Поиск по словарям.

Sapand -bir ucunda, barmağa keçirmək üçün ilgək olan, ipdən atıcı soyuq silah və ov vasitəsi. Sapand ipinin ortasındakı enliyə daş yerləşdirilərək, ipin bir ucunda olan ilgək barmağa keçirilir, o biri ucunda olan düyün isə, həmin əlin barmaqları ilə sıxılaraq, başın üzərində, üfuqi müstəvidə, ya da, əgər döyüş sıx səfli cərgədə baş verirsə, yandan şaquli müstəvidə fırladılır. Lazımı fırlanma sürəti yığılandan sonra, ipin düyünlü ucu buraxılır. Daş ətalət qanununa tabe olaraq atılır.

Çapand — Azərbaycan Respublikasının Cəbrayıl rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Cəbrayıl rayonunun Çapand kəndi Horovlu kənd Sovetinin tərkibində rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir. 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 2 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == == Tarixi == == İqtisadiyyatı == Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyətini heyvandarlıq təşkil edib.

Eland — Baltik dənizində ada. Skandinaviya yarımadasının cənub şərq sahilləri yaxınlığındadır. İsveçə məxsusdur. Uzunluğu şimaldan cənuba 136 km, sahəsi 1342 km²-dir. Əsasən, moren çöküntülərilə örtülmüş əhəng daşından təşkil olunmuşdur. Ərazisində şam meşələri var. Əhalisi əkinçilik və maldarlıqla məşğul olur. Mühüm şəhəri Borqholmdur.

Ervand Abrahamian (ing. Ervand Abrahamian, fars. یرواند آبراهامیان‎ Yerevand Abrahamiyan; 1940[…], Tehran) — İran ermənilərindən olan tarixçi, ABŞ-da yaşayır. == Bioqrafiyası == Ervand Abrahamyan 1940-cı ildə Tehranda doğulub, İngiltərədə böyüb. O, MA dərəcəsin Oksford Universitetində və PhD dərəcəsin Kolumbiya Universitetində alıb. == Əsərləri == Iran Between Two Revolutions (ingiliscə). Princeton University Press. 1982. ISBN ISBN 978-0-691-10134-7. The Iranian Mojahedin (ingiliscə).

Ervand Abrahamian (ing. Ervand Abrahamian, fars. یرواند آبراهامیان‎ Yerevand Abrahamiyan; 1940[…], Tehran) — İran ermənilərindən olan tarixçi, ABŞ-da yaşayır. == Bioqrafiyası == Ervand Abrahamyan 1940-cı ildə Tehranda doğulub, İngiltərədə böyüb. O, MA dərəcəsin Oksford Universitetində və PhD dərəcəsin Kolumbiya Universitetində alıb. == Əsərləri == Iran Between Two Revolutions (ingiliscə). Princeton University Press. 1982. ISBN ISBN 978-0-691-10134-7. The Iranian Mojahedin (ingiliscə).

Yervand Qrantoviç Marqaryan (erm. Երվանդ Մարգարյան; 19 noyabr 1961, Daşkənd) — Ermənistan tarixşünası, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, professoru, Ermənistan-Rusiya Universitetinin Dünya Tarixi və Xarici Regional Elmlər fakültəsinin rəhbəri, Ermənistan Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun tədqiqatçısı. == Həyatı == Yervand Marqaryan 19 noyabr 1961-ci il tarixində, SSRİ respublikalarından olan Tacikistan SSR-nin paytaxtı Daşkənd şəhərində, bir erməni ailəsində anadan olmuşdur. O, 1966-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Ermənistan SSR-ə köçmüşdür. Marqaryan 1983-cü ildə İrəvan Dövlət Dil və Sosiologiya Universitetinin İngilis Dili və Tarixi fakültəsindən məzun olmuşdur. O, 1987-ci ildə Ermənistan SSR Elmlər Akademiyasına qoşulmuş, orada çalışmağa başlamışdır. Marqaryan 1992-ci ildə "Kommagen və Ermənistanın ellinistik ziyarətgahları" mövzusunda öz tezisini qorumuşdur. O, 1994-cü ildən Ermənistan Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun əməkdaşı, 1996-cı ildən İrəvan Dövlət Universitetində dünya tarixi üzrə professordur. Marqaryan 2005-ci ildə köməkçi professor olmuşdur. O, 2015-ci ildən Ermənistan Tarixçilər Birliyinin sədridir.

Ervand Otyan (q.erm. Երուանդ Օտեան; 19 sentyabr 1869, İstanbul, 3 oktyabr 1926, Qahirə) — erməni əsilli Osmanlı jurnalisti, satirikçisi. == Həyatı == 1869-cu il 19 sentyabrda İstanbulda anadan olmuşdur. Ailəsi Kayseridən İstanbula gəlib saray memarlığına qədər yüksələn Boğos Odyanın soyundandır. Erməni Milləti Nizamnaməsinin yaradıcılarından olan əmisi Krikor Odyan ilə 1879-cu ildə Parisə, 1882-ci ildə isə atasının konsulluq etdiyi Krayovaya getdi. Üsküdardakı Berberyan Erməni Məktəbində 1 il yarıma qədər dərs aldı. Daha sonra isə təhsilinə evdə, tanınmış ermənilərdən aldı. İlk yazı və tərcümələrini İstanbul Erməni mətbuatında 1887-ci ildə çap etdirdi. 1896-cı ildə İstanbulu tərk etdi və Yunanıstana köçdü. Afina, Paris, İsgəndəriyyə, Londonda öz əsərlərini çap etdirməyə davam etdi.

Ervand Sevortyan (22 oktyabr 1901, Yalta, Rusiya imperiyası – 23 mart 1978, Moskva) — Sovet türkoloqu, etimoloqu, pedaqoq, filologiya elmləri doktoru, professor, RSFSR-in əməkdar elm xadimi. Türk dillərinin etimoloji sözlükləri içində ən iri həcmli və ən əsaslı etimoloji sözlüyün müəllifidir. == Həyatı == 1901-ci ildə dünyaya göz açıb, 1930-cu ildə Simferopoldakı Krım Pedaqoji İnstitutunu bitirir. Daha sonra Moskva Dilçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunda aspiranturanı başa vurub həmin institutda elmi işçi kimi çalışır, bir neçə il türk dilləri bölməsinin müdiri olub. Eyni zamanda pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub: Moskva Fəlsəfə, Ədəbiyyat və Tarix İnstitutunda, Moskva Şərqşünaslıq İnstitutunda, Moskva Dövlət Universitetində, Xarici Dillər İnstitunda dərs deyib. 1957-ci ildə "Azərbaycan ədəbi dilində affiksal (şəkilçi köməkliyi ilə) feildüzəltmə" mövzüsunda doktorluq işini müdafiə edir. 1958-ci ildə "Türk dillərinin etimoloji sözlüyü"nün (8 cilddə, 1978-2008) üzərində işlərə başlayır. Sözlüyün I cildinin dərc edilməsi, II-IV cildlərin çapa hazırlanması Sevortyan tərəfindən görülür, ölümündən sonra iş həmkarları tərəfindən davam etdirilir.Türk Dil Qurumunun müxbir üzvü olub (1957). == Əsərləri == Türk dilinin qrammatikası («Грамматика турецкого языка», 1947); Türk ədəbi dilinin fonetikası («Фоне­тика турецкого литературного языка», 1955); Azərbaycan ədəbi dilində affiksal feildüzəltmə («Аффиксы глаголообразования в азербайджанском литературном языке», 1957); Azərbaycan dilində affiksal feildüzəltmə («Аффиксы глаголообразования в азербайджанском языке», 1962); Azərbaycan dilində affiksal ismi sözdüzətmə («Аффиксы именного словообразования в азербайджанском языке», 1966); Azərbaycan dilinin qrammatikası («Грамматика азербайджанского языка», 1971, M. Şirəliyevlə birgə). === Məqalələri === Sovet türkologiyasının inkişafı tarixindən (Из истории развития советской тюркологии.// Известия АН СССР, ОЛЯ, 1955, том ХIV, вып.

Monieza expansa (lat. Moniezia expansa)-Yastı qurdlar tipinə aid olan sinif. == Xarici quruluşu == Yastı Lentşəkilli qurddur. Bədəninin uzunluğu 1 m–dən 5 metrə qədər eni isə 16 – 20 mm qədər olur. Bədən buğumlarından təşkil olunmuşdur, buğumlaşma baş hissədən (skoleksdə) 3,5 – 3,6 mm sonra başlayır, hər bir buğum özundən sonra gələn buğum üçün cavan buğum hesab olunur. Hermofredit buğumlarda mayalanır sonra yetgin buğmalara kecir, yetgin buğumlarda bütün üzüvlər itir, yalnız balalıq qalır, balalıq isə yumurta ilə dolu olur. Sonuncu budumlar bədəndən qoparaq nəcislə xaricə ifraz olunur, gün ərzində yolxmuş heyvan 10 – 15 buğum ifraz edə bilər ki, bu da 30 – 40 min yumurta ifraz deməkdir. Xarici mühütə düşmüş yumurtalar aralıq sahibləri tərəfindən (oribatid gənələri tərəfindən ) udularaq yolxurlar. Sestodun xarakterik əlamətlərindən biri bugumlar arasında 1 – dən 18 kimi fincan şəkilli vəzlər olur, onların ölcüləri 0,03–0,05 mm–dır. Növün xarakterik əlamlərindən biridə erkək və dişi üzvülərinin biri fərd daxilində olmasıdır (buna hermofrodit buğumları deyilir) == Yayılması == Dünyada 12, Qafqazda 9, Azərbaycanda 3 növlə təmsil olunmuşdur.

Psychotria expansa (lat. Psychotria expansa) — boyaqotukimilər fəsiləsinin psixotriya cinsinə aid bitki növü.

Giləmeyvəli qaraçöhrə (lat. Taxus baccata) — iynəyarpaqlılar fəsiləsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyaslna aiddir – VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir, relikt növüdür. == Ümumi yayılması == Rusiya, Gürcüstan Ermənistan, Şimali Afrika, Türkiyə, Kiçik Asiya, Baltikyanı ölkələri, Ukrayna, Skandinaviya, Avropanın Qərb hissəsi və Azor adalarında yayılmışdır. == Azərbaycanda yayılması == Şamaxı, Quba, Zaqatala, Qəbələ, Xanlar, Lənkəran və Lerik rayonları ərazilərində təbii halda rast gəlinir. == Bitdiyi yer == Tək-tək və ya qrup şəklində quru daşlı yamaclarda fıstıq-vələs meşələrində 1900–2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir. == Təbii ehtiyati == Azərbaycanda arealı geniş deyildir. == Bioloji xüsusiyyətləri == Təbiətdə 20 m-ə qədər boy hündürlüyü olan, sıx budaqlı, yuvarlaq təpəli bir ağacdır. Tumurcuqları qəhvəyi və yaşılımtıl rəngdə, küt, dəyirmi və ya ovalşəkillidir.

Pand- Albaniyanın Artak əyalətində monostır adı. == Toponimikası == Pand həm də Murovdağın ətəyində dağ adıdır. Dağ Pand kilsəsinin adı ilə adlanmışdır. əsrə aid mənbəyə görə albanların xristian dini katolikosu Pandalion tikmişdir.( «Albaniya tarixi», II kitab, 50-ci fəsil).Başqa adı Pandalion. Cənubi qafqazda Azərbaycanda Öküzdağ (Tovuz rayonu Qarabağlılar k.); Öküzdağ 6 Tovuz rayonu Qəribli k. : Öküzdağlı (Tovuz rayonu Dondarlı k.); Öküzdağ (Gədəbəy rayonu Qoşabulaq k.); Öküzölən (əsli Oğuz olan), Laçın rayonu ikinci Tığıq k.,Öküz təpəsi (Gədəbəy rayonu Dəyə-Qarabulaq k.); Öküzcədərəsi (Cəbrayıl rayonu Qaraçanlı k.): Öküzdağları (Daşkəsən rayonunda Alunitdağ); Öküz yalı (Tovuz rayonu Qarabağlılar k.); Öküzyatan yaylaq (Gədəbəy rayonu Çaldaş k.), Öküzyatantəpə (Gədəbəy rayonu Çay-Rəsulluk.); Öküzgüneyi (Kəlbəcər rayonu) Qaraxançallı k.) ; Öküzöləndərə Zəngilan rayonu Çöpədərə k.)% Öküzölən dərə (Kəlbəcər rayonu İstibulaq k.) və s. Zaqatala rayonun Çökəkoba kəndi ərazisində Ucuzdərə və Ucuztəpə oronimləri də vardır. Ermənistanda : Öküzbulaq (İrəvan əyalətinin Qırxbulaq nahiyəsində); Ökuzbulaq (İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında); Öküzlü (İrəvan quberniyasının sürməli qəzasında) və s. Gürcüstanda: Qara.küzlü, Öküztəpəsi, Öküzdağ, Öküzlü və b.. Oğuzların Boz Ox qolu Bozoxlu və bəzəkli toponimlərində qalmışdır.

Adidas Tanqo Espana — 1982-ci ildə İspaniyada keçirilən futbol üzrə dünya çempionatının rəsmi topu. Top Adidas şirkəti tərəfindən xüsusən dünya çemponatı üçün istehsal olunmuşdur 1978-ci ildə istehsal edilən bu top su keçirməyən və indiyədək istehsal olunan ən yaxşı top hesab edilir. Bundan başqa, bu top mundiallar tarixində istifadə edilən sonuncu dəri top kimi də yaddaşlara həkk olunub.

Pand və ya Pant (erm. Պանտ) - Mxitar Qoşun katolikoslar siyahısında adı 6-cı yerdə çəkilən katolikos. Kirakos Qandzaketsiyə görə 7 il hakimiyyətdə olmuşdur. Tədqiqatçı Mürtəzalı Hacıyev Fransa Milli Kitabxanasında yerləşən bir möhürün ona aid olduğunu təyin etmişdir. Paleoqrafik hesablamalara görə möhürün 6-cı əsrə aid olması, Mürtəzalı Hacıyevin fikrincə Pandın 6-cı əsrdə yaşadığını deməyə əsas verir. Hacıyev həmçinin bu möhürün Katolikos II Zəkəriyyəyə də aid ola biləcəyini güman edir.

Giləmeyvəli qaraçöhrə (lat. Taxus baccata) — iynəyarpaqlılar fəsiləsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyaslna aiddir – VU A2c+3c. Azərbaycanın nadir, relikt növüdür. == Ümumi yayılması == Rusiya, Gürcüstan Ermənistan, Şimali Afrika, Türkiyə, Kiçik Asiya, Baltikyanı ölkələri, Ukrayna, Skandinaviya, Avropanın Qərb hissəsi və Azor adalarında yayılmışdır. == Azərbaycanda yayılması == Şamaxı, Quba, Zaqatala, Qəbələ, Xanlar, Lənkəran və Lerik rayonları ərazilərində təbii halda rast gəlinir. == Bitdiyi yer == Tək-tək və ya qrup şəklində quru daşlı yamaclarda fıstıq-vələs meşələrində 1900–2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir. == Təbii ehtiyati == Azərbaycanda arealı geniş deyildir. == Bioloji xüsusiyyətləri == Təbiətdə 20 m-ə qədər boy hündürlüyü olan, sıx budaqlı, yuvarlaq təpəli bir ağacdır. Tumurcuqları qəhvəyi və yaşılımtıl rəngdə, küt, dəyirmi və ya ovalşəkillidir.

Əfrand Firuddin oğlu Daşdəmirov (12 mart 1942, Bakı – 7 aprel 2015, Moskva) — AMEA-nın müxbir üzvü (1983), AMEA-nın həqiqi üzvü (1989), Moskva Pedaqoji və Sosial Elmlər Akademiyasının akademiki, fəlsəfə elmləri doktoru, professor, Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinin vitse-prezidenti və "Azərbaycan konqresi" qəzetinin redaktoru. == Həyatı == Əfrand Daşdəmirov 12 mart 1942-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirmişdir. 1968-ci ildə Moskvada "İndividual şüurun milli məqamları" (rus. "Национальные моменты индивидуального сознания") namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1977-ci ildə o, "Şəxsiyyətin sosial varlığının milli və beynəlmiləl formaları" (rus. "Национальные и интернациональные формы социального бытия личности") adlı doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir. == Pedaqoji fəaliyyəti == Əfrand Daşdəmirov Bakı Ali Partiya Məktəbində kafedra müdiri vəzifəsini tutmuşdur. Uzun illər Ə.F.Daşdəmirov Azərbaycan EA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda milli münasibətlər və beynəlmiləl tərbiyə şöbəsinin müdiri olmuşdur. 1991-ci ildən o, Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında Rusiya Dövlət Qulluğu Akademiyasının professorudur.