Wildberries

Wildberries (rus. «Вайлдберриз») — Rusiyanın marketplace (onlayn satış platforması) şirkəti, 2004-cü ildə Vladislav və Tatyana Bakalçuk tərəfindən təsis edilib.[3][4][5][6][7]

Wildberries
Loqonun şəkli
Ümumi məlumatlar
Tipi özəl şirkət[d]
Sənaye pərakəndə
Təsis tarixi 2001
Baş qərargahın yeri
İqtisadi göstəriciləri
Ümumi kapital
  • 1.697.147.000 ₽ (2017)[1]
Ümumi aktivlər
  • 19.624.590.000 ₽ (2017)[1]
Ümumi gəliri
  • 118.700.000.000 ₽ (2018)[2]
Xalis mənfəəti
  • 428.253.000 ₽ (2017)[1]
Əməliyyat mənfəəti
  • 1.558.183.000 ₽ (2017)[1]
Struktur
İşçi sayı
  • 20.000 nəf.
Rəhbərlik
Təsisçi
wildberries.ru
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Ermənistan, İsrail,[8] Türkiyə,[9] Özbəkistan[10] və Azərbaycanda[11] fəaliyyət göstərir. 2016-2020-ci illərdə Rusiyada ən böyük dövriyyəyə malik internet-mağaza oldu.[12][13][14]

2024-cü ilin iyun ayında şirkət Rusiyanın ən böyük reklam operatoru olan Russ[15] ilə birləşməsini elan etdi. Bu birləşməni həyata keçirmək üçün yaradılmış hüquqi şəxs çərçivəsində Wildberries-in payı 65%, Russ-un payı isə 35% təşkil etdi.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tümendə sifarişlərin təhvil məntəqəsi

Şirkətin yaranması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İnternet-mağaza 2004-cü ildə Vladislav və Tatyana Bakalçuk cütlüyü tərəfindən təsis edilib.[7][16] 2000-ci illərin ortalarında layihəyə Sergey Anufriyev qoşuldu, o, Bakalçuklara bir neçə topdansatış alıcının imtina etdiyi böyük bir Adidas məhsulu partiyasını almağı təklif etdi. Təxminən bir il ərzində Adidas malları şirkətin əsas çeşidini təşkil edirdi.

2010-cu illər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2012-ci ildə KİV Anufriyevi Wildberries-in həmtəsisçisi kimi təqdim etdi. Anufriyev Wildberries-də təhlükəsizlik xidmətini qurdu və tərəfdaşlarla çətin danışıqlarda iştirak etdi.[17]

2012-ci ildə Wildberries Belarus bazarına çıxdı.[18]

2014-cü ildə Wildberries Qazaxıstanda sifarişləri qəbul etməyə və çatdırmağa başladı.[18]

Şirkət komissiya modelinə keçdi və malların müstəqil satın alınmasından imtina etdi. Çeşidin böyük bir hissəsini sayta təchizatçılar özləri əlavə edir. Bu model Amazon şirkətində də tətbiq edilir.[17]

2015-ci ilin yekunlarına görə, Wildberries ruslar arasında ən populyar yerli internet-mağaza oldu.[19][20]

2016-cı ilin birinci yarısında Wildberries Rusiyada (internet-mağazalar və oflayn şəbəkələr arasında)[5] onlayn satışlar üzrə birinci yerə çıxdı, bu da şirkətin öz təhvil məntəqələrinin sayının artması ilə əlaqələndirilirdi.[21] 2016-cı ildə internet-mağazanın satışları 45,6 milyard rubl olaraq qiymətləndirildi.[22]

2016-cı ildə şirkət Moskva vilayətinin Podolsk rayonundakı “Koledino” sənaye parkında 25 hektar ərazi alaraq özünün ilk anbarını tikdi. Mütəxəssislər ərazinin alınmasını 375 milyon rubla, 135 min m² sahəsi olan anbarın tikinti dəyərini isə 3,5 milyard rubla qiymətləndirdilər.[23]

Vladiqafqazda təhvil məntəqəsi

2017-ci ilin sentyabrında Podolsk yaxınlığında Rusiyanın ən böyük (145 min m² sahəyə malik) yeni paylama mərkəzinin tikintisi başlandı.[24][25]

2018-ci ildə internet-mağaza ərzaq məhsullarının satışına başladı.[26] Həmin ildə Rusiya Forbes jurnalı, “Runet-in ən dəyərli şirkətləri” reytinqində “Wildberries” MMC-ni dördüncü yerə qoyaraq şirkətin kapitalını 602 milyon dollar dəyərində qiymətləndirdi.[27] Şirkətin məlumatına görə, 2018-ci ildə Wildberries-in dövriyyəsi 72% artaraq 118,7 milyard rubl təşkil edib.[28]

2019-cu ildə Wildberries yenidən Forbes jurnalının “Runet-in ən dəyərli şirkətləri” reytinqində dördüncü yeri tutdu və şirkətin dəyəri ekspertlərin qiymətləndirməsinə görə, 1,2 milyard dollar təşkil etdi.[6] 2019-cu ildə Amerika Forbes jurnalı şirkətin təsisçisi Tatyana Bakalçuku “2019-cu ilin ən diqqətəlayiq yeni milyarderləri” siyahısına daxil etdi.[29] 1 mart 2019-cu ildən etibarən Wildberries Mexx-in yeni kolleksiyalarının eksklüziv onlayn satıcısı oldu.[30]

2019-cu ildə Wildberries Rusiyanın ən böyük moda satıcısı kimi tanındı.[31]

2019-cu ilin sonuna qədər Tatyana Bakalçuk Wildberries-in yeganə sahibi idi, lakin 31 dekabr 2019-cu ildə şirkətin 1%-ni həyat yoldaşına verdi.[32]

2020-ci illər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Noyabr 2020-ci ildə “Qara Cümə” aksiyasından sonra Wildberries şirkətində yenidən İT-sektorda kütləvi ixtisarlar başladı. İşçilərin dediyinə görə, onları kompensasiya olmadan bir gün ərzində işdən çıxmağa məcbur edirdilər. Şirkət isə hər hansı bir problemin mövcudluğunu inkar etdi.[33]

Yanvar 2021-ci ildə Wildberries-in Almaniyada fəaliyyətə başladığı məlum oldu. Bu, Wildberries-in fəaliyyət göstərdiyi onuncu ölkə idi — 2019-cu ildə şirkət Polşa, Slovakiya, Ukrayna və İsraildə[34] işə başlamışdı. 2021-ci ilin iyununda xidmət saytda kreditlə və ya hissə-hissə ödənişlə alış-veriş etmək imkanı təqdim etdi.[35] Həmin il Forbes jurnalı Rusiyanın ən varlı ailələri reytinqini tərtib etdi və Wildberries-in sahibləri Tatyana və Vladislav Bakalçuklar birinci yerdə qərarlaşdılar. Nəşrin məlumatına görə, onların sərvəti 13,1 milyard dollar olaraq qiymətləndirilib.[36]

2022-ci ilin may ayında Wildberries rusiyalı müştərilər üçün bütün sifarişlərin pullu geri qaytarılmasını tətbiq etdi.[37] 11 iyun 2022-ci ildə Wildberries futbol klubu “Krılya Sovetov”[38] üçün texniki tərəfdaş və idman avadanlıqlarının təchizatçısı oldu, iyulda “Spartak” (Moskva)[39] və avqustda “Zenit” (Sankt-Peterburq)[40] üçün də eyni xidmət göstərildi. 2022-ci ilin oktyabrında marketplace yeni satıcılar üçün qeydə alınma zamanı geri qaytarılmayan “zəmanətli ödəmə”nı 30 000 rubla qaldırdı,[41] əvvəl bu məbləğ 10 000 rubl idi.

2022-ci ilin dekabrında Wildberries-in satıcılara qarşı tətbiq etdiyi iri cərimələr bir neçə rezonanslı[42] qalmaqala səbəb oldu. Satıcılar, birtərəfli qaydada tətbiq edilən cərimələrə qarşı çıxaraq, Federal Antiinhisar Xidmətinə qrup müraciəti etdilər və şirkətin ofisinə gələrək marketplace ilə danışıqlar tələb etdilər.[43] Görüşlərin nəticəsində marketplace tərəfindən milyonlarla rubla çatan bir sıra cərimələr ləğv olundu, bu da yüzlərlə sahibkara təsir etdi. Federal Antiinhisar Xidmətinin iştirakı ilə vəziyyətin nizamlanması baş tutdu və marketplace-lərin fəaliyyətinin tənzimlənməsi üzrə bir sıra tədbirlər görüldü.[44]

2023-cü ilin martında Wildberries tərəfindən qaytarılmış mallara görə yeni cərimələrin tətbiq edilməsindən sonra Wildberries-in sifariş təhvil məntəqələrinin işçiləri və partnyor məntəqələrinin sahibləri arasında etirazlar başladı. Telegram kanalları bunu tətil adlandırdı, lakin Wildberries tətillərin baş verdiyini inkar etdi. Konflikt Dövlət Duması deputatlarının, Sənaye və Ticarət Nazirliyinin və Baş Prokurorluğun diqqətini cəlb etdi, bundan sonra danışıqlar aparıldı və barışıq komissiyası yaradıldı. “Rossiskaya Qazeta”nın məlumatına görə, marketplace “15 təhvil məntəqəsini deaktiv etdi” və “10 000 cəriməni ləğv etdi”.[45]

2023-cü ildə Wildberries, Forbes-in “Rusiyada ən sərfəli 30 françayzinq” reytinqinə daxil oldu, burada “françayzinq nöqtəsinin açılmasına 1 milyon rubldan az sərmayə” kateqoriyasında yer aldı. Açılışa yatırılan vəsait 600 min rubl olaraq qiymətləndirildi.[46]

2023-cü il ərzində Wildberries cərimələr və satıcılarla bağlanan müqavilələr üzrə cərimələr hesabına 14,9 milyard rubl qazandı ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 76% çoxdur. Şirkət satıcıları, məsələn, qəbul olunmuş sifarişi yerinə yetirməkdən imtina etdiklərinə görə cərimələyir.[47][48]

2024-cü ilin may ayında Wildberries Lada avtomobillərinin onlayn satışına başlamaq planlarını elan etdi. İlk mərhələdə bu xidmət Volqoqrad vilayətinin sakinlərinə əlçatan olacaq.[49] Həmin ilin may ayında Wildberries Olga Naumovanı şirkətin icraçı direktoru təyin etdiyini elan etdi.[50]

17 mayda Wildberries Moskva birjası platformasında rəqəmsal maliyyə aktivlərinin (RMA) yerləşdirilməsini həyata keçirdi. Yerləşdirilmə məbləği 3 milyard rubl təşkil etdi.[51]

Russ ilə birləşmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2024-cü ilin iyun ayında Wildberries Rusiyanın ən böyük reklam operatoru olan Russ ilə birləşmə haqqında elan etdi. Birləşmənin məqsədi “maliyyə, media, ticarət-sənaye sektorlarında, həmçinin internet texnologiyaları, logistika, pərakəndə satış və reklam sahələrində yeni bir oyunçu yaratmaq” idi. Tatyana Bakalçuk yeni birləşmiş şirkətlər qrupunun baş direktoru, reklam qrupunun rəhbəri Robert Mirzoyan isə baş icraçı direktoru olacaq. Forbes-in məlumatına görə, sövdələşmədə iştirak edənlər Vladimir Putinə məktub göndərərək, bu birləşmənin Amazon, Alphabet, Alibaba və SoftBank kimi şirkətlərə güclü rəqib yaradacağını izah etdilər. Layihənin əsas istiqamətlərindən biri “SWIFT-i keçərək rubl ilə qlobal ödənişlər üçün ən böyük rəqəmsal bank şəbəkəsi və ödəniş sisteminin yaradılması” olacaq. Bu sənəd Putinin dəstəyini aldı.[15]

Yaradılan birgə müəssisədə («РВБ» MMC) baş direktor Mirzoyan təyin edildi. Hüquqi şəxs, Moskva ofisi ilə eyni ünvanda qeydiyyatdan keçib. Hüquqi şəxsin təsisçiləri ООО «Wildberries» (şirkətin 65%-i) və Russ-un əsas sahibi ООО «Stinn» (şirkətin 35%-i) idi. İyul ayının ortalarında ООО «Wildberries» təxminən iki onluq öz törəmə hüquqi şəxslərini birləşmiş şirkətə təhvil verdi.[52]

Şirkətdə ixtisarlar başladı və əvvəlki işçilərin yerinə Russ-dan insanlar gətirildi.

2024-cü il iyulun 23-də Çeçenistan rəhbəri Ramzan Kadırov, Wildberries-in qurucusu Tatyana Bakalçukun əri Vladislav Bakalçukla danışarkən Russ qrupunun Wildberries ilə birləşməsini “kobud basqın” adlandırdı. Buna cavab olaraq, Tatyana Bakalçuk öz Telegram kanalında “bu basqın deyil, boşanmadır” yazdı.[53][54][55]

Göstəricilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şirkətin məlumatına görə, 2018-ci ildə Wildberries-in dövriyyəsi 72% artaraq 118,7 milyard rubla,[28] 2019-cu ildə isə 88% artaraq 223,5 milyard rubla çatıb.[56] 2020-ci ildə şirkət 96% artımla 437,2 milyard rubla,[57] 2021-ci ildə isə 93% artımla 844 milyard rubla çatdı.[58][59]

2019-cu ildə Rusiyanın Forbes jurnalı şirkətin təsisçisi Tatyana Bakalçuku “Rusiyanı və dünyanı dəyişən 15 iş adamı” siyahısına daxil edərək vizionerlər sırasına saldı.[60] Həmin ilin fevral ayında Forbes şirkətin dəyərini 1,2 milyard dollar (Runetdə 4-cü yer) olaraq qiymətləndirdi.[6] 2020-ci ildə Boston Consulting Group[61] Wildberries-i Mail.ru Group, Playrix, Yandex, Tinkoff Bank və 1С ilə yanaşı, qlobal liderlik iddiasında olan 100 beynəlxalq texnoloji şirkət arasında yer aldı. Həmçinin, Wildberries tətbiqi 2020-ci ilin nəticələrinə əsasən AppStore-da ən populyar tətbiqlər arasında yer aldı.[62]

Wildberries 2016, 2017,[14] 2018,[13] 2019 və 2020-ci illərin[12] nəticələrinə görə Rusiyanın ən böyük internet-mağazası olaraq tanınıb.

Forbes-in məlumatına görə, 2022-ci il fevralın 2-nə olan vəziyyətə görə Wildberries, Runet-in ən dəyərli 30 şirkəti arasında 2-ci yerdə qərarlaşdı. Şirkətin dəyəri 7,635 milyard dollar olaraq qiymətləndirildi.[63]

Wildberries Rusiya, Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Ermənistan, İsrail,[8] Türkiyə,[9] Özbəkistan[10] və Azərbaycanda[11] fəaliyyət göstərir.

Biznes modeli

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Wildberries-in sifarişlərin təhvil məntəqəsi Krasnıy Xolm şəhərində

Wildberries-in biznes modeli onlayn-hipermarket, universal formatda mağaza və ya marketplace (partnyor şirkətlərin məhsullarını satan ticarət platforması) kimi xarakterizə olunur.[64][65][66] Şirkət geyim istehsalçıları və rəsmi distribütorlarla birbaşa əməkdaşlıq edir.[7] Onlar internet-mağazada öz məhsul çeşidini və pərakəndə satış qiymətlərini müstəqil şəkildə müəyyənləşdirirlər, Wildberries isə satışdan[67] əldə olunan komissiya ilə qazanır. 2019-cu ilin oktyabrından etibarən tədarükçülər üçün minimal komissiya 15% təşkil edir.[68] 2019-cu ilin dekabrında internet-mağaza gündə 750 min sifariş icra edirdi.[69]

Şirkət mülkiyyət formasına görə özəldir və təsisçilərə — Bakalçuk ailəsinə məxsusdur;[3] investisiya cəlb etmir, inkişaf isə öz vəsaitləri və borc vəsaitləri hesabına baş verir.[67] Forbes qeyd edir ki, Wildberries Rusiya internet bazarının ən qapalı şirkətlərindən biridir: təsisçi və baş direktor Tatyana Bakalçuk mətbuatla ünsiyyət qurmur və bazar tədbirlərində iştirak etmir[7] (sonradan, 2018-ci ildə verdiyi müsahibədə Vladislav Bakalçuk KİV-lə ünsiyyətin fəallaşdığını bildirdi).

Təşkilati struktura gəlincə, şirkətin idarə heyəti yoxdur, həmçinin şöbə və bölmə rəhbərlərinin sayı azdır: idarəetmə strukturu sadədir, idarəetmə tərzi isə demokratik olaraq təsvir edilir.[70] Şirkətdə 20 min nəfər çalışır, baş ofisdə isə təxminən 500 nəfər işləyir (təchizat məntəqələrinin menecerləri və kuryerlər də şirkət işçiləri hesab olunur). Avtopark 150 avtomobildən ibarətdir (2018-ci ilin martına olan məlumata görə).[67] Rusiya üzrə çatdırılma Moskva vilayətindəki öz logistik mərkəzindən və iri şəhərlərdəki anbarlardan həyata keçirilir.

İşçilərlə və təhvil məntəqələrinin sahibləri ilə münaqişələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Wildberries-in təhvil məntəqələrinin sahibləri tez-tez şirkətin korporativ strukturuna daxil olmurlar və françayzinq modeli ilə işləyirlər. Wildberries-in mütəmadi olaraq iş qaydalarını dəyişməsi münaqişələrə səbəb olur. Məsələn, 2023-cü ilin martında təhvil məntəqələrinin sahibləri üçün yeni qayda tətbiq edildi: indi əgər müştəri məhsulu qüsurlu kimi geri qaytararsa və ya onu başqa məhsula dəyişərsə, təhvil məntəqələrinin sahibləri məhsulun 100% dəyərini ödəməlidirlər. Həmçinin, marketplace müştəriyə səhv mal (məsələn, fərqli rəngdə) çatdırıldıqda təhvil məntəqələrini cərimələyir və bu cərimələrə etiraz etmək mümkün deyil. 9 martda bir çox partnyorlar gözlənilən qazancdan daha az əldə etdilər və ya hətta marketplace-ə borclu qaldılar. Bunun cavabı olaraq kütləvi tətil və təhvil məntəqələrinin sahiblərinin şirkət rəhbərliyi ilə görüşmək cəhdləri baş verdi.[71]

Əvvəlcə şirkət münaqişənin mövcudluğunu inkar etdi, eyni zamanda tətil edənlərin hesablarını bağladı və fəaliyyəti dayandıran təhvil məntəqələrindən məhsulları çıxartdı.[71] Lakin, geniş ictimai rezonansın nəticəsində Baş Prokurorluq, Dövlət Duması və Əmək Nazirliyi məsələyə müdaxilə etdi.[72][73][74] Nəticədə Wildberries tətilçilərlə kompromisə getdi.[71] Şirkət mübahisəli vəziyyətlər üzrə daxili arbitraj sistemini yenidən işə saldı və cərimələri müvəqqəti dayandırdı.[74] Tətilin təşkilində Wildberries-in həmkarlar ittifaqı iştirak etmişdi.[71]

Hadisələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Anbarda yanğın, 13 yanvar 2024-cü il

2024-cü il yanvarın 13-də Sankt-Peterburqun Puşkin rayonundakı Şuşarı qəsəbəsində Wildberries-in anbarında ən yüksək çətinlik dərəcəsinə malik yanğın baş verdi, yanğının sahəsi 70 min m² təşkil edirdi.[75][76] Yanğını söndürmək ümumilikdə 30 saat davam etdi.

İlkin qiymətləndirmələrə görə, yanğından dəymiş zərərin məbləği təxminən 11 milyard rubl təşkil edir.[77] Həmçinin məlumat verilir ki, anbar Dövlət Tikinti Nəzarəti tərəfindən istismara buraxılma icazəsi olmadan işləyirdi; onun fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində heç vaxt yanğın müfəttişləri tərəfindən ziyarət edilməyib.[78]

Yanmış anbarın yerinə yeni, 154 min m² sahəsi olan (əvvəlkindən iki dəfə böyük) anbarın inşası planlaşdırılır. Yeni anbar Leninqrad vilayətinin Tosno rayonundakı Qırmızı Bor qəsəbəsində tikiləcək.[79][80] Yanmış anbarın isə 2024-cü ilin sonuna qədər bərpası planlaşdırılır.[81]

Wildberries-in Moskva ofisində atışma

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2024-cü il sentyabrın 18-də Vladislav Bakalçukun başçılıq etdiyi bir qrup insan Moskva ofisinin ələ keçirilməsinə cəhd etdi. Atışma zamanı Wildberries ofisinin iki mühafizəçisi həlak oldu, yeddi nəfər isə yaralandı.[82]

Sanksiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2021-ci il iyulun 23-də Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Wildberries-ə qarşı üç il müddətinə sanksiyaların tətbiq edilməsi barədə fərman imzaladı.[83] Sanksiyalar Wildberries-in Rusiya, Ukrayna, Polşa, Ermənistan, Belarus, Qırğızıstan və Qazaxıstandakı bölmələrinə qarşı tətbiq edildi.[84] Şirkətin təsisçisi Tatyana Bakalçuk, onun əri Vladislav, eləcə də şirkətin əməkdaşları Andrey Revyaşko və Aleksey Kuzmenko da fərdi sanksiyalara məruz qaldılar.[83] Wildberries, sanksiyaların şirkətin biznesinə təsir etməyəcəyini bildirdi, çünki 2021-ci ilin iyuluna qədər Ukraynadakı satışların həcmi cəmi 0,01% təşkil edirdi.

Ukrayna hakimiyyəti Wildberries-in aktivlərini bloklamağı, malların Ukrayna ərazisindən tranzitini qadağan etməyi, Ukraynadan kapitalın, texnologiyaların və əqli mülkiyyət hüquqlarının çıxarılmasının qarşısını almağı planlaşdırırdı.[84][85][86]

2022-ci ilin aprelində, Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda, Polşa Tatyana Bakalçuk və Wildberries-i sanksiya siyahısına əlavə etdi, çünki şirkət Rusiyanın ən böyük vergi ödəyicilərindən biri olaraq müharibəni dolayı yolla dəstəklədiyi qeyd olunurdu.[87][88]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 https://www.kartoteka.ru/card/613659d7ca69160470cbbcfc9b1e4eaa/.
  2. ↑ https://web.archive.org/web/20180408070946/https://www.kommersant.ru/doc/3586567.
  3. ↑ 1 2 "Семейный универмаг: как педагог и радиофизик создали «Вайлдберриз»". Журнал РБК. 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-17.
  4. ↑ "20 самых дорогих компаний Рунета: рейтинг Forbes". Forbes. 2017-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-29.
  5. ↑ 1 2 Wildberries созрела // Коммерсантъ (Газета). 2016-10-25. 1. 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib.
  6. ↑ 1 2 3 Данил Седлов, Юлия Титова, Алексей Сивашенков, Варвара Перцова, Елена Ганжур, Андрей Злобин. "20 самых дорогих компаний Рунета — 2019. Рейтинг Forbes". Forbes (rus). 2019-02-21. 2020-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-08.
  7. ↑ 1 2 3 4 "20 самых дорогих компаний рунета — 2017". www.forbes.ru. 2021-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-15.
  8. ↑ 1 2 Лиана Липанова. "Wildberries вышел на рынок Израиля — Торговля на vc.ru". vc.ru. 2020-12-08. 2021-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-24.
  9. ↑ 1 2 "Онлайн-ритейлер Wildberries пришёл в Турцию". Интерфакс. 2021-12-02. 2021-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-03.
  10. ↑ 1 2 Анастасия Марьина. "Wildberries начал работать в Узбекистане". Rusbase (rus). 2022-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-18.
  11. ↑ 1 2 "Wildberries вышел на рынок Азербайджана". iXBT.com (rus). 2023-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-10.
  12. ↑ 1 2 "В топ-10 российских онлайн-магазинов впервые вошла интернет-аптека". Ведомости (rus). 2020-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-23.
  13. ↑ 1 2 Frolov A. "Wildberries в 2018 году нарастил онлайн-продажи на 74% и остался самым крупным интернет-магазином России — исследование — Торговля на vc.ru". vc.ru. 2019-04-05. 2019-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-09.
  14. ↑ 1 2 Khabibrakhimov, A. "Wildberries вновь возглавила список крупнейших интернет-магазинов России". vc.ru. 2018-03-30. 2018-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-06.
  15. ↑ 1 2 "Для чего Wildberries объединяется с оператором наружной рекламы Russ". Forbes.ru (rus). 2024-06-20. 2024-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-21.
  16. ↑ "История бренда Wildberries | Деловая среда". dasreda.ru (rus). 2023-04-24. 2024-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-09.
  17. ↑ 1 2 "Настоящая история Wildberries. Как Татьяна Бакальчук стала царицей e-commerce и кто ей в этом помог". The Bell (rus). 2239-12-02. 2022-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-06.
  18. ↑ 1 2 "Российский интернет-магазин Wildberries открылся в Белоруссии". iskitim.bezformata.ru. 2018-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-26.
  19. ↑ "AliExpress стал самым посещаемым онлайн-магазином у россиян" (rus). E-pepper.ru | eCommerce хаб. 2020-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-29.
  20. ↑ Андрей Дружинин. "Рейтинг самых популярных сайтов у россиян". Информационно-аналитический портал www.Sostav.ru. 2019-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-29.
  21. ↑ Андрей Судник. "Интегрируй это: как российские ритейлеры на практике становятся омниканальными". Forbes. 2017-03-10. 2018-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-08.
  22. ↑ «Юлмарту» выставили новый счет // Газета «Коммерсантъ». 2017-10-07. 10. 2021-05-09 tarixində arxivləşdirilib.
  23. ↑ "Настоящая история Wildberries. Как Татьяна Бакальчук стала царицей e-commerce и кто ей в этом помог". The Bell (rus). 2239-12-02. 2022-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-06.
  24. ↑ Ведомости. "«А плюс девелопмент» построит крупнейший в России коммерческий склад". 2017-09-04. 2021-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-29.
  25. ↑ "Главгосстройнадзор проверил степень готовности склада для Wildberries". Арендатор.ру (rus). 2020-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-29.
  26. ↑ Ведомости. "Крупнейший российский онлайн-ритейлер Wildberries начал продажи еды". 2018-01-26. 2020-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-26.
  27. ↑ "20 самых дорогих компаний Рунета — 2018. Рейтинг Forbes". Forbes (ingilis). 2021-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-26.
  28. ↑ 1 2 Wildberries примерят в Польше // Коммерсантъ. 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib.
  29. ↑ Luisa Kroll. "From Kylie Jenner To Daniel Ek, The 10 Most Notable New Billionaires Of 2019". Forbes (ingilis). 2020-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-27.
  30. ↑ Mexx зайдет через онлайн // Коммерсантъ. 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib.
  31. ↑ Одежда уходит в онлайн // Коммерсантъ. 2020-09-18 tarixində arxivləşdirilib.
  32. ↑ "Муж основательницы Wildberries пожаловался Кадырову на «рейдерский захват» компании. Глава Чечни пообещал «защитить законный бизнес» Сделку по слиянию компании с оператором рекламы Russ одобрял лично Путин". Meduza (rus). 2024-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  33. ↑ Липанова, Лиана. "ИТ-специалисты Wildberries жалуются на массовые увольнения, а маркетплейс их отрицает — Торговля на vc.ru". vc.ru. 2020-11-30. 2020-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-01.
  34. ↑ "Wildberries запустился в Германии". Коммерсантъ (rus). 2021-01-14. 2021-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
  35. ↑ "Wildberries запустил покупку товаров в кредит и рассрочку". Forbes (rus). 2021-06-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-07.
  36. ↑ "Forbes назвал самую богатую российскую семью". Свободная пресса (rus). 2021-08-30. 2021-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-30.
  37. ↑ Ольга Зуева. "Маркетплейс Wildberries вводит для всех граждан РФ платный возврат товара". Агентство Бизнес Новостей (rus). 2022-05-16. İstifadə tarixi: 2022-05-22.
  38. ↑ "«Крылья Советов» заключили соглашение о партнерстве с Wildberries". pfcks.ru (rus). Крылья Советов. 2022-06-11. 2022-06-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-12.
  39. ↑ Максим Клементьев. "Wildberries стал новым техническим партнером «Спартака»". Рейтинг Букмекеров. 2022-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-28.
  40. ↑ "Wildberries после сделки со «Спартаком» заключила соглашение с «Зенитом»". sportrbc.ru (rus). РБК. 2022-08-30. 2023-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-30.
  41. ↑ "Wildberries возмутила продавцов". www.kommersant.ru (rus). 2022-10-22. 2022-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-12-02.
  42. ↑ "Литры детских курточек: как Wildberries в очередной раз изменил правила для продавцов". Forbes.ru (rus). 2023-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-18.
  43. ↑ "Продавцы с Wildberries взяли «штурмом» московский офис компании из-за штрафов в десятки тысяч рублей". msk1.ru - новости Москвы (rus). 2022-12-13. 2023-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-18.
  44. ↑ "Wildberries после беседы с ФАС пообещала решать проблему со штрафами". РБК (rus). 2023-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-18.
  45. ↑ "Забастовка Wildberries изменит онлайн-торговлю". Российская газета. 2023-03-21. 2023-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-21.
  46. ↑ "30 самых выгодных франшиз в России — 2023". Forbes (rus). 2023-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-21.
  47. ↑ Квасова, Софья. "Продавцы за год заплатили WB почти 15 млрд рублей штрафами — новости Бизнес-секретов". Бизнес‑cекреты (rus). 2024-04-05. İstifadə tarixi: 2024-07-17.
  48. ↑ "Wildberries за 2023 год взыскал почти 15 млрд рублей штрафов и неустоек с продавцов". Forbes.ru (rus). 2024-04-05. 2024-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-17.
  49. ↑ "Wildberries начинает продажи автомобилей Lada". ТАСС. 2024-05-21. 2024-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-06.
  50. ↑ Томилко, Артур. "Исполнительный директор Wildberries Ольга Наумова покинула компанию «из-за разногласий с собственниками» — Forbes — Торговля на vc.ru". vc.ru (ingilis). 2024-07-15. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  51. ↑ "Wildberries разместил на Мосбирже ЦФА объемом 3 млрд рублей". Ведомости (rus). 2024-05-17. 2024-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  52. ↑ "Владислав Бакальчук — РБК: «Я идеализировал супругу»". РБК (rus). 2024-07-23. 2024-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  53. ↑ Анастасия Морозова, Татьяна Романова. "Кадыров рассказал о захвате Татьяны Бакальчук «рейдерами»" (rus). Forbes. 2024-07-23. 2024-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  54. ↑ Ирина Парфентьева, Евгения Стогова, Александр Ситюков, Ксения Куропятникова. "Владислав Бакальчук — РБК: «Я идеализировал супругу»". РБК (rus). 2024-07-23. 2024-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  55. ↑ Екатерина Кинякина, Лиана Липанова, Мария Арялина. "Вокруг Wildberries разразился бракоразводный конфликт" (rus). Ведомости. 2024-07-24. 2024-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  56. ↑ "Оборот Wildberries по итогам 2019 года вырос на 88%". ТАСС. 2021-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-23.
  57. ↑ "Оборот Wildberries в 2020 году вырос почти вдвое". Ведомости (rus). 2018-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-18.
  58. ↑ "Оборот Wildberries за год вырос почти вдвое - Ведомости". 2022-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-21.
  59. ↑ "Wildberries за год почти вдвое увеличил оборот от продаж" (rus). РБК. 2022-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-08.
  60. ↑ "15 бизнесменов, изменивших представление о России. Рейтинг Forbes. Фото | Миллиардеры" (rus). Forbes.ru. 2019-03-22. 2022-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-27.
  61. ↑ "Компании из России вошли в топ-100 претендентов на лидерство в IT на развивающихся рынках". ТАСС. 2021-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  62. ↑ "Apple назвала самые популярные приложения 2020 года". ТАСС. 2021-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  63. ↑ "30 самых дорогих компаний Рунета — 2022. Рейтинг Forbes". Forbes.ru (rus). 2022-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-04.
  64. ↑ "Fashion-стартап с нуля: инструкция для начинающих предпринимателей". СКБ Контур. 2020-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-15.
  65. ↑ "В цифровой экономике побеждает тот, кто готов и умеет экспериментировать с технологиями :: РБК Магазин исследований". РБК Магазин исследований. 2020-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-15.
  66. ↑ Лямин, Андрей. "Что ждёт российскую электронную коммерцию в 2018 году". vc.ru. 2017-12-15. 2018-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-15.
  67. ↑ 1 2 3 «Неинтересно продавать то, что произведено в Китае и завозится без налогов» // Коммерсантъ (Газета). 2018-03-30. 10. 2018-04-08 tarixində arxivləşdirilib.
  68. ↑ "Wildberries во второй раз за год снизил комиссии для поставщиков" (rus). RETAILER.ru. 2019-10-11. 2020-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-14.
  69. ↑ "Российская WildBerries начала продажи в Евросоюзе" (ingilis). 2020-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-14.
  70. ↑ "История успеха интернет-магазина Wildberries Татьяны Бакальчук". moneymakerfactory.ru. 2020-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-15.
  71. ↑ 1 2 3 4 "Забастовка в Wildberries: как деятельность профсоюзов в России изменилась после начала войны в Украине - BBC News Русская служба". web.archive.org. 2023-07-08. Archived from the original on 2023-07-08. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  72. ↑ "Забастовка Wildberries. Что происходит и как это касается покупателей". РБК Life. 2024-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  73. ↑ "Вся зарплата уходит на штрафы: почему сотрудники Wildberries решились на забастовку". Афиша (rus). 2024-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  74. ↑ 1 2 "«Забастовка» Wildberries: как работники и партнеры попались на крючок публичной оферты". Статьи информационного юридического портала Сфера (rus). 2024-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-24.
  75. ↑ Одоева, Алина. "Все товары сгорели. Главное о пожаре на складе Wildberries в Петербурге". Газета.Ru. 2024-01-13. 2024-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-13.
  76. ↑ "Площадь пожара на складе Wildberries в Шушарах достигла 50 тысяч "квадратов"". dp.ru (rus). 2024-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-09.
  77. ↑ "Ущерб от пожара на складе Wildberries в Шушарах может достичь 11 млрд рублей". Коммерсантъ. 2024-01-13. 2024-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-13.
  78. ↑ Пашкова, Лилия. "Власти заявили, что сгоревший склад Wildberries работал без разрешения". РБК. 2024-01-13. 2024-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-13.
  79. ↑ Кислов, Александр. "Wildberries построит новый склад в Ленинградской области взамен сгоревшего". Коммерсантъ. 2024-01-30. 2024-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-03.
  80. ↑ "В Ленобласти может появиться новый РЦ Wildberries". Ведомости. Северо-Запад (rus). 2024-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-09.
  81. ↑ "Сгоревший склад Wildberries восстановят и введут в работу до конца года". 2024-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-06.
  82. ↑ "Стрельба у офиса Wildberries в центре Москвы. Главное". BBC News — Русская служба. 2024-09-18. 2024-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-18.
  83. ↑ 1 2 "Зеленский ввел санкции против крупнейшего российского онлайн-ретейлера Wildberries и его основательницы Татьяны Бакальчук". Meduza. 2021-07-23. 2021-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-24.
  84. ↑ 1 2 "Украина ввела санкции против российской компании Wildberries и ее основательницы Татьяны Бакальчук". Новая газета (rus). 2021-07-23. 2023-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
  85. ↑ "Украинский министр объяснил введение санкций в отношении Wildberries". Forbes (rus). 2021-07-24. 2023-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
  86. ↑ "Украина закрывает Wildberries". Коммерсантъ (rus). 2021-07-23. 2022-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-29.
  87. ↑ "Польша ввела санкции против основательницы Wildberries Бакальчук, главы «Роснефти» Сечина и миллиардера Дерипаски". Медиазона (rus). 2023-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
  88. ↑ "Польша ввела санкции против Бакальчук, Дерипаски и Касперского". Forbes (rus). 2022-04-26. 2023-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.