сущ. устар. 1. человек 2. Адам (по библейскому сказанию: первый человек на Земле). Adəm oğlu сын Адама; adəm alması адамово яблоко, кадык; adəm ağacı
Полностью »[ər.] bax adam. Səcdə qıl yarə könül, baxma o zahid sözünə; Adəm ol, mətləbi qan, eyləmə şeytan ilə bəhs. S.Ə.Şirvani. ◊ Adəm alması anat. – qığırdağı
Полностью »[ər.] кил. adam; ** adəm alması анат. туьтуьнин чӀахачӀахдин вилик экьис хьайи чка, туьтуьнин хат, сурлумпӀ; Adəm oğlu Адаман хва, инсан; Adəm övladı
Полностью »Qədim yəhudi dilində “insan” deməkdir. Bizə ərəb dilindən keçib. Türk aləmində kişi sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov
Полностью »...lüğəti) Çoban dedi: – Ay bəy, bir az çörəyim var, amma bəni-adəm yeməyi deyil. (Paris nüsxəsi, 3-cü məclis)
Полностью »ALƏM I is. [ ər. ] Kainat, dünya, Yer kürəsi. Dumanla örtülmüş aləm işıqsız bir çadırı xatırladır (B.Bayramov). ALƏM II is. [ ər. ] Çoxlu, külli miqda
Полностью »...edilmiş və kök salmış ənənə, rəsm. Rayonlarda xurafat və köhnə adət təsirlərindən qurtulmayan işçiləri biabır edirdilər… Mir Cəlal. // Qayda, dəb. Ba
Полностью »...Heyvandan fərqli olaraq danışmaq və düşünmək, ictimai əmək prosesində alət qayırmaq və ondan istifadə etmək qabiliyyətinə malik olan canlı məxluq; in
Полностью »...üzü. Qış günü qurtarmaqda idi, üfüqlərdən qatı bir qaranlıq aləmə yayılırdı. M.İbrahimov. // Məc. mənada. Ey Füzuli, aləmin gördüm qamu nemətlərin; H
Полностью »1. привычка, навык, повадка, замашка; 2. обычай, обыкновение; 3. обряд, тадиция, нрав;
Полностью »...человек, yumşaq adam мягкий человек, iş adamı человек дела, elm adamı человек науки, sənət adamı человек искусства, orta yaşlı adam человек средних л
Полностью »1. ADƏT, ƏNƏNƏ Cənnət deyil; Xeyr, hər el-obanın; Öz ənənəsi var, öz adəti var (M.Rahim); DƏB, QAYDA Sizin tədbirinizlə, sizin tələbinizlə; Bu köhnə q
Полностью »...ритуал. Kilsə adətləri церковные обряды 4. привычка. Hərənin öz adəti у каждого свои привычки, adətini dəyişdirmək изменять привычки, onun adəti belə
Полностью »i. man*; person; adi ~ an ordinary / average man; dahi adam an eminent person; alim adam an erudite person; işgüzar adam a businessman; a practical /
Полностью »i. 1. (dünya) world; bütün ~də all over the world, the world over, in the whole world; 2. (sahə) world, kingdom; elm ~i the scientific world; mənəvi ~
Полностью »...m. xalq, camaat, cəmiyyət. Aləmi-bəqa’ əbədi aləm, axirət; aləmi-bərzəx 1) dünya ilə axirət arasında ruhların qiyamətə qədər duracaqları yer; 2) m. ə
Полностью »...иной мир (при выражении восторга кем-л., чем-л.); aləmi ayağa qaldırmaq, aləmi həyəcana salmaq поднять всех на ноги, забить в набат; aləmə yayılmış s
Полностью »i. 1. habit; adətin gücü force of habit; bir şeyi adət üzrə etmək to do* smth. from mere habit; adət etmək to grow* / to get* into habit; adəti tərk e
Полностью »...tradition f ; usage m ; 2) manière f ; accoutumance f ; 3) faible adj ; ~ edilmiş famili//er, -ère ; accoutumé,-e ; ~ etmək accoutumer (s’) à ; habit
Полностью »...un homme sans entraille ; bir adam belə yoxdur il n’y a (une) âme qui vive ; böyük ~ (şəxsiyyət) un grand homme ; bütün sülhsevər ~lar tous les homme
Полностью »Ərəb sözüdür, vərdiş sözünün sinonimidir. Mənası “alışmaq, uyğunlaşmaq” deməkdir, bizdə (türk aləmində) öyrənik sözündən istifadə olunub
Полностью »...yeri ədəmdir”. Füzuli. [Xəyyam:] O fəzalar belə müzlim pərdə; Bir ədəm dalğası var hər yerdə. H.Cavid.
Полностью »...(опухоль, следствие скопления жидкости в тканях). Agciyər ödemi отёк легкого II прил. отёчный. Ödem halları отёчные явления
Полностью »...бытия) 2 сущ. бот. драцена (род древовидных растений или кустарников сем. агавовых)
Полностью »...«ibn» c. 1) t. övlad; 2) t. nəsil, tayfa. Bəni-Adəm Adəm övladı, insan(lar); bəni-İsrail İsrail övladı, yəhudilər.
Полностью »...fəqət; Onu təkrarə varmıdır hacət? H.Cavid. ◊ İbni-adəm klas. – Adəm övladı, insanlar.
Полностью »...sözü lap xirtdəyində ilişib qaldı (M.Hüseyn); ADƏM ALMASI Adəm alması deyilən xirtdək sümüyündən heç bir əsər-əlamət görünməzdi (Ə.Əbülhəsən); QIRTLA
Полностью »Adam sözü “Adəm” deməkdir, -yana isə farsca -anə (-yanə) şəkilçisinin dəyişmiş formasıdır (şairanə...), bizdəki -casına şəkilçisinin sinonimidir.
Полностью »köhn. bax etmək. Mən bəni-adəm üçün görməmişəm səcdə ola; Səcdə etməklik üçün hanı həqqin fərmanı? S.Ə.Şirvani.
Полностью »[ər.] Övlad, oğullar. □ Bəni-adəm – insan, adam. Mən bəni-adəm üçün görməmişəm səcdə ola. S.Ə.Şirvani. Bəni-insan – bax bəni-adəm. Bir tərəf qurd edib
Полностью »...mərifət] Mərifətsiz. İnsana şərəfbəxş fəqət elmü hünərdir; Bimərifət adəm canı yox xüşk şəcərdir. M.Hadi.
Полностью »Bax: bəni-adəm. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Oğul, məndən gizlətmə, mən sənə deyirəm ki, bu ata bəni-insan gözü baxıb. (“Alı kişi”)
Полностью »İlk peyğəmbərdən (Adəm) başlayaraq indiyə qədər (xatəm “sonuncu” deməkdir, görünür, xətm, xitam sözləri ilə qohumdur) olan, yəni “ilk peyğəmbərdən son
Полностью »...birinci tərəfi kimi tələffüz edilir, məs.: İbni-Adəm Adəm övladı, insan; ibni-bətn «qarın oğlu» qarınqulu, çoxyeyən; ibni-vəqt bax ibnül-vəqt.
Полностью »...parası; Layla körpəm, a layla! (R.Rza). PARA II is. Pul. Adəmi adəm eyləyən paradır; Parasız adəmin üzü qaradır (M.Ə.Sabir).
Полностью »...insanlığı asanmı sanırsan?! (M.Ə.Sabir); PARASIZ (köhn.) Adəmi adəm eyləyən paradır; Parasız adəmin üzü qaradır! (M.Ə.Sabir). 2. pulsuz bax müftə
Полностью »sif. Pulu olmayan, pulsuz, kasıb. Adəmi adəm eyləyən paradır; Parasız adəmin üzü qaradır! M.Ə.Sabir. // Müftə, havayı, pulsuz. [Şah] dillərdə söylənən
Полностью »...valideyn olublar; 2. ulu baba, əcdad; our first ~s bizim əcdadlarımız (Adəm və Həvva); 3. ana; the ~ bird ana quş; 4. mənbə, səbəb; the ~ of evil şer
Полностью »...aşmaq, azğınlaşmaq. Vaz çəx’məx’ (Meğri) – paxıllıq etmək. – U adəm ki, vaz çəkey, heç artıp ağarmaz
Полностью »Boğazda yerləşir və alma sözü ilə bağlıdır. Guya Adəm ata cənnətdə alma yeyib və qaydanı pozduğu üçün onun bir hissəsi boğazında qalıb. Ona görə də b
Полностью »...(Çəmənzəminli); BİMƏRİFƏT İnsana şərəfbəxş fəqət elmü hünərdir; Bimərifət adəm canı yox xüşk şəcərdir (M.Hadi); ƏDƏBSİZ Ədəbi ədəbsizdən öyrən (Ata.
Полностью »...quşqunu! (Ə.Haqverdiyev); BƏNİ-ADƏM [Molla Həmid:] Bu üç gündə bəni-adəm ilə mülaqat və mükalimə etmək və bir tərəfə çıxmaq ona mümkün deyil (M.F.Axu
Полностью »...əlaqə saxlamaq, yaxınlıq etmək. [Molla Həmid:] Bu üç gündə bəni-adəm ilə mülaqat və mükalimə etmək və bir tərəfə çıxmaq [mövlanaya] mümkün deyil. M.F
Полностью »...bilirəm. Tey tabarək qəni Allah, Ona səcdə qılıram. Xilqətim Adəm atadı, Söylə ki, yeksanə gəl. (“Aşıq Alı və Əsmər xanım”)
Полностью »...əymək, təzim etmək. Səcdə qıl yarə, könül, baxma o zahid sözünə; Adəm ol, mətləbi qan, eyləmə şeytan ilə bəhs. S.Ə.Şirvani. Qəmgin idim, sizi görüb g
Полностью »...anlarıq! (M.Ə.Sabir); MÜKALİMƏ ETMƏK Molla Həmid: Bu üç gündə bəni-adəm ilə mülaqat və mükalimə etmək və bir tərəfə çıxmaq ona mümkün deyil (M.F.Axun
Полностью »...varlıq; cin, iblis (dini əfsanələrə görə mələklərdən olub, guya Adəm peyğəmbərə səcdə etmədiyinə görə göydən qovulmuş və o zamandan bəri insanları pi
Полностью »...Füzuli. // Həqiqi, gerçək, doğru, sadiq. Deyərlər, dərdi-eşqin adəm öldürməz, dürüstdür bu… X.Natəvan. // Düz, doğruçu, vicdanı təmiz. [Hacı Qara:] M
Полностью »...vay-vay-vay. Qorxuram Zakiri hicrin qəmi bir halə sala; Görən adəm deyə vay-vay, budu divanə gəlir. Q.Zakir. Vay-vay, nə yaman müşkülə düşdü işim, Al
Полностью »прил. разг. оставшийся со времён Адама, от Адама, сохранившийся со дня сотворения мира, древнейший
Полностью »