Поиск по словарям.

Hadisə və ya olay — təbiətdə baş verən bütün dəyişikliklərə deyilir. Fəsillərin əmələ gəlməsi, Günəşin çıxması və batması, Şimşək, Günəş və Ay tutulmaları, suyun donması və buxarlanması, buzun əriməsi, suyun daşması, bitkinin böyüməsi çiçəklənməsi, heyvanların çoxalması, yazda həşəratların və quşların görünməsi təbiət hadisələridir.

Hədis dedikdə Məhəmməd peyğəmbər barəsində rəvayət edilən şey nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, hədis Məhəmməd peyğəmbərin dediklərini, davranışlarını və ətrafında olanların hərəkətlərinə olan münasibətini ehtiva edən bir anlayışdır. == Tarixi == Müsəlmanlara görə İslam iki əsas sütunun – Qurani-Kərim və sünnənin əsasında duran sonuncu dindir. İslamın əsaslandığı ikinci sütundan – sünnədən – hədislərin tarixi haqqında. Doğrudur, bir çox alimlərə görə, Sünnə hədisdən daha geniş mənaya malikdir. Ancaq bunların arasında fərqin olmadığını düşünənlər də az deyildir. Hədis dedikdə Məhəmməd peyğəmbər barəsində rəvayət edilən şey nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, hədis Məhəmməd peyğəmbərin dediklərini, davranışlarını və ətrafında olanların hərəkətlərinə olan münasibətini ehtiva edən bir anlayışdır. Bunun üçün hədisləri çox vaxt [əl-əhədis əl-qavliyyə] – (Məhəmməd peyğəmbərin dediyi, sözlə ifadə etdiyi hədislər), [əl-əhədis əl-filiyyə] – (Məhəmməd peyğəmbərin davranışını, etdiyi işləri, əməlləri, hərəkətlərini ifadə edən hədislər) və [əl-əhədis ət-təqririyyə] – Məhəmməd peyğəmbərin ətrafında olan insanların davranışlarına, hərəkətlərinə, dediklərinə olan təqriredici münasibətini bildirən hədislər) deyə üç qismə ayırırlar. Bəzən Məhəmməd peyğəmbərin fitri xüsusiyyətlərini, əxlaqı xarakterini də hədis məfhumuna daxil edirlər.

Amensalizm — özü xeyir verməyən və başqa populyasiyaya birtərəfli ziyan vuran yaşayış forması. == Ümumi məlumat == Su hövzələrinin dibində yaşayan xərçənglər çox vaxt torpağı qarışdırmaqla oradakı yosunların inkişafına mənfi təsir göstərirlər. Bu biotik əlaqə formasında iki qarşılıqlı təsirdə olan növlərdən biri üçün birgə yaşama mənfi nəticə göstərir. Digər növ isə ondan nə fayda alır, nə də zərər çəkir. Daha çox bu formada olan qarşılıqlı əlaqə təsirinə əsasən bitkilərdə rast gəlinir. Məsələn, işıqsevər ot növləri fıstıq və ya küknar meşəsində ağac çətirlərinin güclü kölgəsi altında sıxışdırılır, lakin ağaclara belə "qonşuluq" heç bir fərq göstərmir. Bitkilərdə bəzən birinin ayırdığı məhsul digərinin (amensalın) böyüməsini ləngidir. Bu əlaqə adətən birbaşa rəqabətə aid edilir və antibioz adlanır. Bu əlaqə forması bitkilərdə yaxşı öyrənilib, bunun əsasında resurs uğrunda rəqibə qarşı mübarizə məqsədilə müxtəlif zəhərli maddələrdən (herbisid) istifadə olunur. Bu hadisə allelopatiya adlanır.

Hadisə

Hadisə

Hadisə Açıqgöz (22 oktyabr 1985, Mol[d], Flamand regionu[d]) — Belçikada doğulmuş, həm Belçika, həm Türkiyə vətəndaşı olan müğənni və televiziya aparıcısı. Belçikada təşkil olunan "Pop İdol" yarışması ilə tanınmışdır. == Həyatı == Hadisə 22 oktyabr 1985-ci ildə Anvers şəhəri yaxınlığında yerləşən Mol qəsəbəsində anadan olmuşdur. Atası əslən ləzgi, anası isə qumuq kökənlidir . Ailəsi Sivasın Yıldızeli ilçəsinin Yavu və Fındıcak kəndlərindəndir. 2003-cü ildə Türkiyədəki Pop Star müsabiqəsinin oxşarı olan Pop İdol müsabiqəsində iştirak etmişdir. Bu müsabiqənin qalibi olmasa da, təşkilatçılar ona mahnılarından ibarət albom çıxarmasını təklif etmişdirlər. === Sweat === Hadisənin ilk klipi Sweat 1 noyabr 2004-cü ildə televiziya ekranlarına çıxdı. Bu mahnının uğurlu alınması ilə klipləri musiqi kanallarında tez-tez göstərilməyə başlandı. İkinci albomu Stir Me Up, 6 may 2005-ci ildə çıxdı və Avropada bəyənildi.

Hadisə Açıqgöz (22 oktyabr 1985, Mol[d], Flamand regionu[d]) — Belçikada doğulmuş, həm Belçika, həm Türkiyə vətəndaşı olan müğənni və televiziya aparıcısı. Belçikada təşkil olunan "Pop İdol" yarışması ilə tanınmışdır. == Həyatı == Hadisə 22 oktyabr 1985-ci ildə Anvers şəhəri yaxınlığında yerləşən Mol qəsəbəsində anadan olmuşdur. Atası əslən ləzgi, anası isə qumuq kökənlidir . Ailəsi Sivasın Yıldızeli ilçəsinin Yavu və Fındıcak kəndlərindəndir. 2003-cü ildə Türkiyədəki Pop Star müsabiqəsinin oxşarı olan Pop İdol müsabiqəsində iştirak etmişdir. Bu müsabiqənin qalibi olmasa da, təşkilatçılar ona mahnılarından ibarət albom çıxarmasını təklif etmişdirlər. === Sweat === Hadisənin ilk klipi Sweat 1 noyabr 2004-cü ildə televiziya ekranlarına çıxdı. Bu mahnının uğurlu alınması ilə klipləri musiqi kanallarında tez-tez göstərilməyə başlandı. İkinci albomu Stir Me Up, 6 may 2005-ci ildə çıxdı və Avropada bəyənildi.

Hadisə üfüqü — işıq və maddənin artıq qaça bilmədiyi bölgəni sərhədləyən qurşaq. Hadisə üfüqü hər hansı bir fiziki araşdırma edə bilmədiyimiz bir kosmos parçasıdır. Nə hadisə üfüqündən kənarı bilinən qanunlarla açıqlama imkanı var, nə də orada nə olub bitdiyini bilməyin bir yolu var. Bir ulduzun hadisə üfüqü ulduzun çökmədən əvvəlki kütləsi ilə mütənasibdir. Məsələn, kütləsi 10 günəş kütləsi olan bir ulduz içə çöküb qara dəlik halına gəldiyində diametri 60 km olan bir hadisə üfüqünə sahib olur. Bir qara dəlik maddə udduqca hadisə üfüqünü genişlədir, hadisə üfüqü genişləndikcə də daha güclü qravitasiya sahəsinə sahib olur. Qara dəliyin hadisə üfüqündə nəzəri olaraq zaman tamamən dayanır. Bəzi qara dəliklərdə iki hadisə üfüqü vardır. Bəziləri "hadisə üfüqü" termini yerinə qara dəliyə çox da uyğun olmayan "qara dəliyin səthi" terminini istifadə edirlər. (Terminin uyğun olmamasının səbəbi bir planet və ya ulduzdakı kimi qatı və qazlardan təşkil olan bir səthinin olmamağıdır.) Lakin burada bəzi xüsusi xüsusiyyətlər göstərən bir bölgədən danışılmır; bir müşahidəçi qara dəliyə üfüqü aşacaq qədər yaxınlaşmış ola bilsəydi, özünə səth təəssürat sağlayacaq heç bir xüsusiyyət və ya dəyişiklik hiss edə bilməyəcəkdi.

Hədiyə Dəvlətşina (tam adı: Hədiyə Dəvlətşina, başq. Дәүләтшина Һәҙиә Лотфулла ҡыҙы; 5 mart 1905, Samara quberniyası[d] – 5 dekabr 1954, Birsk, Başqırd MSSR) — başqırd şairəsi, yazıçısı və dramaturqu. == Həyatı == Hədiyə Dəvlətşina 5 mart 1905-ci ildə Samara quberniyasının Puqaçov rayonunun Həsənovo kəndində kasıb kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1920-ci ildə Samara quberniyasının Dengizbaevo kəndində müəllim işləmişdir. Elə həmin ildən Samarada Tatar-Başqırd Pedaqoji Kollecində təhsil almağa başlamışdır. 1932-ci ildə redaktorların hazırlığı üzrə Moskva İnstitutunda təhsilini davam etdirmişdir. 1935-1937-ci illərdə Başqırdıstan Dövlət Universitetində oxumuşdur. 1933-cü ildə həyat yoldaşı, yazıçı və sonralar Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının təhsil komissarı olmuş Qubay Dəvlətşinlə birlikdə BMSSR-in Baymak rayonunda qəzetin redaksiya heyətində çalışmağa başlamışdır. 1937-1942-ci illərdə repressiyaya məruz qalıb həbs olunmuş şəxsin həyat yoldaşı olduğundan sürgün edilmiş və elə dünyasını dəyişənədək Börüdə sürgündə yaşamışdır. == Xatirəsi == Yazıçının xatirəsinə Ufa şəhərində bir bulvara, Baymak rayonunun Urqaza küçəsində bir küçəyə Hədiyə Dəvlətşinanın adı verilmiş və Sibay şəhərində bir abidə ucaldılmışdır.

Ali-Əba və ya Kisa hədisi (ərəb. حديث الكساء‎) — Məhəmməd peyğəmbərin üstündə əbası olduğu halda əbanın altına Fatiməni, Əlini, Həsəni və Hüseyni alması və Əhzab surəsinin 33-cü ayəsini oxuması barəsindədir. == Sünni mənbələrində == Müsəlman, Sünnilərin ən mötəbər hesab etdikləri Səhihi-Müslim kitabında Peyğəmbərin zövcəsi Ayişədən nəql olunur: "Bir gün Peyğəmbər kürəyində əba ilə evdən çıxdı. Onu görən Həsən yanına getdi, Peyğəmbər ona əbasının altına girməsini söylədi. Sonra Hüseyn gəldi, Peyğəmbər onu da əbasının altına aldı. Daha sonra Fatimə gəldi, Peyğəmbər onu da əbasının altına aldı. Daha sonra Əli gəldi, Peyğəmbər onu da əbasının altına aldı. Sonra peyğəmbər "Ey əhli-beyt!

Səqaleyn hədisi (ər:حديث الثقلين) — İslam peyğəmbərindən mütəvatır (Ardı-ardına) Quran və itrətinə (Əhli-Beyt) görə nəql olan hədisdir. {{{1}}} انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما Tərcümə: Mən sizin aranızda iki ağır, qiymətli əmanət qoyub gedirəm: Allahın Kitabı və mənim itrətim. Əgər onlara sarılsanız, məndən sonra heç vaxt yolunuzu azmayacaqsınız. O, zamana kimi ki siz bunlara qol atırsız yoldan çıxmayacaqsınız və bu iki yadigarım heç bir zaman birbirlərindən ayrılmayacaqlar. Həmçinin Ümmü Sələmə islam peyğəmbərindən nəql edir ki: Əli Quranladır və Quran Əli ilə bu ikisi birbirlərindən Hovuzda (gölməçə) mənə gəlməyincə ayrılmayacaqlar. Səqəleyn hədisinin doğruluğu bir Dissertasiyada neçə il bundan əvvəl misirdə Darül Təqribi Məzahibi islami (دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه)-də isbat edilib və çap olunubdur. Şiələr sünnüləri təqsirləndirirlər ki onların ikinci xəlifələri Ömər məşhur kəlamındaki deyir: Allahın kitabı kifayətdir(حسبنا کتاب الله), bu hədisi ayaq altına alıb və ona əməl etməyibdir. İbn Teymiyyə yazır: "Səhihi-Müslim"dəki hədis yalnız Allahın kitabına sarılmağı əmr edir, lakin itrət barəsində yalnız "onları xatırlatmaq"la kifayətlənir. Buna görə də üç dəfə "uzəkkirukumullahə fi əhli-beyti" ifadəsinin təkrarı onlara sarılmağa əmr olunmadığını göstərir!" Müslim hədisi Zeyd ibn Ərqəmdən nəql etmişdir. O, Übeydullah ibn Ziyaddan qorxduğuna görə hədisi tam şəkildə nəql etməmiş, onun "itrətə sarılmaq" hissəsini ixtisara salmışdır.

Səqaleyn hədisi (ər:حديث الثقلين) — İslam peyğəmbərindən mütəvatır (Ardı-ardına) Quran və itrətinə (Əhli-Beyt) görə nəql olan hədisdir. {{{1}}} انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما Tərcümə: Mən sizin aranızda iki ağır, qiymətli əmanət qoyub gedirəm: Allahın Kitabı və mənim itrətim. Əgər onlara sarılsanız, məndən sonra heç vaxt yolunuzu azmayacaqsınız. O, zamana kimi ki siz bunlara qol atırsız yoldan çıxmayacaqsınız və bu iki yadigarım heç bir zaman birbirlərindən ayrılmayacaqlar. Həmçinin Ümmü Sələmə islam peyğəmbərindən nəql edir ki: Əli Quranladır və Quran Əli ilə bu ikisi birbirlərindən Hovuzda (gölməçə) mənə gəlməyincə ayrılmayacaqlar. Səqəleyn hədisinin doğruluğu bir Dissertasiyada neçə il bundan əvvəl misirdə Darül Təqribi Məzahibi islami (دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه)-də isbat edilib və çap olunubdur. Şiələr sünnüləri təqsirləndirirlər ki onların ikinci xəlifələri Ömər məşhur kəlamındaki deyir: Allahın kitabı kifayətdir(حسبنا کتاب الله), bu hədisi ayaq altına alıb və ona əməl etməyibdir. İbn Teymiyyə yazır: "Səhihi-Müslim"dəki hədis yalnız Allahın kitabına sarılmağı əmr edir, lakin itrət barəsində yalnız "onları xatırlatmaq"la kifayətlənir. Buna görə də üç dəfə "uzəkkirukumullahə fi əhli-beyti" ifadəsinin təkrarı onlara sarılmağa əmr olunmadığını göstərir!" Müslim hədisi Zeyd ibn Ərqəmdən nəql etmişdir. O, Übeydullah ibn Ziyaddan qorxduğuna görə hədisi tam şəkildə nəql etməmiş, onun "itrətə sarılmaq" hissəsini ixtisara salmışdır.

Təsadüfi hadisə — Verilən sınaq, ya müşahidə zamanı baş verə bilən və bilməyən hadisədir. Təsadüfi hadisə baş verməsi ehtimalla, yaxud ehtimalın sıxlığı ilə xarakterizə olunur. Təsadüfi hadisə ehtimalı ya da hadisənin başvermə tezliyi ilə xarakterizə olunur.

Hədis Hacıyev (14 fevral 1964, Bakı) — Azərbaycan kino rəssamı. == Həyatı == Hədis Hacıyev 14 fevral 1964-cü ildə Bakıda anadan olub. Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbində (1983) və ÜDKİ-də təhsil alıb (1991). 1991-ci ildən Moskvada çalışır. Çox sayda filmdə, tamaşada, tv verilişində, reklam və kliplərdə rəssam kimi çalışıb. Rusiya istehsalı olan "Qaçırılma" (2005), "Pis həmkar" (rej: Ceyms D. Dek, Mosfilm, Ramko (Rusiya-ABŞ), 2005), "Qaranlıq otaq" (kinoalmanax, REN TV, 2000–2001), "Yay yağışı" (rej: Aleksandr Atanesyan, Angel film – Rusiya, 2000), "Prezident və onun qadını" (rej: Yelena Rayskaya, Evrasiya film – Rusiya, 1996), "Ev" (rej: Leonid Kvinixidze, 10 seriyalı, NTV, 1995), "Ötən ömrə məktub" (rej: Aleksandr Aravin, 1994) filmlərinin rəssamı olub. 2014-cü ildən Moskva Film Məktəbinin Bədii Quruluş programının rəhbəri 2012–1022 Rusiya Kinematografçılar Idarə Heyətinin üzvü 2016-cı ildən — Rusiya Kinematografçılar Kino və TV rəssamlar qildiyasının vitse-prezidenti seçilip 2021-ci ildən Moskva Film Məktəbinin Bədii Programlar bölümünün rəhbəri. == Teatr == 1. Koyka (1999, Rusiya) 2. Dalga sesi (2002.

Hədis Nəcəfinin öldürülməsi (5 yanvar 2000, Kərəc, Tehran ostanı – 21 sentyabr 2022, Kərəc) — Məhsa Əminin öldürülməsindən sonra İranda başlayan etirazlarda iştirak edən 22 yaşlı azərbaycanlı Hədis Nəcəfinin İranın təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən 6 güllə ilə güllələnməsi. == Haqqında == Hədis Nəcəfi 5 yanvar 2000-ci ildə Kərəc şəhərində anadan olub. Anası və atası Miyanədən olan azərbaycanlılardır. Ailədə özündən böyük 3 bacısı və bir kiçik qardaşı var. Valideynləri Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhərində anadan olublar. Hədis Nəcəfi dizayn üzrə təhsil alsa da Kərəcdə Mehrşəhr bölgəsində bir restoranda kassir kimi işləyib. Bəzi mənbələrə görə şairə və ədəbiyyatçı kimi tanınıb Şəxsi instaqram səhifəsində yerləşdirdiyi son videosunda "Hazırda etirazlara gedirəm ki, bir neçə il keçdikdən sonra sevinəm ki, etiraz aksiyalarında iştirak etmişəm və artıq indi hər şey dəyişib" deyib. Ölümündən əvvəl etiraz aksiyasında hicabsız dayanaraq sarı saçlarını yığıb önə atıldığını göstərən video ilə məşhurlaşıb. == Ölümü == 21 sentyabr 2022-ci ildə Kərəc şəhərində baş vermiş etiraz aksiyasında iştirak edən Hədis Nəcəfi sinəsindən, üzündən və boynundan 6 güllə yarası aldıqdan sonra yerindəcə keçinib 25 sentyabr 2022-ci ildə dəfn edilib. Ölümündən sonra İranda davam edən etiraz aksiyalarının simvollarından birinə çevrilib.

Qırx hədis — hədis ədəbiyyatının alt janrı. Adından da göründüyü kimi, bu hədislər tərtibçinin məqsədindən asılı olaraq bir və ya bir neçə mövzuya aid qırx hədisdən ibarət toplulardır. Buna ən məşhur nümunə indiyə qədər İmam Nəvəvinin islam şəriətinin bütün əsaslarını özündə ehtiva edən "Qırx hədis"idir. Forty Hadith Nawawi – English and Arabic. Translation of Imam An-Nawawi's Forty Hadiths. Forty Hadith al-Nawawi in English and Arabic (hadith qudsi) 40 Hadith Nawawi by the Muslim American Society. An Exposition on 40 Ahadith by Imam Ruhullah al-Musawi al-Khumayni (Shia). Turath Publishing's series “Collections of Forty Hadiths”.

Səhih hədis (ərəb. صَحِيحٌ‎) — islamda sağlam, düzgün, möhkəm mənalarına gəlir. Səhih (صحيح) sözü lüğətdə sağlam, düzgün, möhkəm mənalarına gəlir. Eyni zamanda xəstəlikli, qüsurlu, üzürlü kimi mənfiliyin yoxluğuna işarə edən mənalara gəlir. Hədis elmində terminoloji mənası isə "Ədalət və zəbt sahibi ravilərin kəsiksiz (müttəsil) bir sənədlə rəvayət etdikləri, şaz və illəli olmayan hədis" deyə tərif edilmişdir. Yuxarıdakı tərifdən sonra bu xüsusiyyətləri ayrı-ayrılıqda ələ alaq və bu xüsusiyyətlərin nə kimi mahiyyət daşıdığına diqqət yetirək. 1)Səhih hədisin raviləri adildir: a) Müsəlman olmalıdır, ancaq bu şərt onun hədisi eşidərkən müsəlman olması üçün qoşulmur. Belə ki, ravinin hədisi rəvayət edərkən müsəlman olması şərtdir. b) Həddi bulluq yaşına çatmış olmalıdır. c) Ağıllı olmalıdır.

Hədis ― 2023-cü ildə Azərbaycanda çəkilmiş animasiya filmi. Film 2022-ci il sentyabrın 21-də İranda baş vermiş etiraz aksiyaları zamanı Kərəc şəhərində təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş Azərbaycan türkü Hədis Nəcəfiyə həsr edilib və bu ölkədə gender, etnik və mədəni ayrıseçkiliklə mübarizə aparanlara ithaf olunub. == Haqqında == Hədis animasiya filmi 2023-cü ildə çəkilib. Film 2022-ci il sentyabrın 21-də İranda baş vermiş etiraz aksiyaları zamanı Kərəc şəhərində təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş Azərbaycan türkü Hədis Nəcəfiyə həsr edilib. Bununla yanaşı film həm də İranda gender, etnik və mədəni ayrıseçkiliklə mübarizə aparanlara ithaf olunub. Müddəti 9 dəqiqədir. Filmin rejissoru Nəzrin Ağamalıyeva ssenarini İsmayıl İmanla birlikdə yazıb. Filmin məsləhətçisi Məsud Pənahi, aparıcı animatoru Andrea Szelesova, montajçısı Xorxe Sançez Kalderon prodüseri isə Rəşid Ağamalıyevdir. Filmə musiqini Ondrej Zavadil yazıb. Filmin partiturasında Sevda Ələkbərzadənin musiqisi də səslənir.

Hədis

Hədis ― 2023-cü ildə Azərbaycanda çəkilmiş animasiya filmi. Film 2022-ci il sentyabrın 21-də İranda baş vermiş etiraz aksiyaları zamanı Kərəc şəhərində təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş Azərbaycan türkü Hədis Nəcəfiyə həsr edilib və bu ölkədə gender, etnik və mədəni ayrıseçkiliklə mübarizə aparanlara ithaf olunub. == Haqqında == Hədis animasiya filmi 2023-cü ildə çəkilib. Film 2022-ci il sentyabrın 21-də İranda baş vermiş etiraz aksiyaları zamanı Kərəc şəhərində təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qətlə yetirilmiş Azərbaycan türkü Hədis Nəcəfiyə həsr edilib. Bununla yanaşı film həm də İranda gender, etnik və mədəni ayrıseçkiliklə mübarizə aparanlara ithaf olunub. Müddəti 9 dəqiqədir. Filmin rejissoru Nəzrin Ağamalıyeva ssenarini İsmayıl İmanla birlikdə yazıb. Filmin məsləhətçisi Məsud Pənahi, aparıcı animatoru Andrea Szelesova, montajçısı Xorxe Sançez Kalderon prodüseri isə Rəşid Ağamalıyevdir. Filmə musiqini Ondrej Zavadil yazıb. Filmin partiturasında Sevda Ələkbərzadənin musiqisi də səslənir.

Fatimə lövhəsi hədisini ilk-əl, mötəbər mənbələr və şiə kitablarına görə Allah cəbrayıla o, isə islam peyğəmbərinə verib o, da qızı Fatiməyə hədiyə etmişdir. lövlə adı verilməsi onun bir lövhə üstündə yazılmasından qaynaqlanır.onun məzmunuda imamların sayı və adlarından ibarətdir. Fatimə onu Şeyx Cabir Ənsariyə göstərib, oda onun üzündən kopyalamışdır.üç hədis əsasında imam Baqir və imam Sadiq tərəfindən doğrulanmışdır.

Hadisə-güdümlü proqramlaşdırma, hadisələrlə idarə olunan proqramlaşdırma – proqramın daim hər hansı hadisənin baş verib-verməməsini (məsələn, klavişin basılmasını və ya siçanın yerdəyişməsini) “izləməsi” və onlara reaksiya verməsinə əsaslanan proqramlaşdırma üslubu. Belə yanaşma Apple Macintosh kompüterlərində işləyən, demək olar ki, bütün proqramlar üçün tələb olunur; o, Microsoft Windows kimi qrafik istifadəçi interfeyslərinin əksəriyyətində də tətbiq olunur.

Hadisə var — Orxan Kamalın yazdığı və 1958-ci ildə nəşr olunan roman. Müəllif romanı 1954-cü ildə yazıb. Kitab Xanımın ferması trilogiyasının ilk kitabıdır. == Məzmun == Çukurovanın çətin insan münasibətlərindən bəhs edən Xanımın ferması trilogiyasının ilk kitabı olan Hadisə var, dəyişən ictimai münasibətlərin insanların həyatını və şüurunu necə yönləndirdiyini və dəyişdirdiyini izah edən bir romandır. Hadisə var, torpağını itirərək yoxsullaşan kəndlilərlə güclənən mülkədarlar arasındakı gərgin münasibətləri müzakirə edərkən, bu münasibət çərçivəsində kimliklərinin yenidən qurulmasının şahidi olur.

Hadisə Üfüqü Teleskopu (HÜT) (ing. Event Horizon Telescope (EHT)) radio teleskop sistemi olub qlobal teleskop şəbəkəsi təşkil edir. Hadisə Üfüqü Tekeskopu layihəsi Yer kürəsinin müxtəlif nöqtələrində bir-birindən uzaqda bucaq imkanı kifayət qədər olan 8 kəskin uzun bazisli interferometrik stansiyalardan məlumatları birləşdirərək super massiv Qara Dəliyin Hadisə Üfüqü kimi nəhəng obyekləri müşahidə etməyə imkan verir. Proyektin hədəfi Yer Kürəsindən ən böyük bucaq diametrində iki Qara Dəliyi müşahidə etməkdir. Müşahidə məntəqələri cD tipli ovalvari super nəhəng Messier 87 qalaktikasının mərkəzindəki Qara Dəlik və Süd Yolu qalaktikanısının mərkəzində yerləşən Sagittarius A* Qara Dəliyidir. == Messier 87* == Hadisə Üfüqü Teleskopu Əməkdaşlığı özünün ilk uğurlu nəticəsini 10 aprel 2019-cu il tarixdə eynianda 6 müxtəlif bölgələrdə keçirilmiş mətbuat konfransında açıqlamışdır. Məlumatda birbaşa Messier 87 qalaktikasının mərkəzindəki Qara dəliyin şəkli göstərilərək M87 adı altında qeyd olunmuşdur. Elmi nəticələr 6 məqalədə The Astrophysical Journal Letters jurnalının 875-ci sayında nəşr olunmuşdur.

Müqəddəs Hadisə qayası (ukr. Скeля святого Явлення) və ya Georgievski qayası — Yəşəm çimərliyindən 140 metr, Fiolent burnundan isə 1,5 km aralıda yerləşən su səthi qaya. Qaya öz adını 891-ci il də burada qəzaya uğramış yunanlarla bağlıdır. Onlar burada Müqəddəs Qeorqievi görürlər. Qayanın üzərində elə həmin ildə onun ikonası aşkarlanır. Bu səbəbdən bir müddət sonra yaxınlıqda Balaklav Müqəddəs-Qeorqievski məbədi inşa edilir 1891-ci ildə qaya üzərində xaç quraşdırılır. Xaç 1920-ci illlərdə bolşeviklər tərəfindən dağıdılır. 14 sentyabr 1991-ci ildə Müqəddəs-Nikolski məbədi tərəfindən 1400 km ağırlığında provaslav xaçı quraşdırılmışdır. Bu xaçın quraşdırılmasında Rusiya Qara dəniz donanması köməklik göstərmişdir. Qeorqievski qayası Balaklav Müqəddəs-Qeorqievski məbədi.

Edişə (Cəlilabad)

Tacünisa Xədicə Həlimə Xatun (1415 – 1500, Bursa) - 6. Osmanlı padşahı II Muradın hərəmi və Candaroğlu II Tacəddin İbrahiminin qızıdır. Xədicə Həlimə Xatun Candaroğlu II İbrahim bəyin qızı idi. 1425-ci ildə Ədirnədə böyük bir mərasimlə II Muradla evləndirildi. Eyni mərasimdə II Muradın bacıları Səlcuq Xatun və Sultan Xatun da Candaroğulları bəyliyindən olan şəxslərlə evləndirildi. Bu evliliklər tamamilə siyasi məqsədlər daşıyırdı. Nəticədə Osmanlı dövlətinin şərq sərhədlərinin təhlükəsizliyi təmin edildi. Bu münasibətlər gələcəkdə sultan olan II Mehmed dönəmində də davam etdirildi. Həmin il Xədicə Həlimə Xatun ilk övladı olan Şahzadə Ələddini dünyaya gətirdi. Osmanlı ənənələrinə uyğun olaraq, oğlu ilə birlikdə Manisaya göndərildi.

Hədis dedikdə Məhəmməd peyğəmbər barəsində rəvayət edilən şey nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, hədis Məhəmməd peyğəmbərin dediklərini, davranışlarını və ətrafında olanların hərəkətlərinə olan münasibətini ehtiva edən bir anlayışdır. == Tarixi == Müsəlmanlara görə İslam iki əsas sütunun – Qurani-Kərim və sünnənin əsasında duran sonuncu dindir. İslamın əsaslandığı ikinci sütundan – sünnədən – hədislərin tarixi haqqında. Doğrudur, bir çox alimlərə görə, Sünnə hədisdən daha geniş mənaya malikdir. Ancaq bunların arasında fərqin olmadığını düşünənlər də az deyildir. Hədis dedikdə Məhəmməd peyğəmbər barəsində rəvayət edilən şey nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, hədis Məhəmməd peyğəmbərin dediklərini, davranışlarını və ətrafında olanların hərəkətlərinə olan münasibətini ehtiva edən bir anlayışdır. Bunun üçün hədisləri çox vaxt [əl-əhədis əl-qavliyyə] – (Məhəmməd peyğəmbərin dediyi, sözlə ifadə etdiyi hədislər), [əl-əhədis əl-filiyyə] – (Məhəmməd peyğəmbərin davranışını, etdiyi işləri, əməlləri, hərəkətlərini ifadə edən hədislər) və [əl-əhədis ət-təqririyyə] – Məhəmməd peyğəmbərin ətrafında olan insanların davranışlarına, hərəkətlərinə, dediklərinə olan təqriredici münasibətini bildirən hədislər) deyə üç qismə ayırırlar. Bəzən Məhəmməd peyğəmbərin fitri xüsusiyyətlərini, əxlaqı xarakterini də hədis məfhumuna daxil edirlər.

Hədiyyə — mal-mülkü kiməsə bağışlamaq. Hədiyyə adətən doğum günlərində, bayramlarda və yeni ildə verilir. Hədiyyə vermənin səbələri müxtəlif ola bilər. Bunlardan ən geniş yayılanı aşağıdakılardır: Adət və bayramlar (Doğum günləri, Bayramlar, Toy və s. hədiyyələr) Minnətdarlığın və ehtiramın ifadəsi Dostluq və ya sevgi etirafı Təsəlli xarakterli.

Həlilə və ya Heleyle İranın cənubunda yerləşən Buşehr ostanının kəndlərindəndir ki Buşehr şəhərindən 20 km cənub-qərdə yerləşir. Buşehr atom elektrik stansiyası bu kəndin yaxınlığındadır. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu kənd 1986 nəfər və 468 ailədən ibarət idi.

Həndəsə (ing. geometry, rus. геометрия) – araşdırma obyektləri nöqtələr, xətlər, bucaqlar, əyrilər; onların qurulması üsulları, riyazi xassələri, həmçinin fəzada qarşılıqlı münasibətləri olan riyazi fənn. Həndəsə, avtomatlaşdırılmış layihələşdirmənin və qrafik proqramların önəmli hissəsidir. == Tarixi == Həndəsə tarixi insan mədəniyyəti tarixi qədər qədim olan elmdir. Başqa elmlər kimi həndəsə elmi də insanların ehtiyac, tələbat və zəhməti nəticəsində meydana gəlmiş və inkişaf etmişdir. Hər bir elmdə olduğu kimi həndəsənin də məqsədi və özünəməxsus tədqiqat üsulları vardır. Rəvayətə görə ilk həndəsə Babilistan və Misirdə yaranmışdır. Yunan həndəsəşünası Proklun dediyinə görə Nil çayı daşıb sərhədləri pozduğundan onun ətrafını tez-tez ölçmək lazım gəlirdi və bu zərurətdən həndəsə yarandı. Geometriya yunanca "yer ölçürəm" deməkdir və elə buradan da götürülüb.

Hənifə — Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonunun Hənifə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == Balakən çayının sahilindədir. Oykonim kəndin ilk sakinlərindən olan Hənifə adlı bir şəxsin adı ilə bağlıdır.

Mədinə — Səudiyyə Ərəbistanında şəhər. (Qədimdə Yəsrib adlanırdı (ərəbcə: يثرب Yəsrib). Erkən orta əsrlərdən isə Mədinə, Mədinətü 'n-Nəbi [ مدينة ال نبي Mədinət əl-Nəbi] (Nəbi/Peyğəmbər şəhəri) ya da Mədinətü 'l-Münəvvərə (المدينة المنورة) (işıqlandırılmış şəhər) olaraq adı dəyişdirilmişdir. Məhəmməd peyğəmbərin qəbri də bu şəhərdədir. Məkkədən 300 km şimalda yerləşir. Müsəlman aləmində Məkkə ilə birlikdə iki müqəddəs şəhərdən biri hesab olunur. Qeyri-müsəlmanların şəhərə daxil olması qadağandır.

Xədicə binti Xüveylid (VI əsr, Məkkə – 619, Məkkə) — Məhəmmədin ilk və sağlığında yeganə həyat yoldaşı. Fatimənin anası. Xədicə, Məhəmmədin ilk xanımı və ilk Müsəlman qadındır. Ümmül Möminin adıyla məşhurdur. O, Qüreyş əşrəflərindən Xüveylid ibn Əsəd ibn Əbdülüzza ibn Kusayın qızıdır. Anası Əmir ibn Lüeyin övladlarından Fatimə binti Zaidətül-Üsamdır. Cahiliyyət dövründə ona "Tahirə" deyilirdi. Məhəmməd ona "Kübra" ləqəbini vermişdir. Xədicə besətdən əvvəl Məhəmmədlə evləndi. Məhəmmədin İbrahim xaricindəki bütün uşaqları ondan dünyaya gəlmişdir.

Həmasə (ərəb. حماسة‎) — VI-IX əsrlər ərəb klassik şeir nümunələrindən ibarət olan antologiya, döyüşçülərin həyatından bəhs edən şeir toplusu. == Etimologiya == Ərəb sözü olub, "həmas" sözündən götürülmüşdür. Mənası "şücaət", "igidlik", "cəsarət" deməkdir). eyni kökdən yaranan "həmasə" "müharibə şücaətini, qəhrəmanlığını əks etdirən şeir", "həmasət" isə "qəhrəmanlıq, cəsarət, igidlik şeiri", "həmasiyyət" "qəhrəmanlıq dastanı" deməkdir. == Ədəbiyyatşünaslıqda == Klassik şeir nümunələrindən ibarət olan antologiyalarda ərəb döyüşçülərinin şücaətinə həsr olunmuş birinci bölmələrin adından götürülmüşdür. Əsas şeir janrlarından biri olan həmasə qəhrəmanlıq, igidlik şeirləridir. Bu, ərəbin ruhuna olduqca yaxın bir şeirdir. Janrın ən gözəl nümunələrini ərəblərin əfsanəvi cəngavər şairi Əntərə ibn Şəddad yaradıb. Bu şeirlərdə döyüş səhnələri təsvir olunur, düşmənin sel kimi axan qanından, təşviş içində qaçmasından bəhs edilir, qılınc və qalxanların cingiltisi eşidilir, nizələrin parıltısı təsvir olunur.

Edişə — Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunun Kövüzbulaq kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Tarixi == == Toponimikası == Edişə oyk, sadə. Burovar silsiləsinin ətəyindədir; Xocavənd r-nunun Xocavənd i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. Etnotoponimdir. Keçən əsrdə Şimali Qafqazda Edişe adlı dörd kənd qeydə alınmışdır. Edişe adlı tayfanın XII-XIII əsrlərdə qıpçaqların tərkibində Şimali Qafqazdan Azərbaycana gəlmələri ehtimal olunur. XIX əsrdə Qars əyalətində Edişə adlı yaşayış məntəqəsi olmuşdur. Gürcüstan ərazisindəki Edisə toponimi də bu etnonimlə bağlıdır. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 735 nəfər əhali yaşayır.

Edişə — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbə inzibati ərazi dairəsində kənd. 2 oktyabr 1992-ci ildən 15 oktyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Edişə kəndi 15 oktyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Etnotoponimdir. Keçən əsrdə Şimali Qafqazda Edişa adlı dörd kənd qeydə alınmışdır. Edişə adlı tayfanın XII–XIII əsrlərdə qıpçaqların tərkibində Şimali Qafqazdan Azərbaycana gəlmələri ehtimal olunur. XIX əsrdə Qars əyalətində Edişə adlı yaşayış məntəqəsi olmuşdur. Gürcüstan ərazisindəki Edisə toponimi də bu etnonimlə bağlıdır == Tarixi == === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd dağətəyi ərazidə yerləşir. == Əhalisi == == İqtisadiyyatı == == Mədəniyyəti == Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.

Yeğişe (erm. Եղիշէ; d. 410 – ö. 475) — V əsr erməni tarixçisi. Yeğişenin "Vardan və erməni müharibəsi haqqında" əsərində 450 – 451-ci illərdə erməni xalqının Sasani əsarətinə qarşı apardığı mübarizəsi və sairə barədə məlumat verilir. Əsər Ermənistan və qonşu ölkələrin tarixinin öyrənilməsində mühüm mənbədir. Əsərdə Qafqaz Albaniyası, Atropatena, Avarayr döyüşü (451), Azərbaycanın qədim tayfaları, şəhərləri və sairə haqqında da məlumat var. ASE, V cild, Bakı, 1981, səh.

Əndişə(fars. انديشه‎) — İranın Tehran ostanının Şəhriyar şəhristanının Mərkəzi bəxşində yeni şəhər. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 75,596 nəfər və 19,945 ailədən ibarət idi.