Поиск по словарям.

Qurdağzı (lat. Antirrhinum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Qurdağzı formaca buruna oxşadığına görə bu bitkiyə "burunaoxşar" bitki adı verilmişdir. Ləçəklərin kənarından 2 barmaqla sıxdıqda qurd ağzı kimi açılır, bu zaman erkəkciklər dili xatırladır, buna görə də ona qurdağzı bitkisi deyirlər. 50-yə yaxın növündən gülçülükdə yalnız bir növü istifadə olunur. Böyük qurdağzı (A. Majus) birillik kimi yetişdirilən çoxillik mədəni bitkidir. Yabanı halda Şimali Afrikada, Asiyada və Cənubi Avropada geniş yayılmışdır. Yaşıllıqların salınmasında dekorativ bitki kimi 1567-ci ildən istifadə olunur. Çiçəkləmə müddətinə, hündürlüyünə və güllərin ölçülərinə görə fərqlənən bu bitkinin bir neçə forması vardır. Qurdağzı şitillə yetişdirilir.

Alp qurşağı — dağda qısaboylu ot bitkilərindən ibarət çəmənlik (yaylaq) deməkdir. == Ədəbiyyat == R.Ə.Əliyeva, Q.T.Mustafayev. “Ekologiya” dərs vəsaiti. Bakı, “Bakı Dövlət Universiteti” nəşriyyatı, 2004, s. 379 – 384.

Asteroid qurşağı — Mars və Yupiter planetləri arasında yerləşən, Günəş sistemində asteroidlərin ən çox rast gəlindiyi bölgə. Bəzi fərziyyələrə görə parçalanmış qədim planet Faetonun qalığıdır. Bu fərziyyələr Titsius-Bode qanunu ilə də təsdiq olunur. Qurşaqda yerləşən asteroidlərin ən iriləri Serera, Pallada, (4) Vesta və (3) Yunonadır. İlk asteroid Serera 1801-ci ildə kəşf edilmişdir. O həm də asteroidlərin ən böyüyüdür. Ən parlaq asteroid Vestadır. Qurşaqdakı asteroidlərin diametrləri 800 m — 1 km arasında dəyişir. Asteroid kəşfi, planetlərin riyazi bir seriala görə sıralandığını nəzərdə tutan (lakin Neptunun kəşfi etibarlılığını itirən) Titius-Bode qanunu sayəsində başlamışdır. Bu düstur J. D. Titius tərəfindən 1766-cı ildə, J. E. Bode tərəfindən isə 1778-ci ildə ifadə edilmişdir .

Dağ qurşağı — geniş zolaq şəklində ardıcıl yerləşən dağlıq ölkələr.Dağ qurumlarının rayonlaşdırılmasında ən iri vahid hesab olunur.Dağ qurşağının uzunluğu bir neçə 10 min km, eni isə bir neçə kilometrə qədər olur.(Mis: Avrasiya boyu uzanan dağ qurşağı). Geostruktur cəhətdən qırışıqlıq qurşağına uyğun gəlir./ Mis: Alp, Karpat, Qafqaz, Himalay/.

Göy qurşağı — atmosferdə, havadakı su damlacıqlarından işığın sınması və əks olunması nəticəsində əmələ gələn optik hadisə. Göy qurşağı Günəşə qarşı tərəfdə yağış tökülən buludların fonunda böyük, müxtəlif rəngli, bir, iki və bəzən üç qövsdən ibarətdir. Adətən üst qövs qırmızı, daxili qövs bənövşəyi olur. == Göy qurşağı haqqında məlumat == Bir çox mədəniyyət göyqurşağını cənnət ilə dünya arasındakı körpü olaraq görməkdədir. Təbiətdəki ən gözəl mənzərələrdən biri olan göy qurşağı qərb mədəniyyətində ümid və şans simvolu olmuşdur. İran müsəlmanlarına görə göyqurşağındakı rənglərin hər birinin bir mənası vardır. Yaşıl bolluq, qırmızı döyüş, sarı isə ölüm mənasını verir. Sibirdə göyqgurşağının Günəşin dili olduğu düşünülür. Cənubi Amerika aborigenləri isə göyqurşağının dənizin üzərində görülməsinin bir şans olduğuna inanırlar.

Ecvort-Koyper qurşağı və ya Koyper qurşağı — Neptun orbitindən, yəni Günəşdən 30 a.v., Günəşdən 55 a.v.-ya qədər ucalan Günəş sistemin bölgəsi. O, Asteroid qurşağına oxşayır, lakin ondan 20 dəfə geniş və 20-200 dəfə ağırdır.Günəş Sisteminin sonuncu planeti Neptunun arxasında, kosmik boşluqda milyardlarla km genişlikdə bir "Uçurum" var. Adına Koyper qurşağı deyirik. Milyonlarla irili-xırdalı daş-buz- qaya yığınından ibarətdir. Pluton da onlardan biridir. Günəşdən 5 milyard km uzaqlıqdan başlayıb onlarla milyard km`ə qədər uzanan qurşağın üzvləri ümumilikdə Neptunarxası cisimlər adlanır. Günəş Sisteminin formalaşmasından geriyə qalan həmin daş qaya yığınını, məhz Günəş Sisteminin bünövrə daşları adlandırmaq olar.

Saat qurşağı — Yerin müəyyən hissəsində uyğun qanuna əsasən təyin olunmuş xüsusi zaman qurşağı. Yer öz oxu ətrafında fırlandığından qütblər istisna olmaqla şimaldan cənuba uzanan meridian üzərində olan bütün nöqtələr qərbdən şərqə doğru fırlanaraq səmada dairə cızırlar. Nəticədə gecə-gündüz yaranır. Yer kürə formasında olduğundan Günəş şüaları onun bütün səthini eyni vaxtda işıqlandıra bilmir. Günəşin işıqlandırdığı hissədə gündüz, qaranlıqda qalan hissədə isə gecə olur və Yerin fırlanması ilə əlaqədar olaraq bu növbələşmə ardıcıl olaraq davam edərək gecə-gündüzü əmələ gətirir. Bu səbəblərdən Yer səthinin müxtəlif hissələrində saatlar müxtəlif zamanı göstərir. Hər bir qurşaq daxilində vaxt onun mərkəzindən keçən meridiana görə hesablanır və bütün qurşağa aid edilir. Bu vaxt qurşaq vaxtı adlanır. Eyni meridian üzərindəki məntəqələrdə vaxt eyni olur və yerli vaxt adlanır. 0-cı(24-cü) saat qurşağı Qrinviç meridianından başlanır.

Subantarktika qurşağı - cənub yarımkürəsində yerləşən coğrafi qurşaq. 58—60° ilə 65—67°Cənub en dairələri arasında qərarlaşır. Ərazisinin böyük hissəsi okeanlarda yerləşir. Sakit, Atlantik və Hind okeanlarının bir hissəsini əhatə edir. Ərazisində çoxlu sayda kiçik adalar vardır. Ərazisi Qərb küləklərinin təsirinə məruz qalır. Cənub sərhədi Cənub okeanı, şimal sərhədi bəzən Tristan-da-Kunya və Amsterdam adası olaraq götürülür. Digər mənbələrdə isə 65—67° və 58—60 °C. e arasında olan bölgə nəzərdə tutulur. Subantarktika qurşağı üçün hava kütlələrinin mövsüm üzrə bir-birini əvəz etməsi xarakterikdir. Qışda Antarktika, yayda isə mulayim enliklərin hava kütlələri hakimdir.

İqlim (yun. κλίμα (klimatos) — havanın çoxillik rejimi. Hava şəraitinin bir-birini əvəz edən bütün müxtəlifliklərinin məcmusu. Planetar miqyasda, zonalar daxilində iqlim makroiqlim adlanır. Müəyyən coğrafi landşaft üçün xarakterik olub bir və ya bir neçə meteoroloji stansiyanın məlumatı ilə səciyyələndirilə bilən iqlim -məhəlli iqlim (mezoiqlim də adlanır), kiçik sahələrdə (tarla, yamac, təbii və süni göllər, sahil, şəhər və s.) havanın yer səthinə yaxın təbəqəsinin iqliminə isə mikroiqlim deyilir. İqlimyaradıcı amillər günəş radiasiyası, hava axınları, ərazinin mövqeyi, səth örtüyünün vəziyyəti və sairədir. Əsas iqlimyaradıcı proseslər isə atmosferin ümumi dövranı və rütubət dövranıdır. İqlim təsir göstərən coğrafi amillər-coğrafi en dairələri, relyef, dəniz səviyyəsindən hündürlük, quru və su səthinin paylanması, dəniz və okean axınları, bitki və torpaq örtüyünün xarakteri, qar örtüyü və havanın tərkibidir. == İqlim amilləri == İqlimin əsas elementləri: günəş radiasiyası (işıq, istilik), atmosfer çöküntüləri və atmosfer təzyiqi, havanın rütubətliyi, torpağın rütubətliyi, havanın sirkulyasiyası (külək), atmosfer təzyiqi. İqlim amilləri biosenozun inkişafı üçün şərait yaradır.

Qundaqlı yay-ox (köhnə azərbaycanca tarixi adları: Çarx چارخ Zənbərək زنبرک Zənburək زنبورک) — mexaniki yay-ox Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən soyuq atıcı silah növüdür. Arbalet adi yay və oxdan dəqiq atış və dağıdıcı gücü ilə fərqlənir, lakin ox və yay arbaletdən daha sürətlidir. Arbaletdən atış üçün bolt, ox və ya güllədən istifadə edilir. Döyüş zamanı həm mexaniki (əl ilə istifadə edilən), həm də xüsusi avadanlığın üzərinə quraşdırılmış iri həcmli arbaletlərdən də istifadə edilirdi. Belə arbaletlərə arkbalist deyilir. == Mexanizm == Arbaletin əsas hissəsi qundaqdır və qundağın iç hissəsinə tətik quraşdırılır. Qundağın üzərində istiqamətləndirici (oxları) oyuq olur. Qundağın sonuna isə çiyinlər bərkidilir və həmin çiyinlərə ayağ üçün halqa quraşdırılır. Həmin halqaya arbaleti doldurma zamanı ayaq keçirilir. Çiyinlər elastikliyə malik polad, ağac və ya buynuzdan hazırlanır.

== Ekvatorial iqlim qurşağı == Ekvatorial iqlim qurşağı tam zolaq yaratmır. Ilboyu ekvatorial hava kütləsi hakimdir. Günəş radiasiyasının miqdarı az dəyişdiyindən fəsillər bilinmir, daima yaydır. Günəşin düşmə bucağı böyük, hava qalxan hərəkətlidir. Ilboyu temperatur +26 - +28°C-dir. Təzyiq alçaqdır. Hər gün hava buludlu və yağıntılı olur. Sıx çay şəbəkəsi mövcuddur. Yağıntıların çox olmasının əsas səbəbi bu zonada okeanların çox geniş sahə tutmasıdır. Məlum olduğu kimi,atmosferin umumi hava dövrani bir çox səbəblərdən ,xususi ilə suyun və qurunun qeyri-bərabər paylanması amilinin təsiri ilə pozulur.Nəticədə biz ideal ,yəni həmin sahə üçün gözlənən dövrü görmuruk.Dövrun pozulması yer kürəsində radiasiya rejiminin üstünlük təşkil etməsi ilə əlaqədar olaraq yalnız müxtəlif sahələrdə və xüsusən merdional istiqamətdə baş verir.O na görədə yer kürəsində atmosferin ümumi dövrü nə qədər pozulsada ,yenə yer kürəsində iqlim zonallığı müşahidə edilir.Ekvatorial iqllim tipinin ən başlıca xassəsi passatlar vasitəsi ilə buraya gələn tropik havanın rütubətlənməsidir.

Göy qurşağı bayrağı — göy qurşağı rənglərindən (mavi rəng daxil olmamaqla) ibarət olan bayraq. Dünyada lesbiyanlar, geylər, biseksual və transgenderlərin (qısa olaraq – LGBT), həmçinin onlara qarşı insan hüquqlarına dəstək hərəkatının beynəlmiləl rəmzidir. == Tarix == Göy qurşağı bayrağı Gilbert Baker tərəfindən xüsusi olaraq 1978 -ci ildə San Francisco Gay Azadlıq Günü üçün hazırlanmışdır. Bu il yerli LGBT cəmiyyəti üçün tarixi oldu - Kaliforniyada ilk dəfə olaraq açıq şəkildə gey olan Harvey Milk siyasi vəzifəyə (şəhərin müşahidə şurasının üzvü olaraq) seçildi. Eyni zamanda, dövlət mühafizəkarlar tərəfindən qanuna ayrı -seçkilik dəyişiklikləri ("Briggs Təşəbbüsü") daxil etmək üçün bir kampaniya başladıldı. Gilbert Baker, gey aktivistlərin LGBT cəmiyyətini təcəssüm etdirən və birləşdirən canlı bir simvol yaratmaq çağırışına cavab verdi. Bayraq gey qüruru və açıqlıq anlayışını təcəssüm etdirir.

Şərqi vaxt zonası (ing. Eastern Time Zone), Amerika Birləşmiş Ştatları və Kanadanın şərq hissəsini, Cənubi Amerika qitəsini və Karib hövzəsini əhatə edən saat qurşağıdır. Qış mövsümündə Koordinasiya edilmiş ümumdünya vaxtı ilə 5, yaz mövsümündə isə 4 saat fərq var. == Tətbiq olunduğu yerlər == === Kanada === Kanadanın aşağıdakı əyalət və şəhərləri, şərqi vaxt zonasından istifadə edirlər: Ontario Kvebek Nunavut === Amerika Birləşmiş Ştatları === Amerika Birləşmiş Ştatlarının aşağıdakı əyalət və şəhərləri, şərqi vaxt zonasından istifadə edirlər: Qərbi Virciniya Konnektikut Delaver Corciya Men Merilend Massaçusets Nyu-Hempşir Nyu-Cersi Nyu-York ştatı Şimali Karolina Ohayo Pensilvaniya Rod-Aylend Virciniya === Digər ölkələr === Aşağıdakı ölkər də şərqi vaxt zonasından istifadə edirlər: Meksika Panama Yamayka Haiti Kuba Baham adaları === Cənubi Amerika === Cənubi Amerika qitəsində bəzi ölkələr də şərqi vaxt zonasından istifadə edirlər: Kolumbiya Ekvador (Qalapaqos adaları istisna) Peru Braziliyanın bəzi regionları Akri Amazonas — Əyalətin cənub-qərbindəki region.

İlan və göy qurşağı (ing. The Serpent and the Rainbow) — 1988-ci ildə Qorxu filmi janrında çəkilən ABŞ filmlərindən biridir. Filmin B filmləri (az büdcəli) siyahısına daxil olmasına baxmayaraq öz məşhurluğu ilə seçilir. Filmin rejissoru məşhur ABŞ rejissoru Ues Kreyvendir. Film real hadisələr əsasında çəkilmişdir. == Məzmun == Harvard Universitetinin antropoloqu Dennis Alan Vudu magiyasının vətəni Haitiyə gedir ki, xüsusi tozu tapsın. Bu toz insanın beyninə təsir edir və onu letargiya yuxusuna (uzun müddətli yuxu) aparır... == Maraqlı faktlar == Film əvvəlcə Haitidə çəkilməli idi. Lakin bu müddətdə Haitidə siyasi münaqişələr baş verdiyindən aktyorların qorunması üçün tədbir görülməsi çox çətin iş idi və haitililər onlara bu haqda məlumat vermişdilər. Bu səbəbdən filmin çəkilişi Dominikan Respublikasında aparılmışdır.

Kürdhacı — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun eyni adlı inzibati ərazi dairəsində kənd və həmin ərazi dairəsinin mərkəzi.Oğuz türklərinin tanınmış boylarından, Salur boyunun təkə-türkmən tayfasının bir qolu olan Qasımuşağı tayfasının tarixi və mərkəzi məskənlərindən biridir. Qarabağ xanlığı dövründə Hacısamlı nahiyəsinin Qasımuşağı obasının, Sovet dönəmində 1923-cü ildən 1929-cu ilə qədər ərazidə təşkil edilmiş 6 dairədən biri, SSRİ-nin sonrakı dövründə Kürdhacı kənd sovetliyinin, hazırda Kürdhacı kənd inzibati ərazi dairəsinin mərkəzidir (18 oktyabr 1991-ci ildən). Respublikanın yüksəklikdə yerləşən yaşayış məntəqələrindən biri (dəniz səviyyəsindən 1741 metr) olmasına baxmayaraq, 1920-ci illərin ilk dövrlərindən kənddə məktəb, xəstəxana və digər ictimai və sosial binalar yenidən qurulmuşdur. Həmçinin, toxuculuqda sıx, hündür və yumşaq xovlu xalçalar istehsal edən, yerləşdiyi coğrafi məkanda ən zəngin etnoqrafik dəyərləri özündə yaşadan yaşayış məntəqəsidir. == Etimologiyası == Azərbaycan Sovetlər birliyinin tərkibində olduğu dövrlərdə rus dili daha çox ünsiyyət vasitəsi olduğundan insanlar əksər hallarda rus dilində danışmış və kargüzarlıqda da rus dildən istifadə etmişlər. Bu səbəbdən də hazırda Kürdhacı adlandırılan yaşayış məntəqəsinin adı hüquqi sənədlərdə rus dilinin qramatik qaydalarına uyğun yazılaraq öz əvvəlki formasını və mənasını dəyişmişdir. Rəsmi sənədlərdə Kürdhacı adlandırılan bu oykonim yerli əhalinin dilində Qurdqajı kimi tələffüz edilir və "qurd dərəsi", "qurd aşırımı" şəklində izah olunur. Kəndin adının belə dəyişməsi rus dilində olan dəftərxana qeydlərindən və ədəbiyyatdan uğursuz tərcümənin nəticəsidir. Kürdhacı sözünün qruluşu azərbaycan dilinin qramatik qaydalarına uyğun deyil. İnsan və ya millət adından sonra hacı sözünü (titulunu) işlətmək olmaz.

Qurşaqlı (Xoy) —

Gurdağ – Ordubad rayonu ərazisində dağ (hünd. 2741,0 m). Zəngəzur silsiləsinin suayırıcısındakı Səfərdərə yüksəkliyindən (3826,4 m) cənub-qərbə ayrılan Xoşkeşin qolunun suayırıcısında zirvə. Parağaçay qəsəbəsindən 2 km-dək şərqdə, Artım dağından 600 m şimal-şərqdədir. Mehri-Ordubad batolitinin Orta Eosen yaşlı qabbro-qranit formasiyasına aid qabbro və qabbro-dioritlərindən təşkil olunmuş günbəzvari yüksəklikdir. Tektonik cəhətdən Zəngəzur qalxma zonasının cənub-qərb kənar hissəsində yerləşir.

Qurşaqlı (fars. قورشالو‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Urmiya şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 212 nəfər yaşayır (59 ailə).

Qurşaqlı (fars. قورشاق لو‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 89 nəfər yaşayır (18 ailə).

Qurşaqlı (fars. قورشاقلو‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əhər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 49 nəfər yaşayır (11 ailə).

Vulkan qurşaqı – (rus. вулканический пояс, ing. volcanic belt) yer səthində bir neçə min kilometrlərlə xətti uzanan, vulka­nizmin inkişafı ilə səciyyələnən zona. Cavan qırışıqlıq və tektonik cəhətdən fəal vilayətlər üçün səciy-yəvidir.

Qundaqlı yay-ox (köhnə azərbaycanca tarixi adları: Çarx چارخ Zənbərək زنبرک Zənburək زنبورک) — mexaniki yay-ox Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən soyuq atıcı silah növüdür. Arbalet adi yay və oxdan dəqiq atış və dağıdıcı gücü ilə fərqlənir, lakin ox və yay arbaletdən daha sürətlidir. Arbaletdən atış üçün bolt, ox və ya güllədən istifadə edilir. Döyüş zamanı həm mexaniki (əl ilə istifadə edilən), həm də xüsusi avadanlığın üzərinə quraşdırılmış iri həcmli arbaletlərdən də istifadə edilirdi. Belə arbaletlərə arkbalist deyilir. == Mexanizm == Arbaletin əsas hissəsi qundaqdır və qundağın iç hissəsinə tətik quraşdırılır. Qundağın üzərində istiqamətləndirici (oxları) oyuq olur. Qundağın sonuna isə çiyinlər bərkidilir və həmin çiyinlərə ayağ üçün halqa quraşdırılır. Həmin halqaya arbaleti doldurma zamanı ayaq keçirilir. Çiyinlər elastikliyə malik polad, ağac və ya buynuzdan hazırlanır.

Qurşaqlı-i Kürd (fars. قورشاقلوي كرد‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Puldəşt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 269 nəfər yaşayır (50 ailə).