Tsotne (Meqreliya knyazı)

Tsotne (gürc. ცოტნე დადიანი) — Dadianilər sülaləsinin nümayəndəsi. Gürcüstanın tanınmış siyasi xadimlərindən biri.

Tsotne
ცოტნე დადიანი
Şəxsi məlumatlar
Vəfat tarixi
Atası Şerqil Dadiani
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tsotne Xarəzmşahların və Monqol imperiyasının Gürcüstana hərbi yürüşlər təşkil etdikləri dövrlərdə fəaliyyət göstərən siyasi xadimlərdən biri idi. O, 1228-ci ildə Gürcüstan çariçası Rusudanın Xarəzmşahlara qarşı təşkil etdiyi ordunun komandanlarından biri olmuşdur. Tərəflər arasında baş tutmuş Gərni döyüşündə Gürcüstan ordusu məğlub oldu və Tiflis yenidən Xarəzmşahların əlinə keçdi. Sonraki dövrdə bölgəyə yürüşlər təşkil edən monqollar Xarəzmşahların hakimiyyətinə son qoydular və bölgə monqol hakimiyyəti altına keçdi. Çariça Rusudanın ölümündən sonra monqol hökmdarı Rusudanın oğlu VI Davidi və Rusudanın qardaşı oğlu VII Davidi Gürcüstan çarı təyin etdi. Həmçinin Gürcüstan monqol hökmdarı tərəfindən 8 tümənə (inzibati-ərazi bölgüsü) bölündü. Yeni inzibati bölgü sistemində Tsotne və Raça eristavisi Qərbi Gürcüstanın hakimi olaraq təsdiq edildilər.[1]

1246-cı ildə[2] gürcü zadəganları Cavaxeti bölgəsindəki Korxstavi qalasında cəmləşərək gizli görüş keçirdilər və monqolları bölgədən necə çıxarmaq barədə müzakirələr apardılar. Tezliklə monqollar bu hadisədən xəbər tutdular və görüşdə iştirak edən gürcü zadəganlarını bir yerə topladılar. Lakin, Tsotne və Raça eristavisi qoşun toplamaq üçün görüşdən tez ayrıldıqlarına görə monqollar onları ələ keçirə bilmədilər. Həbs edilən gürcü əyanları Monqol imperiyasının hərbi liderlərindən biri olan Çormoqun noyonun hüzuruna aparıldılar. Gürcü zadəganları bir yerə toplaşmaq məqsədlərinin sadəcə monqollara verəcəkləri xəracı hesablamaqla əlaqəli olduğunu qeyd etdilər. Lakin Çormoqun noyon buna inanmadı. Onun əmri ilə gürcülərin paltarları çıxarıldı, əl-ayaqları bağlandı və qaynar günəş şüalarının altında onlara işgəncə verilməyə başlandı.[1] Vaxuşti Baqrationiyə görə həşəratları cəlb etmək üçün gürcülərin bədənlərinə bal çəkildi.[3] Tsotne bu hadisədən xəbər tutduqdan sonra zadəganların olduğu əraziyə doğru hərəkət etdi. Bölgəyə çatdıqdan sonra paltarlarını çıxardı və digər məhkumların arasına qatıldı. Ondan bunu nə üçün etdiyi soruşulanda gürcülərin üsyan etmək kimi planlarının olmadığını və digərlər əyanların cəzalandırılacağı təqdirdə edam edilmək istədiyini bildirdi. Bundan təsirlənən Çormoqun noyon Tsotnenin bu hərəkətlərini gürcülərin təqsirsizliyinin sübutu kimi qəbul etdi və onları azad etdi.[1]

Tsotne VI Davidin İmereti çarlığındakı hakimiyyətini dəstəkləmiş və İmeretidəki Meqreliya bölgəsinin knyazı olmuşdur.[1] O, 1260-ci ildə vəfat etmişdir.[4]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 Gamq’relidze, Dmitri. Jones, Stephen (redaktor). Kartlis Tskhovreba. A History of Georgia (PDF). Tbilisi: Artanuji. 2014. 341–342. ISBN 978-9941-445-52-1. 2015-07-13 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
  2. ↑ Muskhelishvili, Davit. ვითარება საქართველოში და მის გარშემო XII-XIV საუკუნეებში [The situation in Georgia and its neighborhood in the 12th–15th centuries] // საქართველოს ისტორია: უძველესი დროიდან 2009 წლამდე [History of Georgia: from the ancient times to 2009]. Tbilisi: Gumbati. 2012. 232–247. ISBN 978-9941-0-4195-2.
  3. ↑ Rayfield, Donald. Edge of Empires: A History of Georgia. London: Reaktion Books. 2012. səh. 127. ISBN 1780230303.
  4. ↑ Toumanoff, Cyrille (1990). Les dynasties de la Caucasie Chrétienne: de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle: tables généalogiques et chronologique [Dynasties of Christian Caucasia from Antiquity to the 19th century: genealogical and chronological tables] (in French). Rome. pp. 198–204.