Поиск по словарям.

Nunatak (qren. nunataaq) — ətrafı buzla örtülü olan qayalı pik və ya təpə. Bu coğrafi obyekt buz örtüyünün və ya dağ buzlağının üzərinə çıxır. Nunataklar əsasən Qrenlandiya və Antarktida ərazisində yerləşir. Buzlaq zonasında bitki örtüyünün formalaşmasına imkan verir. Vaxtı ilə buzlarla tam örtülən dağ zirvələri dairəvi formaya malik olur. Onların ifadə edilməsində bəzən islandiyalı dilində işlənən "nunakol" (ing. Nunakol) sözü keçərlidir. "Nunatak" sözü eskimos dilidən Qərbi Avropa dillərinə 1880-ci illərdə daxil olmuşdur. == Geomorfoloji termin == Nunatak — (rus.

Beadnos nunatakı (bolq. нунатак Беаднос, ‘Nunatak Beadnos’ \'nu-na-tak be-'ad-nos\) — Antarktidanın Elsuort dağlarına daxil olan, 2180 m hündürlüklü nunatakdır. Sentinel dağlarının şimal-qərbində yerləşmişdir. Nunatak cənubi Bolqarıstanda yerləşən Beadnos şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Beadnos nunatakı 77°57′59″ c. e. 87°13′02″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Helfert nunatakından 6.64 km cənub-şərqdə, Mursalitsa zirvəsindən 20.78 km cənub-qərbdə, Dalrumpl dağından 29 km qərbdə, Kovil nunatakından 9 km şimal-qərbdə yerləşmişdir.

Bohot nunatakı (bolq. Бохотски нунатак, ‘Bohotski Nunatak’ \'bo-hot-ski 'nu-na-tak\) — Antarktidanın Elsuort dağlarına daxil olan, 1120 m hündürlüklü nunatakdır. Sentinel dağlarının şimal-şərqində yerləşmişdir. Nunatak şimali Bolqarıstanda yerləşən Bohot şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Bohot nunatakı 77°23′37″ c. e. 85°34′32″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Veems dağından 13.7 km şimal-şərqdə, Pastroqor zirvəsindən 10.93 km şərqdə, Lanz zirvəsindən 15.96 km cənub-şərqdə, Ostruşa nunatakından 5.27 km şimal-qərbdə yerləşmişdir.

Draka nunatakı (bolq. нунатак Драка, ‘Nunatak Draka’ \'nu-na-tak 'dra-ka\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən cənub-qərbdə yerləşən, 750 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Uzunluğu 1.9 km, eni 4.2 km-dir. Nunatak cənub-qərbi Bolqarıstanda yerləşən Draka və Drakata şəhərlərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Draka nunatakı 64°15′06″ c. e. 59°10′06″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Vetrovala zirvəsindən 6.32 km cənub-qərbdə, Vayld dağından 15.48 km cənub-qərbdə, Lonqinq burnundan 38 km şimalda, Dolen zirvəsindən 24.13 km şimal-şərqdə, Hornsbi dağından 10.74 km cənub-şərqdə yerləşmişdir.

Kolobar nunatakı (bolq. Колобърски нунатак, ‘Kolobarski Nunatak’ \ko-'lo-b&r-ski 'nu-na-tak\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən cənub-qərbdə yerləşən, 587 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Nunatak şimal-şərqi Bolqarıstanda yerləşən Kolobar şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Kolobar nunatakı 63°41′31″ c. e. 58°13′46″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Panhard nunatakından 3.59 km şimal-şərqdə, Çoçoveni nunatakından 4.29 km cənub-şərqdə, Levassor nunatakından 5.66 km cənub-qərbdə yerləşmişdir. Alman-Biritaniya xəritəsinə 1996-cı ildə daxil edilmişdir.

Kovil nunatakı (bolq. Ковилски нунатак, ‘Kovilski Nunatak’ \'ko-vil-ski 'nu-na-tak\) — Antarktidanın Elsuort dağlarına daxil olan, 2020 m hündürlüklü nunatakdır. Sentinel dağlarının şimal mərkəzində yerləşmişdir. Zirvə cənubi Bolqarıstanda yerləşən Kovil şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Kovil nunatakı 78°02′20″ c. e. 87°02′59″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Qoldtiveyt dağından 24.93 km qərbdə, Habli dağından 12.68 km şimal-qərbdə, Helfert nunatakından 15.46 km cənub-şərqdə yerləşmişdir.

Ostruşa nunatakı (bolq. нунатак Оструша, ‘Nunatak Ostrusha’ \'nu-na-tak o-'stru-sha\) — Antarktidanın Elsuort dağlarına daxil olan, 1100 m hündürlüklü nunatakdır. Sentinel dağlarının şimal-şərqində yerləşmişdir. Nunatak Frakiya kurqanı olan Ostruşanın adını daşıyır. == Yerləşməsi == Ostruşa nunatakı 77°26′20″ c. e. 85°30′50″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Mogensen dağından 16.75 km şimal-şərqdə, Veems dağından 12.43 km şimal-şərqdə, Bohot nunatakından 5.27 km cənub-şərqdə yerləşmişdir.

Senokos nunatakı (bolq. нунатак Сенокос, ‘Nunatak Senokos’ \'nu-na-tak se-no-'kos\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən aralıda yerləşən, 663 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Dreyatin buzlağında yerləşmişdir. Nunatak şimal-şərqi və cənub-qərbi Bolqarıstanda yerləşən Senokos şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Senokos nunatakı 63°53′08″ c. e. 58°41′41″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Bredli dağından 3.27 km qərbdə, Tafft nunatakından 4.6 km şimalda, Qoleş sıldırımından 11.43 km cənub-şərqdə, Qurqulyat zirvəsindən 7.29 km cənub-qərbdə yerləşmişdir.

Siniger nunatakı (bolq. нунатак Синигер, ‘Nunatak Siniger’ \'nu-na-tak si-'ni-ger\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən aralıda yerləşən, 500 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Nunatak cənubi Bolqarıstanda yerləşən Siniger şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Siniger nunatakı 63°43′23″ c. e. 58°25′12″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Morava zirvəsindən 2.97 km şimal-şərqdə, Kanikula dağından 4.65 km şərqdə, Giqen zirvəsindən 3.85 km cənubda, Panhard nunatakından 6.54 km cənub-qərbdə yerləşmişdir. Alman-Biritaniya xəritəsinə 1996-cı ildə daxil edilmişdir.

Survakari nunatakı (bolq. нунатак Сурвакари, ‘Nunatak Survakari’ \'nu-na-tak sur-va-'ka-ri\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən cənub-şərqdə yerləşən, 600 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Nunatak Syöqren buzlağından və Detroyt yaylasından cənub-şərqdə yerləşmişdir. Nunatak Bolqarıstanda Yeni İldə istifadə olunan Survakari ritualının adını daşıyır. == Yerləşməsi == Survakari nunatakı 64°09′40″ c. e. 59°14′45″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Seydol qayasından 5.66 km cənub-şərqdə, Mureno zirvəsindən 4.09 km cənub-qərbdə, Vetrovala zirvəsindən 8.2 km şimal-qərbdə, Hornsbi dağından 6.29 km şimal-şərqdə yerləşmişdir.

Vulkan nunatakı (rus. нунатак вулканический, ing. volcanic nunatak) — cavan lava axınları ilə əhatələnmiş qədim vulkan süxur-larının çıxıntısı. Etna rayonunda "dagalə", Havay adaları rayonunda "kurikə"adlanır. Lava pəncərəsinin sin.

Yarlovo nunatakı (bolq. Ярловски нунатак, ‘Yarlovski nunatak’ \'yar-lov-ski 'nu-na-tak\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən şimalda yerləşən, 744 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Broad dərəsindən şimalda yerləşmişdir. Nunatak qərbi Bolqarıstanda yerləşən Yarlovo şəhərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Yarlovo nunatakı 63°32′52″ c. e. 57°58′17″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Marten qayasından 4.53 km şimal-qərbdə, Kanitz nunatakından 11.48 km cənub-qərbdə, Prilep təpəsindən 6.72 km cənubda yerləşmişdir.

Çoçoveni nunatakı (bolq. нунатак Чочовени, ‘Nunatak Chochoveni’ \'nu-na-tak cho-cho-'ve-ni\) — Antarktidanın Qreyam torpağının Triniti yarımadası sahillərindən cənub-qərbdə yerləşən, 650 m hündürlüklü qaya nunatakıdır. Nunatak cənubi Bolqarıstanda yerləşən Böyük Çoçoveni və Kiçik Çoçoveni şəhərlərinin adını daşıyır. == Yerləşməsi == Çoçoveni nunatakı 63°40′21″ c. e. 58°18′16″ q. u. koordinatlarında yerləşmişdir. Smin zirvəsindən 3.87 km cənub-şərqdə, Kolobar nunatakından 4.29 km şimal-qərbdə, Koburq zirvəsindən 3.34 km şimal-şərqdə, Drenta sıldırımından 5.75 km şərqdə yerləşmişdir. Alman-Biritaniya xəritəsinə 1996-cı ildə daxil edilmişdir.

Nanataki şəlaləsi (七滝) – Yaponiyanın Akita prefekturasının Kosaka qəsəbəsinin Haçimantay rayonunda yerləşən şəlalə. Yoneşiro çayının Kosaka qolu üzərindədir. 1990-cı ildə Yaponiya Ətraf Mühit Nazirliyi tərəfindən nəşr olunmuş "Yaponiyanın Top-100 şəlaləsi" siyahısındadır. Şəlalə 7 kaskada malikdir və 60 metr hündürlükdən tökülür. Şəlaləyə maşınla asanlıqla çatmaq olar. Tohoku avtomagistarlı üzərindəki Kosaka qovşağından 8 kilometr uzaqlıqdadır.

Nunivak adası (ing. Nunivak) — Berinq dənizində Alyaska yaxınlığında yerləşir. Sahəsi 4227 km² təşkil edir. Amerikaya məxsus olan sahəsinə görə səkkizinci adadır. Berinq dənizində Müqəddəs Lourens adasından sonra ikinci böyük adadır. Yukon çayının deltasından 48 km aralıda yerləşir. Şimaldan cənuba 76 km, şərqdən qərbə isə 106 km təşkil edir. == Təbiəti == Adan vulkan məşəllidir. Sahəsinin böyük qismi 160 metr hündürlüyə malik olan plato yerləşir. Adanın formalaşması Təbaşir dövrünə təsadüf edir.

Nunivak çupikcəsi (öz adı Cugtun ; İngilis dilində Cup'ig və ya Nunivak Cup'ig, Nunivak Cux) – Alyaska'da, Nunivak adasında Nunivak çupikləri tərəfindən danışılan Eskimos-Aleut dil ailəsinin Yupik dilləri qrupundan bir Eskimos dili olan Alyaska yupikcəsinin dialekti. Nunivak adasında danışılan Nunivak çupikcəsi, ada da böyük təsirə məruz qalaraq formalaşan Alyaska yupikcəsinin ən fərqli dialekti olup ayrı bir dil kimi qəbul edilmişdir və Nunivakdəki məktəbdə təlim və tədris olunur. İndiki zamanda Nunivak çupiklərinin sayı 215 dir və ana dilində yalnız Mekoryuk qəsəbəsində yaşayan yaşlı insanlar tərəfindən danışılır; uşaqlar danışa bilmədikləri dillərini məktəbdə öyrənirlər. == Təsnifatı == Eskimos-Aleut dil ailəsi Aleut qolu Aleut dili Eskimos qolu Sirenik eskimos dili (öz dilində olan adı: Uqeghllistun)¹ Yupik dilləri Sirenik yupik dili¹ Əsl Yupik dilləri Sibir yupik dili (öz dilində olan adı: Yupigestun) Naukan yupik dili (öz dilində olan adı: нывуӄаӷмит) Alyaska yupik dili (öz adları Yugtun, Yugcetun, Cugtun) Unaliq-Pastuliq yupikcəsi : Norton Sound bölgəsində danışılır Əsl Alyaska yupikcəsi : Yukon və Kuskokvim bölgələrində danışılır (öz dilində olan adı: Yugtun, Yugcetun) Egegik yupikcəsi : Bristol Bay bölgəsində danışılır Çupikcə : Hooper Bay və Chevak bölgələrində danışılır (öz dilində olan adı: Cugtun) Nunivak Çupikcəsi (öz dilində olan adı: Cugtun) Supik dili və ya Alyutik dili (öz dilində olan adı: Sugcestun, Sugtestun və ya Alutiitstun) İnuit dilləri İnyupik dili və ya Alyaska inuit dili (öz adı Iñupiatun) Qərbi Kanada inuit dili (öz dilində olan adı: Inuvialuktun) Şərqi Kanada inuit dili (öz dilində olan adı: Inuktitut) Qrenlandiya inuit dili və ya Qrenlandiya dili (öz dilində olan adı: Kalaallisut ¹yeri qəti deyil == Təhsil == Dünyada yalnız bir məktəbdə, Aşağı Kuskokvim Məktəb Bölgəsinə (LKSD Lower Kuskokwim School District) bağlı olan Mekoryuktaki məktəbdə (Nuniwarmiut School PK-12) Nunivak çupikcəsi "xarici dil" kimi öyrədilmişdir. Uşaqlar ana dillərini bilmədikləri üçün evdə danışmırlar, məktəbdə sonradan öyrənirlər. Məktəbin 32 şagirdi var. Alyaska Yerli Dil Mərkəzi tərəfindən Alyaska yupikcəsindən (Yup'ik) ayrı olaraq Nunivak çupikcəsi (Cup'ig) ilə də dərs kitabı yayımlanmaktadır. == Tükənmə təhlükəsi == Nunivak çupikcəsinin təhlükə altındakı dillərdən olduğu Alyaska Yerli Dil Mərkəzi (ANLC) tərəfindən də təsdiq edilmişdir. Dil hər an ölü dillər siyahısına salına bilər. Michael Krauss tərəfindən 1975-ci ildə aparılan tədqiqata əsasən "bəzi uşaqlar Çupikcə danışa bilir" deyilirdi, 1982-ci ildə isə "uşaqların heç biri çupikcə danışa bilmir" nəticəsi əldə edilmişdir.

Nunivak çupikləri (öz dilində olan adı: Cupʼig tək Cupiik iki Cupiit cəm və ya Nuniwarmiut 'Nunivak xalqı'; İngiliscə Nunivak Cup'ig) — Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Alyaska ştatının qərbində, Berinq dənizində olan Nunivak adasında (Nuniwar) yaşayan yupik qolundan bir eskimos xalqıdır. Alyaska ərazisində yaşayan yupiklərin bir qəbiləsi olsa da onlardan ayrı yaşamaları nəticəsində onlardan müəyyən qədər təcrid olmuşdur. Bu da onların digər qohum xalqlardan həm mədəniyyət, həm də dil baxımından fərqlənməsinə səbəb olmuşdur. == Etimologiya == Alyaskanın materikdə olan Yukon və Kuskokvim bölgələrindəki xalqlar Yupʼik adını daşıyarkən, yenə materikdə olan Hooper Bay və Chevak bölgəsindəkilər Cupʼik adını daşıyırlar. Nunivak adasındakilər isə Cupʼig olaraq özlərini adlandırırkən, materikdəki yupiklərə də Yupʼig adını verirlər. Onların hamısı yupikcə deyilən eyni dilin fərqli dialektlərində danışarlar. Kanada eskimosları "Eskimos" adını kiçildici tapıb özləri üçün istifadə qanuni olaraq engellerken, digər Alyaska eskimosları gibi, Nunivak çupikləri de özlərinə "Eskimos" deyilməsinə narahatlıq duymazlar. == Təsnifatı == Eskimos-Aleut xalqları Aleut xalqı Eskimoslar Sirenik eskimosları¹ Yupik xalqları Sirenik yupikləri¹ Əsl Yupik xalqları Sibir yupikləri Naukan yupikləri Alyaska yupikləri Nunivak çupikləri Supiklər İnuit xalqları İnyupiklər və ya Alyaska inuitləri İnuitlər və ya Kanada inuitləri Qərbi Kanada inuitləri Şərqi Kanada inuitləri Qrenlandiya inuitləri == Əhali == İndiki zamanda Nunivak çupiklərinin sayı 215 dir və anadillərini yalnız Mekoryuk qəsəbəsində yaşayan yaşlı insanlar tərəfindən danışılır; uşaqlar danışamadıqları dillərini məktəbdə öyrənirlər. 1900-cı ildə USS Manning gəmisinin cərrahı Alanson Uiks tərəfindən keçirilmiş məhdud ABŞ əhali sayımına görə 110 nəfər qəbul olundu. 1910-cu ildə agent L.L. Beyls tərəfindən edilən məhdud ABŞ əhali sayımına görə 10 yaşayış yerində cəmi 131 nəfər qeyd edildi.

Nuşaqak yarımadası (ing. Nushagak Peninsula) — Alyaska ştatının cənub sahillərində yerləşən yaşayışı olmayan yarımada. Yarımada Alyaska yarımadasından qərbdə yerləşir.. Sahəsi 210 000 ha-dır. Yarımada 1910-cu oldə amerikan sahil və geodeziya xidməti tərəfindən adlandırılmışdır.Burada çoxlu sayda göl və su tutarı vardır. == Coğrafiyası == Yarımadaya ya qayıqla, ya da Dillinhem şəhərindən təyyarə ilə gəlmək olar.. Yarımada Bristol körfəzini Nuşaqak körfəzindən ayırır. Qərb hissədə Hagemeyster adası yerləşir. Nuşaqak ərazisindən İquşik və Teklunq çayıları axaraq Nuşaqak körfəzinə tökülür. Yarımadanın maksimal hündürlüyü 170 metrdir.

Bidens nudata (lat. Bidens nudata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yatıqqanqal cinsinə aid bitki növü.

Carex nudata (lat. Carex nudata) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin topalaqkimilər fəsiləsinin cil cinsinə aid bitki növü.

Coreopsis nudata (lat. Coreopsis nudata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin koreopsis cinsinə aid bitki növü.

Noatak (ing. Noatak River) — Şimali Amerikanın şimal-şərqindən axan çay. ABŞ-nin Alyaska ştatı ərazisində yerləşir. Çay başlanğıcını Bruska silsiləsindən götürür. Qeyts-of-te-Artika parkı ərazisindən axır. Çayın uzunluğu 684 kilometrdir. Hövzəsinin sahəsi 32 630 km² təşkil edir. Çay Çukot dənizinə daxil olan Kosebu körfəzi ərazisinə axır. Çayın bütün axar hissəsi Şimal Qütb dairəsi daxilində yerləşir. İlin böyük qismi buzla örtülü olur.

Onychogalea lunata (lat. Onychogalea lunata) — caynaqquyruq kenquru cinsinə aid heyvan növü. == Mənbə == Ronald M. Nowak: Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999.

Astragalus lunatus (lat. Astragalus lunatus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Oxytropis lunata (Pall.) Pers.