Поиск по словарям.

Anaxatır və ya Xram (gürc. ხრამი (Xrami)) — Gürcüstan və Azərbaycanda çay. Kür çayının sağ qolu. Başlanğıcını Kiçik Qafqaz dağlarının Ərcivan dağ silsiləsinin Gürcüstan Respublikasının Samtsxe-Cavaxeti mxaresinin Borjomi bələdiyyəsi ərazisində yerləşən Tsxratskaro dağ keçidinin (2 454.3 m) ətəyindən, 2 422 m hündürlükdən götürür. Çayın illik orta su sərfi 1 km³/san-dir. Borjomi bələdiyyəsinin ərazisindən başlayan çay Aşağı Kartli mxaresinin Barmaqsız, Ağbulaq, Çörük Qəmərli və Sarvan bələdəyyələrindən axaraq Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun II Şıxlı kəndi yaxınlığında Kür çayına tökülür.Anaxatır çayının uzunluğu 201 km, hövzəsinin sahəsi 8.340 km²-dir. Çayın hövzəsinin 4.378 km²—lik qismi Ermənistanın ərazisində yerləşir.

Yuyçzülyü Anaxuan (472 – 552, Jujan xaqanlığı) - Jujan dilindəki adı ilə Dayanan xan 520-ci ildə qardaşından sonra taxta çıxmış jujan xaqanı. == İlk illəri == Hakimiyyətə gələndən sonra qardaşı Yuyçzülyü Yujufanın üsyanı ilə rastlaşdı. Qardaşını devirmək üçün Şimal Vey sülaləsi ilə müttəfiq olan Anaxuan tezliklə imperatorun vassalına çevrildi. 3 il Şimal Vey dövlətində qaldığı dövrdə əmisi xaqanlıq edirdi. Əmisinin ölümündən sonra yenidən xaqanlıq etməyə başladı. 535-ci ildə qızını imperator Yuan Baocu ilə evləndirərək gücünü daha çox artırdı. 538-ci ildə isə o artıq Çin imperatoruna ard-arda zərbələr endirə biləcək gücə gəlmişdi. Bir çox şəhərləri yandıraraq artıq vassal olmadığını göstərirdi. 541-ci ildə isə Qərbi Vey imperiyasını tamamilə dağıdaraq, torpaqlarını müttəfiqi Şərqi Vey ilə bölüşdürdü. Onun dövründə Jujan xaqanlığı artıq Şərqi Asiyanın ən güclü dövləti olmuşdu.

Anastas — kişi adı. Anastas Mikoyan — SSRİ dövlət xadimi, siyasət. Anastas Yovanoviç — serb fotoqrafı və müəllifi. Katolikos Anastas — Albaniyanın XXII katolikosu. Katolikos II Anastas — Albanların LXV katolikosu.

Anataz — mineral, TiO2 == Haqqında == Anataz - tetraedrik. Krisralları dipiramidal, lövhəvari və prizmatik. Ayrılma {001} və {011} üzrə mükəmməl. Rəngi qonur, qara. Parıltısı almazı. Sərtliyi 5-6. Xüsusi çəkisi 3,9. Tək-tək dənələr şəklində peqmatit və şistlərdə, alp tipli damarlarda, səpintilərdə və boksitlərdə rast gəlir. == İstinadlar == == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.

Avatar aşağıdakı mənalarda işlənə bilər: Avatara — induizmdə müəyyən missiya ilə maddi dünyaya enmiş tanrının adı. == Filmlər == Avatar — 1916-cı il istehsalı olan italyan səssiz filmi. Avatar: Aanq haqqında əfsanə — Nickelodeon telekanalında nümayiş olunan cizgi serialı. Korra əfsanəsi — Nickelodeon telekanalında nümayiş olunan cizgi serialı. Avatar — 2009-cu il istehsalı olan ABŞ fantastika filmi.

Vaynaxlar (rus. Вайнахи; çeç. вайн нах; inquş вей нах "bizim xalqımız") və ya Çeçen-İnquşlar — Şimali Qafqazın vaynax dillərində danışan xalqları- çeçenlər, inquşlar və kistlər və onlarla əlaqəli olan tarixi və az sayıda etnik azlıqlar bura daxildir. Naxlar - Sovet dönəmində nax dillərini daha böyük çərçivədə araşdırmaq üçün Gürcüstanda etnik azlıq olan batsların da vaynaxların tərkibinə qatılması nəticəsində ortaya çıxan termindir.

Anastas İvanoviç Mikoyan (erm. Անաստաս Միկոյան, 13 (25) noyabr 1895, Sanahin, Borçalı qəzası – 21 oktyabr 1978[…], Moskva) — SSRİ dövlət xadimi, siyasət adamı, ASSR rəhbəri.

Katolikos Anastas — Albaniyanın XXII katolikosu.

Tanatar kəndi (başq. Таңатар) - Rusiyanın Başqırdıstan Respublikası Xaybulla rayonu Erqən kənd sovetliyinə daxil olan kənd. == Əhali == 2002-ci il ümumrusiya siyahıya alınmasına görə Başqırdıstan Respublikası Tanatar kəndinin milli tərkibi: başqırdlar 93 % == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Akyar): 13 km., kənd sovetliyindən (Yeni Erqən): 4 km ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sara stansiyası): 71 km. == İstinadlar == == Mənbə == Başqırdıstan Respublikası Bələdiyyələr Şurası.

Yuyçzülyü Anaxuan (472 – 552, Jujan xaqanlığı) - Jujan dilindəki adı ilə Dayanan xan 520-ci ildə qardaşından sonra taxta çıxmış jujan xaqanı. == İlk illəri == Hakimiyyətə gələndən sonra qardaşı Yuyçzülyü Yujufanın üsyanı ilə rastlaşdı. Qardaşını devirmək üçün Şimal Vey sülaləsi ilə müttəfiq olan Anaxuan tezliklə imperatorun vassalına çevrildi. 3 il Şimal Vey dövlətində qaldığı dövrdə əmisi xaqanlıq edirdi. Əmisinin ölümündən sonra yenidən xaqanlıq etməyə başladı. 535-ci ildə qızını imperator Yuan Baocu ilə evləndirərək gücünü daha çox artırdı. 538-ci ildə isə o artıq Çin imperatoruna ard-arda zərbələr endirə biləcək gücə gəlmişdi. Bir çox şəhərləri yandıraraq artıq vassal olmadığını göstərirdi. 541-ci ildə isə Qərbi Vey imperiyasını tamamilə dağıdaraq, torpaqlarını müttəfiqi Şərqi Vey ilə bölüşdürdü. Onun dövründə Jujan xaqanlığı artıq Şərqi Asiyanın ən güclü dövləti olmuşdu.

Anastas Yovanoviç (serb. Анастас Јовановић; 1817[…], Vratsa[d] – 1 noyabr 1899, Belqrad) — serb fotoqrafı və müəllifi. == Bioqrafiya == Anastas Yovanoviç 1817-ci ildə Vratsada bolqar tacir ailəsində anadan olub. Uşaqlıqdan Belqrada köçmək istəyirdi. 1826-cı ildə anası ilə birlikdə Belqrada köçür. 1832-ci ildə Belqradda Dövlət mətbəəsində işləməyə başlayır. Sonralar Vyanaya getmək üçün təqaüd almağa çalışır, amma alınmır. O, Vyanaya yalnız orada işə düzələn tanışının köməkliyi ilə yola düşə bilir. Vyanada Yovanoviç litoqrafiya ilə maraqlanır, sonra 1840-cı illərdə ilk dəfə dagerreotipi görür və fotoqrafiya ilə ciddi məşğul olmaq qərarına gəlir. Anastas Yovanoviç kamera almağı bacarır və o, bu fəaliyyətlə maraqlanan ilk serb olur.

Anabar buxtası — Laptevlər dənizinə daxil olan Anabar körfəzinın cənubunda yerləşir. Anabar çayının mənsəbini təşkil edir. Buxtanın uzunluğu 24 km-dən, eni isə 5–7 km arasında dəyişir.

Anabar — Nauru adasının şimalında yerləşən göllər qrupu. Anabar və İyuv dairələrinə daxildir. Onlar arasında ən irisinin su səthinin sahəsi 10 min m² təşkil edir. Burada süni şəkildə balıq yetişdirilir. == Mənbə == Nauru döllərində balıqçılıq haqqında qanun.

Anabar körfəzi — Laptevlər dənizinin cənub-qərbində yerləşir. Norvik yarımadası ilə materik arasında yerləşir. Cənub hissəsini Anabar buxtası təşkil edir. Materikin daxilinə 67 km daxil olur. Eni 76 km, dərinliyi 17 metrdir. Buxtanın sahil əraziləri tundra bitkiləri ilə örtülüdür. Oktyabrdan iyula qədər səthi buzla örtülüdür. Körfəzə Pesçanaya, Xarıyalax, Samaskaskaya, Mus-Xaya çayları tökülür. Şərq sahilləri hamardır. Şərq sahilləri isə sıldırımlıdır və hündürlük 50 metrdirArktika araşdırmaçısı Eduard Toll Anabar körfəzində 1893-cü ildə araşdırma işləri aparmışdırİnzibati cəhətdən Rusiyanın Yakutiya Respublikası ərazisinə daxildir.

Anabar ulusu (saxa Анаабыр улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Saskılax kəndidir. == Coğrafiyası == Anabar ulusu Saxa Respublikasının şimal-qərbində, şimal enliyinin 71° ilə 76° arasında yerləşir. Ulus 55.6 min km² geniş bir ərazini tutur və respublikanın Bulun və Olenok ulusları, həmçinin Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ilə həmsərhəddir. Böyük çayları: Anabar, Uele. Böyük gölləri: Ulaxan-Kyuel, Baqanıtta-Kyuel, Sappiya. == Tarix == 10 dekabr 1930-cu ildə Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyəti Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində şimaldakı kiçik etnik qrupların məskunlaşdığı ərazidə, Anabar milli (Evenk) bölgəsinin (regional mərkəz Uca) qurulması qərarı alır. Qərarı Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri M. İ. Kalinin imzalayır. Anabar ulusu hələ də bir milli mahal statusunu qoruyub saxlayır. 1 yanvar 2003-cü ildən etibarən Anabar ulusunda inzibati islahat aparılır.

Anabar, yuxarı axarlarda Bolşaya Kuonamka (saxa Анаабыр) — ada Rusiyanın Yakutiya Respublikasının şimal-qərqində yerləşir. == Coğrafiyası == Çay Laptevlər dənizinə tökülür. Çayın uzunluğu 939 km, hövzəsinin sahəsi 100 000 km² təşkil edir. Hövzəsində çoxlu sayda göl vardır. Çayın mənbəyi Anabar platosunda yerləşir. Şimali Sibir düzənliyə çıxan Anabar çayının yatağı genişlənir. Aşağı axarlarda sol sahilə yaxın Dumastay-Tyubyuleqe qolu ayrılır ki, onların asşrasında isə Sinnqes-Arı və Istakan-Arıta adaları yerləşir. Çay mənsəbdə uzun dayaz estuari əmələ gətirir. Anabar estuarisi sonda Anabar körfəzinə keçir. == Hidrologiya == Çay əsasən yağış və qar suları ilə qidalanır.

Analar Günü — anaların şərəfinə keçirilən beynəlxalq bayramdır. Həmin gün Beynəlxalq Qadınlar Günündən fərqli olaraq, anaları və hamilə qadınları təbrik etmək qəbul olunub. Bir çox ölkələrdə bu gün müxtəlif günlərə təsadüf edilir. Ümumiyyətlə, dünyada "Analar Günü" may ayının ikinci bazar günü qeyd edilir. İngiltərədə XVII əsrdən XIX əsrədək "Anaların Bazar Günü" adlı bayram qeyd olunurdu. Anaların təbrik edilməsinə həsr edilmiş bu bayram Böyük pəhriz adlanan dini bayramın dördüncü bazar günündə keçirilirdi. ABŞ-də "Analar Günü" ilk dəfə 1872-ci ildə məşhur ingiltere pasifisti Culiya Uord Houv tərəfindən dəstəklənmişdir. C.Uordun qənaətinə görə, həmin gün anaların Yer kürəsində sülh naminə mübarizədə birliyi günüdür. Lakin onun bu konsepsiyası nə ABŞ-də, nə də digər ölkələrdə öz təsdiqini tapmamışdır. 1907-ci ildə ABŞ-nin Filadelfiya ştatından olan Anna Carvis anaların təbrik olunması təşəbbüsü ilə çıxış etmişdir.

Avatar — vizual gap (CHAT), yaxud virtual reallıq proqramlarında istifadəçini təmsil edən kiçik rəsm. Ölçüləri müxtəlif olur, ancaq 100x100, 50x50, 120x120 piksel ölçülü avatarlar daha geniş yayılıb. Hind mifologiyasına görə, avatarlar tanrıların yerüzünə endikləri zaman büründükləri şəkillərdir. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: "Bakı" nəşriyyatı, 2017, 996 s.

Katolikos II Anastas - Albanların LXV katolikosu. == Katolikosluğu == Katolikos III Matteosdan sonra taxta çıxmışdır. Hakimiyyət illəri dəqiq deyil Gəncəsər monastırında katolikos siyahısında göstərilir.

David Anaxt və ya Məğlubedilməz David (erm. Դավիթ Անհաղթ; VI əsr – VI əsr) — erməni neoplatonist filosofu, antik fəlsəfədə İsgəndəriyyə məktəbinin nümayəndəsi. == Həyatı == David Anaxt İsgəndəriyyədə və Afinada təhsil almışdır. O, "Fəlsəfənin tərifləri", "Porfirinin "Müqəddimə"sinin təhlili" və başqa əsərlərində platonizmi Aristotel və Pifaqor təliminin ünsürləri ilə əlaqələndirmişdir. David Anaxt skeptisizmə, relyativizmə qarşı çıxmış, fəlsəfi idrakın kəsərliliyi ideyasını müdafiə etmişdir. David Anaxta görə, fəlsəfənin məqsədi şərdən azad olmaq və əxlaqi kamillik yolunu göstərməkdir. Bilik özünəməqsəd olmayıb, insanın əxlaqca yüksəlməsinə xidmət etməlidir. Onun məntiqi mühakimələrində dialektik ideyalar var. David Anaxt orta əsr erməni fəlsəfəsinə rasionalizm prinsipləri gətirmişdir. == İrsi == 1980-ci ildə YUNESKO-nun qərarı ilə David Anaxtın 1,500-ci yubileyi qeyd edilmişdir.

Analar tammetrajlı televiziya tamaşası rejissor Tofiq Zeynalov tərəfindən 1988-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Tofiq Zeynalovnda istehsal edilmişdir. Xaraktercə iki bir-birinə tamamilə zidd olan analar filmin əsas mövzusudur. Əsas rolları Ətayə Əliyeva, Kübra Əliyeva,Bəsti Cəfərova və Ələkbər Hüseynov ifa edirlər. == Məzmun == Səmədlə (Ələkbər Hüseynov) Aynur (Bəsti Cəfərova) cütlüyü bir-birilərini sevərək evləniblər. Onların övlad payları bu xoşbəxtliyi ikiqat artırıb. Lakin günlərin bir günü Aynurla bağlı üzə çıxan bir həqiqət bu xoşbəxt ailə ocağının üzərinə su tökür. Məlum olur ki, Aynur kimsəsiz uşaqlar evindən götürülərək anası saydığı Sənəm (Ətayə Əliyeva) tərəfindən böyüdülüb. Bu xəbəri eşidən qayınanası Zərbuta (Kübra Əliyeva) bu evliliyin bitməsi üçün əlindən gələni edir. Bir tərəfdə yad uşağını öz doğma balası kimi böyüdən ana, digər tərəfdən öz doğma oğlunun ailəsini dağıdan ana.

"Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının xatirə kompleksi" — Azərbaycanın Şuşa şəhərində, Xəlil Məmmədov küçəsində yerləşən abidə. İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçılarına həsr olunmuşdur. Şuşa şəhərinin Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilməsindən sonra pis vəziyyətə düşmüşdür. 2020-ci ilin noyabrında kompleks ərazisi şəhər ilə birlikdə işğaldan azad edilmişdir. Kompleksin bərpa edilməsi planlaşdırılır. == Tarixi == "Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının xatirə kompleksi" SSRİ hakimiyyəti dövründə salınmışdır və İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçılarına həsr olunmuşdur. Kompleksin tərkibində sovet əsgərlərinin barelyefləri, park və "Analar heykəli" daxildir. Şuşa şəhəri 1992-ci ilin mayında Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir və bu zaman kompleks vandalizmə məruz qalmışdır. Kompleksdə olan əsgərlərin barelyefləri güllələnmiş, "Analar heykəli" vandalizmə uğramış, əbədi məşəl söndürülmüşdür. 2020-ci ilin noyabrında kompleks ərazisi şəhər ilə birlikdə işğaldan azad edilmişdir.

Avatar və ya Ceyms Kemeronun Avatarı (ing. Avatar, ing. James Cameron's Avatar) — 2009-cu il ABŞ elmi-fantastik filmi. Film insanların və Na’vi adlı yadplanetlilərin qarşılıqlı əlaqələrini, xüsusilə insanların Na’vi aləminə xətərli müdaxiləsini təmsil edir. Filmin adı Pandora planetində tədqiqat aparan və baş qəhrəmanı ilə uzaqdan idarə olunan bir süni bədənlə (avatarla) bağlıdır (hinduizmdə avatarlar allahların təcəssümləridir). Pandoranın gözəl bitki və heyvan aləmində yaşayan Na’vilərin isə öz doğma dili var. Filmin və xüsusən Na’vi aləminin gerçək dünyayla bir neçə paralelləri var. "Avatar"ın premyerası 2009-cu il dekabrın 10-da Londonda baş vermişdir. Üç Oskar və bir Qızıl Qlobus mükafatını almış, kompüter qrafikasıyla zəngin "Avatar" dünyanın ən gəlirli (2 milyard dollardan çox) filmi olub. Filmin distribütori 20th Century Fox kinokompaniyasıdır.

Pramudya Ananta Tur (indon.Pramoedya Ananta Toer; 6 fevral 1925 və ya 20 fevral 1925 – 30 aprel 2006 və ya 29 aprel 2006, Cakarta) — indoneziyalı yazıçı. “1945-ci il nəslinin” üzvü və fəal iştirakçılarından biri olmuşdur. == Tərcümeyi halı == Pramudya Ananta Tur 1925-ci ilde Yava adasının şimalında yerləşən Ducs şərqi Hndistanın şərqində yerləşən Blorədə anadan olub. o, ailənin birinci övladı olub. Onun atası Blorədə məktəb direktoru və müəllim kimi işləyib. Anası isə düyü yığınında işləyən qadın olub. Babası isə müsəlman olub və Məkkəyə gedib. O ilk avtobioqrafik əsərində də bunu qeyd edib. Həmçinin bu əsərindən onun əsl adının Pramudya Ananta Maostur olduğunu vurğulayır. Atasının kitaba marağı çox olduğundan, onun evdə böyük kitabxanasının olması səbəb olmuşdur.

Avatar: Suyun yolu (ing. Avatar: The Way of Water) — rejissoru Ceyms Kemeron olan ABŞ istehsalı elmi fantastika filmi. Film 2009-cu il istehsalı Avatar filminin davam filmidir. == Mövzu == Ceyk Salli və Neytiri ailə həyatı qurublar. Amma keçmiş mübarizə yenidən başlayır. Onlar bu səbəbdən evlərindən uzaqlaşıb, Pandoranın müxtəlif yerlərini kəşf edirlər.