havanın vəziyyəti, okean, dəniz, çay, göl və bataqlıqların rejimini öyrənmək məqsədi ilə meteoroloji və hidroloji müşahidələr aparan müəssisə
suyun sürətini ölçən müasir cihazlar içərisində ən geniş yayılanı və istifadə ediləni hidrometrik fırlanğıcdır
su obyektlərinin rejimini, mayenin hərəkət və xüsusiyyətlərini xarakterizə edən kəmiyyətlərin təyini üçün üsullar toplusu
suya xüsusi tələbat: müəyyən ərazidə hər hansı bitkinin yetişdirilməsi üçün tələb olunan suvarma (irriqasiya) suları
Səthə yaxın qrunt suları şəraitində mezofil və hiqrofil bitki örtüyü ekosistemlərində formalaşan hley-li-çəmən, çəmən və qaratorpaq-çəmən torpaqları
Çay və göllərin adı.
Suda həll olunmuş oksigenin miqdarını ölçən cihaz.
(hidro…+..yun. ponos-iş) bitkilərin süni mühitdə, torpaqsız becərilməsi. Bu zaman bitkinin kök sistemi bərk substrat (qida əhəmiyyəti olmayan) üzərind
dəniz, çay, göl və su anbarlarının sahilində nəmli qumlarda yaşayan su orqanizmlərinin məcmusu. H.-lara nematodlar, malyuskalar, həşərat sürfələri və
Yerin su təbəqəsi; atmosferlə litosfer arasında yerləşir. Yer səthinin 70,8-ini təşkil edir. H.-in həcminin təqribən 94%-i dəniz və okeanlar, 4%-i yer
Su hövzələrində su kütləsinin dibinin səthinə təzyiqi. Təzyiqin dərinlik əmsalı təqribən hər 10 m-ə 1 atm-ə (101325 N/m²) çatır
Hidrosferə müəyyən miqdarda və qatılıqda çirkləndirici maddələrin daxil olması ilə iri su obyektlərinin (çay, su anbarı, göl, okean, dəniz, qrunt sula
(hidro…+statika) hidromexanikanın bölməsi; mayelərin müvazinətini və sükunətdə olan mayenin ona batırılmış cismə təsirini öyrənir
(hidro…+mexnika) su ehtiyatlarını, onlardan stifadə yollarını, həmçinin xüsusi hidrotexniki qurğu və avadanlıqların köməyi sayəsində suyun dağıdıcı tə
təbii su ehtiyatlarından (çay, göl, dəniz, yeraltı sular) səmərəli istifadə etmək məqsədi ilə, yaxud suyun (selin) zərərli təsirinə qarşı mübarizə üçü
(hidro…+ yun. therme – isti, isti-lik) Yer təkində dövran edən isti suların (maqmatik, metamorfik, gömülmüş, meteor) çöküntülərindən əmələ gələn fayda
İqlimin nəmlik göstəricisidir. M.İ.Budıkoya (1930) görə Kh=R/Zr; burada K – radiasiya balansı; Z – buxarlanmanın gizli istiliyi və r – yağıntının miqd
Yerin dərinliklərindən daxil olan yüksək temperaturlu suların mənbələri. H.-rə həm quruda, həm də okeanların dibində rast gəlinir
(yun. Hugros) rütubətli, rütubətliliyə aidlik bildirən mürəkkəb sözlərin tərkib hissəsi (hiqroqraf, hiqroskopiklik və s
(yun. hygros - rütubətli) Rütubətsevən heyvanlar.
Rütubətli yerlərdə bitən bitkilər. H.-in əsas xüsusiyyəti onlarda su sərfinin qarşısını alan uyğunlaşmaların olmasıdır
(hiqro+..qraf) havanın nisbi rütubətini fasiləsiz qeyd edən cihaz. H-da həssas element kimi bir dəstə yağsızlaşdırılmış insan tükündən, yaxud üzvi ply
(hiqro…+…metr) havanın rütubətini ölçmək üçün cihaz. Çəki (mütləq), tüklü, pərdəli, elektrolitik, keramik və kondensasiya H
qruntun və ya mineralın hissəciklərində hərəkət etməyən sudur. H.s.-yu ancaq 105-1100 qızdırdıqda mineraldan ayırmaq olar
(hiqro…+yun. Skopeo-müşahidə edirəm)-maddənin nəmi havadan udma qabiliyyəti. Su ilə islanan kapilyar-məsaməli strukturlu materiallar (oduncaq, taxıl v
dərin göllərin soyuq, oksigenlə zəngin olmayan dərin qatı. H.-də yaşıl bitki yoxdur, belə ki, ora atmosferin oksigeni daxil olmur
suyun üst qatında (5 sm qalınlığında) yaşayan orqanizmlərin məcmusu.
buzlaqlardan sonrakı epoxa-müasir geoloji epoxa. Yerin geoloji tarixinin Antropogen dövrünün sonuncu, bitməmiş hissəsidir
Atmosferin Yer səthindən 90-95 km hündürlüyə qədər olan qatı, burada hava yaxşı qarışmış və qazların faizlə qarşılıqlı nisbəti yer səthi sahələrdəki k
su kütləsində temperaturun səthdən dibə kimi eyni olması. Göllərdə bahar və payız temperatur stratifikasiyasından sonra formalaşır
topoqrafiq xəritələrdə d.s.-ndən eyni hündürlükdə yerləşən nöqtələri birləşdirən xətlərə deyilir. H. vasitəsilə xəritələrdə relyef əks etdirilir
1) Səth axını olmayan alçaq sahə (axarsız hövzə). 2) Dəniz dibinin bu və ya digər dərəcədə izometrik formaya malik alçaq sahəsi, çökəklik
(lat. humidus - rütubətli) rütubətliyi artıq olan iqlim. H.i.-də yağıntının miqdarı buxarlanan və yerə hopan suyun miqdarından xeyli çox olur və artıq
tünd qırmızı (qəhvəyi) rəngli su hövzəsi; bitki və heyvan qalıqlarının mikrobioloji çürüməsi nəticəsində əmələ gəlmişdir (tundra və tayqa zonasının bi
dağlarda hündürlükdən asılı olaraq hadisələrin qanunauyğunluqla bir-birini əvəz etməsidir. Hündürləşdikdə günəş radiasiyasının, xüsusən qısadalğalı ra
Müstəvi üzərində yer səthinin, ulduzlu göyün, yaxud onların hissələrinin riyazi kiçildilmiş və ümumiləşdirilmiş təsviri
Kartoqrafiyanın bölməsi. Onun nəzəri əsaslarını, inkişaf tarixini, kartoqraf mənbələrin: (onların elementləri, xüsusiyyətləri və s
Bakı nordu Abşeron yarımadasında və onun ətraf zonasında əsən güclü şimal küləyi. Sürəti 10 m/san-dən çox olur, bəzən 40-42 m/san-yə çatır
(yun. Chion-qar və sphaira-şar, təbəqə) atmosferin daima qar və buz olan təbəqəsinə deyilir.. X. Yer kürəsini tam təbəqə şəklində əhatə etmir
yüksək temperaturlu sulu su hövzəsi.
kimyəvi xassələrinə görə ekstremal su hövzəsi (məs., daxili duzlu su hövzələri).
hər hansı su hövzəsi və ya axar suda yaşayan balıq növlərinin məcmusu.
Müasir dövrdə iqlim şəraitinin dəyişməsi. XIX əsrin so-nundan başlayaraq havanın plane-tar miqyasda istiləşməsi müşahidə olunur
havanın çoxillik rejimi. Hava şəraitinin bir-birini əvəz edən bütün müxtəlifliklərinin məcmusu. Planetar miqyasda, zonalar daxilində İ
iqlimin əsas elementləri: günəş radiasiyası (işıq, istilik), atmosfer çöküntüləri və atmosfer təzyiqi, havanın rütubətliyi, torpağın rütubətliyi, hava
Yerin hər hansı sahəsi üçün xas olan orta iqlim göstəricilərinin normadan xeyli kənara çıxması.
iqlimi səciyyələndirən meteoroloji elementlər, yəni bu elementlərlə iqlim göstəriciləri tərtib olunur
landşaftın komponentləri və elementləri və onların müasir iqlimini, suyu və onun kimyəvi tərkibini, planktonu, su bitkilərini əks etdirən mövsümi və d
bax: ekoloji klimaks.
iqlim şəraitinə görə Yer səthinin böyük enlik qurşaqları. İqlim qurşaqları əsasən temp.-r və yağıntı rejimi ilə səciyyələnir