Uşaq endokrinologiyası

Uşaq endokrinologiyası (ing. pediatric) — uşaqlarda fiziki böyümə və cinsi inkişaf dəyişiklikləri, şəkərli diabet və bir çox digər endokrin vəzilərin pozuntuları ilə məşğul olan tibbi ixtisas.

Uşaq endokrinoloqları yaş qrupundan asılı olaraq — körpəlikdən gec yeniyetməlik və gənc yetkinlik dövrünə qədər xəstələri müalicə edirlər.

İxtisas üzrə ən çox rast gəlinən xəstəlik — 1-ci tip diabetdir, adətən tipik klinik praktikanın ən azı 50%-nı təşkil edir. Növbəti çox rast gəlinən problem — böyümə pozuntularıdır, xüsusən də böyümə hormonu müalicəsi uyğun olanlar üçün. Uşaq endokrinoloqları adətən interseks pozuntusu olan körpə və uşaqlara tibbi yardım göstərən əsas həkimlərdir.

İxtisas həmçinin uşaqlarda hipoqlikemiya və hiperqlikemiyanın digər formaları, yetkinlik dövründəki dəyişikliklər, eləcə də böyrəküstü vəzilər, qalxanabənzər vəzi və hipofiz vəzinin digər problemləri ilə məşğul olur. Bir çox uşaq endokrinoloqu sümük metabolizması, lipid metabolizması, yeniyetmə ginekologiyası və ya anadangəlmə metabolik pozuntularla maraqlanır və təcrübəyə malikdir.

ABŞ və Kanadada pediatrik endokrinologiya Amerika Pediatriya Şurasının və ya Amerika Pediatriya Osteopatik Şurasının təcrübə təlimindən sonra şuranın sertifikatına malik olur. Bu, bir neçə prosedura və diaqnostik qiymətləndirməyə diqqət yetirən nisbətən kiçik və ilk növbədə koqnitiv ixtisasdır.^[1]

Əsas Şimali Amerika peşəkar cəmiyyəti əvvəlcə Lauson Uilkins Pediatrik Endokrin Cəmiyyəti ^[2] adlandırılırdı, indi isə Pediatrik Endokrin Cəmiyyəti adlandırılır.

Digər uzun müddət davam edən uşaq endokrin assosiasiyalara Avropa Uşaq Endokrinologiyası Cəmiyyəti, Britaniya Uşaq Endokrinologiyası Cəmiyyəti, Avstraliya Uşaq Endokrin Qrupu və Yapon Uşaq Endokrinologiya Cəmiyyəti daxildir.

İxtisas üzrə peşəkar cəmiyyətlər çoxalmağa davam edir.

Uşaq endokrinoloqu təhsilini almaq üçün Amerikada pediatriyada 3 illik rezidenturanı, Türkiyədə 4 illik pediatriya rezidenturasını bitirdikdən sonra 3 il dar ixtisas rezidenturası keçmək lazımdır. Azərbaycanda isə uşaq endokrinologiyası ixtisası üçün 4 illik uşaq endokrinologiyası rezidenturasını bitirmək kifayətdir.

• Endokrinologiya
• Neyroendokrinologiya
• Reproduktiv endokrinologiya və sonsuzluq
• Reproduktiv endokrinologiya
• Pediatriya