Поиск по словарям.

Typical of Me — İslandiya müğənnisi Leyveyin debüt mini-albomu. 30 aprel 2021-ci ildə buraxılıb.

Qiyom Fransua Antuan de Lopital (d. 1661, Paris – ö. 2 fevral, 1704, Paris) — Fransız riyaziyyatçısı, diferensial hesabı üzrə ilk çap olunmuş dərsliyin müəllifi.

Lopital (fr. Monthieux) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Şampan-an-Valrome kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01097. == Coğrafiyası == Kommuna Paris şəhərinin 420 km cənub-şərqində, Lion şəhərindən 70 km şərqdə yerləşir və Burk-an-Bres şəhərindən 55 km cənub-şərqdə yerləşir. == Əhalisi == 2010-cu ildə əhalinin sayı 199 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə əmək qabiliyyətli 131 nəfər (15–64 yaş arasında) 93 nəfər iqtisadi cəhətdən, 38 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstəricisi 71,0%, 1999-cu ildə 68,8%). Fəaliyyət göstərən 93 sakindən 90 nəfəri (40 kişi və 50 qadın), 3 nəfər işsiz (3 kişi və 0 qadın) idi.

Lopital qaydası (teoremi) (həmçinin Bernulli — Lopital qaydası ) — funksiyaların limitinin tapılması metodudur. Bu metod ən çox 0 / 0 {\displaystyle 0/0} və ∞ / ∞ {\displaystyle \infty /\infty } qeyri-müəyyənliklərinin tapılmasında istifadə olunur. Metodu əsaslandıran teorem iddia edir ki, bəzi şərtlərdə funksiyaların əlaqəsinin limiti onların törəmələri limitinə bərabərdir. == Dəqiq qısa fikir == Lopital teoremi: lim x → a f ( x ) = lim x → a g ( x ) = 0 v e - y a ⁡ ∞ {\displaystyle \lim _{x\to a}{f(x)}=\lim _{x\to a}{g(x)}=0\operatorname {ve-ya} \infty } ; f ( x ) {\displaystyle ~f(x)} və g ( x ) {\displaystyle ~g(x)} --- a {\displaystyle ~a} ətrafında differensiallaşdırır; g ′ ( x ) ≠ 0 {\displaystyle g'(x)\neq 0} --- a {\displaystyle ~a} -nın ətrafında təyin olunur; lim x → a f ′ ( x ) g ′ ( x ) {\displaystyle \lim _{x\to a}{\frac {f'(x)}{g'(x)}}} olur, onda lim x → a f ( x ) g ( x ) = lim x → a f ′ ( x ) g ′ ( x ) {\displaystyle \lim _{x\to a}{\frac {f(x)}{g(x)}}=\lim _{x\to a}{\frac {f'(x)}{g'(x)}}} olar. Limitlər həmçinin birtərəfli ola bilər. == Tarix == Qeyri-müəyyənliklərin bu cür açılış üsulu 1696-cı ildə müəllifi Giyom Lopital olan "Analyse des Infiniment Petits" dərsliyində dərc edilmişdi. Metodu ilk kəşf edən İohan Bernulli məktubunda Lopitala bu haqda bildirmişdi.

Typhlodromina tropica (lat. Typhlodromina tropica) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin typhlodromina cinsinə aid heyvan növü.

Yelena Topiya (alb. Helena Thopia; XIV əsr, Albaniya – Albaniya) — Kruya bölgəsini üç müddət ərzində suveren ölkə olaraq qoruyub saxlayan Topiya ailəsindən alban şahzadəsi; 1388–1392, 1394–1402 və 1403–1404-cü illərdə ölkəni idarə edib. Şahzadə Yelena Topiya Karl Topiya və Voysava Balşanın böyük qızı idi. Onun ilk evliliyi venesiyalı zadəgan Marko Barbariqo ilə olub. Atasının ölümündən sonra, 1388-ci ildə, o, Kruya Qalasını və ətraf bölgəni miras aldı. 1392-ci ildə əri ilə Venesiya qoşunları arasındakı düşmənçilik nəticəsində Venesiyaya sadiq olan ögey qardaşı Nikita Topiya Kruya şəhərinə hücum etdi və onları Balşiç ailəsi arasında sığınacaq tapmağa məcbur etdi. 1394-cü ildə Osmanlılar tərəfindən Kruyanı idarə etmək üçün təyin edilən Konstantin Balşiç onunla evləndi. Konstantin Osmanlı vassalı kimi hökm sürdü və 1402-ci ildə öldürüldü. 1403-cü ildə Nikita Topiya Yelenadan qalanı ələ keçirdi. Konstantinin ölümündən sonra Yelena və oğlu Stefan əvvəlcə Venesiyaya getdilər, sonra isə bacısı Mariya ilə birlikdə yaşadılar.

Optical line termination və ya qısaca OLT — passiv optik şəbəkə provayderinin son nöqtəsi kimi xidmət göstərən cihaz. İki əsas funksiyanı təmin edir: provayderin avadanlığı tərəfindən istifadə edilən elektrik siqnalları ilə passiv optik şəbəkənin istifadə etdiyi fiber-optik siqnallar arasında çevrilməni həyata keçirmək. həmin şəbəkənin digər ucunda (optik şəbəkə terminalları və ya optik şəbəkə vahidləri adlanır) çevrilmə cihazları arasında multipleksləşdirməni əlaqələndirmək. OLT-yə aşağıdakı xüsusiyyətlər daxildir: Aşağı axın kadrının işlənməsi, aşağı axın kadrını yaratmaq üçün ATM xanasını qəbul etmək və aşağı axın kadrının paralel məlumatını onun seriya məlumatına çevirmək üçün vasitə. Dalğa uzunluğuna bölünən multipleksasiya, aşağı axın kadrının seriya məlumatlarının elektro/optik çevrilməsini həyata keçirmək və onların dalğa uzunluğuna bölünən multipleksasiyasını həyata keçirmək üçün vasitələr. Dalğa uzunluğuna bölünən multipleksasiya vasitəsindən məlumatların çıxarılması, əlavə sahənin axtarışı, yuva (slot) sərhədinin təyin edilməsi və fiziki təbəqə əməliyyatlarının idarəsi və texniki xidməti (PLOAM) xanasını və ayrıca bölünmüş yuvanı emal etmək üçün yuxarı axın kadrının emal vasitəsi. MAC protokolunu yerinə yetirmək və yuxarı/aşağı axın kadrının emal vasitələri üçün istifadə olunan dəyişənlər və vaxt siqnalları yaratmaq üçün idarəetmə siqnalının yaradılması vasitəsi. Dəyişənlər və idarəetmə siqnalı yaratma vasitələrindən gələn vaxt siqnallarından istifadə etməklə aşağı və yuxarı axın çərçivə emal vasitələrinə nəzarət etmək üçün idarəetmə vasitəsi.

Mehmet Topal (d. 3 mart 1986, Malatya) Türkiyəli futbolçu. "Fənərbaxça"nın şərəfini qorumaqdadır.

Mehmet Topal (d. 3 mart 1986, Malatya) Türkiyəli futbolçu. "Fənərbaxça"nın şərəfini qorumaqdadır.

Teymur (çağatay. تیمور; 9 aprel 1336[…] və ya 1336, Şəhrisəbz, Cığatay xanlığı – 19 fevral 1405, Otrar, Teymurilər dövləti) — türk sərkərdə, Mərkəzi, Qərbi və Şərqi Asiyanın, habelə Qafqazın, Rusun və Volqaətrafı bölgələrin tarixində böyük rol oynamış şəxsiyyət, Teymurilər dövlətinin banisi. 1370-ci ildə Əmir titulu almış Teymurun adı Azərbaycan dilində olan tarixi ədəbiyyatlarda daha çox Əmir Teymur kimi qeyd olunur. Ərəb ad qoymasına əsasən Teymurun tam adı Teymur ibn Tarağay Barlas (Tīmūr ibn Taraġay Barlas — Barlaslı Tarağayın oğlu Teymur) olub. Çağatay və monqol dilində Temür və ya Temir sözləri "dəmir" mənasını verir. Orta əsr rus mənbələrində Teymurun adı "Topal Teymur" kimi də qeyd olunub. Çingizlilər sülaləsindən olmadığı üçün Teymur formal olaraq böyük xan titulu daşıya bilməzdi. Elə buna görə də o, özünə əmir (tayfa başçısı) titulunu götürür. 1370-ci ildə Çingizlilər sülaləsi ilə qohumlaşan Teymur özünə Gürkan (fars. Timūr Gurkānī, تيموﺭ گوركانی‎) titulunu götürür.

Topal ördək və ya gethagetdəki siyasətçi — xələfi artıq seçilmiş və ya seçilmək ərəfəsində olan vəzifəli şəxs. Gethagetdəki siyasətçi çox vaxt digər siyasətçilərlə müqayisədə daha az təsir bağışlayır, çünki onların səlahiyyət müddəti bitmək üzrədir. Ancaq onlar icra sərəncamları, əfv fərmanları və ya digər mübahisəli fərmanlar verməkdə daha sərbəst davrana bilirlər. Bu siyasətçilər müddət məhdudiyyətləri, planlaşdırılan təqaüdə çıxma və ya seçki itkiləri nəticəsində ortaya çıxır və siyasi sistemlər nəticələrin elan edilməsi ilə seçki qaliblərinin inauqurasiyası arasında gecikmə yaratdıqda xüsusilə nəzərə çarpır. "Topal ördək ovu" mövsümü: seçkidən sonra Bayden impiçmentlə üzləşə bilər?

Topal Kənan Paşa (v. 16 fevral 1659, Hələb) — Sultan İbrahim və IV Mehmed səltənətlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət edən Osmanlı dövlət xadimi, kaptan-ı dəryası. Doğum tarixi məlum deyil. Əslən rus olub, Misir bəylərbəyi Qara Əhməd Paşanın kölələrindəndir. Ardından paşanın silahdarı olaraq saraya alındı. IV Murad dönəmində saraya alınaraq müxtəlif vəzifələrdə xidmət etdi. Sultan İbrahim dönəminin sonlarında vəzirliyə yüksələrək padşah müsahibi oldu və Sultan İbrahimin azyaşlı qızlarından Atikə Sultanla nikahlandı. 1653-cü ildə Budin hakimi və 1656-cı ilin yanvarında Silistrə sancaqbəyi oldu. Həmin ilin mayında kaptan-ı dəryalığa təyin olunsa da, tədbirsiz hərəkətləri səbəbilə 13 iyul 1656-cı ildə vəzifədən alındı. Rütbəsi aşağı salındı və 1658-ci ilin iyulunda riqabdar oldu.

Topal Mehmed Paşa (ö. 1659) — IV Mehmed səltənətində müxtəlif vəzifələrdə xidmət edən Osmanlı dövlət xadimi, kaptan-ı dəryası. Doğum tarixi və əsli barədə məlumat yoxdur. Bəylərdən olub, 1649-cu ildə Həmid sancaqbəyi tyəin edildi. Ancaq həmin ilin sonlarında Abxaz Həsən üsyanına qoşuldu. Bir il sonra itaət edərək 1651-ci ilin dekabrında Konya bəylərbəyi, sonra Sivas, Axısqa, Çıldır və vəzirliklə Temeşvar sancaqbəyliyinə gətirildi. 12 dekabr 1656-cı ildə kaptan-ı dərya olsa da, 1657-ci ilin dekabrında Saqqız adasının mühafizəsi ilə vəzifələndirildi. Ancaq bölgədəki özbaşınalığı və zülmkarlığı səbəbilə 1659-cu ildə Körpülü Mehmed Paşa tərəfindən edam edilərək cəzalandırıldı. Sicill-i Osmani IV, səh. 49.

Topal Osman Paşa (1663 – 1733, Kərkük) — osmanlı hərbi xadimi. 1731—1732-ci illər arasında Osmanlı İmperiyasının Böyük Vəziri olmuşdur. Osman təxminən 1663-cü ildə Moreyada (Peloponnes, Yunanistan) anadan olub, lakin ailəsi əslən Anadolunun Konya şəhərindən idi. Erkən yaşlarında sultan yanında xidmətə başladı. Əvvəlcə kozbekçi korpusunda, daha sonra pandurlar korpusunda xidmət etdi. 24 yaşında bəylərbəyi oldu. Tezliklə Misir başçısına göndərildi, lakin gəmisi ispan kaperləri hücumuna məruz qaldı. Nəticədə Osman əsir altına düşdü və yaralandı, bu yara nəticəsində o, topal qaldı və müvafiq ləqəb qazandı. Əvvəlcə Maltaya aparıldı, lakin tezliklə əsirlikdən azad edildi və İstanbula qayıtdı. 1710—1713 rus-türk müharibəsində iştirak etdi, müharibədən sonra Rumeliyə göndərildi və armatollar komandanı oldu.

Topal Rəcəb Paşa (ö. 18 may 1632) — IV Murad dövründə ümumilikdə 3 ay 8 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamıdır. Əslən bosniyalı olub, kiçik yaşlarında saraya alınaraq bostançı ocağında yetişdirilmişdir. Burada baş bostançılığa qədər yüksəlmiş, ancaq qut xəstəliyinə tutulduğuna görə, bir müddət sonra gənc yaşında təqaüdə çıxarılmışdır. Sonralar yenidən vəzifəyə gətirilərək rus işğalında olan Azov qalasının xilası üçün tərtiblənən səfərə sərdar təyin olundu. 1625-1626-cı illərdə kaptan-ı dərya olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Səfəvilərə qarşı sərdar-ı əkrəm təyin olunan və səfər hazırlıqları üçün Tokata gedən Çərkəz Mehmed Əli Paşa burada vəfat etmiş, yerinə 8 fevral 1625 tarixində Hafiz Əhməd Paşa sədarətə gətirilmişdi. Bu əsnada kaptan-ı dərya olan Topal Rəcəb Paşa donanmayla birlikdə İstanbula gəldi. Ancaq çox keçmədən Krım xanı ilə noqaylar arasındakı münaqişəni həll etmək və Osmanlının Qara dəniz sahillərinə hücum edən kazakları geri çəkmək üçün yeni bir donanma ilə səfərə çıxdı. Qara dənizdə Topal Rəcəb Paşa idarəsindəki Osmanlı donanması 350 qayıqdan ibarət kazak donanması ilə mübarizəyə başladı və bu mübarizəni uğurla başa vurdu.

Televiziya tamaşasında Əmir Teymur və İldırım Bəyazid arasındakı münasibətlərin gərginləşməsi və müharibəyə səbəb olması göstərilir. Sonda bu iki hökmdar üz-üzə gəlir. Film Hüseyn Cavidin eyniadlı "Topal Teymur" pyesi əsasında ekranlaşdırılmışdır.

Topal Teymur — Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin 1925-ci ildə Əmir Teymur kimi tanınan Orta Asiya türklərinin fatehi Teymur haqqında yazdığı beş pərdəli pyes, tarixi dram. Pyes ilk dəfə 1926-cı ildə Bakıda səhnəyə qoyulub. Pyes ilk dəfə elə həmin 1926-cı ildə Bakıda "Azərnəşr" nəşriyyatında çap edilib. Cavidin dünyagörüşünün qeyri-müəyyənliyi ilə bağlı ziddiyyətlərin təkrarlanması tamaşaya təsir edib. Bir sıra müəlliflər şairin öz yaradıcılığında feodal fatehlərini ideallaşdırdığını qeyd ediblər. Teymuru Cavid qəddar axsaq fateh kimi yox, türk dünyasının ən böyük sərkərdəsi, birləşdiricisi, elmin, sənətin, sənətin və ticarətin hamisi kimi göstərib. Hüseyn Cavid Əmir Teymur obrazı üzərində işləyərkən böyük çətinliklərlə üzləşdi. Qeyd edək ki, Sovet İttifaqı illərində Əmir Teymur qəddar fateh kimi təqdim edilirdi. Belə bir vaxtda Teymurun obrazını işıqlandırmaq çətin idi. Cavid əvvəldən hakimiyyətin təzyiqləri ilə üzləşmişdi.

Topal Teymur — Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin 1925-ci ildə Əmir Teymur kimi tanınan Orta Asiya türklərinin fatehi Teymur haqqında yazdığı beş pərdəli pyes, tarixi dram. Pyes ilk dəfə 1926-cı ildə Bakıda səhnəyə qoyulub. Pyes ilk dəfə elə həmin 1926-cı ildə Bakıda "Azərnəşr" nəşriyyatında çap edilib. Cavidin dünyagörüşünün qeyri-müəyyənliyi ilə bağlı ziddiyyətlərin təkrarlanması tamaşaya təsir edib. Bir sıra müəlliflər şairin öz yaradıcılığında feodal fatehlərini ideallaşdırdığını qeyd ediblər. Teymuru Cavid qəddar axsaq fateh kimi yox, türk dünyasının ən böyük sərkərdəsi, birləşdiricisi, elmin, sənətin, sənətin və ticarətin hamisi kimi göstərib. Hüseyn Cavid Əmir Teymur obrazı üzərində işləyərkən böyük çətinliklərlə üzləşdi. Qeyd edək ki, Sovet İttifaqı illərində Əmir Teymur qəddar fateh kimi təqdim edilirdi. Belə bir vaxtda Teymurun obrazını işıqlandırmaq çətin idi. Cavid əvvəldən hakimiyyətin təzyiqləri ilə üzləşmişdi.

Topal Yusif Paşa (ö. oktyabr 1716) — II Mustafa və III Əhməd səltənətlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət edən Osmanlı dövlət xadimi. Sultan Əhməd və Sultan Mustafa dönəminin mühüm dövlət xadimi olan Böyük Cəfər Paşanın qardaşıdır. Əndərunda təlim-tərbiyə alaraq 1696-cı ildə Raqqa sancaqbəyliyi ilə saraydan ayrıldı. 1698-ci ildə vəzir rütbəsi aldı və Sultan Mehmedin qızlarından Fatma Sultanla nigahlandı. 1699-cu ildə Diyarbəkir, 1700-cü ildə Mosul, 1702-ci ildə yenidən Diyarbəkir, 1703-cü ildə Bağdad və Anadolu, 1704-cü ilin mayında Ərzurum, 1712-ci ildə yenidən Anadolu, 1713-cü ildə Hələb bəylərbəyi təyin edildi. Ardından Dəməşq bəylərbəyliyinə gətirildi və 1716-cı ilin oktyabrında orada vəfat etdi. Vəfatının ardından yerinə qardaşı Cəfər Paşanın oğlu Gənc Əhməd Paşa gətirildi. Fatma Sultanla olan nigahından Safiyə xanım Sultan (ö. 1710) adlı bir qızı dünyaya gəldi.

Adi quşarmudu (lat. Sorbus aucuparia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir - VU A2c+3 cd. Azərbaycanın nadir növüdür. Quşarmudu qiymətli bitki olduğundan bağlarda və parklarda da becərilir. Meyvələri tam yetişəndə toplanır. Meyvələrinin xoşagələn turşməzə dadı vardır. Təbabətdə quşarmudu mədə-bağırsaq, nəfəs yolları xəstəliklərində istifadə olunur. Çox vaxt təzə dərilən kimi, bəzən isə xüsusi peçlərdə qurudandan sonra işlədilir. Təzə dərilmiş meyvələri soyuq binalarda və ya dondurulmuş halda bütün qış ayları saxlamaq olur.

Adi quşarmudu (lat. Sorbus aucuparia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir - VU A2c+3 cd. Azərbaycanın nadir növüdür. Quşarmudu qiymətli bitki olduğundan bağlarda və parklarda da becərilir. Meyvələri tam yetişəndə toplanır. Meyvələrinin xoşagələn turşməzə dadı vardır. Təbabətdə quşarmudu mədə-bağırsaq, nəfəs yolları xəstəliklərində istifadə olunur. Çox vaxt təzə dərilən kimi, bəzən isə xüsusi peçlərdə qurudandan sonra işlədilir. Təzə dərilmiş meyvələri soyuq binalarda və ya dondurulmuş halda bütün qış ayları saxlamaq olur.

Acmella paniculata (lat. Acmella paniculata) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin acmella cinsinə aid bitki növü. Acmella paniculata f. calva J.Kost. Acmella paniculata f. paniculata Spilanthes acmella var. albescentifolia A.H.Moore Spilanthes acmella var. paniculata (Wall. ex DC.) C.B.Clarke Spilanthes acmella var. paniculata (Wall.

Topçaq düzü — Cəbrayıl rayonunun ərazisində yerləşir. Vaxtı ilə "Topçaq" düzü haqqında bir yazımızda bu adın "topa yer", dəyirmi yer" mənalarını verdiyini göstərmişdik. Bu fikri hörmətli xalq yazıçımız Sabir Əhmədliyə istinadən şərh etmişdik. Bu düzün təsvirini "Azığa doğru" romanında verən yazıçı yazır ki, babaların dediyinə görə, Topçaq vaxtı ilə müharibə meydanı olub. Bu el- obada Topçaq kimi tamaşalı yer olarmı? Bir düzdü, bir meydandı, məcməyi kimi dəpdəyirmidi. Toponimik, etnonimik araşdırmalar göstərir ki, T o p ç a q\\Topçak\\ Tobıçak bir etnosun adıdır. İ. N. Berezin orta yüzilliklərə aid olan "İqor knyaz Severskiy" adlı kitaba yazdığı rəydə T o p ç a k \\ T o b ı ç a k adlı tayfa birliklərindən də bəhs etmiş, həmin adın "kök at"; mənasını göstərmişdir. "qüvvətli, gözəl at"; 2) "girdə", "dairəvi", "yumru" mənalarındadır. F. E. Korş t o p ç a k sözünün "xüsusi növ at " mənasında olduğunu göstərmişdir.

Yapon topulqası (lat. Spiraea japonica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin topulqa cinsinə aid bitki növü. Yaponiyada, Çində, Koreyada yayılmışdır. Hündürlüyü 2 metrdən çox olan koldur. Kolların təbii forması müxtəlifdir — piramidal, düzdayanan, sallaq, sürünən, yarımşarşəkilli formalarına rast gəlinir. Topulqaların müxtəlif növləri yarpaqların forması və rəngi ilə fərqlənir. Bir çox sortları payızda parlaq yaşıl rəngini parlaq qırmızı, narıncı və ya sarı rəngə dəyişir. İyunun axırları topulqa çiçəkləyir və payızın axırlarınadək bu gözəllik qalır. Topulqanın cavan zoğları keçəli tükcüklüdür, sonradan çılpaqlaşır və budaqları tamam hamar olur. Temperatur dəyişkənliyini yaxşı keçirir, torpağın keyfiyyətinə tələbkar deyil və zəif şaxtalara davamlıdır.

Anemonastrum narcissiflorum (lat. Anemonastrum narcissiflorum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin anemonastrum cinsinə aid bitki növü.

Foş hospitalı (fr. hôpital Foch) — Sürendə yerləşən qədim fransız xəstəxanası; hal-hazırda universitet xəstəxana kompleksidir. Établissement de santé privé d'intérêt collectif-nin bir hissəsi və Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines Universiteti bir tədris xəstəxanası, Avropanın ən böyük xəstəxanalarından biridir. 1929-cu ildə yaradılmışdır.