Поиск по словарям.

Результаты поиска

OBASTAN VİKİ
Sputnik
Sputnik-1
Optik
Optika (q.yun. ὀπτική "görünənlər haqında elm") — işığın yaranma mexanizmini, təbiətini, onun yayılma və maddə ilə qarşılıqlı təsir qanunlarını öyrənən fizika bölməsi. İşıq dedikdə dalğa uzunluğu 0,01÷105 nm aralığında yerləşən elektromaqnit dalğaları başa düşülür. Dalğa uzunluqları 400÷760 nm intervalında yerləşən elektromaqnit dalğaları gözə görmə təsiri göstərir və bu səbəbdən görünən işıq adlanır. Optikanı şərti olaraq aşağıdakı bölmələrə ayırmaq olar: Həndəsi optika Dalğa optikası Molekulyar optika Kvant optikası Bir çox hallarda optikanın həndəsi optikadan başqa qalan bölmələrini birlikdə fiziki optika adlandırırlar. Optika elmi astronomiya, müxtəlif mühəndislik sahələri, fotoqrafiya və tibb (oftalmologiya və xüsusən də fizioloji optika adlanan optometriya) daxil olmaqla bir çox fənlərlə əlaqəli şəkildə öyrənilir. Optikanın praktiki tətbiqləri müxtəlif texnologiyalarda və gündəlik əşyalarda, o cümlədən güzgülər, linzalar, teleskoplar, mikroskoplar, lazerlər və lifli optikada mövcuddur. Klassik optika iki əsas budağa ayrılır: həndəsi optika və dalğa optikası. Həndəsi optikada işığa şüa kimi, dalğa optikasında isə elektromaqnit dalğası kimi baxılır. Şüa dedikdə işıq enerjisinin yayılma istiqamətini müəyyən edən xətt başa düşülür.
Sputnik-1
Sputnik-1 - dünya ölkələrində ilk dəfə olaraq kosmosa çıxarılan ilk və müstəqil olan süni peykdir. 1957-ci il 4 oktyabrda "Sputnik-1" adlı peyk yerin ilk süni peyki olaraq SSRİ tərəfindən orbitə buraxılmışdır. Həmin tarixi gün bəşəriyyətin kosmik erasının başlanğıcı sayılır, hal-hazırda isə Rusiyada Kosmik Qüvvələr günü kimi qeyd olunur. Süni peykin yaradılmasında praktiki kosmonavtikanın banisi sayılan Sergey Korolyov başda olmaqla, Keldış, Lidorenko, Tixonravov və başqa tanınmış alimlər iştirak etmişlər. Первая космическая (сборник статей, посвящённых 50-летию начала космической эры) / составитель О. В. Закутняя. — М., 2007. — ISBN 978-5-902533-03-0.
Sputnik-2
Sputnik 2 (rus. Спутник-2) — orbitə çıxarılmış ikinci peyk. 1957-ci il noyabrın 3-də Sovet İttifaqı tərəfindən buraxılan peyk, orbitə çıxarılan ilk canlını — Layka adlı bir iti daşıyırdı.500 kq ağırlığında olan peyk 4 metr uzunluğunda və 2 metr diametrində idi. Peyk həmçinin radio ötürücüləri, bir telemetriya sistemi, proqramlaşdırma vahidi, kabin üçün yeniləmə və istilik nəzarət sistemi və bir saıra elmi avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. Layka ayrı və möhürlənmiş bir bölmədə yerləşdirilmişdir. Tral D telemetriya sistemi ilə hər orbital turnirdə 15 dəqiqə ərzində texniki və bioloji məlumat dünyaya ötürülürdü. Günəşdən radiasiya və kosmik şüaları ölçmək üçün iki fotometr mövcud idi. Sputnik-2 Sergey Korolyovun dizayn ofisində "Prosteyşiy Sputnik-2" yəni "Simple Satellite-2" adlandırıldı. Ellips formasında olan peykin ölçeləri 212x1660 km həcmində idi. Layka üçün əlavə qorunma səddi var idi.
Sputnik (radio)
Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bugünkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində (Saksoniya-Anhalt) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu (Rock Radio B , daha sonra Fritz) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.
Sputnik 1
Sputnik-1 - dünya ölkələrində ilk dəfə olaraq kosmosa çıxarılan ilk və müstəqil olan süni peykdir. 1957-ci il 4 oktyabrda "Sputnik-1" adlı peyk yerin ilk süni peyki olaraq SSRİ tərəfindən orbitə buraxılmışdır. Həmin tarixi gün bəşəriyyətin kosmik erasının başlanğıcı sayılır, hal-hazırda isə Rusiyada Kosmik Qüvvələr günü kimi qeyd olunur. Süni peykin yaradılmasında praktiki kosmonavtikanın banisi sayılan Sergey Korolyov başda olmaqla, Keldış, Lidorenko, Tixonravov və başqa tanınmış alimlər iştirak etmişlər. Первая космическая (сборник статей, посвящённых 50-летию начала космической эры) / составитель О. В. Закутняя. — М., 2007. — ISBN 978-5-902533-03-0.
Sputnik böhranı
Sputnik böhranı (ing. Sputnik Crisis, rus. Спутниковый кризис) — 1957-ci il 4 oktyabrda Sovet İttifaqının kosmosa atdığı Sputnik süni peykindən sonra ABŞ və SSRİ arasında baş verən böhran. Kosmik yarış bu böhranla başlamışdır. 1950-ci illərin əvvəlində həm ABŞ, həm də SSRİ kosmosa ilk süni peyki buraxmaq üçün bir-biri ilə yarışa girmişdilər. İki dövlətin uğursuz sınaqlarından sonra heç gözlənilməz bir zamanda SSRİ, bir basketbol topu böyüklüyündə 85 kq ağırlığında olan Sputnik-1 peykini orbitə qaldırıldığını açıqladı. Bu ABŞ üçün tam olaraq şok oldu. Bu hadisə həm kosmos texnologiyası yarışında geridə qalmaq demək idi, həm də daha vacib olanı, bu sınağı müvəffəqiyyətlə həyata keçirən Sovetlərin nüvə silahını ABŞ üzərinə göndərəcəyi paranoyası bütün amerikalıları təşvişə salan məsələyə çevrilmişdi. Bundan dərhal sonra, ABŞ bir sıra atışı daha sınaqdan keçirdi, ancaq heç birində müvəffəqiyyət qazanmadı. Sovetlər, 1957-ci il 3 noyabrda tarixində isə kosmosa gedən ilk canlı olan Layka adlı iti daşıyan Sputnik-2 peykini də uğurla atdı.
Sputnik İA
Sputnik (rus. спутник; peyk), əvvəlki adları ilə Rusiyanın Səsi, RIA Novosti — dövlətə məxsus rus xəbər agentliyi və radio yayım xidməti. 10 noyabr 2014-cü ildə Rusiya hökumətinə məxsus "Rossiya Seqodnya" xəbər agentliyi tərəfindən yaradılıb. Baş ofisi Moskvada olan Sputnik Vaşinqton, Qahirə, Pekin, Paris, Berlin, Madrid, Montevideo və Rio-de-Janeyroda regional ofisləri mövcuddur. Sputnik özünü qlobal siyasət və iqtisadiyyata fokuslanmış və beynəlxalq auditoriyaya yönəlmiş kimi təsvir edir. Sputnik akademiklər və jurnalistlər tərəfindən tez-tez Rusiyanın təbliğat vasitəsi kimi təsvir edilir. 2016-cı ildə The New York Times-dan Neil MakFarquhar yazırdı ki: "Mütəxəssislərin fikrincə, dezinformasiya və ya Rusiya dezinformasiyasının əsas məqsədi hadisələrin rəsmi versiyasını, hətta hadisələrin həqiqi versiyasının olması fikrini də sarsıtmaqdır. Bu bir növ siyasi iflicdir". Rusiya hökuməti bu iddiaları rədd edib. 2019-cu ilin əvvəlində Facebook özünü müstəqil xəbər saytları kimi göstərən, lakin əslində Sputnik əməkdaşlarının nəzarəti altında olan yüzlərlə səhifəni platformasından sildi.
Kevin Mitnik
Kevin Mitnik (6 avqust 1963 – 16 iyul 2023, Las-Veqas, Nevada və ya Pitsburq, Pensilvaniya) — keçmiş haker, informasiya təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssis. == Həyatı == Kevin Mitnik 6 avqust 1963-cü ildə Los-Ancelesdə anadan olmuşdur. İlk kompüter hakerlərindən olub onların ən məşhurudur. 15 fevral 1995-ci ildə FBI tərəfindən tutulmuşdur. Fujitsu, Motorolla, Nokia və Sun Microsystems kimi şirkətlərin kompüterlərinə icazəsiz olaraq girdiyinə görə 5 il həbs cəzası almışdır. Hətta, məhkəmə vaxtı hakimə qəhvə hazırlayan maşını belə proqramlaya biləcəyini söyləyən Mitnick həbsxanada qəhvə hazırlayan maşına yaxınlaşma qadağası almış hüquq tarixinin tək məhkumudur. Belə cəza almağının bir çox səbəbləri var. Həbsə girməsinə səbəb olan hakim və hüquqçuların başlarına oyunlar açmaq kimi. Məsələn, telefon öyrənmə nömrəsini hakimin nömrəsinə yönləndirmiş, başqasının telefonuna bir neçə min dollarlıq danışıq borcu göndərmiş və başqa sevmədiyi birinin telefonunu aylarla bağlatdırmışdı. == Kitabları == (2003) Aldatma sənəti (2005) Müdaxilə sənəti (2011) Naqillərdəki kabus: Dünyanın ən çox axtarılan hakeri kimi sərgüzəştlərim (ing.
Kseniya Sitnik
Kseniya Sitnik (rusca: Ксения Ситник; 15 may 1995, Mozir, Qomel vilayəti) — Belarus müğənnisi. 2005-ci il Avroviziya Uşaq Mahnı Müsabiqəsində Belarusu "Мы вместе" ("Biz birlikdə") mahnısı ilə təmsil etmiş və qalib olmuşdur.
Çəmənlikdə piknik
Çəmənlikdə səhər yeməyi və ya Çəmənlikdə piknik (fr. Le Déjeuner sur l'herbe) — Fransız impressionist rəssamı Eduard Manenin 1862-1863-cü illərdə yağlı boya ilə işlədiyi əsər. Tablo hal-hazırda Paris şəhərində Orse muzeyində saxlanılır. Tabloda çılpaq qadınla iki qara geyimli kişi təsvir edilmişdir. Arxa fonda digər bir qadın suyun içərisində təsvir edilib. Eduard Mane Çəmənlikdə səhər yeməyi əsərini 1863-cü ildə tamamlayıb sərgilənmək üçün Paris Salonuna təqdim etdi. Salonda rəsm əsərlərinin qiymətləndirilməsi ilə məşğul olan komitə bu tablo ilə yanaşı, daha 3000 tablonu salonda nümayiş etdirməkdən imtina etdi. İmtinanın əsas səbəbi kimi əsərlərin lazımi keyfiyyətdə olmaması göstərildi. 1863-cü ildə imperator III Napoleonun əmri ilə məşhur muzey və salonlarda sərgilənməkdən imtina edilən tablolar Rədd edilənlər salonu adlı mərkəzdə toplandı. Çəmənlikdə səhər yeməyi tablosu da bu salonda sərgilənməyə başladı.
Korabl-Sputnik 4
Korabl Sputnik 4 (rus. Корабль-Спутник 4, Gəmi Peyk 4 deməkdir) — və ya Qərbdə Sputnik 9 kimi tanınan Vostok-3KA № 1, 1961-ci ildə buraxılmış Sovet kosmik gəmisi idi. Maneken İvan İvanoviçi, Çernuşka adlı iti, bir neçə siçanı və qvineya donuzunu daşıyan bu, Vostok kosmik gəmisinin sınaq uçuşu idi. Korabl Sputnik 4, 9 mart 1961-ci ildə saat 06:29:00 UTC-də Baykonur Kosmodromundan buraxıldı. O, müvəffəqiyyətlə aşağı Yer orbitinə yerləşdirildi. Kosmik gəmi yalnız bir orbiti tamamlamaq üçün nəzərdə tutulmuşdu, ona görə də buraxıldıqdan qısa müddət sonra orbitdən çıxarıldı və yenidən orbitə daxil oldu. O, 08:09:54 UTC-də yerə endi və uğurla bərpa edildi. Eniş zamanı maneken kosmik gəmidən atma oturacağı vasitəsilə çıxarıldı və öz paraşütü ilə ayrıca endi.
Korabl Sputnik 1
Korabl-Sputnik 1 (rus: Корабль-Спутник 1 , Gəmi Peyki 1 deməkdir) — Qərbdə Sputnik 4 kimi də tanınan Sovet Vostok proqramının ilk sınaq uçuşu və ilk Vostok kosmik gəmisi idi. O, 15 may 1960-cı ildə buraxılıb. Korabl-Sputnik 1 pilotsuz olmasına baxmayaraq, o, ilk insanın kosmosa uçuşu olan Vostok-1-in xəbərçisi idi. Onun kütləsi 4,540 kiloqram idi, bunun 1,477 kiloqramı alət idi. İnsanın kosmosa uçması üçün vasitələrin tədqiqi üçün istifadə edilən kosmik gəmilər seriyasından birincisi olan kosmik gəmidə elmi alətlər, televiziya sistemi və insan dummisi olan özünü təmin edən bioloji kabinə var idi. O, həyatı təmin edən sistemin işini və uçuşun gərginliyini öyrənmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Kosmik gəmi həm geniş telemetriya, həm də əvvəlcədən yazılmış səs rabitəsini radio ilə ötürürdü. Dörd günlük uçuşdan sonra retro raket atıldı və enmə modulu avadanlıq modulundan ayrıldı, lakin retro atəş açarkən kosmik gəmi düzgün uçuş mövqeyində olmadığı üçün enmə modulu planlaşdırıldığı kimi atmosferə yenidən daxil olmadı. Eniş modulu 6 sentyabr 1962-ci ildə, avadanlıq modulu isə 15 oktyabr 1965-ci ildə atmosferə daxil oldu. Eniş modulunun 20 funtluq bir hissəsi ABŞ-nin şimalında, Viskonsin ştatının Manitowok şəhərinə endi.
Korabl Sputnik 3
Korabl Sputnik 3 (rus. Корабль-Спутник 3, Gəmi Peyk 3 deməkdir) — və ya Qərbdə Sputnik 6 kimi tanınan Vostok-1K No.3, 1960-cı ildə buraxılmış Sovet kosmik gəmisi idi. Bu, iki iti daşıyan "Vostok" kosmik gəmisinin sınaq uçuşu idi. Korabl-Sputnik 31 dekabr 1960-cı il tarixində saat 07:30:04 UTC-də Baykonur Kosmodromundan uçan "Vostok-L" daşıyıcı raketinin üstündə buraxılmışdır. O, müvəffəqiyyətlə aşağı Yer orbitinə yerləşdirildi. Uçuş bir gün davam etdi, bundan sonra kosmik gəmi planlaşdırılan bərpadan əvvəl orbitdən çıxarıldı. Deorbitin yanması dekabrın 2-də UTC saat 07:15-də başladı, lakin yanmanın sonunda mühərrik planlaşdırıldığı kimi sönmədi və əvəzində kosmik gəminin yanacağı tükənənə qədər yandı. Bu, xarici güclərə kapsulu yoxlamağa icazə verə biləcək bir trayektoriya üzrə atmosferə yenidən daxil olması ilə nəticələndi. Bunun qarşısını almaq üçün yenidən giriş zamanı partlayıcı işə salındı. Həm Pçyolka, həm də Muşka nəticədə parçalanaraq öldü.
Sputnik (alman radiosu)
Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bugünkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində (Saksoniya-Anhalt) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu (Rock Radio B , daha sonra Fritz) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.
Sputnik (radio station)
Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bugünkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində (Saksoniya-Anhalt) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu (Rock Radio B , daha sonra Fritz) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.
Sputnik (xəbər agentliyi)
Sputnik (rus. спутник; peyk), əvvəlki adları ilə Rusiyanın Səsi, RIA Novosti — dövlətə məxsus rus xəbər agentliyi və radio yayım xidməti. 10 noyabr 2014-cü ildə Rusiya hökumətinə məxsus "Rossiya Seqodnya" xəbər agentliyi tərəfindən yaradılıb. Baş ofisi Moskvada olan Sputnik Vaşinqton, Qahirə, Pekin, Paris, Berlin, Madrid, Montevideo və Rio-de-Janeyroda regional ofisləri mövcuddur. Sputnik özünü qlobal siyasət və iqtisadiyyata fokuslanmış və beynəlxalq auditoriyaya yönəlmiş kimi təsvir edir. Sputnik akademiklər və jurnalistlər tərəfindən tez-tez Rusiyanın təbliğat vasitəsi kimi təsvir edilir. 2016-cı ildə The New York Times-dan Neil MakFarquhar yazırdı ki: "Mütəxəssislərin fikrincə, dezinformasiya və ya Rusiya dezinformasiyasının əsas məqsədi hadisələrin rəsmi versiyasını, hətta hadisələrin həqiqi versiyasının olması fikrini də sarsıtmaqdır. Bu bir növ siyasi iflicdir". Rusiya hökuməti bu iddiaları rədd edib. 2019-cu ilin əvvəlində Facebook özünü müstəqil xəbər saytları kimi göstərən, lakin əslində Sputnik əməkdaşlarının nəzarəti altında olan yüzlərlə səhifəni platformasından sildi.
Optik cihazlar
Optik cihazlar — optik şüalanmanı çevirməklə görmə imkanlarını genişləndirən cihazlar. Geniş yayılmış optik cihazlara misal kimi persikop, mikroskop, teleskop və kameraları göstərmək olar. İlk optik cihazlar uzaqdakı cisimlərin böyüdülmüş xəyalını almaq üçün istifadə edilən teleskoplar və çox kiçik obyektlərin təsvirini böyütmək üçün istifadə edilən mikroskoplar idi. Qaliley və van Levenhukun dövründən bəri, bu cihazlar çox təkmilləşdirilmiş və elektromaqnit spektrinin digər hissələrini də əhatə etməyə başlamışdır. Binokl daşınabilən yığcam cihazdır. Kamera optik cihazların bir növü hesab olunur, stenop və obskura kamerası belə cihazların çox sadə nümunələridir. İşıq və ya optik materialların xassələrin analiz etmək üçün başqa bir optik cihazar sinfi tətbiq olunur. Onlara daxildir: İnterferometr — işıq dalğalarının interferensiya xassələrini ölçür Fotometr — işığın intensivliyini ölçür Polyarimetr — polyarlaşmış işığın dispersiyasını və ya polyarlaşma müstəvisinin fırlanmasını ölçür Reflektometr — səth və ya obyektin qaytarma qabiliyyətini ölçür Refraktometr — müxtəlif materialların sındırma əmsalını ölçür Spektrometr və ya monoxromator — kimyəvi analiz və ya material analizi məqsədilə optik spektrin bir hissəsini generasiya edir və ya ölçür Avtokollimator — bucaq sapmalarını ölçür Vertometr — kontakt linzaların, eynək və lupa linzalarının sındırma qüvvəsini təyin etmək üçün istifadə olunur DNT sekvenserləri də optik cihazlar hesab edilə bilər, çünki onlar DNT zəncirinin xüsusi nukleotidinə qoşulmuş flüoroxrom tərəfindən buraxılan işığın rəngini və intensivliyini analiz edirlər. Səth plazmon rezonansına əsaslanan cihazlar biomolekulyar qarşılıqlı təsirləri ölçmək və analiz etmək üçün refraktometriyadan istifadə edir.
Optik lif
Fiber-optik və ya optik lif — şüşə və ya plastikin çəkilməsi (həmçinin ekstruziyası) üsuluyla əldə edilən, diametrcə insan tükündən bir qədər qalın əyilgən, şəffaf lif. Optik liflər elektrik kabellərinə nəzərən daha böyük ötürmə sürətinə malik olur ki, bu da verilənləri geniş buraxılış zolağında çox uzaq məsafələrə ötürməyə imkan verir. Burada liflər metal məftilləri əvəz edir, çünki onlar siqnalları daha az itki ilə ötürür; bundan başqa liflər elektromaqnit maneələrinə qarşı dözümlüdür, amma metal məftillər üçün vəziyyət tam əksinədir. Həmçinin, liflər dəst şəklində bağlanılır və beləliklə fiberskopa oxşar olaraq burada da işıq və ya təsvir bir yerdən başqa yerə ötürülür. Xüsusi olaraq hazırlanmış liflər müxtəlif tətbiqlər üçün istifadə olunur, bunlardan bəziləri lifli optik sensorlar və lifli lazerlərdir. Adətən, optik liflər sındırma əmsalı lif maddəsinin sındırma əmsalından kiçik olan örtük materialı ilə əhatə olunmuş nüvədən ibarət olur. İşıq lifin nüvəsi daxilində dalğaötürənlərin iş prinsipinə oxşar şəkildə yayılır. Çoxlu yayılma yollarını və ya eninə modları dəstəkləyən liflər çoxmodlu (multimod) liflər, bir modu dəstəkləyənlər isə birmodlu (monomod) liflər adlanır. Ümumiyyətlə, çoxmodlu liflərin nüvəsi daha böyükdür və onlar rabitədə böyük gücləri qısa məsafələrə ötürmək üçün tətbiq olunur. 1000 metrdən (3300 fut) uzun olan əksər kommunikasiya əlaqələri üçün təkmodlu liflərdən istifadə olunur.
Optik materiallar
Optik materiallar Optik materiallar təbii və sintetik materiallar, monokristallar, polikristallik (şəffaf keramik materiallar), şüşələr (optik şüşələr, fotositallar), polimer (üzvi şüşə) və bu və ya digər elektromaqnit dalğaların diapazonunda şəffaf olan materiallar. Onlardan spektrin ultrabənövşəyi, görünən, infraqırmızı oblastında işləyən optik elementlərin hazırlanmasında (istehsal üçün) istifadə olunur. Danışıq dilində və sənayedə bir çox hallarda bütün bərk optik materialları şüşə adlandırırlar. Bəzən optiki şüanı ötürən optiki mühit, bəzi polimerlər, lent, hava qaz, maye və başqa maddələr də optik material rolunu oynayır. Ən qədim və tanınmış optik material silisium dioksid və digər maddələrin qarışığından ibarət adi şüşədir. Texnologiyanın inkişafı və optik cihazların təkmilləşdirilməsi tələblərinin sərtləşdirilməsi texniki şüşələrin xüsusi bir sinfi optik şüşələrin yaradılmasına gətirib çıxartdı. Digər şüşələrdən yüksək şəffaflığı, saflığı rəngsizliyi, həmcinsliyi, ciddi sındırma və dispersiya qabiliyyəti ilə fərqlənir. Təmiz silisium dioksidi (məsələn, dağ billurunu) əritməklə kvars şüşəsini əldə etmək olar. Digər silikat şüşələrdən kimyəvi davamlılığı, olduqca aşağı xətti genişlənmə əmsalı və nisbətən yüksək ərimə temperaturu (1713–17280C) ilə fərqlənir. Bunun sayəsində daha geniş temperatur diapazonunda və aqressiv mühitdə işləyə bilən optik sistem qurmaq mümkündür.
Optik mikroskop
Optik mikroskop — XX əsrin ortalarına qədər alimlər ancaq optik cihazlarla işləyirdilər. Onlar nöqtələr arası məsafə ~0,20 mkm olan strukturları görə bilirdilər, ona görə də maksimal böyütmə ~2000 krat ola bilirdi. Bu isə elmin tələblərini ödəyə bilmirdi.
Optik nevrit
Optik nevrit- Optik nevrit görmə sinirinin kəskin demielinləşməsidir. Çox hallarda DS ilk dəfə optik nevrit ilə təzahür edir. Bəzi hallarda optik nevritin həmləsi simptomsuz olur. Digər hallarda isə o, göz ətrafında olan ağrılar və görmə qabiliyyətinin yayğınlıq, rənglərin çətin ayırd edilməsi kimi pozuntusu ilə müşahidə olunur. Hər bir ağrı ilə müşahidə olunan, ya olmayan görmə problemi olan pasiyent oftalmoloqun müayinəsindən keçməlidir. Başqa səbəbi olmayan optik nevrit diaqnozu müəyyən edilirsə və pasiyentdə Dağınıq skleroz ehtimalı varsa, bunu pasiyentlə müzakirə etmək və pasiyenti nevroloqa göndərmək lazımdır.
Optik reflektometr
Optik reflektometr (ing. OTDR, Optical Time Domain Reflectometer) — fiber-optik ötürmə xətlərinin parametrlərini ölçmək üçün cihazdır. Cihazın iş prinsipi reflektometrin optik lifə buraxdığı əks olunan optik impulsların təhlilinə əsaslanır. Optik reflektometr ilə ölçmələr işığın lifdə geri səpilməsi hadisəsinə və sındırma indeksində sıçrayışlardan işığın əks olunmasına əsaslanır. Xətt boyunca yayılan işıq impulsları , xətt üzrə qeyri-homogenlik və mühitdə udulma səbəbindən əks olunma və zəifləmə yaşayır. Optik implus yönləndirici bağlayıcı vasitəsilə lifə vurulur. Bu implus lif vasitəsilə yayılır və lifin zəifləmə faktoruna uyğun olaraq zəiflədilir. Optik gücün əhəmiyyətsiz bir hissəsi dağılır və nəticədə əks səpələnmiş şüalanma istiqamətləndirici birləşdirici vasitəsilə fotodetektora daxil olur, elektrik siqnalına çevrilir, gücləndirilir, işlənir və nəticə göstərilir. Optik reflektometrdən istifadə edərək zəifləmənin ölçülməsi müəyyən bir lif üçün geri səpilmə əmsalının sabit olduğu fərziyyəsinə əsaslanır, yəni lifin hər bir nöqtəsində eyni miqdarda optik güc geriyə səpilir, lakin lifin özünün zəifləməsi səbəbindən, Optik reflektometr fotodioduna xətti azalan optik güc verilir. 1 və 2 nöqtələri arasında lifin zəifləməsi müvafiq güc səviyyələri P1 və P2 arasındakı fərqin yarısı kimi müəyyən edilir: A=-(0.5)*(P1-P2)(dB) - fakta görə -0.5 çarpan görünür.
Optik skaner
Optik skaner (optical scanner) – kağızda və ya başqa daşıyıcıda olanları xüsusi proqram təminatının (məsələn, qrafikanın oxunması və ya simvolların optik tanınması) köməyilə oxuyaraq, açıq və tünd (və ya rəngli) nöqtələr yığınını rəqəmli siqnala çevirən daxiletmə qurğusu. Quruluş özəlliklərinə görə skanerlərin bir neçə növünü fərqləndirirlər: planşet skanerlər (FLATBED SCANNER), səhifə skanerləri (PAGE SCANNER), slayd skanerləri (SLIDE SCANNER), əl skanerləri (HANDHELD SCANNER). Ən çox yayılmış növü planşet skanerlərdir ki, orada darayıcı qurğu tərpənməz sənəd boyunca hərəkət edir. Skanerlər adi faksimil operatorlarda olduğu kimi, baxdıqları kağızı tərpənməz baxış mexanizmi üzəri ilə hərəkət etdirə də bilər. Bəzi xüsusi skanerlər videosiqnalı proqram təminatı vasitəsilə emal olunmaq üçün rəqəmli siqnala çevirən standart videokamera ilə də işləyir. Əl skanerləri də çox tanınır; belə adlanmalarına səbəb istifadəçinin onları əllə tutaraq sənədin üzəriylə hərəkət etdirməsidir. Əl skanerləri ucuz olsalar da, onların baxış zonasının eni məhdud olur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s. Skaner nədir?
Optik spektr
Elektromaqnit spektr və ya optik spektr — elektromaqnit şüalanması tezliklərinin tam diapazonu. Nəzəri olaraq elektromaqnit spektrinin yuxarı və aşağı sərhədləri olmur. O, adətən, loqarifmik şkala vasitəsilə verilir. ITU elektromaqnit spektrində 30 Hs-dən 3000 GHs aralığında 12 diapazon seçdirib. Elektromaqnit spektr işığın analizi ilə alınır. İşığı təşkil edən tezliklər toplusunun tərkibindən asılı olaraq elektromaqnit spektr xətti (diskret), bütöv və mürəkkəb (bütöv oblastlar və onların daxilində yerləşən ayrı-ayrı spektr xətlərindən ibarət sistem) olur. Elektromaqnit spektrin xarakteri işıq mənbəyi və şüalanma mexanizmi ilə müəyyən edilir. İşıq mənbəyi atomdursa, alınan spektr xətti, malekuldursa zolaqlı olur. Qızdırılmış bərk cisim bütöv spektrli işıq şüalandırır. Bu zaman şüalanan işığın intensivliyinin tezliyə görə paylanması Plank düsturu ilə müəyyən olunur.