Azərbaycan əlifbasının beşinci hərfi. bax de1
“Daha” sözünün canlı dildə işlənən ixtisar forması olub “a” uzadılaraq deyilir. Da sənə nə deyim. – Padşah Əhmədi-Çekkaşdan xəbər aldı: – Da nəyin qal
1. Danışan şəxsin məsələyə münasibətini, hiss və həyəcanını bildirməyə xidmət edən və çox vaxt yerindən və məna çalarından asılı olub müəyyən intonasi
is. bayt. Qaramal, davar və donuzlarda yoluxucu xəstəlik. Dabaq xəstəliyinə qarşı mübarizə.□ Dabaq olmaq – dabaq xəstəliyinə tutulmaq
is. 1. İnsan və heyvan ayağının dal hissəsi. Çox gəzməkdən dabanlarım sızıldayır. 2. Ayağa geyilən şeylərin arxa hissəsi
zərf Tamamilə. Dabandabana zidd. – Bu şərq küləyilə dabandabana; Bu uzun yollarda qovub səhəri; Böyük Şərq şerinin dühası gəlir
is. Qapının, pəncərənin, darvazanın alt böyründə olub, çərçivəyə girən və yuvasında dönə bilən çıxıntı
is. zool. Çəkikimilər fəsiləsindən qırmızı üzgəcli şirin su balığı
bax dabanbasma. Sənəm, səsəmi gəldin? Dabanbasamı gəldin? A.Şaiq
bax dabanbasma. Kimi evə yüyürürdü, kimi də dabanbasaraq küçəyə qaçırdı. S.Şamilov
zərf 1. Sürətlə, qaçaraq, tələsik. 2. Addım-addım izləyərək. Kürkçüoğlu onu göz açmağa qoymayıb, dabanbasma onu paytaxtadək təqib edirdi
is. Kiçik daban, incə daban
is. Əldə, dabanda bərkləşmiş çirki sürtüb çıxarmaq üçün süngər kimi məsaməli yüngül daş; pemza, süngərdaşı
sif. dan. Pinti, natəmiz. Yerə kəlağayı sərib, qızı onun üstündə gəzdirərdilər ki, görsünlər, kəlağayı qırışmır ki… Qırışmış olsa, dabanıçatlaqdır, –
sif. dan. Gəzəyən
bax qaradaban
“Dabanlamaq”dan f.is
f. Ardınca düşmək, addım-addım izləmək, təqib etmək. Yüzlərlə adam bir-birini dabanlayırdı. S.Rəhimov
sif. 1. Dabanı olan. Dabanlı tufli. 2. məc. dan. Qılçaları qüvvətli. Dabanlı adam
sif. Dabanı olmayan. Dabansız ayaqqabı
is. [ər.] Heyvan dərilərini aşılama vasitəsilə gönə və meşinə çevirmək sənəti ilə məşğul olan usta. Dabbağ sevdiyi dərini yerdən-yerə vurar
is. [ər. dəbbağ və fars. …xanə] Xam dərilərdən aşılama yolu ilə gön və meşin hazırlanan karxana, emalatxana
1. is. Xam dəriləri gön və meşin halına salma sənəti. Dabbağlıq etmək. 2. sif. Gön və meşin olmağa yarayan
is. 1. Yeyilən və ya içilən şeyin acılıq, şirinlik, turşluq, duzluluq, şitlik və s. cəhətdən hiss olunan xüsusiyyəti; tam
nida. Aman, haray, vay. Ey sevdiyim, səndən qeyri kimim var? Gəl üstümə, aman, öldüm, dad, öldüm! M.V
is. [fars] 1. Fəryad, fəğan, haray. Dedi: ayə nədir bu dadə səbəb; Halətin görsənir nəzərdə əcəb. S.Ə
bax dad3
nida [fars.] Adətən “ey dadbidad” şəklində – təəssüf, kədər bildirir. Müxtəsər, əqlim çaşıb, ey dad-bidad Ərdəbil; Bir də namərdəm, əgər etsəm səni ya
is. Ləzzət, nəşə. Yurd edəli Azərbaycanı; Dad-damaq vermisən bizim ellərə. R.Rza
is. Bax dad1 1-ci mənada. Bu xörəyin dadı-duzu yoxdur. Dadına-duzuna baxmaq. – Nanə xala yeyir, bişirdiyi xörəyin dadını-duzunu soruşurdu
bax dad-fəryad
is. [fars.] Köməyə çağırma. // Fəryad, fəğan, dad. □ Dad-fəryad etmək (eləmək) – imdada çağırmaq, köməyə çağırmaq
sif. dan. Bir şeyə (adətən arzu edilməyən şeyə) dadanmış, öyrəşmiş; vərdişli, adətkərdə. □ Dadamal olmaq (öyrənmək, düşmək) – adət etmək, öyrəşmək, da
bax dadamal. □ Dadanaq olmaq – öyrənmiş olmaq, yaxın olmaq, tanımaq
“Dadandırılmaq”dan f.is
məch. Öyrəşdirilmək, alışdırılmaq, dadanaq edilmək
“Dadandırmaq”dan f.is
f. Bir şeyin dadını daddırmaqla və ya başqa vasitə ilə alışdırmaq, bir şeyə dadanmasına səbəb olmaq, bir şeyə aludə etmək, dadanması üçün şərait yarat
bax dadanaq
“Dadanmaq”dan f.is
f. Bir şeyin dadını dadıb alışmaq; bir şeyə adət etmək, öyrəşmək, adətkərdə olmaq, aludə olmaq (adətən arzu edilməyən bir şeyə)
f.sif. Bir şeyin dadını dadıb ona alışmış, adət etmiş, aludə olmuş. Dadanmış qudurmuşdan betərdir. (Ata
is. Kiçik qardaş və bacıların böyük qardaşa verdikləri ad; böyük qardaşa müraciət. Bir gün gəldim, rəhmətlik dadaşıma dedim: – Dadaş, məni qoy dərsə
is. Bir şeyin dadını bilmə qabiliyyəti, dad duyğusu – beş duyğudan biri
is. Dadbilmə hissinin olmaması
“Daddırmaq”dan f.is
f. 1. Dadına baxdırmaq, dadını-ləzzətini duyacaq dərəcədə yedirmək, ya içirmək. 2. məc. Hiss etdirmək
is. xüs. Bir şeyin dadını müəyyən edən mütəxəssis; dequstator, dequstasiya mütəxəssisi
“Dadıxmaq”dan f.is
f. Çox qalmaqdan dadını itirmək, yaxud pis dadmaq, dadı korlanmaq