Sabutay bahadur

Sabutay bahadur (Monqolca: Сүбээдэй / Sübe'edei, Sübütei, Farsca: سوبداى بهادر Sūbdā'ī bahādur, Çincə: 速不台 ya da 速別額台; təq. 1175, Burxan Xaldun dağı – 1248), Çingiz xan və Ügedey xanınn öndə gələn tümən bəyi idi. Türk əsillidir.

Sabutay bahadur
Doğum tarixi təq. 1175
Doğum yeri
Vəfat tarixi 1248
Fəaliyyəti hərbi lider[d]

Sabutayın dəqiq doğum tarixi bəlli olmasa da, onun təxminən 1176-cı ildə müasir Monqolustan sərhədlərində yerləşən Urianxay bölgəsində anadan olduğu təxmin edilir. [1] Atasının adı Suri Bahadur, anasının adı Höelün xatındır. [2] Sabutay Urianxay tayfasından monqol əsilzadəsi olaraq doğulmuşdur. [3]


Sabutay gənc yaşlarında Çingiz xanın xidmətinə girdi.[1] Çingiz xanın ordusunda sürətlə yüksələn Sabutay istedadlı sərkərdə olduğunu tez bir zamanda sübut etdi. [2] Sabutay Çingiz xanın qərb səfərlərində iştirak etmiş və bir çox mühüm döyüşlərdə qələbələr qazanmışdır. Bu döyüşlərə Kalka çayı döyüşü (1223), Kiyevin mühasirəsi (1240) və Mohi döyüşü (1241) daxildir. [1][3] Eyni vaxtda Subutay 1241-ci ildə Avropaya ekspedisiya təşkil edərək Macarıstan və Polşanı işğal etdi.[2] Çingiz xanın ölümündən sonra Ögedey xanın ən mühüm sərkərdələrindən biri oldu.[1] Sabutay Monqol İmperiyasının Avropa və Yaxın Şərqə yürüşlərində mühüm rol oynamışdır. [2]


Sabutay istedadlı komandir olmaqla yanaşı, həm də ağıllı və hiyləgər strateq idi. [4] O, düşmənlərini təəccübləndirmək üçün taktiki manevrlərdən istifadə etməkdə usta idi. [5] Üstəlik, nizam-intizamlı və sadiq ordu qurmağı bacardı. [6]


Sabutay Monqol İmperiyasının ən mühüm sərkərdələrindən biri hesab olunur. [1] Onun yürüşləri və qələbələri ilə Monqol İmperatorluğunun genişlənməsində mühüm rol oynamışdır. Sabutayın ekspedisiyaları Avropa və Asiyanın tarixinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir. [6][5]


Sabutayın ölümünün dəqiq səbəbi bilinməsə də, onun qocalıqdan və ya xəstəlikdən öldüyü təxmin edilir. [2] Ölümündən sonra Monqol İmperiyasının ən mühüm sərkərdələrindən biri hesab olunurdu. [3] Onun yürüşləri və qələbələri ilə Monqol imperiyasının genişlənməsində mühüm rol oynamışdır. Sabutayın ölümündən sonra Monqol İmperiyası tənəzzül dövrünə qədəm qoydu. [6] Bu geriləmədə Sabutayın yoxluğunun mühüm rol oynadığı düşünülür. [1]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sabutay bahadurun Teymur buğa, Kukucu və Uryanxatay adlı oğlanları vardı.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Weatherford,Jack.(2004).Genghis Khan and the Making of the Modern World.New York:Three Rivers Press
  2. ↑ 1 2 3 4 5 Grousset, René. (1970).The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. London: Rutgers University
  3. ↑ 1 2 3 Man, John. (1987).Genghis Khan: Life, Death, and Conquests. New York: St. Martin's Press.
  4. ↑ Morgan, David. (1990).The Mongols. Oxford: Blackwell Publishing.
  5. ↑ 1 2 May, Timothy. (1989).The Mongol Conquests in World History. London: Reaktion Books.
  6. ↑ 1 2 3 Ratchnevsky, Paul. (1993).Genghis Khan: His Life and Legacy. Oxford: Blackwell Publishing.