Поиск по словарям.

İzatin -Tribulin kimi də tanınan izatin, C8H5NO2 kiimyəvi formullu indoldan əldə edilən üzvi birləşmədir. Bu birləşmə ilk dəfə 1840-cı ildə Otto Linné Erdman[1] və August Laurent[2] tərəfindən indiqo boyasının nitrat və xrom turşuları ilə oksidləşməsi nəticəsində əldə edilmişdir. İzatin, Couroupita guianensis[3][4] cinsindən İzatis cinsinin bitkilərində, həmçinin insanlarda adrenalinin metabolik törəməsi kimi tapılan təbii məhsuldur.[5] Qırmızı-narıncı toz kimi görünür və o, adətən antitumorallar,[6] virus əleyhinə,[7] anti-HİV[8] və vərəm əleyhinə maddələr daxil olmaqla, geniş çeşidli bioloji aktiv birləşmələrin sintezi üçün tikinti bloku kimi istifadə olunur.[ 9] İzatin nüvəsi həmçinin “Maya mavisi” və “Maya sarısı” boyalarına rəng vermək üçün istifadə olunur.[10] Mündəricat == Sintez == === Sandmeyer metodologiyası === Sandmeyer metodologiyası izatinin sintezi üçün ən qədim və sadə üsuldur.[11] Metod, α-izonitrozoasetanilidinin sintezi üçün tətbiq olunur. Reaksiya natrium sulfatda hidroksilamin və xlorid turşusunun iştirakı ilə xloral hidrat və ilkin arilamin (məsələn, anilin) arasında qarşılıqlı təsirlə gedir. Güclü turşuların (məsələn, sulfat turşusu) təsir etdiyi bu reaksiya nəticəsində >75% çıxımla izatin sintez olunur. === Stolle metodologiyası === Stolle proseduru həm əvəzlənmiş, həm də əvəz olunmamış izatinlərin sintezində Sandmeyer metodologiyasına ən yaxşı alternativ hesab olunur.[12] Bu halda birincili və ya ikincili arilaminlər oksalil xlorid ilə kondensasiyasından xlorooksalilanilid aralıq məhsulu əmələ gəlir, sonra Lyuis turşusunun (məsələn, alüminium trixlorid, titan tetraxlorid, bor trifluorid və s.) iştirakı ilə tsiklləşə bilər. === Digər prosedurlar === N-əvəz edilmiş izatinlərin sintezinə daha yeni yanaşmalar kommersiyada mövcud olan əvəz edilmiş indolların və ya oksiindolların müxtəlif oksidləşdirici maddələrlə birbaşa oksidləşməsini nəzərdə tutur. === Reaktivlik === Aromatik halqanın, keton və γ-laktam hissəsinin olması izatinə həm elektrofil, həm də nukleofil kimi istifadə olunması üçün nadir potensial verir. Həqiqətən də o, N-əvəzetmələri, elektrofilik reaksiyalar kimi çoxlu sayda reaksiyalara məruz qalır: fenil həlqəsinin C-5 və C-7 mövqelərində aromatik əvəzetmə, C-3 karbonil qrupuna nukleofil əlavə, oksidləşmə, üzüklərin genişlənməsi. Bu unikal reaktivliyə görə izatin üzvi sintezdə ən qiymətli tikinti bloklarından biri hesab olunur.

Rəngotu (lat. Isatis) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Boyaq rəngotu (lat. Isatis tinctoria) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin rəngotu cinsinə aid bitki növü.

Boyaq rəngotu (lat. Isatis tinctoria) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin rəngotu cinsinə aid bitki növü.

Boyaq rəngotu (lat. Isatis tinctoria) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin rəngotu cinsinə aid bitki növü.

Hirkan azatı (lat. Zelkova hyrcana) — qarağackimilər fəsiləsinin zelkova cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == İranda təbii arealı vardır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 20-25 m olan ağacdır. Gövdəsinin qabığı hamar, yaşılımtıl-boz rəngdədir. Yarpaqları yumurtavarı uzunsov, 3-5 sm uzunluqda alt tərəfdən xüsusən damarlar boyu qısa tükcüklü, nadir hallarda çılpaq, 7-9 yan damarlara malikdir. Onların kənarları iti dişli olub, 1-3 mm uzunluqda saplaqlar üzərində yerləşir. Cavan zoğların yarpaqları bir qədər iri olub 12 sm uzunluqdadır meyvəsi bucaqlı, fındıqca, az və ya çox qısa tüklü və ya çılpaq, yaşılımtıl, 5 m uzunluqdadır. Aprel ayında çiçəkləyir, meyvələri isə oktyabr-noyabr aylarında yetişir. Hirkan azatı vələsyarpaq azata nisbətən isti və rütubət sevəndir.

Şöbə / Division: Maqnoliyakimilər – Magnoliophyta Sinif / Class: Maqnoliopsidlər-Magnoliopsida Sıra / Order: Urticales Fəsiə/ Family: Dağdağankimilər – Celtidaceae Link. Elmi adı / Scientific name: Celtis caucasica Willd. == IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və status / National IUCN Status. == “Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar” kateqoriyasına aiddir –EN B1ab(i, ii, iii, iv, v)c(iii) + 2b(i) c (ii,iii). Azərbaycanın nadir növüdür. == QlobalIUCN Statusu: NT == == Qısa morfoloji təsviri. == 20(15)-25(35) m hündürlükdə ağacdır, oduncağı 2 m diametrində, boz-qonurumtul rəngdədir. Budaqlarının yarpaqları yumurtavari, (1,5) 2-3,5 (4,6) sm uzunluqda, sivri, qaidədə qyeri –bərəabəryanlı, aşağıda damarlar boyunca qısA, yumşaqtüklü , oturaq və ya 0,5 (1) mm uzunluqda saplaqı, kənarları küt dişlidir. Dişicikli çiçəkləri zəngçiçəyi quruluşunda, yaşılımtıl –ağ və ya qonurdur. Fındıqcığı küncvari, qısa yumşaq tüklü və ya çılpaq, qırılı, yaşılımtıl, birtoxumlu, buruncuğu fındıqcığın təpəsinin altında yerləşir == Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsussiyyətləri. ==

Mehrdad İzadi (ing. Michael Mehrdad R.S.C. Izady; 1963) — kürd əsilli İran alimi. Onun maraq dairələri xüsusilə Yaxın Şərq və kürdlərdir. == Karyera == İzadi altı il Harvard Universitetində Yaxın Şərq Dilləri və Sivilizasiyaları Fakültəsində dərs demişdir. O, Yaxın Şərq və Cənub-şərqi Avropa mövzularında bir çox kitab və məqalənin müəllifidir. İzadi 2001-ci ildən Fordhem Universiteti, Nyu-York Texnologiya İnstitutu və Peys Universitetində müəllimidir.İzadi Laçın və Kəlbəcərin işğalında kürdlərin qovulmasına ermənilərin gətirdiyi arqumentləri rədd edərək belə bir ritorik sual verir: "Sən də, Ermənistan"? == Tənqidi == Erməni kürdşünas və İranşünas Qarnik Asatryan İzadinin kitabı olan "Kürdlər. Qısa əl kitabı" əsərini "fantasmaqorik" adlandırmışdır.İranşünas Riçard Folts qeyd edir ki, "Yəzdanizm adlı pankürd protodini müasir kürd alimi Mehrdad İzadinin uydurmasıdır".

İvate prefekturası — Yaponiyanın Tohoku regionunda prefektura. Ərazisi 15 279 kvadrat kilometr, əhalisi 1 332 000 nəfərdir. Mərkəzi Morioka şəhəridir.

İzafi dəyər (ingil. surplus value) — işçinin əməyinin məhsulunun dəyəri ilə aldığı maaşının gerçək dəyəri arasında olan fərq. Kapitalist tərəfindən mənimsənilən izafi dəyər işçinin zəruri ehtiyaclarının ödənilməsi üçün sərf etdiyi vaxtdan artıq işlədiyi vaxt ərzində yaranır.

Osman Zati Korol (türk. Osman Zati Korol) (d. 1880 İzmir, Osmanlı İmperiyası – ö. 21.09.1946, Ankara, Türkiyə) — Türk əsgəri. == Hərbi fəaliyyəti == 1897-ci ildə hərbi məktəbə daxil olmuş və 1901-ci ildə oranı bitirmişdir. İtaliya-Osmanlı müharibəsində , Balkan müharibələrində və Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmişdir. 27 aprel 1921-ci ildə Anadoluya gələrək Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsinə qoşuldu. Müharibədən sonra “İstiqlaliyyət medalı” ilə təltif edildi. 29 iyul 1938-ci ildə öz istəyi ilə təqaüdə çıxdı. 21 sentyabr 1946-cı ildə Ankarada vəfat etdi.