Поиск по словарям.

Fizika-riyaziyyat və informatika təmayüllü lisey (FRİTL) — Bakıda lisey. == Tarixi == İstedadlı uşaqların seçilməsi üçün keçmiş Sovet İttifaqında SSRİ Maarif Nazirliyinin qərarı ilə internat məktəblər təşkil edilmişdir. Onların yaradılmasında Azərbaycanın ayrı-ayrı rayonlarından istedadlı uşaqları müsabiqə yolu ilə qəbul etmək, dövlət hesabına yataqxana və yeməkxana ilə təmin etmək, əsas fənlərdən dərinləşdirilmiş proqramla dərslər keçirmək əsas məqsəd kimi qarşıya qoyulmuşdur. 1964-cü ildə 1 nömrəli internat məktəbin bazasında 1 nömrəli Fizika-Riyaziyyat və Kimya-Biologiya təmayüllü internat məktəbi yaradılmışdır. 1969-cu ildə kimya-biologiya bu bazadan ayrılmış, 5 nömrəli kimya-biologiya təmayüllü internat məktəbi kimi fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Bu bazada isə 1 nömrəli Fizika-Riyaziyyat təmayüllü internat məktəbi fəaliyyətini davam etdirmişdir. Nazirlər Kabinetinin 2 noyabr 1991-ci il tarixli 472 nömrəli əmrinə əsasən məktəbin adı dəyişdirilib, Respublika Fizika-Riyaziyyat və İnformatika təmayüllü (internat tipli) lisey adlandırılmışdır və hal hazırda lisey bu adla fəaliyyət göstərir. == Haqqında == Hazırda Liseydə 600 şagird təhsil alır. Onlardan 300 nəfəri dövlət hesabına yataqxanada qalır. Təhsil ocağına qəbul 7-ci, 8-ci və 9-cu siniflərdən aparılır.

Furiy (fr. Fourilles) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Şantel kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Mulen. INSEE kodu — 03116. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 207 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 122 nəfər (15-64 yaş) arasında 83 nəfər iqtisadi fəal, 39 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 68.0%, 1999-cu ildə 73.1%). Fəal olan 83 nəfərdən 74 nəfər (41 kişi və 33 qadın) işləyir, 9 nəfər işsizdir (4 kişi və 5 qadın). 39 hərəkətsiz 7 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 21 nəfər - təqaüdçü, 11nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.

Avena strigosa (lat. Avena strigosa) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin yulaf cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Avena agraria Brot. Avena agraria var. sesquialtera Brot. Avena agraria-mutica Brot. Avena agraria-sesquialtera Brot. Avena alta Cav. ex Roem. & Schult.

Frits Broyn (alm. Fritz Bräun‎; 4 dekabr 1903, Fürt[d], Bavariya Krallığı – 10 yanvar 1982, İdar-Oberşteyn[d], Reynland-Pfalts) — alman Yunan-Roma güləşçisi, Avropa çempionu. == İdman nailiyyətləri == 1921-ci ildə Almaniya çempionu oldu. 1922-ci ildə Almaniya çempionatında 2-ci yeri tutdu. 1924-cü ildə Avropa və Almaniya çempionatlarında birinci yerləri qazandı, 1925-ci ildə bu nəticəni təkrarladı. 1926-cı ildə Avropa çempionatının gümüş mükafatçısı oldu. 1927-ci ildə Avropa çempionatında 4-cü yeri tutdu. 1928-ci ildə Almaniya çempionatının bürünc mükafatçısı oldu. 1931-ci ildə Almaniya çempionu oldu. 1932-ci ildə Almaniya çempionatında 2-ci yeri tutdu.

Frits Kreysler (alm. Fritz Kreisler‎; 2 fevral 1875[…], Vyana[…] – 29 yanvar 1962[…]) — Avstriya əsilli Amerika bəstəkarı, skripkaçı, XX əsrin ən tanınmış ifaçılarından biri.

Frits Maxlup (alm. Fritz Machlup‎; 15 dekabr 1902, Viner-Noyştadt[d], Aşağı Avstriya[d] – 30 yanvar 1983, Prinstom, Nyu-Cersi) — avstriyalı və amerikalı iqtisadçı. == Bioqrafiyası == Vyana Universitetində təhsil alıb. O, 1923-cü ildə Lüdviq fon Mizesin rəhbərliyi altında doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1933-cü ildə Hitlerin Almaniyada hakimiyyətə gəlməsi ilə əlaqədar ABŞ-yə mühacirət etmiş, 1940-cı ildə ABŞ vətəndaşlığını almışdır. Buffalo, Cons Hopkins və Prinston universitetlərində dərs deyirdi. Beynəlxalq İqtisadiyyat Assosiasiyasının prezidenti (1971–1974), 1966-cı ildə Amerika İqtisadi Assosiasiyasının prezidenti olmuşdur. Bernard Xarms mükafatı laureatı (1974). == Biblioqrafiyası == Махлуп Ф. Производство и распространение знаний в США. — М.: Прогресс, 1966. — 462 с.

Frits Preql(alm. Friedrich Raimund Michael (Fritz) Pregl‎, 3 sentyabr 1869, Laybax — 13 dekabr 1930, Qrats) — Avstriya kimyaçısı, Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1922). == Həyatı == Frits Preql sentyabrın 3-də anadan olmuş (1869- 1930) Laybaxda (indiki Lyublyana, Yuqoslaviya), Avstriya analitik kimyaçısı və fizioloqu, Preql Fris 1894-cü ildə Qrats Universitetinin tibb fakultəsini bitirmişdir. 1894-1910-cu illərdə həmin Universitetdə işləmişdir. 1904-cü ildə həkim – oftalmoloq peşəsindən əl çəkib, Berlin Universitetində (E. Fişerin yanında) kimyanın sirlərinə yiyələnmişdir. 1910-1913-cü illərdə İnsbruk Universitetində tibbi- kimya üzrə professor vəzifəsində çalışmışdır. F.Preql 1913-cü ildə üzvi maddələrin mikroanaliz metodlarının hazırlanması sahəsində çoxillik tədqiqatlarına və kimya təcrübəsində həmin metodların tətbiqinə nail olduöuna görə Nobel mükafatı almışdır. F.Preql Qrats Universitetinə daxil olur və təbabəti öyrənməklə məşğul olur. 1893-cü ildə tibb diplomu alaraq Preql Universitet laboratoriyasında qalaraq işləyir və getdikcə kimyaya marağı artır. Onu öd turşuları və insan sidiyindəki azotlu birləşmələr xüsusilə maraqlandırırdı.

Frits Qrеbnеr (Tam adı: alm. Robert Fritz Graebner‎; 4 mart 1877[…], Berlin – 13 iyul 1934[…], Berlin) — Alman etnoloqu. == Həyatı == Frits Qrеbnеr ХХ əsrin əvvəllərindən еtibаrən ibtidаi хаlqlаrın еtnоlоgiyаsı ilə məşğul оlmаğа bаşlаmış, bu məqsədlə tаriхi müqаyisə mеtоdundаn istifаdə еtmiş və tаriхi mеtоdа üstünlük vеrmişdir. Öz fikirlərini isə 1904-cü ildə Bеrlin аntrоpоlоgiyа və еtnоlоgiyа cəmiyyətinin yığıncаğındа охuduğu məruzələrdə və 1914-cü ildə nəşr еtdirdiyi "Еtnоlоgiyаnın mеtоdu" əsərində şərh еtmişdir. F.Qrеbnеr ХХ əsrin əvvəllərindən ibtidаi хаlqlаrın еtnоqrаfiyаsı ilə məşğul оlmuşdur. Аvstrаliyа və Оkеаniyаnı ilkin tədqiqаt оbyеkti kimi götürən Qrеbnеr burаdа 6-dаn 8-dək müstəqil "mədəni" dаirənin mövcud оlduğunu və bunlаrın hər birinin bir nеçə (5-dən 20-dək) mədəni еlеmеntdən ibаrət оlduğunu göstərmişdir. О, bir çох mаddi mədəniyyət fоrmаlаrını, ictimаi həyаtın və mənəvi mədəniyyətin bəzi аmillərini bu еlеmеntlər sırаsınа аid еdirdi. F. Qrеbnеr bu mədəni dаirələrə dахil оlаn hər bir mədəni аmili хəritələşdirməyə (kаrtоqrаfiyаlаşdırmаğа) çаlışmışdır. Bu yоllа bəzən mədəni dаirələr üst-üstə düşür və mədəni təbəqələr yаrаdılırdı. О, mədəni dаirələrin cоğrаfi vilаyətlər dахilində yаyılmаsındаn, оnlаrın yаrаnmаsı və yаyılmаsı yоllаrındа zаmаn аrdıcıllığı nəticəsinə gəlirdi.

Frits Ştuxlik (alm. Fritz Stuchlik‎; 11 fevral 1966, Vyana, Avstriya) — sabiq FIFA referisi, FIFA və UEFA hakim-inspektoru, UEFA Konvensiya meneceri, FIFA və UEFA RAP (Hakimlərə Dəstək Proqramı) təlimatçısı, AFFA Hakimlər və Hakim-İnspektorlar Komitəsinin sədri (2018-2022). == Həyatı == Frits Ştuxlik 11 fevral 1966-cı ildə Vyanada anadan olub. Hakimlik karyerasına 1982-ci ildə başlayıb. 1992-ci ilin iyulundan 2009-cu ilin dekabrına qədər Avstriya Bundesliqasının hakimi olub. 1994-cü il yanvarın 1-dən 2009-cu il dekabrın 31-dək FIFA referisi olaraq fəaliyyət göstərib. Avstriya çempionatının yüksək divizionunda 267, beynəlxalq arenada isə 89 oyun idarə edib. Vyana Futbol Federasiyasında gənc hakimlərin təlim-tədrisi ilə məşğul olub. 2010-cu ildən FIFA/UEFA hakim-inspektorudur. UEFA Konvensiya meneceri, FIFA/UEFA RAP (Hakimlərə Dəstək Proqramı) təlimatçısıdır.

Fritz Bartoloma (alm. Fritz Bartholomae‎; d. 29 oktyabr 1886, Krefeld - ö. 12 sentyabr 1915) — 1912 Yay Olimpiya Oyunlarında Almaniya İmperiyasını təmsil etmiş alman avarçəkən. Avarçəkən kimi kişilərin səkkizlik avarçəkmə idmanı üzrə Almaniya İmperiyasına bürünc medal qazandırmışdır. Birinci dünya müharibəsində iştirak edərkən ölmüşdür.

Fritz Dopfer (24 avqust 1987, İnsbruk) — Dağ-xizək idmançısı.

Fritz Todt (4 sentyabr 1891[…], Pforshaym, Karlsrue[d] – 8 fevral 1942[…]) — Almaniya dövlət və siyasi xadimi, silahlanma və sursat reyxsnaziri (1940-1942), SA oberqruppenfürerü, Lüftvaffe general-mayoru. == Həyatı == Münhen və Karlsruhe Ali Texniki Məktəbində təhsil alıb. Birinci Dünya Müharibəsində iştirak edib. 1923-cü ildən NSDAP üzvü olub. 1938 -ci ildə mühüm hərbi obyektlərin, dəmir yollarının və avtomobil yollarının tikintisi ilə məşğul olan təşkilata Todt rəhbərlik etmişdir. Eyni zamanda, 1940-cı ildə Reyxin Silahlanma və Sursat Naziri təyin edildi. Bu vəzifədə, məsələn, Aufbau Ost-da SSRİ -yə hücuma hazırlıq əməliyyatlarının əhatə olunmasında iştirak etmişdir.

Frits Çernike (16 iyul 1888[…] və ya 1888, Amsterdam – 10 mart 1966[…] və ya 1966, Amersfoort[d], Utrext) — Frits Çernike Fritz (hollandiyalı Frits Zernike ; 16 iyul 1888 – 10 mart 1966) — holland fiziki, 1953-cü ildə fizika üzrə Nobel mükafatı "Faza-kontrast metodunun əsaslandırılmasına və xüsusilə faza- kontrast mikroskop ixtirasına görə" laureatı adına layiq görülüb. Hollandiya Kral Elmlər Akademiyasının üzvü (1946), London Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü (1956). == Bioqrafiyası == F. Çernike Amsterdamda Karl Friedrix August Çernike və Anti Diperink ailəsində anadan olub. Valideynləri riyaziyyat müəllimi idi və o, atasından fizikaya olan həvəsini qazanmışdı. O, Amsterdam Universitetində kimya (onun əsasları), riyaziyyat və fizika üzrə təhsil alıb. 1912-ci ildə o, qazlarda opalessensiyaya dair işinə görə mükafata layiq görülüb. 1913-cü ildə Qroningen Universitetinin astronomik laboratoriyasında Yakob Kornelius Kapteynin köməkçisi oldu. 1914-cü ildə Leonard Ornstein ilə birlikdə kritik nöqtə nəzəriyyəsi üçün Ornstein-Çernike tənliklərini əldə etdi. 1915-ci ildə həmin universitetdə nəzəri fizika kafedrasında vəzifə alır, 1920-ci ildə isə nəzəri fizika professoru təyin edilir. == Əsas əməkləri == 1930-cu ildə Çernike spektral xətlər üzərində araşdırma apararkən, difraksiya barmaqlıqlarından istifadə edərək yaradılan spektrlərdəki hər bir ana xəttin solunda və sağında olan sözdə spektral xəyalların ilkin xəttdən 90 dərəcə fazadan kənar olduğunu aşkar etdi.

Verner fon Fritç (alm. Werner Freiherr von Fritsch‎, 4 avqust 1880; Benrath, Düsseldorf - 22 sentyabr 1939; Praqa, Varşava) — alman zabiti və Nasist Almaniyasının generalobersti. 18 yaşında Almaniya İmperator Ordusuna (Reichsheer) daxil oldu və üstün hərbi keyfiyyətləri ilə Alman Baş Qərargahının diqqətini çəkdi. 1901-ci ildə, 21 yaşında olanda Prussiya Hərbi Akademiyasına (Preussische Kriegsakademie) göndərildi. 1911-ci ildə Baş Qərargah rəisi vəzifəsinə leytenant (Oberleutnant) rütbəsində təyin edildi. Birinci Dünya müharibəsi dövründə onun əhəmiyyəti tədricən artdı və aldığı digər mükafatları arasında 1-ci dərəcəli Dəmir Xaç medalı və qara yarıqlı döş nişanı medal daxildir. Müharibələrarası dövrdə fon Fritsch Veymar Respublikasının Silahlı Qüvvələrində (Reichswehr) xidmət etmişdir. 1932-ci ildə Kurt von Schleicher tərəfindən general-mayor rütbəsinə qaldırıldı. Özünü perspektivli gənc zabit hesab edirdi. Nasistlər 1933-cü ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra fon Fritsch nasistləri radikal bir qüvvə olaraq gördü və yeni rejimin radikal bir tərəfdarı oldu.

Kris Frit (ing. Chris Frith, tam adı — Kistofer Donald Frit ing. Christopher Donald Frith; 16 mart 1942[…], İngiltərə[…]) — İngilis nevroloq və neyropsixoloq. PhD, London Universitet Kolleci Neyrodiaqnostika Mərkəzində fəxri professor və Danimarka, Orhus Universitetinin qonağı professor. London Kral Cəmiyyətinin üzvü (2000), British Academy (2008), Amerika Elminin İnkişafı Dərnəyinin üzvü. Kembric Universitetində təbiət elmləri oxumuş, 1969-cu ildə eksperimental psixologiyada doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 2003-cü ildə Tibb üzrə İqnobel mükafatına layiq görülən məqalənin müəlliflərindən biri. Əsas elmi maraq insanın daha yüksək idrak funksiyalarının öyrənilməsində funksional neyro görüntülərin istifadəsidir. Zehni proseslərin öyrənilməsi üçün beyin taramasının istifadəsində öncüllərdən biridir. Xüsusilə autizm və şizofreniya xəstəliyi olan insanların düşüncə tərzini araşdırması ilə məşğul olduğu üçün məşhur idi.

Vilhelm Frits fon Roytiq (25 iyul 1888 – 10 sentyabr 1939) — Polşa istilasında iştirak edən Waffen-SS generalı idi. İkinci Dünya müharibəsində öldürülən ilk Alman general idi. Von Roettig Generalmajor der Ordnungspolizei və SS-Brigerführer rütbələrinə sahib idi. Von Roettig Polşanın Opoczno qəsəbəsi yaxınlığında, 10 sentyabr 1939-cu il, saat 14:15-də öldürülmüşdür. Onun maşını ağır pulemyotlarla təchiz olunmuş Polşa qoşunları tərəfindən tutulanda öldürülmüşdür. Von Roettig daha sonra başından vurulmuşdur. Von Roettigdən sonra dünyasını dəyişən növbəti general, sentyabrın 16-da vəfat etmiş Polşa generalı Józef Kustroń idi. Sonra öləcək növbəti Alman generalı 22 sentyabrda öldürülən Werner von Fritsch oldu. Onun xatirəsinə abidə olaraq, Polşanın Almaniyanın işğalı zamanında paytaxt Varşavanın Praqa bölgəsində bir küçə seçildi.

Şişyarpaq şümşə (lat. Ilex aquifolium) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinin şümşə cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Şimali Afrika, Qərbi Avropa və Skandinaviya yarımadasında yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 15-25 m-ə və gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan həmişəyaşıl, sıx piramidal və ya uzunsov çətirli ağacdır. Aşağı əyilən və ya düz yönələn budaqları möhləm, şabalıdı, Qonur rəngli qabıqla örtülmüşdür. Bozumtul-qonur rəngli zoğları çılpaq və ya qısa sıx tüklərlə örtülü olur. Yarpaqlarının uzunluğu 2-10 sm, eni isə 2-4,5 sm-ə çatan, yumurtavari və ya tərsyumurtavari formada olub, kənarları 2-9 batıq dişli, dalğavari, parlaq, dərivaridir, üstdən tünd-yaşıl, altdan tutqun rənglidir. Aprel-may aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri keçən ilki zoğlarda qoltuğunda, çətirvari qalxanlarda yerləşir. Çiçəkləri ağ, ətirli, 4-5 üzvlü olub, qısa, çılpaq və ya qısatüklü çiçək saplağında yerləşir.

Şişyarpaq şümşə (lat. Ilex aquifolium) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinin şümşə cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Şimali Afrika, Qərbi Avropa və Skandinaviya yarımadasında yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 15-25 m-ə və gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan həmişəyaşıl, sıx piramidal və ya uzunsov çətirli ağacdır. Aşağı əyilən və ya düz yönələn budaqları möhləm, şabalıdı, Qonur rəngli qabıqla örtülmüşdür. Bozumtul-qonur rəngli zoğları çılpaq və ya qısa sıx tüklərlə örtülü olur. Yarpaqlarının uzunluğu 2-10 sm, eni isə 2-4,5 sm-ə çatan, yumurtavari və ya tərsyumurtavari formada olub, kənarları 2-9 batıq dişli, dalğavari, parlaq, dərivaridir, üstdən tünd-yaşıl, altdan tutqun rənglidir. Aprel-may aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri keçən ilki zoğlarda qoltuğunda, çətirvari qalxanlarda yerləşir. Çiçəkləri ağ, ətirli, 4-5 üzvlü olub, qısa, çılpaq və ya qısatüklü çiçək saplağında yerləşir.

Şişyarpaq şümşə (lat. Ilex aquifolium) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinin şümşə cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Şimali Afrika, Qərbi Avropa və Skandinaviya yarımadasında yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 15-25 m-ə və gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan həmişəyaşıl, sıx piramidal və ya uzunsov çətirli ağacdır. Aşağı əyilən və ya düz yönələn budaqları möhləm, şabalıdı, Qonur rəngli qabıqla örtülmüşdür. Bozumtul-qonur rəngli zoğları çılpaq və ya qısa sıx tüklərlə örtülü olur. Yarpaqlarının uzunluğu 2-10 sm, eni isə 2-4,5 sm-ə çatan, yumurtavari və ya tərsyumurtavari formada olub, kənarları 2-9 batıq dişli, dalğavari, parlaq, dərivaridir, üstdən tünd-yaşıl, altdan tutqun rənglidir. Aprel-may aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri keçən ilki zoğlarda qoltuğunda, çətirvari qalxanlarda yerləşir. Çiçəkləri ağ, ətirli, 4-5 üzvlü olub, qısa, çılpaq və ya qısatüklü çiçək saplağında yerləşir.

Şişyarpaq şümşə (lat. Ilex aquifolium) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinin şümşə cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Təbii halda Şimali Afrika, Qərbi Avropa və Skandinaviya yarımadasında yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 15-25 m-ə və gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan həmişəyaşıl, sıx piramidal və ya uzunsov çətirli ağacdır. Aşağı əyilən və ya düz yönələn budaqları möhləm, şabalıdı, Qonur rəngli qabıqla örtülmüşdür. Bozumtul-qonur rəngli zoğları çılpaq və ya qısa sıx tüklərlə örtülü olur. Yarpaqlarının uzunluğu 2-10 sm, eni isə 2-4,5 sm-ə çatan, yumurtavari və ya tərsyumurtavari formada olub, kənarları 2-9 batıq dişli, dalğavari, parlaq, dərivaridir, üstdən tünd-yaşıl, altdan tutqun rənglidir. Aprel-may aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri keçən ilki zoğlarda qoltuğunda, çətirvari qalxanlarda yerləşir. Çiçəkləri ağ, ətirli, 4-5 üzvlü olub, qısa, çılpaq və ya qısatüklü çiçək saplağında yerləşir.