is. Üzərinə yağ, bal və s. sürtülmüş çörək parçası; yaxma. Şlyapaların sahibi qadınlar stolun gözündən çıxardıqları yağ yaxmaclarını dişləri ilə çimdi
bax yandırmaq. [Qərib:] Bir söz ilə eldən-elə atıldım; Bu qərib ellərdə yaxdı nar məni. “Aşıq Qərib”
f. 1. Qatı, yağlı bir maddəni bir şeyin üstünə sürtüb yaymaq. Çörəyə kərə yaxmaq. – Çıxdım Aya baxmağa; Qapıya qıfıl taxmağa; Qıza xına gəlibdi; Əllər
sif. 1. Müsbət xüsusiyyətlərə və ya keyfiyyətlərə malik olan; öz keyfiyyəti ilə verilən tələbləri təmin edən, lazımi qaydada olan; bəyənilən (yaman zi
1. sif. Yaxşı (topluluq mənasında). Yaxşı-yaxşı yeməklər. Yaxşı-yaxşı şeylər. – [Şəhərdə] gördüm ki, bu yaxşı-yaxşı adamların surətlərini necə yaradır
is. 1. Həyatda olan yaxşı və pis şeylər, müsbət və mənfi hallar. [Bədircahan:] Allah vurub, deyir, cahılları, qocadan danış… Cahandidə, yaxşı-yamanı g
is. Bir şeyin yaxşılıq və pislik cəhətdən keyfiyyəti; bir hərəkətin, işin mənəvi cəhətdən necəliyi
zərf Yaxşı. Yaxşıca gəldin. Yaxşıca yadıma düşdü. Yaxşıca etdin. Yaxşıca cavabını verdin. // Yaxşı-yaxşı, lazımi surətdə
“Yaxşılandırılmaq”dan f.is
bax yaxşılaşdırılmaq
“Yaxşılandırmaq”dan f.is
bax yaxşılaşdırmaq. Keçən zəmanədə insan köçəri olduğuna, yəni onun yeri çox olmağa binaən o, yerləri yaxşılandırmağa səy etməyib
sif. Bir şeyin keyfiyyətini, vəziyyətini daha da yaxşılaşdıran, təkmilləşdirən. İş şəraitini yaxşılaşdırıcı tədbirlər
“Yaxşılaşdırılmaq”dan f.is
məch. Bir şeyin keyfiyyəti, vəziyyəti yaxşı hala salınmaq
“Yaxşılaşdırmaq”dan f.is
f. Bir şeyin keyfiyyətini, vəziyyətini daha yaxşı, daha mükəmməl, daha gözəl, daha əlverişli etmək. Mənzil şəraitini yaxşılaşdırmaq
“Yaxşılaşmaq”dan f.is. [Zeynal] Mehribanın yaxşılaşmasını, tamamilə xəstəlikdən sağalmasını gözləyirdi
f. Keyfiyyətcə, vəziyyətcə və s. cəhətdən daha yaxşı olmaq. Vəziyyət gündən-günə yaxşılaşır. Ev şəraiti yaxşılaşmışdır
sif. Həm yaxşısı, həm pisi olan, hər cür
is. İnsanın müsbət mənəvi keyfiyyəti, sifəti (pislik, yamanlıq ziddi). Yaxşılığa yaxşılıq hər kişinin işidir; Yamanlığa yaxşılıq ər kişinin işidir
sif. köhn. Daha yaxşı. …Hər bir divardan çölün havası içəri gəlir və hansından artıq gəlir isə, o divar yaxşıraqdır
[ing. yacht-club] 1. Su idmanı ilə məşğul olan idmançıları birləşdirən təşkilat. Yaxt-klub üzvü. Yaxt-klub qayıqları
is. [ing.] Yelkənli və yaxud motorlu idman qayığı
bağl. [fars.] Həmcins söz və ya cümlələri bir-birinə bağlayır, “və ya”, “ya da” mənasında işlənir (bəzən “və yaxud”, “yaxud da” şəklində də işlənir)
bağl. köhn. Yaxud, ya, ya ki, ya da. Rüxsari-alın üzrə o xali-siyahmıdır? Yainki mayeyi-dili-məcruh dağıdır
[tibetcə] Tibetdə yetişdirilən, iri buynuzları və uzun tükləri olan, gövşəyən iri heyvan; Tibet camışı
[xüs. addan] tar. XVIII əsrin axırında Fransa burjua inqilabı zamanı “Yakobin klubu” deyilən siyasi təşkilatın üzvü olan inqilabçı-demokrat
is. tar. Yakobinlərin prinsipləri və siyasi hərəkatı
is. Yakutiya Respublikasının yerli əhalisi; türkdilli xalqlardan biri (özlərini saxa da adlandırırlar)
“Yaqmaq”dan f.is
bax yaxmaq2. Rəhm edib aşiqini həşr günü yaqmayalar; Ki, bu dünyada əsiri-qəmi-hicran olmuş. Füzuli. Bir dəm səni ol atəşi-rüxsar yaqmadı; Sən ey hica
is. [ər.] 1. Qırmızı rəngdə olan qiymətli daş. Yaqut üzük (qaşı yaqutdan olan üzük). – Qaş-daşı əlli, vəzni yüz misqal; Qırx daşı ləldir, onu yaqut
is. Hündür bir yerin təpəsi; dikdir, yoxuşun başı. Yol ötdüm, çıxdım yala; Nahaqdan düşdüm qala; Əyil üzündən öpüm; Candan çıxsın dərd-bəla
is. İtə verilən horra halında yemək. İt yalı. – Hər kəs öz itini alaçığa çəkib qabağına yal tökür. “Qaçaq Nəbi”
is. 1. Atın (və bəzi heyvanların) boynunun üst hissəsində bitən uzun tüklər. Əli ilə atın üzünü, gözünü, yalını, sağrısını tumarladı
is. Bəzi heyvanların boynunda olan uzun tüklər; yal. Hacı kürkünün sol çiynini yuxarı atıb, ata yaxınlaşdı
top. Dağın yal və yamacları. [Kosa] yal-yamaca baxıb başını qaşıdı, məhəccərə söykənib dərin sükuta getdi və özünə vəzifə seçməyə başladı
“Yaladılmaq”dan f.is
məch. Yalamağa məcbur edilmək. Qoyuna, qoça qənd verilir, duz yaladılır, su içirdilirdi. Mir Cəlal
sif. dan. 1. bax yaltaq. [Qumru:] Getsin yalaq Səkinəni aldatsın. Mir Cəlal. …Adam yada yalaq, qohuma çolaq olmaz
is. İtə yal tökmək üçün çuxur yer və ya qab
zərf Yaltaq-yaltaq. Yalaqyalaq danışmaq
“Yalaqlanmaq”dan f.is
f. Yaltaqlıq etmək, yaltaqlanmaq
is. 1. Yaltaqlıq. 2. Yemək düşkünlüyü, acgözlük, qarınqululuq, gözüdoymazlıq, qab dibi yalama. 3. Ağzıpərtövlük, danışarkən pis, ədəbsiz sözlər işlətm
1. “Yalamaq”dan f.is. 2. Yalamaq üçün atın qabağına qoyulan duz parçası. Qaraxan xəlvəti içəriyə girib balaca duz yalamasını götürüb arxalığının cibin
f. 1. Bir şeyin üstünə dilini sürtmək. …Tulaların biri qaçıb gəldi Qurbanəli bəyin qabağına və başladı bəyin ayaqlarını yalamağa
is. Aldatmaq məqsədi ilə deyilən əsilsiz söz (doğru, gerçək ziddi). Yalan söyləmək. – Surxay öz yalanından utanıb qıpqırmızı oldu