I (Zaqatala) qurum. – Turbadan sərəni təmizdə! II (Meğri, Ordubad) suluf. – Tökecəm mejmeyinə düyünü, sərəsin bicə-bicə təmizdə:n (Meğri); – Düyünün s
Tam oxu »Cəncəl adamlarla bağlı işlədilən sözdür. Alınmadır: şər (şeyn kimi də işlədilir) ərəbcə “ləkə”, “biabırçılıq” deməkdir, şur isə farsca qalmaqal anlamı
Tam oxu »günahsız yerə kimisə dolaşıq, mübahisəli bir işə qatmaq, ilişdirmək; ~ başına bəla açmaq (gətirmək), işə salmaq, qanını üstünə salmaq
Tam oxu »xeyirdə-şərdə iştirak etmək, başqalarının dərdinə şərik olmaq, kiminsə köməyinə, hayına yetmək.
Tam oxu »...olduğunu bilməzdi. A.Şaiq. [Mücü] köklərindən hər gün şələ-şələ kəndə daşındı. R.Rza.
Tam oxu »is. Gic, səfeh. Tacir bilirdi ki, Səlim necə sərəkin biridi. Qızı ona vermək istəmədi. (Nağıl). [Sona Qadirə:] A sərək, mən sınamaq istəyirdim, – demi
Tam oxu »is. [ər.] 1. İnsanın ictimai və şəxsi davranışında tutduğu mənəvi-əxlaqi prinsiplərin məcmusu; mənəvi yüksəklik, ululuq, heysiyyət. Şərəfini qorumaq.
Tam oxu »is. Küpə və s. qabların ağzını bağlamaq üçün kənd yerlərində işlədilən, kəsilmiş heyvan qarnının təmizlənmiş bir parçası
Tam oxu »is. [ər.] İl. Bir gecəlik mətləbin bir sənə mabədi var. M.Ə.Sabir. Millətin beş sənə bundan əqdəm; Yüz nəfərdən biri tutmazdı qələm. A.Səhhət. Çox vax
Tam oxu »...çalar, adətən yaşayış binalarının yaxınlığında yaşayan kiçik quş. Bala sərçə. – Builki sərçə bildirki sərçəyə cib-cib öyrədir. (Məsəl).
Tam oxu »is. [ər.] Xərc; sərf etmə, xərcləmə, işlətmə. □ Sərf etmək (eləmək, qılmaq) – 1) xərc etmək, işlətmək, xərcləmək, pul və s. qoymaq (bir işə). Əziz bal
Tam oxu »...(şax, odun və s.). Şələ bağlamaq. – [Niyaz:] Sən də ki odunçusan, hər gün gəlib, burada bir şələ odun tapırsan, deyirsən, bəxtim gəlib. Ə.Haqverdiyev
Tam oxu »zərf [ər.] İslam şəriətinə uyğun olaraq, şəriətə görə, dini ehkamlara görə; şəriətcə. [Bəhram Pəriyə:] Mənim səni öpməyə şərən ixtiyarım yoxdur. C.Cab
Tam oxu »...iplikdən, ipəkdən toxunmuş məmulat. [Qəhrəman:] [Xanımın] başında ağ ipək şərf var idi. O, bəzənmişdi. H.Nəzərli.
Tam oxu »is. [ər.] Açma, anlatma, izah (etmə), təfsir (etmə), bildirmə. // Bir şey haqqında izahedici və tənqidi qeydlər, mühakimələr. Siyasi mətbuatda şərh. □
Tam oxu »...Telli Rüstəm qızının əlindən yapışıb, onu öz şəri və halal əri İslama tapşırsın. S.Hüseyn. // Şəriətə aid və ya müvafiq olan. Nə cür olmasın ki, əqli
Tam oxu »is. [ər.] 1. Dünyanın dörd cəhətindən biri – günçıxan tərəfi; günçıxan, gündoğan. Evin pəncərələri şərqə baxır. – Şərqdə dan yeri yenicə sökülürdü. Ə.
Tam oxu »is. Qoz, fındıq, daş və s.-ni mərəyə salmaqdan ibarət uşaq oyunu. Mərəmərə oynamaq
Tam oxu »I (İsmayıllı, Salyan, Şamaxı) uşaq oyunu adı. – Ay uşaxlar, gəlin mərəmərə oynıyax (Şamaxı) II (Ağdaş) uşaq oyunu adi
Tam oxu »сущ. аялрин къугъунин тӀвар (кӀерецӀ, шуьмягъ, къван ва мс. лекъвез вегьиз къугъвадай; кил. mərə 1).
Tam oxu »частица разг. жуваз; вичиз; чпиз; сиди себе спокойно ацукь жуваз секиндиз; он сидит себе спокойно ам вичиз секиндиз ацукьнава. ♦ ничего себе пис туш
Tam oxu »...bilər, şərm qanar, ağlamaq anlar; Böylə fələk olmaz. M.Ə.Sabir. □ Şərm etmək (qılmaq, eyləmək) klas. – utanmaq, həya etmək, xəcalət çəkmək. Arif ola,
Tam oxu »1. соломенный; 2. кусок очищенного желудка животных, которым консервировали продукты питания в кувшинах;
Tam oxu »is. 1. Ov gözlənilən yer, pusqu, marıq. Ovu bərədə vurmalı. (Ata. sözü). Aslantək bərəyə yataq; Düşmənlərə şeşpər ataq. “Koroğlu”. Kəmənd əldə, səyyad
Tam oxu »is. Mərə-mərə oyunu üçün qazılan çuxur, oyuq. Qozu mərəyə atmaq. Daş mərəyə düşdü. // Ümumiyyətlə, çuxur yer, dərə. Birinci mərədən sağ-salamat çıxıb
Tam oxu »is. Cavan toyuq (kəklik). Çil fərə. – Şəhərdən gətirdiyim toyuğumun balaları böyümüş, tüklənmiş, xoruzu, fərəsi bəlli olmuşdu. A.Şaiq. Hindən çıxıb te
Tam oxu »əvəz. Toplu halında olan adamlardan hər biri; hər kəs. Hərə bir söz deyir. Hərə bir tərəfə getdi. Hərənin öz fikri var. – Qayadibi kəndinin əhalisi du
Tam oxu »...əridilməmiş yağ; şit yağ. Camış kərəsi. İnək kərəsi. – Mal mənimdir, belə yeyirəm; Əritmirəm, kərə yeyirəm. (Ata. sözü). Buyur zəhmət çək, atından dü
Tam oxu »...kərə qoyuna sataşdı. M.Hüseyn. 2. kin. Başı qırxılmış (adam haqqında). Kərə oğlan.
Tam oxu »zərf [ər.] Dəfə. İki kərə iki elər dörd. Adama neçə kərə deyərlər. İki kərə getmək. Bir kərə görmək. – Adam adamı bir kərə aldadar. (Ata. sözü). [Müəl
Tam oxu »is. məh. Evlərin üstünə qoyulan tir. Su gəldi, pərə dəydi; Ox keçdi, nərə dəydi; Sənin kimi cavanlar; Tezliklə yerə dəydi. (Bayatı).
Tam oxu »is. [ər.] Hücum, həmlə, vuruş əsnasında bərk bağırma; bağırtı. □ Nərə çəkmək, nərə vurmaq – bərk bağırmaq. Koroğlu axırda bir dəli nərə çəkib, Dəli Hə
Tam oxu »is. 1. İki dağ və ya təpə arasında, eləcə də düzənlikdə uzun dərin çuxur; vadi. Ey söyüdlü dərə, ey dumanlı dağ; Səfaya daldığım yerdir bu yerlər. M.M
Tam oxu »...Böyük çayların üstündə qurulan mütəhərrik körpü, yaxud üzərində şey daşımaq üçün yan-yana rəbt edilmiş şalbanlardan ibarət üzücü körpü; sal. Orada bi
Tam oxu »dan. xeyrə-şərə yaramayan, xeyirdə-şərdə iştirak etməyən, başqalarının dərdinə (qəminə) yetişməyən (adam).
Tam oxu »...olmaq, çıxılmaz vəziyyətə salmaq, əngəl törətmək; ~ işə salmaq, şərə salmaq.
Tam oxu »pis işlərə qurşanmaq, şərə xidmət etmək, şeytanın sözünə qulaq asmaq; ~ yolunu azmaq, günaha batmaq.
Tam oxu »первая часть сложных слов. вносит зн.: содержащий серу, основанный на сере. Серодобывающий, серодобыча, серодиагностика.
Tam oxu »...şeytanpərəstlik, iblisə sitayiş; 2. məc. tar. romantiklərdə və dekadentlərdə: şərə baş əymə).
Tam oxu »...Yardımlı) əliboş. – Bir də gördüx’ quqquliqu atıla-atıla gəlir (Şərur); – Gedey şə:rə, qələndə də quqquliqu gəley (Yardımlı)
Tam oxu »...cümlədə xəbər şəklində. yox idi; * квачирдак акатун böhtana düşmək, şərə düşmək, dayanıb durduğu yerdə iftiraya məruz qalmaq; квачирдак кутун şərə sa
Tam oxu »bacarıqsız, heç bir işə, xeyrə-şərə yaramayan adamlar haqqında işlədilən ifadə; ~ nə tüfəngə çaxmaqdır, nə sünbəyə toxmaq, nə ətdir, nə balıq.
Tam oxu »...pür və ər. həvəs] klas. Çox həvəsi olan; həvəsli. Pürhəvəs, şerə mübtəla bir qız; Nurə aşiq, sevimli bir yıldız. H.Cavid.
Tam oxu »...яргъазун, буьгьтендин вилик пад кьун, жери шердикай жув хьун; xeyir-şərə yaramaz кил. xeyir-şər.
Tam oxu »...deyəsən. – Əli, gavar, kəndə gedib (Bakı); – Gavar, Mö:lüd kişi şə:rə gidmağa hazırraşadı (Quba); – Gavar, onu zirdəss <həbs> elədilər
Tam oxu »...məzgəldəy çoxdu (Əli Bayramlı); – Bı il so:ğ oldığınnan məzgəldəy lap şə:rə dolup (Lənkəran)
Tam oxu »...XEYİR Qeyrət günüdür, olmayalar özgəyə möhtac; Kim qatsa xələl şərə, edin ortadan ixrac (Ə.Vahid); Xeyir dilə qonşuna, xeyir gəlsin başına (Ata. sözü
Tam oxu »...yarayan тот, кто помогает, участвует и в радости и в горе; xeyrə-şərə yaramaz бесполезный человек; тот, кто не принимает участия ни в радости, ни в г
Tam oxu »...(məc.) Qaralar təhqir edib guya bir ağ qadını; Namuslu adamları salıb şərə, böhtana (M.Rahim).
Tam oxu »...чир хьун, гъавурда акьун, гьадаз килигна гьерекат авун); xeyrə-şərə yarayan хийир-шийирдик виже къведай (хийир-шийир крара инсанриз куьмекдай); xeyrə
Tam oxu »(Ağdam, Ağdaş, Lənkəran) 1. taxtabiti. – Bu gecə sə:rə kimi şirin canımı mələ yi:b; – Bizim evdə mələ yoxdu (Lənkəran) 2. əqrəb cinsindən olan zəhərli
Tam oxu »heç nə ilə fərqlənməyən, aydın mövqeyi olmayan, xeyrə-şərə yaramayan, bacarıqsız adam haqqında işlədilən ifadə; ~ nə tüfəngə çaxmaqdır, nə sünbəyə tox
Tam oxu »...bilmədim (A.Divanbəyoğlu); Çox aydın və dərin mənalı iki xətt şerə oxşayan bu lentlər ona nələr xatırlatmadı (Ə.Vəliyev).
Tam oxu »...противостояние добра и зла, şərab şər gətirir вино приносит зло, xeyir şərə qalib gələcək добро восторжествует над злом, добро победит зло 2. клевета
Tam oxu »...işdə, həm də yasda adamlara yaxından kömək edən. Bu adam xeyrə-şərə yarayan deyil, – “Şahsənəm xala” deyilən aralıq arvadı idi, xeyrəşərə yarayan idi
Tam oxu »...guşənişin. Ə.Haqverdiyev. // Sif. mənasında. Guşənişin bir adamdır; Xeyrə, şərə yaramaz. M.Müşfiq.
Tam oxu »...adamı yormurdu. M.İbrahimov. [Səməd Vurğun] özündən əvvəl oxunan ritorik bir şerə işarə edərək nitqini təhlili sual ilə başladı. Mir Cəlal.
Tam oxu »...olan <heyvan>. – Qomralkərə şişəx’di, yetişif bö:nə-sə:rə doğar (Zəngilan); – Camış üş yaşına çatanda şişəx’di (Tovuz); – Həsənqulunun
Tam oxu »...[Səkinə xanım:] …Sandıqlar içində aparıb, şahid-sübut ilə hakimi-şərə tapşırdı ki, əgər, əhyana, mən ölsəm, bu pulu sonra mənim hər kəs şəri varisim
Tam oxu »...düşmək. Şərə düşmək qəfil gülləyə düçar olmaq kimidir. Ə.Vəliyev. Şərə salmaq – iftira edərək, böhtana salaraq dolaşdırmaq. [Vəzir:] …Bir təhər elə,
Tam oxu »...(İmişli); – O, düz adamdı, hər şeyi usburd olmağ olar (Kürdəmir); – Mən şə:rə gedəndə oyı Zərxanıma usburd oluram (Salyan); – Dö:ləti süzə usburd olı
Tam oxu »...Ərəstun Şiraslana dedi:] …[Ağbulağın işlərini] heç balaca bir şerə sığışdırmaq olarmı, şair? S.Rəhimov. 2. məc. Dözmək, qatlaşmaq, sinirmək. Ayrım qı
Tam oxu »...qanunları. Roma hüququ əhkamları. Dini əhkamlar. – Əhkami-şərə mütabiq bir kimsənə nəzərdə varmı ki, səltənəti və təxtü tacı ona vagüzar edək. M.F.Ax
Tam oxu »...yaşayan bir qız birdənbirə nə üçün dönük çıxa idi? Mir Cəlal. Şerə yamaq vuranlara insan sözü qoy ar olsun! Şair olan dönük çıxmaz, yolunda min ruzga
Tam oxu »...yerdə iftiraya məruz qalmaq; туширдак кутун başına kələk açmaq, şərə salmaq, böhtana salaraq dolaşdırmaq.
Tam oxu »...hamıya yarayır, sənə yaramır всем подходит, а тебе – нет, xeyrə-şərə yaramaq быть полезным и в радости, и в горе, işə yaramaq быть полезным в деле
Tam oxu »...(Cəbrayıl); – Ay Məhəmməd, lap kərəvəngi qalmışam, bilmirəm böyün şə:rə gedim, ya yox (Culfa) ◊ Kərəvəngi qoymax (Qarakilsə) – çaşbaş qoymaq, tərəddü
Tam oxu »...применяющееся в народном хозяйстве) II прил. серный: 1. относящийся к сере, к производству серы. Kükürd zavodu серный завод, kükürd tüstüsü серный ды
Tam oxu »...восторжествовать. Sülh müharibəyə qalib gələcək мир победит войну, xeyir şərə qalib gəlir добро побеждает зло, qəti qalib gəlmək окончательно победит
Tam oxu »[ital. serenade – axşam nəğməsi] 1. Orta əsrlərdə İtaliya və İspaniyada: adətən, sevgilinin pəncərəsi altında oxunan nəğmə
Tam oxu »is. [fars.] 1. Əmr, göstəriş. Səməndər qayda-qanunu bilmədiyi üçün sərəncam gözləyirdi. B.Bayramov. □ Sərəncam çəkmək – bir şeyi həll etmək, qaydaya s
Tam oxu »sif. və zərf [fars.] klas. Başı uca. Sərəfraz gəzirsən büllur otaqda; Uzaqda oduna yananı gözlə! Aşıq İman
Tam oxu »is. [ər.] Minarənin azan verilən yeri. Şərəfədən sonra davam edən çıxıntı isə minarənin ümumi vertikal kompozisiyasını tamamlayır
Tam oxu »