is. [ər.] mus. Azərbaycan klassik muğamlarından birinin adı. Səmayişəms oxumaq
Tam oxu »сущ. муз. “Семаи-шамс” (название одного из азербайджанских классических мугамов или отделов мугама “Шур”)
Tam oxu »...[ər.] Günəş, gün. O necə quş idi anasını əmər; Havada dövr edər, şəms ilə qəmər? Xəstə Qasım. Camalın xəcil elər, Şəms ilə mahı, müxtəsər. Aşıq Ələsg
Tam oxu »...şair. Günəş və Ay (Şərq ədəbiyyatında gözəlin camalına təşbeh). Ey şəms-qəmər yüzlü, şirin dodağın duzlu; Vey şəhdü şəkər sözlü, didarına müştaqəm. N
Tam oxu »...солнце и луна (в восточной лит-ре: сравнение с лицом красавицы); şəms-qəmər üzlü луноликая
Tam oxu »Günəş. Şəms-qəmər (günəş və ay). Şərq ədəbiyyatında gözəlin camalına bənzətmə kimi işlənir. Bir bədən gördüm bu gün əl-ayağı yeddidi, Qırx səkkiz qana
Tam oxu »[ər.] сущ. шаир. Рагъни-Варз (лит. гуьзелдин рагъ-варз хьтин иер ччиниз, акунриз тешпигь).
Tam oxu »...цавуз талукь тир, цавун; 2. шаир. цавун ранг алай, экуь-вили (мес. вилер); 3. пер. шаир. гуьзел, михьи, саф, адетдинди тушир, гьейран жедай хьтин.
Tam oxu »[fars.] сущ. зоол. шемая (гзафни-гзаф Каспий, Азов ва ЧIулав гьуьлера жедай са гъед).
Tam oxu »...Səmavi cisimlər небесные тела 2. перен. ярко-голубой, как небо. Səmavi gözlər небесные глаза 3. перен. прекрасный, неземной. Səmavi məxluq небесное с
Tam oxu »...Xəzər, Qara dəniz, Azov dənizləri hövzələrində çox yayılmış balıq. Şamayı … pulcuqları gümüşü, bel tərəfi tünd-yaşıl, üzgəcləri isə açıq rəngdə olur.
Tam oxu »...Kizbüböhtandan səvayı bir hekayət görmədim. M.P.Vaqif. Qəmdən səvayı qəm günü qəmxar yox, könül… X.Natəvan. [Ömər:] Əvvəla, qızı görməmişəm və ondan
Tam oxu »sif. [ər.] 1. Səmaya, göyə mənsub. 2. şair. Səma rəngində, mavi. Allah, Allah! Nə qədər ülvi… O mavi gözlər. O səmavi gözlər. H.Cavid. Səmavi tüllərdə
Tam oxu »bax: Səmayə. Vaxtilə dilimizdə işlənən «əs» və ya «is» (ağıl, zəka; ədəb, tərbiyə, əxlaq, asta, ağır) və «maya» sözlərindən yaranmış, «ağıl
Tam oxu »kam (arzu, məqsəd, istək, məram) və “ayıl” felindən yaranmış və “arzum, ayıl” mənasındadır
Tam oxu »...“Əraq”dan sonra ilk mayəyə qayıtmaq tələb olunur. Bu qayıtma “qərayi” vasitəsilə olur. Ü.Hacıbəyov. “Rast”ın aşağıdakı hissələri vardır: üşşaq, vilay
Tam oxu »1. приятный, доставляющий удовольствие, наслаждение; 2. живописный, живописная местность (дорога, лес и пр
Tam oxu »...münasibətilə məcməyilərdə göyərdilmiş səmənilərin ortasına qoyacaqlar. Ə.Sadıq. □ Səməni qoymaq – xalq adətincə Novruz bayramı münasibətilə boşqablar
Tam oxu »sif. Şəfa verən, şəfaverici, sağaldıcı. Şəfalı hava. Şəfalı əl. Günəşin şəfalı şüası. – Bilmirəm, İsti suyun; Şəfalıdır qaynağı; Yoxsa onun hüsnüdür;
Tam oxu »sif. Səfa verən, zövq verən, ləzzət verən, ürəkaçan, xoşagələn, xoş. Fəsillərin ən gözəli, ən səfalısı bahar vaxtı olduğundan o tərəf-bu tərəf yaşıl o
Tam oxu »...Halva bişirib satan adam. Halvaçı qızı daha şirin. (Ata. sözü). …Şəms axırda bir şəhərə çatdı. Orada halvaçı şəyirdi oldu. (Nağıl).
Tam oxu »...[ər.] bax dua 1-ci mənada. □ Dua-səna etmək – bax dua etmək (“dua”da). Şəms padşaha dua-səna edib xəzinənin üstünə gəldi, açarları alıb işə başladı.
Tam oxu »...flektivlik baxımından eyniköklüdür. Axşam olcağın məşriqdə batdı şəms, doğdu qəmər, Yer üzünə qülqülə düşdü ki, oldu ta səhər, Bir hüsnü camal gördüm
Tam oxu »Gurultu, çaxnaşma, səs-küy, mərəkə. Axşam olcağın məşriqdə batdı şəms, doğdu qəmər, Yer üzünə qülqülə düşdü ki, oldu ta səhər, Bir hüsnü camal gördüm
Tam oxu »...* Axşam olcağın məşriqdə batdı şəms, doğdu qəmər... (“Qurbani”) 1. Açıq-qara. 2. Dialektlərdə sarımtıl madyana da q
Tam oxu »...dəhşətli həngaməni birinci dəfə gördüyü üçün qorxmuşdu. M.S.Ordubadi. [Şəms Xəlilə:] Şəhərdən güllə səsləri gəlir. Yenə bu nə həngamədir, bilmədiniz?
Tam oxu »...rüxsarın kimi; Mehrü mah olmaz fələk, yüzündə rüxsar kimi (Xətayi); ŞƏMS (kl.əd.) Saçın rəngidir, çün leylətülqədr; Cəmali-nuri-şəmsi xavərdir (Xətay
Tam oxu »...dolanıb keçmək. Əsrlər hərləndi. – İllər, aylar gəldi, hərləndi, Şəms axırda bir şəhərə çatdı. (Nağıl). 4. məc. Qurdalanmaq, vurnuxmaq. Orada nə hərl
Tam oxu »...bildirir. □ Bərəkət yağmaq – bolluq olmaq, artmaq, çoxalmaq. Şəms padşaha dua-səna edib xəzinənin üstünə gəldi, açarları alıb işə başladı. Onun vaxtı
Tam oxu »...həddi. Qaynama nöqtəsi. Donma nöqtəsi. 9. mus. Hədd, dərəcə. “Simayi-şəms” bütün əsərin (şurun) ən yüksək nöqtəsidir. Ü.Hacıbəyov. ◊ Nöqtə qoymaq – b
Tam oxu »