Tom Reqan

Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin.

Tom Reqan (ing. Tom Regan; 28 noyabr 1938^[2], Pitsburq, Pensilvaniya^[4] – 17 fevral 2017^[3][2], Roli^[3]) heyvan hüquqları nəzəriyyəsi ilə məşğul olan bir Amerika filosofu idi. 1967-ci ildən 2001-ci ildə təqaüdə çıxana qədər müəllimlik etdiyi Şimali Karolina Dövlət Universitetində fəlsəfə doktoru idi.^[5]

Tom Reqan
ing. Tom Regan
Doğum tarixi	28 noyabr 1938(1938-11-28)[2]
Doğum yeri	Pitsburq, Allegeni qraflığı, Pensilvaniya, ABŞ[4]
Vəfat tarixi	17 fevral 2017(2017-02-17)[3][2] (78 yaşında)
Vəfat yeri	Roli, Şimali Karolina, ABŞ[3]
Vəfat səbəbi	ağciyər iltihabı
Elm sahələri	fəlsəfə[1], etika[1], Heyvan haqları[1]
İş yeri	Şimali Karolina Dövlət Universiteti
Təhsili	Virciniya Universiteti[d]
regan.animalsvoice.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Reqan, müasir heyvan hüquqları hərəkatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir etmiş bir neçə araşdırmalardan biri olan Heyvan hüquqları fəlsəfəsi mövzusunda çox sayda kitabın, o cümlədən Heyvan hüquqları(The case of Animal Rights) (1983) kitabının müəllifidir. Bunlarda o, insan olmayan heyvanların insanlar kimi "həyatın subyektləri" adlandırılan şey olduğunu və əgər rasional varlıq olmaq qabiliyyətindən asılı olmayaraq bütün insanlara dəyər vermək istəyiriksə, ardıcıl olaraq, bunu qeyri-insanlar üçün də eyni şəkildə tərif etməliyik.^[6]

1985-ci ildən həyat yoldaşı Nensi ilə birlikdə "Heyvanlara müsbət bir qayğı ilə birləşdirilmiş intellektual və bədii səylərin böyüməsini dəstəkləməyi öhdəsinə götürən" qeyri-kommersiya təşkilatı olan Mədəniyyət və Heyvanlar Fondunun həmtəsisçisi və həmsədri kimi xidmət etmişdir.^[7] Veqan Cəmiyyəti onu "cəsur bir vegeterian və aktivist" olaraq xatırlayır.^[8]

Reqan 1960-cı ildə Thiel kollecini, 1962-ci ildə magistr və 1966-cı ildə doktorluq dərəcəsini Virciniya Universitetindən alaraq bitirdi. O, 1967-ci ildən 2001-ci ilə kimi Şimali Karolina Dövlət Universitetində fəlsəfə müəllimi kimi işləmişdir. Reqan 1986-cı ildə VHS videokadrında^[9] mövcud olan "Biz hamımız Nuhuq"(We are all Noah)^[10] filmini çəkmişdir.^[11]

Heyvan hüquqları uğrunda mübahisələrdə Reqan, insan olmayan heyvanların mənəvi hüquqlara sahib olduqlarını müdafiə etdi. Fəlsəfəsi geniş hörmətlə İmanuel Kantın ənənəsinə uyğundur, baxmayaraq ki, Kantın hörmətin yalnız rasional varlıqlardan qaynaqlandığı fikrini rədd edir. Reqan, müntəzəm olaraq rasional olmayan insanlara, o cümlədən körpələrə və əqli cəhətdən zəif olan insanlara məxsusi dəyərə və buna görə hörmətlə yanaşmaq hüququmuzu təyin etdiyimizə işarə edir.

Bütün insanların ortaq olduğu iddia etdiyi vacib xüsusiyyət, rasionallıq deyil, "hər birimizin bizim üçün əhəmiyyət kəsb edən bir həyatı olması; başqa sözlə, başqası üçün dəxli olmasından asılı olmayaraq bizim üçün baş verənlər bizim üçün vacibdir" prinsipidir. Reqanın terminologiyasında hər birimiz "bir həyatın subyekti" olmağımızı yaşayırıq. Bu fərdlərə məxsusi dəyəri təyin etmək üçün həqiqi əsasdırsa, ardıcıl olmaq üçün həyatın bütün subyektlərinə, istər insan, istərsə də qeyri-insana məxsus olan dəyəri və deməli mənəvi hüquqları təyin etməliyik. Təbiidir ki, məxsusi dəyəri olan hər kəsin əsas hüququ, heç vaxt yalnız başqalarının uclarına bir vasitə kimi baxılmamaq hüququdur.

Reqanın fikrincə, bir vasitə kimi istifadə edilməməsi, zərər görməmək hüququnu özündə ehtiva edən hörmətlə davranmaq hüququna səbəb olur, Ancaq bu hüquq mütləq deyil, çünki bəzilərinin zərər görməmək hüququna hörmət etmək lazım olduğu zaman, digərinin zərər görməmək hüququ da ləğv edilməlidir.^[12]Bu fəlsəfədə bu vəziyyətlərin öhdəsindən gəlmək üçün miniride prinsipi (a.k.a. minimuma endirmək) və daha pis prinsip kimi prinsiplərdən istifadə olunur.^[13] Miniride prinsipi bir çox günahsız varlıqların hüquqlarını bir neçə günahsız varlıqların hüquqları ilə müqayisə etdikdə — hər bir şəxs eyni dərəcədə zərər verdikdə — az adamların hüquqlarını ləğv etməliyik. Pis vəziyyət prinsipində deyilir ki, iştirak edən şəxslərə müəyyən bir fəaliyyət kursu verildiyi təqdirdə müqayisəli şəkildə zərər görmədikdə, daha pis vəziyyətə düşənlərin vəziyyətini yüngülləşdirməliyik. Beləliklə, bir neçə günahsız varlığın ziyanı bir çox günahsız varlığın zərərindən çox olarsa, doğru hərəkət çoxlarının hüquqlarını alt-üst etməkdir. Bu, heyvan hüquqlarına aid olduğundan, Reqan, bir heyvanın ölümündə zərərin normal, sağlam bir insanın ölümünə vurduğu zərərin əvəzi olmadığını iddia edir. Güman edilir ki, bir heyvan həyatının sonu normal, sağlam bir insanın itkisi ilə müqayisədə daha az imkanların itirilməsinə səbəb olur. Reqanın sözlərinə görə, normal, sağlam bir itin ölümü geri dönməz komatozlu bir insanın ölümü ilə müqayisədə daha çox zərər olardı, çünki itin dönməz komatozlu insandan daha çox məmnun olmaq üçün daha çox imkanları olacaqdır.^[14] Tərəfdarlar, Reqanın heyvan hüquqları ilə bağlı arqumentinin köklü yeni bir etika nəzəriyyəsinə söykənməməsini, lakin bunun bir çoxumuzun insana etik davranışla bağlı tutduğumuz əxlaqi prinsip və fikirlərin ardıcıl tətbiqindən irəli gəldiyini iddia edirlər, Ancaq başqaları Reqanın "xas olan dəyəri" və ya "həyatın subyekti" statusunun müəyyənləşdirilə biləcəyi inamın olmamasını tənqid edir və qeyd etdikləri kifayət qədər şərtlərin — məsələn, mənada hisslərin, inancların, istəklərin olmasını qeyd edirlər. , motivlər və yaddaş — "insanlarla oxşarlığı" azaldır. Reqana görə, heyvanların yeməyə, heyvan təcrübəsinə və ticari ovçuluq üçün yetişdirilməsini ləğv etməyimizə əsas hörmətli heyvanlara edilən müraciətdən irəli gəlir. Dəri geyən, sirk ziyarət edən bir ət yeyənlər olaraq başlayan bir sıra araşdırmalar, təcrübələr və düşüncələr onu heyvanların ət, geyim və ya hüquqlarına hörmət etməyən başqa bir məqsəd üçün istifadə edə bilmədiyi qənaətinə gətirdi.

1980-ci illərdə Reqan G. E. Murun(Moore) fəlsəfəsinə dair üç kitab nəşr etdi. İlk kitab, G. E. Mur: Erkən esselər, əvvəlcə 1897–1903 arasında nəşr edilmiş, Murun heç birinin özü tərəfindən antologlaşdırılmamış esselər toplusudur. Reqan, bu sənədlərin Murun spekulyativ metafizika üçün erkən ləzzətini ortaya qoyduğunu iddia edir; Məsələn, "Hökmün Təbiəti" əsərində Mur "dünya anlayışlardan, o cümlədən varlıqlardan ibarətdir", mövcudluq da daxil olmaqla "hansı ki bu özü də bir anlayışdır …" Beləliklə, bütün bunlar mövcuddur. . . mütləq müəyyən bir qaydada bir-biri ilə əlaqəli və eyni zamanda mövcudluq anlayışı ilə əlaqəli anlayışlardan ibarətdir."Yalnız deyə bilərəm ki, cənab Bradlinin Zamanın real olmadığını sübut etməyə çalışdığı arqumentlər mənə tamamilə mükəmməl şəkildə görünür."

Reqanın ikinci etiket kitabı, "Etik ünsürlər", 1898-ci ildə Mura təqdim edilmiş on mühazirədən ibarətdir. Bu mühazirələrin böyük hissəsi Moore tərəfindən Principia Ethicaya aparıldı və Reqan'ın sözlərinə görə, bu mühazirələr Principianın səhifələrinə əhəmiyyətli bir işıq saldı. . Reqan'ın üçüncü kitabı, Bloomsbury 'in Peyğəmbəri: G. E. Mur və Onun Əxlaq Fəlsəfəsinin inkişafı, Mogan təqaüdünə verdiyi böyük töhfəni təmsil edir. Nümayəndəlik rəylərinə Bloomsburyın Peyğəmbərinin "ecazkar bir kitab" olduğunu yazan E. D. Klemke, Aurum Stroll isə "Reqan'ın bizə verdiyi Murun portreti təkcə bənzərsiz deyil … amma həqiqətən də yaxşıdır." Bu kitabda Reqan, Kantın mənəvi fəlsəfəsinə dair iki dissertasiyanı da daxil olmaqla, Kembric Universitetindəki Mur Arxivində yer almayan bir material toplusuna; Murun yazdığı məktublardan və yazdığı məktublardan ibarət yazışmalar; Həvarilər kimi tanınan Cambridge Conversazione Cəmiyyətinin iclaslarında və Sunday Essay Society Bazar Essay Cəmiyyətində oxuduğu çox sayda sənəd; və Murun 1916-cı ilin 19 aprelinə qədərtutduğu bir gündəliyini saxladı. Reqan bu materiallardan istifadə edərək, Principianın başlıca məqsədinin (Murun yazdığı kimi) "Olacaq elmi etiklər"("İncəsənət, əxlaq və din": 5 may 1901) tərəfindən söylədiyi "yalanları" ifşa edərək "Etika Elmini təvazökarlaşdırmaq" olduğunu iddia etdi. Murun fikrincə, həqiqətən elmi bir etika dəyərlər, qaydalar, vəzifə və fəzilətlərlə bağlı bəzi şeyləri sübut edə bilər. Dəyərlərə gəldikdə: belə bir etika daxili dəyəri olan özlüyündə yaxşı olanı müəyyənləşdirə bilməz. Müvafiq tədbirləri görən, dünyada mövcud olan tək şey olsaydı, nəyin yaxşı olacağını soruşan şəxslərin mühakiməsinə qalmaq lazımdır.

Davranış qaydalarına gəldikdə: Həqiqətən elmi bir etik ən çox "çox az qaydalara" riayət edilməli olduğunu müəyyən edə bilər. Hətta Common Sense tərəfindən təsdiqlənən bütün qaydalar belə uyğun gəlmir: yalnız "Common Sense tərəfindən ən çox tanınanların çoxu" mümkün namizədlərdir və hətta bu halda Moore yalnız lazımlı əsaslandırma növünün "mümkün ola biləcəyini" söyləyir. Beləliklə, demək olar ki, bütün qərarlarımızı heç bir qaydaya əsaslanmadan qəbul etmək lazımdır: Demək olar ki, bütün hallarda, "fəaliyyət qaydalarına ümumiyyətlə riayət edilməməlidir" (İbd., S. Xiii). Bu cür bütün hallarda fərdlər öz seçimlərini "hərəkətin gətirə biləcəyi təsirləri birbaşa nəzərdən keçirməklə" yönəltməlidirlər (s. XX), öz maraqlarını təmin edəcək düşüncə tərzini həyata keçirmək lazımdır, çünki bunlar genişlənir. başqalarının həyatında "güclü şəxsi marağı" olan (İbid., XX) "çox sayda üçün ən yaxşı olan kimi" "daha da genişlənmiş bir xeyirxahlıq" tələblərini təmin etməyə çalışmaq lazımdır."Və yönəldiləcək malların ümumiyyətlə daha uzaqlarına üstünlük verilməlidir. Bir sözlə, gündəlik fəaliyyətimizdə demək olar ki, bütün fəaliyyətlərimizdə əxlaq qaydaları şəklində hansı vəzifəni yerinə yetirməyimiz barədə özümüzü narahat etmədən yaşamaq və seçmək azadlığıdayıq. Fəzilətlərə gəlincə: Həqiqətən elmi bir etika, xeyirxahlıq, xeyriyyəçilik, vətəndaş düşüncəsi, sosial ədalət, vətənpərvərlik kimi fəlakətləri deyil, ehtiyatlılığın, mülayimliyin və sənayenin (Moore Prinsipiyada müzakirə olunan yeganə fəzilətlər) özəl fəzilətlərini, təqva, hörmət və ya altruizmi təbliğ etməlidir. Belə bir etik, vicdanlı vətəndaşın fəzilətlərini deyil, yaradıcı şəxsiyyətin fəzilətlərini təbliğ etməlidir. Bu əsasda Reqan, əslində "Bloomsbury'nin peyğəmbəridir", olduğu kimi, dəyərləri, davranış qaydalarını və "Bloomsbury" adı ilə sinonim olan fəzilətləri müdafiə etdiyini iddia edir. Reqanın qeyd etdiyi kimi, "bunlar küçələrin deyil, yataq otağının anarxiyası idi."Kitabxana jurnalında yazan Leon H. Brody işi aşağıdakı kimi qiymətləndirdi: "Reqanın tezisi, Murun etik fəlsəfəsi haqqında adekvat bir anlayışa Bloomsbury fonunda — avantürist, azad ruhlar qrupunun 1905–1920 arasında bir həftəlik Londonda olduğu zaman (aralarında Lytton Strachey, Virginia Woolf və John Maynard Keynes) rast gəlindiyi zaman əldə edilə biləcəyini təmin edir. Reqan bu işığa baxdıqda iddia edir ki, Principia Ethica-da deyildiyi kimi Murun düşüncəsi, ümumiyyətlə güman edildiyi kimi, status-kvoya uyğunluğunu müdafiə etməkdənsə, "seçilmək azadlığının radikal müdafiəsidir". Mövzusuna uyğun verlişlə yazılmış və fəlsəfi cəhətdən ciddi olan bu kitab həm ictimai, həm də akademik kitabxanalarda fəlsəfə və mədəniyyət tarixi kolleksiyalarında bir yerə layiqdir. "

Reqan və həyat yoldaşı Nensinin Bryan və Karen adlı iki övladı var.^[15]

Reqan 17 fevral 2017ci ildə Şimali Karolinadakı evində sətəlcəmdən öldü.^[15]

• Understanding Philosophy. Encino, California: Dickenson Publishing Co. 1975. ISBN 978-0822101222.
• Animal Rights and Human Obligations; with Peter Singer. Englewood Cliffs: New Jersey: Prentice Hall. 1976. ISBN 978-0130375315
• All That Dwell Therein: Essays on Animal Rights and Environmental Ethics. Berkeley: University of California Press. 1982. ISBN 978-0520045712.
• The Case for Animal Rights. Berkeley: University of California Press. 1983. ISBN 978-0520049048.
• Animal Sacrifices: Religious Perspectives on the Use of Animals in Science. Philadelphia: Temple University Press. 1986. ISBN 978-0877224112.
• Bloomsbury's Prophet: G. E. Moore and the Development of His Moral Philosophy. Philadelphia: Temple University Press. 1986. ISBN 978-0877224464.
• G. E. Moore: The Early Essays; edited by Tom Reqan. Philadelphia: Temple University Press. 1986. ISBN 978-0877224426.
• The Struggle for Animal Rights. Clarks Summit, Pennsylvania: International Society for Animal Rights. 1987. ISBN 978-0960263219.
• The Thee Generation: Reflections on the Coming Revolution. Philadelphia: Temple University Press. 1991. ISBN 978-0877227724.
• G. E. Moore: The Elements of Ethics; edited and with an introduction by Tom Reqan. Philadelphia: Temple University Press. 1991. ISBN 978-0877227700.
• Defending Animal Rights. Illinois: University of Illinois Press. 2000. ISBN 978-0252026119.
• The Animal Rights Debate; with Carl Cohen. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. 2001. ISBN 978-0847696635.
• Animal Rights, Human Wrongs: An Introduction to Moral Philosophy. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. 2003. ISBN 978-0742533547.
• Empty Cages: Facing the Challenge of Animal Rights. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. 2004. ISBN 978-0742533523.
• Other Nations: Animals in Modern Literature; with Andrew Linzey. Waco, Texas: Baylor University Press. 2010. ISBN 978-1602582378.
• Maud's Place and Other Southern Stories. Morrisville, North Carolina: Lulu Press Inc. 2014. ISBN 978-1304292544.
• A Better Life and Other Pittsburgh Stories. Morrisville, North Carolina: Lulu Press Inc. 2014. ISBN 978-1304292339.

• We Are All Noah (1986)
• Voices I Have Heard (1988)

• Reqan, Tom. "The Moral Basis of Vegetarianism". Canadian Journal of Philosophy. 5 (2). 1975: 181–214. doi:10.1080/00455091.1975.10716107.

• Tom Reqanın rəsmi saytı
• Heyvanlar və Mədəniyyət
• Heyvan hüquqları