Поиск по словарям.

Tarpan (Equus ferus ferus), Avrasiya vəhşi atı kimi də tanınan ,nəsli kəsilmiş vəhşi at növünün yarımnövüdür. Yarımnövə aid sonuncu nümayəndənin 1909-cu ildə Rusiyada əsirlik altında öldüyü güman edilir. Bəzi mənbələr isə yarımnövün nümayəndələrinin əhliləşdirilmiş atla oxşarlığını nəzərə alıb bunun həqiqi vəhşi at olmadığını iddia edirlər. 1930-cu illərin əvvəllərində, "təkrari seçmə" adlanan süni seçmə yolu ilə tarpanlara bənzəyən at növlərininin alınmasına cəhdlər olmuşdur. Bu vasitə ilə alınan bəzi atlar kommersiya məqsədi ilə "tarpan" kimi təqdim olunur. Ancaq qədim vəhşi atların tarixi haqqında təhsil alanlar iddia edirlər ki, "tarpan" adı yalnız həqiqi vəhşi atı xarakterizə edir. "Tarpan" və ya "tarpani" adı Türk dillərindən (Qırğız və ya Qazax) tərcümədə "vəhşi at" mənasına gəlir. Tatarlar və Kazaklar vəhşi atlarla yarım əhliləşdirilmiş (feral) atları ayırırlar, və sonuncuları Takca və ya Muzin adlandırırlar. Müasir dövrdə, bu termin daha çox müasir atların əhliləşdirilməmiş əcdadlarını, Equus ferus, tarixi dövrlərdə yaşaması güman olunan əhilləşdirilməmiş yarımnövlərini, Equus ferus ferus, və bütün primitiv və ya vəhşi Avropa atlarını ifadə etmək üçün istifadə olunur.

Tarponkimilər (lat. Elopiformes) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinə aid heyvan dəstəsi.

Çəki və ya karp (lat. Cyprinus carpio) Yarımkeçici balıqdır. Dənizə tökülən çaylarda çoxalır. Aralıq dənizində, Xəzər, Qara və Aral dənizlərində, həmçinin İssıkkulda yayılmışdır. Uzunluğu 17 sm-dən 79 sm-ə qədər ola bilər, kütləsi 1,6-2,8 kq təşkil edir. Uzunluğu 1 m, çəkisi 20 kq-dan çox olan balıqlara nadir də olsa rastlanılır. == Yayılması == Yarımkeçici balıqdır. Dənizə tökülən çaylarda çoxalır. Aralıq dənizində, Xəzər, Qara və Aral dənizlərində, həmçinin İssıkkulda yayılmışdır. Uzunluğu 17 sm-dən 79 sm-ə qədər ola bilər, kütləsi 1,6-2,8 kq təşkil edir.

Тart (fr. tarte) -Adi şəkər tozlu xəmirdən hazırlanmış tipik Fransız şirniyyatı. Duz və şəkər tozu əlavə edilmir. Əsas yemək və ya desert kimi təqdim edilə bilər. Pizza kimi və kənarı düz ola bilsin də çıxıntılı qablarda bişirilə bilər. İçlik kimi müxtəlif şeylərdən istifadə edirlər. Belə ki, ət, tərəvəzlər, balıq və s. Şirin tartlardan isə almalı, moruqlu, albalılar daha çox yayılmışdır.Tartlar tartaletka adalanan kiçik ölçülü qablarda da hazırlanır.

Tərp, Terp, Saravan — İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indiki Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonu ərazisində kənd. «Tərp kəndi, XIII əsrdə tarixi mənbələrdə adı çəkilən Derb kəndidir». Kənd XIV əsrdə xarabalığa çevrilmiş, XVII əsrdə yenidən bərpa edilmişdir. Tərpçayın yaxınlığında yerləşirdi. Toponim Azərbaycan dilində «kiçik təpə» mənasında işlənən tərp sözü əsasında əmələ gəlmişdir. Tərp sözü ərəb dilində dərb kimi «dağ keçidi, aşırım, dərə» mənasında işlənir. Orotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Kənddə 1831-ci ildə 96 nəfər, 1873 - cü ildə 192 nəfər, 1886-cı ildə 86 nəfər, 1897-ci ildə 187 nəfər, 1904 - cü ildə 223 nəfər, 1914 - cü ildə 245 nəfər, 1916-cı ildə 281 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq sakinləri qırğınlarla qovulmuşdur.

Turp (lat. Raphanus) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Yabanı halda Avropada və Asiyanın mülayim qurşaqlarında bitir. Becərilən turp, ağ turp, qara turp (lat.

Tərp, Terp, Saravan — İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indiki Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonu ərazisində kənd. «Tərp kəndi, XIII əsrdə tarixi mənbələrdə adı çəkilən Derb kəndidir». Kənd XIV əsrdə xarabalığa çevrilmiş, XVII əsrdə yenidən bərpa edilmişdir. Tərpçayın yaxınlığında yerləşirdi. Toponim Azərbaycan dilində «kiçik təpə» mənasında işlənən tərp sözü əsasında əmələ gəlmişdir. Tərp sözü ərəb dilində dərb kimi «dağ keçidi, aşırım, dərə» mənasında işlənir. Orotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Kənddə 1831-ci ildə 96 nəfər, 1873 - cü ildə 192 nəfər, 1886-cı ildə 86 nəfər, 1897-ci ildə 187 nəfər, 1904 - cü ildə 223 nəfər, 1914 - cü ildə 245 nəfər, 1916-cı ildə 281 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kənd erməni təcavüzünə məruz qalaraq sakinləri qırğınlarla qovulmuşdur.

Tara (lat. Tara) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Tap (Goranboy) — Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Tap Qaraqoyunlu — Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Tap (film, 1989) — film.

Fars dilində tar (تار) "sim" deməkdir və mənsub olduğu musiqi aləti üçün dartılmış nazik "kəndir"-dir. Əsasən Abşeron zonasında işlənən "Tarım, tarum" (fel: taridən) sözü qədim Hind-avropa dilində tharagho – "dartmaq" sözündəndir. Həmçinin ilk hecasında olan uzanan saitə görə türk sözü deyil. Latın dilində də trahere – "dartmaq" feli olmuşdur və müasir dillərdə özünü italyan (tirare), fransız (tirer) və ispan (tirar) dillərində göstərir. Həmçinin altaist Sergey Starostin "Babil qülləsi" adlı etimologiya toplusunda "taram-/tera-" kökünün (saç, yun, yundan hazırlanmış sap) türk və altay dillərində, qırğız, qazax, noğay, başqırd və qaraqalpaq dillərində "taramış"; özbək, uyğur, şor və oyrat dillərində isə "taram" kimi mövcud olduğunu göstərib. "Tar" və "taram" sözləri "daramaq" (1. saç daramaq, 2. dağıtmaq) feilindən törəyib, necə ki "saç" sözü "saçmaq"dan (ətrafa yayılmaq, dağılmaq) əmələ gəlib. Mənasından belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, "tar" sözü "daramaq" deyil, "dartmaq" feilinin törəməsidir. "Dütar" sözü farsca "ikitelli", "setar" — "üçtelli", "çahartar" — "dördtelli", "pənctar" — "beştelli", "şeştar" — "altıtelli" deməkdir.

Raphanobrassica (lat. Raphanobrassica) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin kələm cinsinə aid bitki növü.

Qırmızı turp (lat. Raphanus sativus) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin turp cinsinə aid bitki növü. Başqa kökümeyvəlilərə nisbətən çox qısa müddətdə (18-25 günə) yetişir. Həm təbabətdə, həm də müxtəlif salatların hazırlanmasında istifadə olunur. Raphanistrum gayanum Fisch. & C.A.Mey. Raphanus acanthiformis Morel ex L.Sisley Raphanus acanthiformis J.M. Morel ex Sasaki Raphanus acanthiformis var. raphanistroides (Makino) Hara Raphanus candidus Vorosch. Raphanus chinensis Mill. Raphanus gayanus (Fisch.

Qırmızı turp (lat. Raphanus sativus) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinin turp cinsinə aid bitki növü. Başqa kökümeyvəlilərə nisbətən çox qısa müddətdə (18-25 günə) yetişir. Həm təbabətdə, həm də müxtəlif salatların hazırlanmasında istifadə olunur. Raphanistrum gayanum Fisch. & C.A.Mey. Raphanus acanthiformis Morel ex L.Sisley Raphanus acanthiformis J.M. Morel ex Sasaki Raphanus acanthiformis var. raphanistroides (Makino) Hara Raphanus candidus Vorosch. Raphanus chinensis Mill. Raphanus gayanus (Fisch.

Prostatın transuretral rezeksiyası, qısaca TURP - urologiyada endoskopik minimal invaziv yolla sidik kanalından keçməklə sidikliyin və prostatın patoloji toxumasının kəsilib götürülməsi əməliyyatının adı. TUR sindromu Sidik qaçırma Sidiklik boynunun sklerozu Retroqrad eyakulyasiya Erektil disfunksiya Əsasən uzun sürən TUR əməliyyatlarından sonra baş verir. Səbəb əməliyyat üçün istifadə olunan mannit və sorbit tərkibli lavaj mayesinin qan dövranına düşməsi ilə yranan hipoton hiperhidratasiyadır. Bir saatlıq əməliyyat zamanı 50 mmHg təzyiq altında 2 litrə qər lavaj mayesi rezorbsiya oluna bilir. Qana həddən ziyadə maye həcminin daxil olması!

Tara Reyd (ing. Tara D. Reid, 8.11.1975) — ABŞ aktrisası. Tara Reyd 8 noyabr 1975-ci ildə anadan olub. A Return to Salem's Lot (1987) .... Amanda Saved by the Bell: The New Class (1994) (1 bölüm) .... Sandy Days of Our Lives (1995) (5 bölüm) .... Ashley California Dreams (1996) (1 bölüm) .... Sarah The Big Lebowski (1998) .... Bunny Lebowski Girl (1998) .... Cybil Touched by an Angel (1998) ....

Tarn(fr. və oks. Tarn) — Fransanın cənubundakı Oksitaniya regionunun depatamentlərindən biri, ardıcıl sayı - 81, inzibati mərkəzi - Albi, Əhalisi - 387 099 insan (2010-cu ildə ki, departamentlər arasında məlumat - 63-cü yer) Tarn departamentinin ərazisi 5758 km². Bura 2 rayon, 23 kanton və 319 kommun daxildir. Departament vasitəsilə Tarn çayı axır. Tarn 1790-cı ilin martında Böyük Fransa İnqilabı zamanı meydana çıxan ilk 83 şöbədən biridir. Bu köhnə Lanqedok əyalətinin ərazisində meydana gəlir və adı Tarn çayına əsasən adlandırılmışdır.

Taro Aso (yap. 麻生 太郎 Asō Tarō) — Yaponiya siyasi xadimi. Yaponiyanın Maliyyə Naziri və Baş Nazirinin Müavvini (2012-günümüz). Yaponiyanın 92-ci Baş Naziri (2008-2009). Katolik olan Aso 1940-cı ilin sentyabrın 20-də Fukuoka prefekturasının İizuka şəhərində anadan olub. O, Qakuşuin Universitetinin Siyasət və İqtisadiyyat fakultəsini bitirib. Qakuşuini qurtarıb, Aso Stenford Universitetində oxumaq üçün ABŞ-a köçür, lakin bir müddət sonra ailəsi (özəlliklə babası, Şiqeru Yoşida) onu "həddən artıq Amerikanlaşdığına" görə geri çağırıb. O, ailəsi ilə insafa gəlmək çalışıb, lakin onlar Taronun pullarını kəsəndən sonra, o Yaponiyaya gedən gəmiyə minmək məcbur olub. Sonra Aso yenə xaricə, bu dəfə London Universitetinə oxumağa gedib. Londondan sonra, o Syerra Leone bir almaz mədənçiliknən məşqul olanşirkətdə işləyirdi.

Taro Kaqava (9 avqust 1922 - 6 mart 1990) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 5 oyun keçirib.

Tart Taten (fr. Tarte Tatin)Fransız alma piroqudur. Piroq bişmədən öncə alma yağda və şəkər tozunda qızardılır. Tədqiqatlara əsasən Tart Taten hotel olan 2 bacı Stefani (1838—1917) və Karolina (1847—1911)Taten tərəfindən 1880-cı illərdə hazırlanmışdır. Rəvayətə görə piroqu hazırlayan zaman Stefani xəmirdən forma hazırlamağı unudur və karamelli almaları forma kimi qoyur və xəmiri üzərinə tökür. Bəzi fikirlərə görə o piroqu əlindən salır və sonra necə gəldi toplayır. Belə bir fikir də mövcuddur ki, piroq Solon regionunun milli piroqudur və Stefani ona biraz dəyişikliklər edib. Bacılar heç vaxt tortu öz adlandırmayıblar və heç bir kulinariya kitablarında bunu qeyd etməyiblər. Bu piroqun məşhurlaşmasına səbəb Maxim restoranı olmuşdur. Belə ki, onlar bu piroqun dadına baxandan sonra onu menyularına əlavə etmişdirlər.

Taru Kuoppa (14 noyabr 1983) — Finlandiyalı oxatan. Taru Kuoppa Finlandiyanı 2016-cı ildə XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. Taru Kuoppa birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2016-cı ildə qatıldı. O, Rio-de-Janeyroda baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında fərdi yarışlarda, 1/32 final mərhələsində Myanmanın nümayəndəsi San Yu Htve ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Taru Kuoppa rəqibinə 3:7 hesabı ilə uduzdu.

Vilyam Şarp (ing. William Forsyth Sharpe) (d. 16 iyun 1934) — amerikalı iqtisadçı. Harri Markovits və Merton Millerlə birlikdə 1990-cı ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Maliyyə varlığının qiymətləndirmə modelini (ing. Capital Asset Pricing Model) meydana gətirənlərdən biridir. Riskə görə tənzimlənmiş investisiyaların qabiliyyətinin analizi üçün Şarp nisbətini meydana gətirmiş və seçim dəyərləndirilməsində istifadə olunan iki terminli seçim metodunun təkmilləşdirilməsində xidməti olmuşdur. Vilyam Şarp 16 iyun 1934-cü ildə Boston şəhərində anadan olub. 1951-ci ildə Berkli Kaliforniya Universitetinin tibb fakültəsinə qəbul olunsa da, təhsilinin ilk ilində fikrini dəyişdirərək Los Anceles Kaliforniya Universitetinə keçdi. Mühasibata qarşı marağı olmayan Vilyam Şarp iqtisadiyyat üzrə təhsil almağı qərarlaşdırdı.

Kaçura Taro (1848-1913) — Yaponiyanın İmperator ordusunun generalı, siyasi xadim, Yaponiyanın 11-ci baş naziri. == Həyatı == Samuray sinfinə mənsub olan K.Taro 1848-ci il yanvarın 4-də dünyaya gəlib. 1868-ci il çevrilişi zamanı imperatorun tərəfində durdu və Kiotoda onun sarayını müdafiə etdi. Sonra isə Yaponiyanın şimalında syoqunluğun tərəfdarları ilə müharibədə iştirak etdi. 1870-1873-cü illərdə Berlində hərbi məktəbdə təhsil alıb. 1875-1878-ci illərdə Yaponiyanın Berlində hərbi attaşesi vəzifəsini icra edib. 1894-1895-ci illər Yapon-Çin müharibəsində fərqlənib və 1898-ci ildə müdafiə naziri təyin edilir. 1900-cü ildə qraf İto Xirobuminin hökuməti təşkil olunan zaman K.Taro vəzifəsindən gedir. 1901-ci ildə İtonun istefasından sonra isə yeni hökumət qurdu. K.Taro 1913-cü il oktyabrın 10-da dünyasını dəyişib.

Ali Sarp Levendoğlu (25 dekabr 1981, Ankara) — türk aktyor.

Tara spinosa (lat. Tara spinosa) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin tara cinsinə aid bitki növü.

Taro Kida (キダ・タロー, Kida Taro, 6 dekabr 1930, Takarazuka[d], Hyoqo prefekturası – 14 may 2024) – Yaponiya bəstəkarı. "Nanivanın Motsartı" ləqəbi ilə tanınmışdır. Taro Kida 1930-cu ildə Hyoqo prefekturasının Takarazuka şəhərində doğulmuşdur. Kvansey Qakuin liseyində oxuyarkən Takuya Fucioka ilə tanqo qrupu qurmuşdur. Kvansey Qakuin Universitetinə daxil olsa da, universiteti atmış, kabaredə pianoçu kimi işləməyə və mahnı bəstələməyə başlamışdır. İlk mahnısını 18–19 yaşlarında "Paramount" kabaresi üçün bəstələmişdir. Taro Kida karyerasının böyük hissəsini Osaka şəhərində keçirmiş və şəhərin Qərbi Yaponiyada tanınan keçmiş adı ilə "Nanivanın Motsartı" ləqəbini qazanmışdır. Bu ləqəb "Detective! Night Scoop" verilişinin prodüseri olmuş Osamu Matsumotonun mahnılarından birini Motsartın "Kiçik gecə seranadası" əsəri ilə müqayisə etməsindən sonra yaranmışdır. Osakada yerləşən "551 Horai" brendinin "Nissin Demae Iccho" ramenləri, "Kani Doraku" restoranlar şəbəkəsi, "Asahipen" brendinin televiziya reklamlarının mahnılarını bəstələmişdir.

Tara Babulfat (3 yanvar 2006) — İsveçi təmsil edən cüdoçu. == Karyerası == 2024-cü ildə Əbu-Dabi şəhərində (BƏƏ) Dünya Çempionatının bürünc medalına sahib olub. 2024-cü ildə İsveçi Fransanın Paris şəhərində baş tutan XXXIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib. Bürünc medal uğrunda görüşdə Qazaxıstan nümayəndəsi Abiba Abucaqınova üzərində qələbə qazanaraq olimpiadanı bürünc medalla başa vurub.