Поиск по словарям.

Üzümçülük — üzümün becərilməsi və yığımı. Bitkiçilik elminin bir növü olaraq sayılır. Dünyada istehsal olunan üzümün təxminən 71%-i şərab hazırlaması üçün, 27%-i təzə meyvə şəkildə, 2%-i isə kişmiş hazırlaması üçün işlənilir. Hazırda mövcud olan arxeoloji tapıntılara əsaslanan ən geniş şəkildə qəbul olunmuş hipoteza odur ki, mədəni üzümün əhliləşdirməsi təxminən e.ə. 6000-5800 illərində Qara və Xəzər dənizləri arasında yerləşən Cənubi Qafqazda baş verib. Bundan başqa, bu prosesin həmin ərazidə 20 min il əvvəl başlandığı da iddia edilir. Dünyada ən çox əkilən üzüm sortu siyahılaşmanın metoduna və ilinə görə dəyişir. Kioho, Kaberne Sovinyon və sultana (kişmiş) dünyanın ən çox əkilən növlərin arasəndadır.

Azərbaycanda üzümçülük — Azərbaycan Respublikasında üzümün istehsalı ilə məşğul olan kənd təsərrüfatı sahəsi. Azərbaycan xalqının təsərrüfat həyatında bağçılıqla yanaşı üzümcülük də mühümi rol oynamışdır. Əlverişli təbii-coğrafi şərait ta qədimlərdən bu ərazidə üzümçülüyün geniş inkişafına imkan yaratmış və bəzi bölgələrində bu təsərrüfat sahəsi əhalinin iqtisadi həyatında mühüm rol oynamışdır. Yabanı üzüm Azərbaycan meşələrinin çoxunda bitir. Ona görə də mədəni üzümün təşəkkülü və sonrakı inkişafını cır üzüm olan yerlərlə əlaqələndirmək daha düzgün olardı. Azərbaycanda cır meşə üzümünün geniş yayılması, bu ərazidə üzümçülüyün qədimlərdən mövcud olmasını bir daha təsdiq edir. Cır üzümün yarpağı və giləsi mədəni üzümə nisbətən kicik, az şirəli və həm də bir qədər turş olması ilə seçilir. Cənubi Qafqaz, o cümlədən Azərbaycan yabanı və mədəni üzümün yetişməsi üçün ən münasib ərazi hesab edilir. Azərbaycanda üzümçülüyün yaranması tarixi hələlik dəqiq öyrənilməmişsədə onun bu ərazidə yayılmasını hələ İlk Tunc dövrünə, daha dəqiq desək, e.ə. III minilliyin başlanğıcına aid etmək mümkündür.

Üzümçülük — Azərbaycan Respublikasının Lənkəran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. 2015-ci ilin iyun ayının 25-də kəndə təbii qaz verilişi bərpa olunmuşdur.

Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu — Respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını təmin etmək və tənzimləmək üçün yaradılmışdır. Heydər Əliyevin şəxsi göstərişi ilə respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını idarə etmək və tənzimləmək məqsədilə 1970-ci ildə respublika Dövlət Üzümçülük və Şərabçılıq Komitəsi yaradılmışdır. Azərbaycanda üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin elmi əsaslarla inkişafını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu Respublika Nazirlər Sovetinin 12 avqust 1976-cı il tarixli, sərəncamı ilə yaradılmış, 1977-ci ilin mart ayından fəaliyyət göstərir. İndiki adını 17 aprel 2015-ci ildən daşıyır. Həmin vaxta qədər Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu adlanırdı. Institut alimləri tərəfindən Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə Dövlət Komissiyasina sınaqdan keçirilmək üçün 6 perspektivli hibrid formaları təqdim edilmişdir. Onlardan biri – "Azəri" sort kimi təsdiq olunmuş və rayonlaşdırılmışdır. İnstitut tərəfindən Gəncə Regional Aqrar Elm Mərkəzındə 1 hektar, Abşeronda 15 hektar ampeloqrafık kolleksiya bağı salınmışdır. Bu kolleksiya bağlarında fillokseraya davamlı 6 calaqaltı Amerika sortları, Azərbaycanın və dünyanın üzümçülük ölkələrindən gətirilmiş 310 üzüm sortu, eləcə də xəstəlik və zərərvericilərə davamlı olan yabanı üzüm formaları becərilir. Ampeloqrafık kolleksiya bağının salınması ilə üzümün vətənlərindən biri olan Azərbaycan üçün ən qiymətli yerli üzüm sortlarının itməsinin qarşısı alınmışdır.

Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu — Respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını təmin etmək və tənzimləmək üçün yaradılmışdır. == Tarixi == Heydər Əliyevin şəxsi göstərişi ilə respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını idarə etmək və tənzimləmək məqsədilə 1970-ci ildə respublika Dövlət Üzümçülük və Şərabçılıq Komitəsi yaradılmışdır. Azərbaycanda üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin elmi əsaslarla inkişafını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu Respublika Nazirlər Sovetinin 12 avqust 1976-cı il tarixli, sərəncamı ilə yaradılmış, 1977-ci ilin mart ayından fəaliyyət göstərir. İndiki adını 17 aprel 2015-ci ildən daşıyır. Həmin vaxta qədər Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu adlanırdı. Institut alimləri tərəfindən Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə Dövlət Komissiyasina sınaqdan keçirilmək üçün 6 perspektivli hibrid formaları təqdim edilmişdir. Onlardan biri – "Azəri" sort kimi təsdiq olunmuş və rayonlaşdırılmışdır. İnstitut tərəfindən Gəncə Regional Aqrar Elm Mərkəzındə 1 hektar, Abşeronda 15 hektar ampeloqrafık kolleksiya bağı salınmışdır. Bu kolleksiya bağlarında fillokseraya davamlı 6 calaqaltı Amerika sortları, Azərbaycanın və dünyanın üzümçülük ölkələrindən gətirilmiş 310 üzüm sortu, eləcə də xəstəlik və zərərvericilərə davamlı olan yabanı üzüm formaları becərilir. Ampeloqrafık kolleksiya bağının salınması ilə üzümün vətənlərindən biri olan Azərbaycan üçün ən qiymətli yerli üzüm sortlarının itməsinin qarşısı alınmışdır.

Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu — Respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını təmin etmək və tənzimləmək üçün yaradılmışdır. == Tarixi == Heydər Əliyevin şəxsi göstərişi ilə respublikada üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin inkişafını idarə etmək və tənzimləmək məqsədilə 1970-ci ildə respublika Dövlət Üzümçülük və Şərabçılıq Komitəsi yaradılmışdır. Azərbaycanda üzümçülük və şərabçılıq sahəsinin elmi əsaslarla inkişafını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu Respublika Nazirlər Sovetinin 12 avqust 1976-cı il tarixli, sərəncamı ilə yaradılmış, 1977-ci ilin mart ayından fəaliyyət göstərir. İndiki adını 17 aprel 2015-ci ildən daşıyır. Həmin vaxta qədər Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutu adlanırdı. Institut alimləri tərəfindən Seleksiya Nailiyyətlərinin Sınağı və Mühafizəsi üzrə Dövlət Komissiyasina sınaqdan keçirilmək üçün 6 perspektivli hibrid formaları təqdim edilmişdir. Onlardan biri – "Azəri" sort kimi təsdiq olunmuş və rayonlaşdırılmışdır. İnstitut tərəfindən Gəncə Regional Aqrar Elm Mərkəzındə 1 hektar, Abşeronda 15 hektar ampeloqrafık kolleksiya bağı salınmışdır. Bu kolleksiya bağlarında fillokseraya davamlı 6 calaqaltı Amerika sortları, Azərbaycanın və dünyanın üzümçülük ölkələrindən gətirilmiş 310 üzüm sortu, eləcə də xəstəlik və zərərvericilərə davamlı olan yabanı üzüm formaları becərilir. Ampeloqrafık kolleksiya bağının salınması ilə üzümün vətənlərindən biri olan Azərbaycan üçün ən qiymətli yerli üzüm sortlarının itməsinin qarşısı alınmışdır.

Üzgüçülük ― bədən üzvlərinin suda hərəkəti təmin etməsi ilə baş tutan idman növü. Fərdi, yaxud komanda səviyyəsində həyata keçirilən yarış və ya məşqlər halında məşğul olmaq mümkündür. İdman üzgüçülüyü XX əsrin əvvəllərində məhz o, zamanlar Bakıda ilk şəhər çimərliyi (kupalni) açılır. Burada 1910-cu ildə gimnastika müəllimi V.Qrjibovski Bakı gimnaziyası və realni məktəbinin şagirdləri üçün üzgüçülük məktəbi təşkil edir. Məlumatlara görə artıq 1912-ci ilin yayında dənizkənarı bulvarda Bakı gimnaziyasının şagirdləri Xəzər dənizində “böyrü üstə” üsulu ilə 48 kilomətri 24 saat 10 dəqiqəyə üzmüş fransız dili müəllimləri Leonid Romençenkonu salamlayırdılar. Bu o iillər üçün çox böyük nəticə sayılırdı. 1913–ildə Bakı üzgüçülük məktəbində 200-dən çox adam bu idman növü ilə məşğul olurdu. 1925 ci–ildə Bakının qara şəhər adlanan rayonunda birinci su stansiyası yaranır. 1925-ci ilin yayında keçirilən birinci Respublika su bayramında yüzlərlə iştirakçı və minlərlə tamaşaçı iştirak edirdi. Proqrama kütləvi dəniz üzgüçülüyü daxil edilmişdir.

Üzümçülər – Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Üzümçülər qəsəbəsi 1986-cı ildə Ağyazı adlı yerdə uzümçülük sovxozu fəhlələri üçün salınmışdır. Ona görə də "Üzümçülər" adlandırılmışdır. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 2020-ci ildə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunub.

Sinxron üzgüçülük – su idman növüdür. Musiqi sədaları altında idmançılar müztəlif proqramlar göstərirlər. Fiqurlu konkisürmə yarışında olduğu kimi, sinxron üzgüçülükdə də idmançılar tək-tək və cütlükdə yarışırlar. Amma bu idman növündə komanda ilə yarışlar da mümkündür. Onlar həm suyun altında, həm də suyun üstündə müxtəlif hərəkətlər icra etməklə jürinin verəcəyi xallar uğrunda mübarizə aparırlar. Sinxron üzgüçülük Olimpiya Oyunları sırasına daxildir. Belə ki, sinxron üzmə üzrə mütləq proqram yarışları üçün Beynəlxalq üzgüçülük federasiyasının (FİNA) qaydalarına uyğun olaraq uzunluğu 10 və eni 3 metr olan 2 zona istifadə olunur. Hər bir zona uzunluğu 10 m olmaqla hovuzun divarlarının yaxınlığında və bortdan 1,5 m olmaqla yerləşməlidir. Bu zonalardan birinin dərinliyi — 3 m, digərinin dərinliyi isə 2,5 metrdir. Sinxron üzmə üzrə sərbəst proqram yarışları üçün isə minimal zonanın ölçüləri dərinliyi 2, 5 m az olmamaqla əsas hissənin ölçüsü 12×12 m olmaqla 12×25 m təşkil etməlidir.

Naxçıvan üzgüçülük mərkəzi — Azərbaycan Respublikası Milli Olimpiya Komitəsi tərəfindən tikilmişdir. Ümumi sahəsi 9420 m2, kotteclərin tikinti sahəsi 140 m2-dir. İki mərtəbəlidir. Ümumi hündürlüyü 8 m, daxili hündürlüyü 6,6 m-dir. Hovuzun ölçüləri 25x15 m-dir və 6 tramplinlə təchiz olunmuşdur. Kənarında 124 tamaşaçı yeri və 15 nəfərlik tribuna var. Mərkəzdə idmançılar üçün 3, məşqçilər üçün 2 duş kabinəsi, 1 həkim kabinəsi, şərhçi kabinəsi, 2 məşqçi otağı, soyunub-geyinmə otaqları, rəhbərlik və işçi heyət üçün 11 kabinə, hər iki mərtəbədə holl, binanın texniki təminatı üçün yardımçı otaqlar, həmçinin 43 nəfərlik konfrans zalı, gənclərin istirahəti üçün kafeteri, mini bar, 3 kottec var. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Üzgüçülük Mərkəzinin açılışında (2004-cü il, 2 sentyabr) iştirak etmişdir.

Film Azərbaycanda bədən tərbiyəsinin inkişafından, idmanın bir növü olan üzgüçülük yarışlarından danışır.

== Nəticələri ==

2017 Avropa Gənclər Üzgüçülük Çempionatı — 28 iyun - 2 iyul 2017-ci il tarixləri aralığında İsrailin Netanya şəhərində keçirilən turnirdir. Çempionat LEN, yəni Avropa Üzgüçülük Liqası tərəfindən təşkil edilir və 50 metrlik hovuzda keçirilir. LEN qaydalarına görə, yarışda 15 və 16 yaşlı qızlar, 17 və 18 yaşlı oğlanlar iştirak edir.

Sinxron üzgüçülük 2015 Avropa Oyunlarında — 12-16 iyun tarixlərində Bakı Su İdmanı Mərkəzində keçirildi. İdmançılar 4 dəst medal uğrunda mübarizə apardı. Yarışlarda 21 idmançı mübarizə apardı. Medal sıralanmasında Rusiya idmançıları 1-ci yeri tutdu. Rusiya idmançıları 4 qızıl medal qazandı. 2015 Avropa Oyunlarında sinxron üzgüçülük yarışları 12-16 iyun tarixlərində 6 000 nəfər tamaşaçı üçün nəzərdə tutulan Bakı Su İdmanı Mərkəzində keçirildi. İdmançılar 4 dəst medal uğrunda mübarizə apardı. 12 iyun tarixində duet və sinxron hərəkətlərdə yarışların təsnifat mərhələsi keçirildi. 13 iyun tarixində isə solo və sərbəst hərəkətlərdə təsnifat mərhələsi keçirildi. 14 iyun tarixində duet və sinxron hərəkətlərdə final mərhələsi keçirildi.

Operator: Boris Seytlin

2018 Üzgüçülük üzrə Dünya Çempionatı (25 metr) — 11–16 dekabr 2018-ci il tarixləri arasında Çinin Xançjou şəhərində keçirilən 14-cü dünya çempionatı. Bu çempionatda üzgüçülük yarışları 25 metrlik su hovuzlarında təşkil olunur. == Medal cədvəli == * Ev sahibi ölkə (ÇXR) == Nəticələr == === Kişilər === a Yalnız təsnifatda iştirak edən və medal qazanan üzgüçülər daxil edilmişdir.