ər. dar – böyük ev, yer, məkan Dünya evi (axirət evinin əksi). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dari-dünyada bir bu canımdı ki, o da öz ixtiyarımda deyil
Daşqın-daşqın. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Vəhşi, qoşquya getməyən, yan-yana çəkməyən at. 2. Təcrübəli at. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gəl otur deyərsən, gəlib oturmaz, Daştülək atlartək k
1. Dərman. 2. Məcazi mənada: çarə, tədbir, əlac. Həmişə dağlarda gəzib otlardan, çiçəklərdən dava qayırardı
Heyvan dərilərindən gön və meşin hazırlamaqla məşğul olan usta. Həkim, sənin gözdərini oydurram, Oydurub, yerinə manqal qoydurram, Verərəm davağa, dər
Bax: dabax. Nağıya baxanda gördülər ki, davax dəymiş öküz kimi ağzının suyu tökülür. (“Məhəmməd və Güləndəm”)
1. Qoyun-keçi, xırdabuynuzlu mal-qara. 2. Bax: tavar. Bunların qabağından beş-altı davarı itmişdi. Çobanlar onu axtara-axtara gəlib bir dağın başına ç
1. Qoyun-keçi, xırdabuynuzlu mal-qara. 2. Bax: tavar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizim bu yerlərdə davar qismi bir az çətin tapılan şeydi
Davul çalmaq, davul döymək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: davul. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İkiyaşar erkək at balası. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Get de o paşaya, köç eləməsin, Qıratı gətirrəm, qala qoymaram! Qoşunun qıraram, varın taparam
Biryaşar erkək at balası. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mirzə hər il ilxının içərisinə gəlir, üç-dörd yüz dayça seçir, onları padşahın tövləsinə aparı
Dedikdə. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Deyil. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Sərvət. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Borc. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirqapı Dərbənddə Ərəb paşanın qızı Möminə xanım boynuma deyin salıb, gərək gedəm onu gətirəm
Haydı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Döyüşçülərin başlarına qoyduqları metal papaq, taskülak. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu Qıratın cilovunu İsabalıya verib qalanın başına qalxdı,
Bax: dəbilqə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əsli dəmir olan əksən bükülür. Dəblüğə oynalur, geyim sökülür, Baş kəsilir, axtarmalar çəkilir, Qoç igid
1. Baba; ananın və ya atanın atası. 2. Dərvişlərin piri. 3. İxtiyar yaşlı; hörmət mənasında ixtiyar kişilərə müraciət
Dərhal, birdən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Gəldiyi zaman, işıq vurduğu zaman, əks etdiyi vaxt. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəyənək, iri əlağacı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
-dək, qədər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: dəyirman. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Çatmaq, yetişmək, vasil olmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ağız. Qızılgül bəslənir xəndan içində, İnnabı ləblərin dəhan içində, Abbasam, durmuşam meydan içində, Kimə bu gen dünya dar isə gəlsin!
Ağız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Titrəyir əllərim, tor görür gözüm, Mənmi qocalmışam, ya zəmanəmi? Dolaşmır dəhanda söhbətim, sözüm, Mənmi qocalmış
Yüyənin və ya cilovun atın ağzına salınan dəmir hissəsi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yüyəni qorxudan elə dartır ki, dəhnə az qalır atın cəvcələrini
Burnu əyri kəsici alət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Oba-oymağın əli yaba, dəhrə, balta tutanı qoşuldu İsabalıya
Daha, artıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İki bəylər bir arada durmasın, Aşığı ağladan dəxi gülməsin, Bu qisasdır, qiyamətə qalmasın, Mən dəlini tuta
Sığınmaq, himayə istəmək, kömək istəmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Sığınmaq, himayə istəmək, kömək istəmək.
1. Sığınan, himayə axtaran, kömək istəyən. 2. Dialektlərdə “piştaxta” mənasında işlənir. Dastanlarda 2-ci mənaya rast gəlinir
Sığınan, himayə axtaran, kömək istəyən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bolu bəy əsir düşmüş atlıları ilə birlikdə bir müddət Çəmlibeldə qaldı
Qədər, kimi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ağlı və şüuru yerində olmayan; gic, axmaq, sarsaq, ağılsız. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu gülüb dedi: – Çoban, Allaha and olsun sənə lağ eləmi
1. İntizamsız, danışığını, hərəkətini bilməyən. 2. Dəliqanlı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Adımı soruşsan, bil, Rövşən olu, Atadan, babadan cinsim Ko
ər. dəlail – dəlil sözünün cəmidir Nəsihət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xoca Əziz onu yanlayıb başladı dəlil-dəlayil eləməyə ki: “Balam, day bizi ni
Çoxlu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: dəli (6-cı mənaya). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəlik-deşik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəlilik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
fars. dəstgah Cah-cəlal, dəbdəbə, təntənə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bolu bəy dəm-dəsgahla çıxdı
Qısa vaxt, an, ləhzə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sən demə, Bolubəygil də bu dəmdə elə buraları gözdən keçirmişdilər
Saz nəzərdə tutulur. Dədə, ona həm dəm, həm də qəm çömçəsi deyərlər. O gahdan dəmə çalar, gahdan qəmə
Seyrək, dəngil, tala-tala. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Uca dağların başında Ala-dəmgil qar görünür
Oxun dəmir ucluğu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ucluqsuz; dəmir olmayan, ucuna dəmir taxılmamış olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəmir, dəmirdən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)