Yerli anestetiklər

Lokal anestetiklər və ya yerli anestetiklər — afferent (qalxan) sinir sisteminə təsir göstərməklə bədənin müəyyən nahiyəsində hissiyyatın müvəqqəti itməsinə səbəb olan dərman preparatlarıdır. Ümumi anestetiklərdən fərqli olaraq yerli təsirlidir və şüur itkisi olmur. Yerli anestetiklərdən cərrahi əməliyyatlar zamanı və stomatologiya təcrübəsində anesteziyada geniş tətbiq olunur.^[1]^[2]^[3]

Quruluşu

Lokal anestetiklər quruluşuna görə 3 hissədən ibarətdir:

Hidrofil hissə – karbon radikalları olan hissə
Ara hissə – iki və üç karbonlu spirt və ya karboksilli turşu qrupu
Lipofil hissə – aromatik qrup

Ara zəncir lipofil hissə ilə efir və ya amid rabitəsilə bağlanır.^[1]

Təsnifatı

Lipofil hissənin aromatik qruplarına görə

Benzoy turşusu olanlar
- Kokain
Paraaminobenzoy turşusu olanlar
- Prokain (Novokain)
- Dikain (Tetrakain)
Anilin törəmələri
- Lidokain (Lidokain)
- Etidokain (Duranest)
- Mepivakain (Karbokain)
- Bupivakain (Markain)
Metaminobenzoy turşusu olanlar

Tərkibindəki rabitənin növünə görə

Efir rabitəsi olanlar
- Kokain
- Dikain
- Prokain
Amid rabitəsi olanlar
- Lidokain
- Bupivakain
- Prilokain
- Kartikain (Ultrakain, artikain)
- Dibukain (Sovkain, nuperkain)
- Mepivakain
- Etidokain
- Trimekain
Digər kimyəvi qruplardan olanlar
- Benzokain (Anestezin, etilaminbenzoat)
- Butilaminobenzoat
- Butesin pikrat
- Siklometikain sulfat
- Ortoform
- Kapsaisin

İstifadəsinə görə

Səthi və ya terminal anesteziyada istifadə olunan preparatlar
- Lidokain
- Dikain
- Dibukain
- Kokain
- Mepivakain
- Benzokain
- Piromekain
İnfiltrasion və ya regional anesteziyada istifadə olunan preparatlar
- Lidokain
- Bupivakain hidroxlorid
- Levobupivakain
- Mepivakain
- Etidokain
- Prilokain
- Kartikain
- Prokain
- Xlorprokain
Onurğa beyni anesteziyasında (spinal, intratekal anesteziya) istifadə olunan preparatlar
- Lidokain
- Levobupivakain
- Dibukain
- Kartikain
- Prokain^[1]

İstinadlar

↑ ¹ ² ³ Qəniyev, Musa. Farmakologiya (dərslik) (az.). 2 cilddə, I hissə (X nəşr). Bakı: TƏBİB. 2019. 156–182.
↑ "Types of Anaesthesia". www.nhs.uk. 2024-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-17.
↑ "Local anaesthesia". www.nhs.uk. 2023-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-17.

[:0-1] ¹ ² ³ Qəniyev, Musa. Farmakologiya (dərslik) (az.). 2 cilddə, I hissə (X nəşr). Bakı: TƏBİB. 2019. 156–182.

[2] "Types of Anaesthesia". www.nhs.uk. 2024-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-17.

[3] "Local anaesthesia". www.nhs.uk. 2023-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-17.

[1]

[2]

[3]