Qabriadze rəssam, heykəltaraş və kitab qrafikası ustasıdır. Onun əsərləri Moskvada, Sankt-Peterburqda, Parisdə, Renedə, Dijonda sərgilənib. O, Münhendə keçirilən "Eyzenşteyndən Tarkovskiyə" adlı sərgidə iştirak edib. Onun rəngkarlıq, qrafika və heykəltaraşlıq əsərləri ABŞ, Rusiya, Almaniya, İsrail, Fransa və Yaponiyada çoxsaylı ictimai və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.

Qabriadze SSRİ Dövlət Mükafatı (1989), Rustaveli Mükafatı (Gürcüstan), Nika, Triumf, Qızıl Maska (Rusiya) laureatı, eyni zamanda Fransa Respublikasının "İncəsənət və ədəbiyyat" ordeninin Kavaleridir.

Marina Dmitrevskayanın "Rezo Qabriadze teatrı" (2005) kitabı Rezo Qabriadzenin yaradıcılığına həsr olunub.

Rezo Qabriadze 6 iyun 2021-ci ildə uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra vəfat edib.[6]. O, iyunun 10-da Mtatsminda panteonunda dəfn edilmişdir.[7]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Həyat yoldaşı — Yelena Zaxarova Qabriadze.
  • Oğlu — Levan Qabriadze (1969-cu il təvəllüdlü) — reklam və kino direktoru.
  • Qızı — Anna (1968-ci il təvəllüdlü)

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sankt-Peterburqda Fontanka çayı üzərində kiçik siskin Çijik-Pıjik heykəli
  • 1989 — SSRİ Dövlət Mükafatı — Tbilisi Dövlət Texniki Muzeyində tamaşaya qoyulmuş "Baharımızın payızı" (1985) tamaşasına görə.
  • 1992 — Nika "Pasport" filminə görə Georgi Daneliya və Arkadi Hayt ilə "Ən yaxşı ssenari" nominasiyasında.
  • 1996 — Çarskoye Selo İncəsənət Mükafatı.
  • 1996 — Triumf Mükafatı.
  • 2017 — Milli Teatr Mükafatı Qızıl Maska "teatr sənətinin inkişafında müstəsna xidmətlərinə görə".[8]
  • 2018 — "İkar" Bilirsən, ana, mən harda olmuşam?" çizgi filmi üçün "Ssenari müəllifi" nominasiyasında Milli Animasiya Mükafatı.

Düzəltdiyi heykəlləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rezo Qabriadzenin yaratdığı heykəl və abidələri :

Peterburq

  • "Çijik-Pijik" 19 noyabr 1994-cü ildə Fontankada, Mixaylovski qəsri yaxınlığında, 1-ci İnjenerni körpüsünün yaxınlığında, 12/1 nömrəli evin qarşısında quraşdırılmışdır.
  • "Mayor Kovalevin burnu" abidəsi. Memar V.B. Buxayev. Heykəltəraş Rezo Qabriadze. 1995-ci ilin oktyabrında Rimski-Korsakov prospekti, 11 ünvanında evin fasadında quraşdırılmışdır.

Odessa

  • Heykəltəraşlıq kompozisiyası — "Odessa qəhrəmanı Rabinoviç zarafatlarına abidə". 1995-ci il aprelin 1-də Odessa Ədəbiyyat Muzeyinin Heykəllər Bağında açılmışdır. Kompozisiyanın adını Mixail Jvanetski qoymuşdur.[9]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Revaz Gabriadze // Česko-Slovenská filmová databáze (çeş.). 2001.
  2. ↑ 1 2 3 4 https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2021/06/11/l-artiste-georgien-rezo-gabriadze-grand-maitre-de-la-marionnette-est-mort_6083774_3382.html.
  3. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #103663797 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  4. ↑ Vronskaya, Jeanne, (1972) Young Soviet Film Makers. London: George Allen and Unwin; p. 112
  5. ↑ "რეზო გაბრიაძე გარდაიცვალა" (gürcü). Interpressnews. 6 June 2021. 5 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 June 2021.
  6. ↑ "Скончался режиссер Резо Габриадзе". Sputnik Грузия (rus). 2021-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-06.
  7. ↑ "Резо Габриадзе похоронили в Пантеоне Мтацминда". Информационное Агентство Репорт (rus). 2021-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-11.
  8. ↑ Резо Габриадзе удостоен российский премии "Золотая маска" 20.04.2017 Arxivləşdirilib 2018-11-21 at the Wayback Machine//sputnik-georgia.ru
  9. ↑ "Скульптурная композиция "Памятник герою одесских анекдотов Рабиновичу"". 2015-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]