daimi işsizlik rayonları

İşsizlik (ing. unemployment) — iqtisadi fəal əhalinin müəyyən hissəsinin öz iş qüvvəsini tətbiq edə bilmədiyini əks etdirən sosial-iqtisadi hadisədir. İşsizlik insanlara birbaşa və ən sərt şəkildə təsir edən makroiqtisadi problemdir. İşsizliyin tez-tez siyasi müzakirələrin mərkəzində olması da təəccüblü deyildir. İşsizliyin yüksək səviyyəsi iş qüvvəsi resursundan dövlətin səmərəli istifadə qabiliyyətinin olmadığını göstərir. İşsizliyi doğuran amillər: iqtisadi böhran, yüksək inflyasiya, iqtisadiyyatın struktur yenidənqurulması, texniki tərəqqi, dövlətin demoqrafik siyasəti və s. Ölkədə işsizliyin səviyyəsinin xarakteristikası üçün müxtəlif göstəricilərdən istifadə olunur; işsizlərin ümumi sayı, iqtisadi fəal əhalinin ümumi sayında işsizlərin xüsusi çəkisi, işsizliyin orta davamlılığı, uzunmüddətli işsizlərin iqtisadi fəal əhalidə payı və s. İşsizliyin real miqyasının müəyyənləşdirilməsində gizli işsizlik amili cətinlik yaradır. İqtisadiyyatda işsizliyin həcmi işçi qüvvəsində çalışmayan hissənin faiz göstəricisi əks etdirən işsizlik dərəcəsi ilə ölçülür. İşsizlik dərəcəsinin hesablanması üçn ilk növbədə aşağıdakı 4 kateqoriya müəyyən edilməlidir: Məşğullar.

Sabit, Daimi və ya konstant (lat. constanta — daimi, dəyişməyən) — baxılan proses çərçivəsində öz parametrlərini və əhəmiyyətini dəyişməyən ölçü və ya istinad mərkəzi.

Friksion işsizlik — o zaman yaranır ki, şəxs çalışa biləcəyi iş var, amma bu işi axtarıb tapmaq üçün çox uzun bir vaxt lazımdır.

Struktur işsizlik (ing. structural unemployment) — iş axtarışı prosesini çətinləşdirən davamlı institusional amillərin yaratdığı işsizlik. İnstitusional amillər əmək bazarının fəaliyyət göstərdiyi qaydalarla əlaqələndirilir. Bu qaydalar işə götürmə və işdən çıxarma prosesində əlavə pul və vaxt xərclərinə, eləcə də mükəmməl rəqabətli əmək bazarında müəyyən edilmiş dəyərlərdən uzun müddət kənara çıxa bilən sərt əmək haqqına səbəb ola bilər.. Struktur işsizlik təbii işsizliyin bir hissəsidir və ona görə də uzunmüddətli xarakter daşıyır, çünki onun amilləri sabitdir. Onlar uzunmüddətli perspektivdə əmək bazarında tam məşğulluğa nail olmağa mane olurlar. Bu, onu iqtisadi fəaliyyətdə müvəqqəti azalmalar nəticəsində yaranan tsiklik işsizlikdən fərqləndirir. K. R. Makkonell və S. L. Brüya görə, struktur işsizlik istehlak mallarına tələbin strukturunda və istehsal texnologiyasında baş verən dəyişikliklər nəticəsində yaranan işsizlikdir, bunlar peşələrinə tələbin olmaması və ya işsiz olduqları üçün işsiz qalan insanlardır ; zəruri ixtisasların olmaması. BRE-də struktur işsizlik — əmək tələbi ilə ümumi işçi qüvvəsinin peşəkar strukturu arasında uyğunsuzluq və istehlak tələbinin strukturunda dəyişiklik nəticəsində yaranan qeyri-iradi işsizlikdir. İşçilər, işəgötürənlər tərəfindən peşələrinə tələbat olmadığı və ya işə düzəlmək üçün kifayət qədər ixtisasa malik olmadıqları üçün iş yerlərini itirdikdə struktur işsizliyə daxil edilirlər.

Təbii işsizlik — Təbii işsizliyin səviyyəsi iqtisadi fəaliyyətin öyrənilməsində əsas konsepsiyaya verilən addır. Milton Friedman və Edmund Felps, 1960-cı illərdə bu problemi həll edərək, hər ikisi öz işlərinə görə İqtisadiyyat Elmləri üzrə Nobel Memorial Mükafatını aldılar. Konsepsiyanın sadələşdirilmiş xülasəsi belədir: "İqtisadiyyat sabit "tam məşğulluq" vəziyyətində olduqda işsizliyin təbii dərəcəsi işsiz olanların işçi qüvvəsinə nisbətidir". Başqa sözlə desək, bu konsepsiya "tam məşğulluq" iqtisadi termininin "sıfır işsizlik" mənasını vermədiyini aydınlaşdırır. O, məcmu istehsalın "uzunmüddətli" səviyyəsində olması ilə uyğun gələn hipotetik işsizlik səviyyəsini təmsil edir. Bu səviyyə əmək və mal bazarlarında qiymətlərin tam tənzimlənməməsi kimi müxtəlif müvəqqəti sürtünmələrin olmadığı halda məcmu istehsala uyğundur. Buna görə də təbii işsizliyin səviyyəsi fəaliyyətin müəyyənləşdirilməsinə klassik baxışda üstünlük təşkil edən işsizlik səviyyəsinə uyğun gəlir. Təbii işsizlik səviyyəsi əsasən iqtisadiyyatın təklif tərəfi istehsal imkanları və iqtisadi institutlar tərəfindən müəyyən edilir. Təbii işsizliyin səviyyəsi əmək və resurs bazarları tarazlıqda olduqda səmərəli, genişlənən iqtisadiyyatda davam edən fruksional və struktur işsizliyin məcmusudur. İqtisadi tarazlıqların pozulması faktiki işsizliyin davamlı olaraq təbii nisbətdən kənara çıxmasına səbəb olacaq və məhsulun müəyyənləşdirilməsinə dair Keynsçi baxışda olduğu kimi, qismən məcmu tələb amilləri ilə müəyyən ediləcək.

İşsizlik (ing. unemployment) — iqtisadi fəal əhalinin müəyyən hissəsinin öz iş qüvvəsini tətbiq edə bilmədiyini əks etdirən sosial-iqtisadi hadisədir. İşsizlik insanlara birbaşa və ən sərt şəkildə təsir edən makroiqtisadi problemdir. İşsizliyin tez-tez siyasi müzakirələrin mərkəzində olması da təəccüblü deyildir. İşsizliyin yüksək səviyyəsi iş qüvvəsi resursundan dövlətin səmərəli istifadə qabiliyyətinin olmadığını göstərir. İşsizliyi doğuran amillər: iqtisadi böhran, yüksək inflyasiya, iqtisadiyyatın struktur yenidənqurulması, texniki tərəqqi, dövlətin demoqrafik siyasəti və s. Ölkədə işsizliyin səviyyəsinin xarakteristikası üçün müxtəlif göstəricilərdən istifadə olunur; işsizlərin ümumi sayı, iqtisadi fəal əhalinin ümumi sayında işsizlərin xüsusi çəkisi, işsizliyin orta davamlılığı, uzunmüddətli işsizlərin iqtisadi fəal əhalidə payı və s. İşsizliyin real miqyasının müəyyənləşdirilməsində gizli işsizlik amili cətinlik yaradır. İqtisadiyyatda işsizliyin həcmi işçi qüvvəsində çalışmayan hissənin faiz göstəricisi əks etdirən işsizlik dərəcəsi ilə ölçülür. İşsizlik dərəcəsinin hesablanması üçn ilk növbədə aşağıdakı 4 kateqoriya müəyyən edilməlidir: Məşğullar.

Gizli işsizlik — Bəzi insanlar işləyirmiş kimi görünə bilərlər, amma onların iqtisadi fəaliyyətlərə böyük bir faydaları olmurlar, buna gizli işsizlik deyilir. Bu cür işsizlik iqtisadi cəhətdən geridə qalmış və az inkişaf etmiş ölkələrdə müşahidə olunur. İşləyirmiş kimi görünən insanlar, hər hansı istehsala fayda versələr belə, işdən çıxdıqları zaman istehsalda heç bir azalma müşahidə olunmur. Bu cür işsizliyin aşkarlanması üçün, statistik məlumatların toplanmasını düzgün həyata keçirmək lazımdır.

Bakının inzibati bölgüsü - Bakı şəhərinin inzibati bölgüsü hal-hazırda şəhər rayonlarından ibarətdir. Bakı şəhərinin 12 rayonu vardır. == Tarixi == Bakı şəhərinin 1 iyun 1940-cı il tarixli məlumata görə rayonlarının sayı 17, 1 yanvar 1953-cü il tarixli məlumata görə rayonlarının sayı 13, 1 yanvar 1965-ci il tarixli məlumata görə rayonlarının sayı 13 olmuşdur.

Qazaxıstan ərazisi 160 kənd və 17 şəhər rayonlarına bölünür. Ölkə ərazisində ən böyük rayon Qarağandı vilayətinin Ulıtauski rayonu (122,9 min. km²), ən kiçik rayon isə Türküstan vilayətinin Sayram rayonudur (1,15 min. km²). Əhali baxımından ən böyük rayon Türküstan vilayətinin Sarıağaş rayonu (315 742 nəfər (2015)), ən kiçik rayon isə Aqmola vilayətidir (6 325 nəfər (2015)). 17 kənd rayonları: Akkol rayonu — Akkol şəhəri. Arşalın rayonu — Arşalı kəndi. Astraxan raronu — Artraxan kəndi. Atbasar rayonu — Atbasar şəhəri. Bulandın rayonu — Makinsk şəhəri.

Yunanıstan rayonları və ya nomlar — Yunanıstanda inzibati ərazi vahidi. Yunanıstan 54 rayondan (nomos) ibarətdir: Attika 1. Afina 2. Şərqi Attika 3. Pire 4.

Şəhər rayonları — şəhər inzibati ərazi vahidinə daxil olan daha kiçik inzibati vahid. Ən çox SSRİ-də tətbiq edilirdi, 200 min nəfərdən çox əhalisi olan şəhərlərdə hər 100 min nəfər əhali ərazisi şəhər rayonu statusu alırdı. 1989-cu ildə SSRİ-də 623 şəhər rayonu var idi.

Daimi mühərrik (lat. Perpetuum Mobile) — Faydalı iş əmsalı 100%-dən artıq olan xəyali qurğu. Ayrı-ayrı alimlər müxtəlif üsullarla bu mexanizmi yaratmağa cəhd göstərsələr də, bunun mümkün olmadığını dərk etmişlər. Bu istiqamətdəki bütün təcrübələr göstərir ki, əbədi olaraq öz-özünü mütəmadi hərəkət və enerji ilə təmin edən mexanizm yaratmaq qeyri-realdır. İstənilən hərəkət sükuta məhkumdur. Daimi mühərrik haqqında elmə məlum olan ilk fikirlər XII əsr hind şairi, riyaziyyatçısı və astronomu Bhaskaraya məxsusdur. Həmçinin, bu ideyaya bəzi orta əsr ərəb alimlərinin əlyazmalarında rast gəlinir. Leonardo da Vinçinin işləri arasında da daimi mühərrik çertyoju tapılmışdır. Daimi mühərrik yaratma sahəsində aparılmış çoxsaylı təcrübələrin nəticəsi olaraq fizikada termodinamikanın 1-ci və 2-ci qanunu formulə edilmişdir. Belə ki, 1-ci qanuna görə termodinamik sistem yalnız öz daxili enerjisi və ya kənardan aldığı enerji hesabına iş görə bilər.

Daimi ordu — bir dövlətin həm sülh, həm də müharibə vaxtı fəaliyyət göstərən daimi, əsasən peşəkar ordusu. Daimi hərbi işdə fəaliyyət göstərən əsgərlərdən (hərbi xidmətə çağırılanlar da buna aid ola bilərlər) ibarət olur. Bu, üzun müddət fəaliyyət göstərən əsgərlərdən ibarət olan və sadəcə müharibə və ya təbii fəlakət vaxtı fəallaşdırılan hərbi ehtiyatlardan və mülki əhalidən yaradılan və sadəcə müharibə və ya müharibə təhlükəsi vaxtı fəallaşan və müharibə və ya müharibə təhlükəsi bitən zaman ləğv edilən müvəqqəti ordulardan fərqlidir. Termin təxminən XLVIII əsrdə yaradılıb, ancaq onu izah edən fenomen daha köhnədir. İlk daimi ordu Assuriyada III Tiqlatpalasar (comment. h. hakimiyyət e.ə. 745–727) tərəfindən yaradılmışdır. Avropada yaradılan və bizə məlum olan ilk daimi ordular Qədim Yunanıstanda idi. Qədim Spartanın kişi vətəndaşları daimi ordu kimi fəaliyyət göstərirdi.

Teymur Daimi (əsl adı: Teymur Rüstəm oğlu Tağıyev) — Azərbaycan rəssamı, kinorejissoru, ssenari müəllifi, fəlsəfə elmləri doktoru, mədəniyyət və incəsənət tənqidçi və nəzəriyyəçisi, publisist, müəllim. 1981-1985-ci illərdə Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq məktəbində təhsil alıb, daha sonra Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində təhsilini davam edib və 1993-ci ildə orani bitiribdir. XX əsrin 80-ci illərinin axırında, respublikanin bədii həyatında fəal surətdə arenaya daxil olan, Azərbaycanın müasir rəssamlarının nəslindəndir. Helə bu müddət ərzində (1989-cu il) T. Daimi dostları ilə Azərbaycanda "Təstiq" adında birinci müstəqil bədii qrupu yaradır. Peşəkar fəaliyyətinin əvvəlindən bədii təcrübə ilə yanaşı nəzəri tədqiqatlarla məşqul olur. 1990-ci ildən rəssamın fəaliyəti fənlərarası xarakteri alır. 1996-ci ildə "Yolun tapılması" kitabını nəşr edir. Bu kitaba uç esse daxil olub - "Yolun tapılması", "Transfomasiya olmuş fəzanın manifesti və ya Tam Təsvirin portreti" və "Tutulmaz Birliyin görünüşü". 2000-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda fəlsəfə üzrə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir. 2003-2005-ci illərdə ssenarist və rejissor qismində "Caspian Supplies" studiyası ilə əməkdaşlıq edib.

Regular Show (azərb. Müntəzəm şou‎); 8-ci mövsüm Regular Show in Space (azərb. Müntəzəm şou kosmosda‎) olaraq tanınır — J. G. Quintel tərəfindən Cartoon Network üçün yaradılmış animasiya sitkom janrında Amerikan cizgi-serialı. 6 sentyabr 2010-cu ildə başladı və 16 yanvar 2017-ci ilə qədər 8 sezon və 261 bölümü yayımlandı. Serial 23 yaşlı 2 dostun həyat hekayəsindən bəhs edir. Onlar Mordekay (növcə mavi zığ-zığ), Riqbi (yenot) işlədikləri parkın ərazasini mühafizə etməklə məşğuldurlar. İkili işdən qaçmaq və əylənmək üçün hər yola əl atır və nəticədə hər dəfəsində məntiqsiz və fövqəltəbii vəziyyətlə qarşılaşırlar. Digər baş personajlara Skips (qar adam), Musqul adam, Çax beşlik kabus, Pops (lolipop) və parkın müdiri Benson (saqqız maşını) daxildir. Seriya Azərbaycan dilində yayımlanmamışdır. Serialda parkda bağban işləyən iki dənə 23 yaşlı dost Mordekay və Riqbinin günlük həyatından bəhs edilir.

Dövrü (tsikl) işsizlik — işsizlik forması sənayenin tənəzzülü, istehsalda işçi qüvvəsinə olan tələbin aşağı düşməsi nəticəsində yaranır.

Dövrü (tsikl) işsizlik — işsizlik forması sənayenin tənəzzülü, istehsalda işçi qüvvəsinə olan tələbin aşağı düşməsi nəticəsində yaranır.

Azərbaycanın iqtisadi rayonları — Azərbaycanın iqtisadi-coğrafi cəhətdən rayonlaşdırılması. Azərbaycanın iqtisadi rayonlaşdırılması aşağıdakı kimidir.

Azərbaycanın iqtisadi rayonları — Azərbaycanın iqtisadi-coğrafi cəhətdən rayonlaşdırılması. Azərbaycanın iqtisadi rayonlaşdırılması aşağıdakı kimidir.

Azərbaycan Respublikasının dövlət torpaq kadastrı. Bu rayona eyniadlı inzibati rayonun düzləri və qismən dağətəyi əraziləri daxil edilmişdir. Ümumi sahəsi 102,3 min ha (Azərbaycan ərazisinin 1,2%-i) təşkil edir. Bu sahənin 24,5 min ha-nı əkin sahələri (23,9%), 19,2 min ha-nı çoxillik əkmələr (18,8%), 11,1 min ha-nı örüşlər (10,8%), 20,9 min ha-nı otlaqlar və biçənəklər (20,4%) təşkil edir. Kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün yararlı olan torpaqlar 76,2 min ha sahəni tutur. Orta illik temperatur 14,1°, vegetasiya dövründə fəal temperaturlar cəmi 4300–4400° təşkil edir. İllik yağıntıların miqdan 400– 600 mm-ə bərabərdir. İl ərzində yağıntılar bərabər paylanmır, daha çox yazda və payızda düşür. Ərazidə qəhvəyi, boz-qəhvəyi, çəmən-qəhvəyi və başqa torpaqlar yayılmışdır. Ərazi üzüm yetişdirilməsi üçün əlverişlidir.

Tokionun xüsusi rayonları (特別 区, tokubetsu-ku) – Yaponiyanın paytaxtı Tokionun şərqində yerləşən və nüvəsini təşkil edən 23 rayon. Rayonlar 1943-cü ildə ləğv edilən köhnə Tokio şəhərinin olan sahəsini əhatə edir. Yapon dilində 23 rayon (23 区 nicüsan-ku) olaraq bilinir. "Xüsusi" sözü bu rayonların başqalarından fərqli olduğunu bildirir. 1943-cü ilə qədər Tokio şəhərinin rayonları Osaka və ya Kyoto rayonlarından fərqlənmirdilər. 15 mart 1943 tarixində Tokio şəhər və qubernatorluq hökumətləri birləşdirildi və rayonlar birbaşa qubernatorluğun rəhbərliyi altına keçdi. 15 mart 1947 tarixində Yerli Muxtariyyət Qanununun çıxmasından əvvəl rayonların sayı 35-dən 22-yə düşdü. 23-cü rayon Nerima 1 avqust 1947-ci ildə İtabaşidən ayrılaraq yarandı. Hər rayonun öz meriyası və şurası var. Rayonlar arasında sahə (10-dan 60 km² qədər) və əhali (40,000 -dən 830,000-ə qədər) baxımından böyük fərqlər var.

Daimi yaddaş (ROM) - enerjidən asılı olmayan yaddaş. Daxili və ya əsas yaddaşın bir hissəsidir. Daimi yaddaşın tutumu əməli yaddaşa nisbətən az olur və istifadəçilər oraya informasiya yaza bilmir. İnformasiya oraya kompüterin hazırlanması zamanı yazılır və adi hallarda dəyişdirilə bilməz. Orada tez-tez istifadə olunan proqramlar və verilənlər saxlanılır (məsələn, əməliyyat sisteminin bəzi proqramları, kompüterin düzgün işləməsini yoxlayan proqramlar və s.). Daimi yaddaş enerjidən asılı olmur, yəni kompüter şəbəkədən çıxarıldıqda oradakı informasiya saxlanılır. ROM – daimi yaddaşda yerləşir. ROM çipləri xüsusi əmrlər saxlayır, bu əmrlər birlikdə yerinə yetirilir. ROM-un daxilində olan əmrlər bunlardır: POST (ingiliscə: Power On Self Test) – kompüter qoşulduqda qurğuların elektrik enerjisinə qoşulmasını yoxlayır; CMOS (ingiliscə: Complementary metal-oxide semiconductor) – Fərdi kompüterlərə xidmət göstərən proqramların işləməsi üçün cari tarix, saat, kompüterin konfiqurasiyası haqqında müəyyən informasiya lazım olur. Bütün bu verilənlər CMOS-da saxlanılır.

Şahmat terminlərinin lüğəti — Şahmat ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinən əsas şahmat anlayışları və terminləri verilir. Axmaq matı — şahmatda ən tez mümkün olan mat növü. Alyoxin müdafiəsi Armaqedon Avanpost Batareya (şahmat) Cənub qambiti — İlk dəfə olaraq 1867-ci ildə danimarkalı usta Fromen və isveç şahmatçısı Lindek tərəfindən praktikaya tətbiq edilmişdir. Cinah — Şahmat taxtasının bir hissəsi sol cinah ağlar üçün vəzir, qaralar üçn isə şah cinahı adlandırılır. Çevrilən piyada — Sonuncu xanaya çataraq şahdan başqa istənilən fiqura çevrilən piyadaya deyilir. Çəngəl — Piyadanın və ya atın eyni vaxtda iki fiqura və ya piyadaya hücumu. Daimi şah — "Şah"ların ardıcıl seriyasıdır ki, şah özünə sığınacaq tapa bilmir. Dəyirman — Topun və filin iştirakı ilə açıq silsilə şahlar elan edən kombinasiyanın adı. Dəyişmə — Bir-birinə bərabər olan fiqurların dəyişməsi gedişidir. Düzgün olmayan başlanğıc — Bir sıra az işlənən və nəzəriyyəcə zəif işlədilmiş başlanğıcların (1.d3-Andersson debütü; 1.e3-van Kruysa debütü; 1.c3-Saraqossa başlanğıcı; 1.d3-Mizes başlanğıcı) və adsız başlanğıcların (1.b3, 1.