“Dişəmək”dən icb. Dəyirmanın daşını ustaya dişətmək
sif. və is. 1. Canlıların doğan və yumurtlayan cinsi (erkək ziddi). Dişi buzov. Madyan atların dişisinə deyilir
is. bot. Bitki çiçəklərinin dişi döllük orqanı. [Ayıdöşəyikimilər fəsiləsinin] dişicik və yumurtacıqları olmadığı üçün toxumları çılpaqdır
sif. bot. Dişiciyi olan (çiçək). Narınçiçəyi üç tipdə: uzun dişicikli, qısa dişicikli və orta dişicikli olur
sif. bot. Dişiciyi olmayan (çiçək)
is. Dişi cinsin hal və keyfiyyəti
is. “Dışarı” sözünün qədim forması. Əhali bir-bir komalarından dişqarı çıxıb, … kəndin gen bir küçəsinə doğru gedirlər
is. Qabığı nazik, xırda qoz
is. [rus.] Arabaya qoşulmuş qoşa atın arasında olub, qabaq təkərlərin oxuna bənd edilən uzun ağac. Faytonun dişləsi
1. is. Dişlənmiş bir parça. □ Dişlək vurmaq (götürmək) – dişləmək, dişlə qoparmaq. …Arabaçı … armuda dişlək vuravura atları tərpətdi
zərf Hər yeri dişlənmiş halda
is. bax dişlək 1 və 2-ci mənalarda. □ Dişləm-dişləm etmək – hər yerini dişləmək, dişlənməmiş yer qoymamaq
“Dişləmək”dən f.is.□ Dişləmə çay – kiçik qənd parçası və ya şirni ilə içilən çay; acı çay. Dustaqların hərəsinə bir yekə qara çörək ilə bir stəkan diş
f. 1. Dişləri arasında sıxmaq, dişlərini batırmaq. Cavan ana öz körpəsinin toppuş ayaqlarını birdən dişləyir, uşaq qıdıqlanıb gülürdü… S
sif. Adətən, saylarla – …dəfə dişləmək, dişləyib qopartmaq üçün kifayət edən. İki dişləmlik qənd
“Dişlənmək”dən f.is
məch. 1. Dişlər arasında sıxılmaq. 2. Diş ilə qoparılmaq, kəsilmək
f.sif. 1. Diş yeri qalmış, diş izləri görünən. 2. Dişlə qopardılmış, dişlə sındırıb qopardılmış. Dişlənmiş qənd
sif. 1. Dişi, dişləri olan; diş-diş. Dişli çarx. Kənd təsərrüfatı maşınqayırma zavodları üç cür dişli mala buraxırdı
is. bot. Səhləb fəsiləsindən birləpəli bitki (yarpaqları xalq arasında boyaqçılıqda işlədilir)
is. 1. Dişli şeyin halı və keyfiyyəti. 2. məc. dan. Sözü keçmə, nüfuzluluq, ağızlılıq
köhn. bax dışarı. Kim, dişrədə istəyəm nişanın; Bir özgə məkan biləm məkanın. Füzuli. Hamı çıxdı, ancaq Yusif şah qaldı təxtin üstündə, qabağında Xacə
sif. 1. Ağzında dişləri olmayan. Dişsiz ağız – dişsiz dəyirman. (Ata. sözü). Kişi quru çörəyi dişsiz damağında övkələdikcə çənəsi şaqqıldayır, gicgahl
is. 1. Ağızda dişlərin olmadığı hal. 2. məc. dan. Zəiflik, sözükeçməzlik, iradəsizlik
is. məh. Ağcaqanad. Qərvənd çox ditdili və milçək olan yerdi. Ə.Haqverdiyev. Durğun suyun qırağında toz kimi ditdili uçuşurdu
is. [fars.] Şərq nağıllarında: müsbət qəhrəmanlara qarşı qoyulan çirkin, eybəcər, həddən artıq cəsamətli, buynuzlu əfsanəvi vücud, heyvan
is. [fars.] köhn. 1. Məhkəmə, tribunal. Əgər Kərbəlayı Heydərin ona iki yüz manat borcu var, kağızını qoysun divana
is. [fars.] tar. Türkiyə sultanlığında məşvərətçi orqan
is. [fars.] Yaxın və Orta Şərq ədəbiyyatında: bir və ya bir neçə şairin qafiyə və ya rədiflərinin axırıncı hərflərinə görə əlifba sırası ilə düzülmüş
is. [fars.] Oturmaq və ya uzanmaq üçün uzun yumşaq taxt. Yumşaq meşin divanlarda, bilmirəm, nə xasiyyət var ki, eləcə oturan kimi yuxuya cumursan
dan. köhn. bax divan1. [Aydəmir:] Mən deyirdim, divan-dərə görməmiş qız qapılara düşməsin. C.Cabbarlı
is. tar. XIX əsrdə: mahal inzibat idarəsinin rəisi. [Müsyö Jordan:] Bu saatda Təbrizdə oturan ingilis konsulundan sizin divanbəyiniz mənə kağız yetird
is. tar. Divanbəyi vəzifəsi
is. [fars.] Dəli. Məcnun tək divanəyəm; Gəzirəm dağda-daşda. (Bayatı). Divanəmisən? Yaxud da axmaq? Get, yoxsa yeyərsən əlli toxmaq
bax dəlicəsinə
“Divanələnmək”dən f.is
f. Divanə olmaq, dəli olmaq. Genə bir leylivəş yarə dil verdi; Könül Məcnun təki divanələnmiş. M.V.Vidadi
“Divanələşmək”dən f.is
f. Divanə olmaq, dəliləşmək, getdikcə ağlını itirmək
is. Dəlilik. Ta düşdü dillərə qəmi-eşqim hekayəti; Divanəlikdə tutdu sözüm hər vilayəti. S.Ə.Şirvani
[fars.] klas. bax divanəvar. Sonra gündən-günə divanəsər etdin məni sən; Məktəbimdən soyudub, dərbədər etdin məni sən
zərf [fars.] klas. Dəli kimi, dəlicəsinə. Sadıq bəy gedir, xan divanəvar gəzinir. Ə.Haqverdiyev
[fars.] klas. bax divanəvar. Mənim divanəvəş könlüm; Bir zülfi-piçu tab istər. Məhəmməd bəy aşıq
is. [fars.] köhn. 1. Bolşevik inqilabından əvvəl: yerlərdə olan inzibati hökumət idarələrinə verilən ümumi ad
sif. [fars.] köhn. 1. Divana, hökumətə aid olan. 2. Xüsusən rəsmi fərman və əmrlərin yazıldığı ərəb yazısı növlərindən birinin adı
is. [fars.] folk. Hər misrası 15 hecadan, hər bəndi isə 4 misradan ibarət olan aşıq şeir forması
is. [fars.] 1. Binaların üstünü saxlamaq və daxilini bölmələrə ayırmaq üçün müxtəlif tikinti materiallarından çəkilən sədd
is. Kiçik divar, alçaq divar
sif. Divarı olan, divar (hasar) çəkilmiş. Divarlı bağ. Sarı samanla suvanmış olan palçıq divarlı otaqların birində böyük şairə Məhsəti xanım, o birind
sif. Divar üçün yararlı, münasib. Divarlıq daş