(Qarakilsə)
buğaya gəlmə
◊ Hör almax’ (Şəki). Hö:rə gəlməx’ (Cəbrayıl, Culfa, Mingəçevir, Şəki) – buğaya gəlmək. – Həsən kişi, inək hö:rə gəlir (Cəbrayıl); – İnex’ hö:rə gəlifdimi? Hö:rə salmax (Qarakilsə) – buğaya gətirmək
Alp hörücüsü
Alp qarsərçəsi və ya Alp vüroku (Montifringilla nivalis) Sərçəkimilər dəstəsindən olan bir quş növüdür. Yayılma arealı Avropa və Asiya-nın cənubundakı yüksək dağlıq (1900-3000 m) ərazilərdir. Qışda daha alçaq ərazilərə enirlər. Ortalama uzunluğu 16.5-19 sm-dir. Qidasını əsasən toxumlar, bəzən də müxtəlif həşəratlar təşkil edir.
Araneomorf hörümçəklər
Araneomorf hörümçəklər (lat. Araneomorphae) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin hörümçəklər dəstəsinə aid heyvan infradəstəsi. Bu yarımdəstənin nümayəndələri çox iri zəhər vəzilərinə malikdirlər.
== Ümumi xarakteristika ==
Araneomorf hörümçəklərin xeliserləri aşağıya doğru əyilmişdir. Hypochilidae fəsiləsi müstəsna olmaqla, araneomorf hörümçəklər bir cüt ağciyərə malikdir.
== Təsnifat ==
Bu yarımdəstəyə dünya faunasında yayılan 53 fəsiləyə mənsub hörümçək növü daxildir.
Bağ hörümçək gənəciyi
Bağ hörümçək gənəciyi - (lat. Schizotetranychus pruni) buğumayaqlılar tipinin gənəciklər dəstəsinin tor gənəcikləri fəsiləsinə aid olan növ
== Xarici quruluşu ==
İmaqo mərhələsində gənəcik 0,3–0,6 mm ölçüdə olub, yaşılımtıl rəngdədir. Dişi fərdin uzunluğu 0,35–0,44 mm-dir, erkək fərdin uzunluğu isə 0,29 mm-dən çox olmur. Yumurta diametri 0,11 mm. Hamar, sferikdir. Nimfanın uzunluğu 0,23–0,31 mm olub sarımtıl-yaşıldır.
== Həyat tərzi ==
Gənəciklər yarpağın alt tərəfində hörümçək toru quraraq, orada yaşayır və inkişaf edir. Gənəciklər yoluxmuş yarpaqlarda sarı, qırmızı üzüm sortlarında isə çirkli qırmızı ləkələr əmələ gətirir. Yazda dişi fərdlər bir qədər qidalandıqdan sonra yumurta qoyur. Yumurtalardan 10-15 gün sonra sürfələr çıxır.
Devid Hörli
Devid Con Hörli (ing. David John Hurley; 26 avqust 1953, Vullonqonq[d], Yeni Cənubi Uels) — Avstraliyanın general-qubernatoru.
42 illik hərbi fəaliyyəti ərzində Hörli 1993-cü ildə Somalidə anti-terror Əməliyyatında iştirak etmiş, 1-ci briqadaya komandanlıq etmiş, potensial inkişaf qrupunun ilk rəhbəri və kombinə əməliyyatların rəisi, eyni zamanda müdafiə qüvvələri rəisinin müavini olmuşdur. Hərbi karyerası 4 iyul 2011-ci il tarixində hərbi fəaliyyətini sonlandırması ilə yekunlaşmışdır. Hörli 2 oktyabr 2014-cü il tarixində Meri Başirdən Yeni Cənubi Uelsin qubernatorluğu səlahiyyətlərini almışdır.
== Həyatı ==
Devid Con Hörli 26 avqust 1953-cü ildə Yeni Cənubi Uelsin Vollunqonq şəhərində, Norma və Ceyms Hörlinin ailəsində anadan olub. Atası İllavarra poladəritmə zavodunda işçi, anası isə baqqal mağazasında işləyirdi. Hörli Port Kemblada böyüyüb və 1971-ci ildə orta məktəb diplomunu aldığı Port Kembla Liseyindən məzun olub. Daha sonra Dantrun Kral Hərbi Kollecini bitirib.Hörli Linda ilə ailə həyatı qurmuşdur və üç övladı var.
== Hərbi fəaliyyəti ==
1972-ci ilin yanvarında Hörli Dantrun Kral Hərbi Kollecinə kadet zabiti olaraq daxil oldu.
Dəniz hörümçəkləri
Dəniz hörümçəkləri (lat. Pycnogonida) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinə aid heyvan sinfi. Hazırda 1000-dən çox müasir növü məlumdur.
Fərrux Hörmüz
Fərrux Hörmüz (VI əsr – 631, Ktesifon) — Atropatena knyazı, İspahbudan sülaləsinin nümayəndəsi, sipəhsalar. Bavinin nəticəsi.
== İlk illəri ==
Vistəhmin ölümündən sonra onun torpaqlarına hakimlik edirdi. 628-ci ildə II Xosrovu devirərək yerinə II Qubadı gətirmişdi. II Qubadın I İrakli ilə bağladığı sülhə əsasən Fərrux Hörmüz müstəqil Atropatena hökmdarı olmuşdu.
== Hakimiyyəti ==
II Qubad 628-ci ildə yoluxucu xəstəlikdən vəfat etmiş, yerinə III Ərdəşir keçmişdi. Bunu fürsət bilən Fərruxan Şəhrvəraz bir il sonra Ktesifonu ələ keçirmiş və özünü şahənşah elan etmişdi. Şəhrvərazı özünə təhlükə görən Fərrux 40 gün sonra, tacqoyma mərasimində atdığı nizə ilə şahı öldürmüş, yerinə II Xosrovun qızı Borandoxtu gətirmişdi. Lakin Fərrux öz torpaqlarına qayıdan kimi Borandoxt Şəhrvərazın oğlu, özünü V Şapur adı ilə şah elan etmiş Şapur Şəhrvəraz tərəfindən devrilmişdi. O da öz növbəsində vəzir Firuz Xosrov tərəfindən devrilmiş, yerinə Borandoxtun bacısı Azarmedoxt gətirilmişdi.
Hacıabad (Hörmüzgan)
Hacıabad — İranın Hörmüzgan ostanının şəhərlərindən və Hacıabad şəhristanının mərkəzidir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 20,264 nəfər və 4,719 ailədən ibarət idi.
Heybət Hörmət
Heybət Hörmət(Hörmət Heybət Qüdrət oğlu.) — Azərbaycanın tanınmış teatr və kino aktyoru, rejissoru. Şair-tənqidçi, "Qızıl qələm" mükafatı laureatı, "Ümid press" qəzetinin baş redaktoru.
== Həyatı ==
Heybət Hörmət 1946-cı il dekabr ayının 20-də Şamaxı şəhərində doğulub. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirib. 20 il M. Davudova adına Mingəçevir Dövlət Dram Teatrının aparıcı aktyorlarından olub. Mingəçevir Teatrında işləyə-işləyə 1974-cü ildə Ə. B. Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Teatrına dəvət alıb. Bu teatrda bir neçə obrazlar yaratdıqdan sonra yenidən Mingəçevir teatrına, öz doğma səhnəsinə qayıdıb. (1974-cü ilin sonu). Daha sonra Mədəniyyət Nazirliyinin təyinatı ilə H. Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrına göndərilib. (1989–1995).
Heyrətamiz Hörümçək-adam (dəqiqləşdirmə)
Heyrətamiz Hörümçək-adam (ing. The Amazing Spider-Man) — Marvel Comics tərəfindən istehsal olunan, Hörümçək-adam haqqında Amerikan komik kitab seriyası.
Heyrətamiz Hörümçək-adam (teleserial, 1977)
Heyrətamiz Hörümçək-adam — Marvel Comics-in eyniadlı personajına həsr olunmuş qısa müddətli ABŞ teleserialı. Hörümçək-adam ilə əlaqəli ilk canlı-ekşn janrında olan teleserialdır və 14 sentyabr 1977-ci ildən 6 iyul 1979-cu ilə qədər yayımlanmışdır. Serialın yüksək reytinqinə baxmayaraq, daha sonra CBS serialın süjetinə daxil olan 13 seriyanı silmişdir. Serialın ssenarisinin Nyu-Yorkda yazılmasına baxmayaraq, Los-Ancelesdə lentə alınmışdır.
== Kastinq və personajlar ==
Nikolas Hemmond – Piter Parker / Hörümçək-adam
Devid Uayt (pilot) və Robert F. Simon (2-ci seriyadan) – Cey Cona Ceymson
Çip Filds – Rita Konuey
Maykl Petekay – Kapitan Barbera (mövsüm 1)
İllen Bray – Culiya Mestrs (mövsüm 2)Həm teleserial, həm də komikslərdə görünən personajlar Piter Parker/Hörümçək-adam, Cey Cona Ceymson və Mey xaladır. Coy "Robbi" Robertson da (Hilli Hiks) çox görünən personajdır, ancaq o pilot seriyalardakı çıxışları ilə məşhurdur. Ferli Stilluell, Marvel kainatından olan bir alimdir və ən çox Qurd adam görünüşündədir. Mey xalanın hər bir seriyadakı çıxışı müxtəlif aktrisalar tərəfindən canlandırılıb.
Hər təcəssümdə, Cey Cona Ceymson abraziv, hirsli bir şəxsiyyət kimi görünür və daha çox evunkulyar tərzdə təsvir olunur.
Heyrətamiz Hörümçək adam (film)
== Süjet xətti ==
Piter Parker uşaq vaxtı valideynləri tərəfindən tərk edilib. Onu dayısı və dayısı arvadı böyüdüb. İllər keçir və Piter xuliqanların hücumlarına məruz qalan və sinif yoldaşı Qven Steysiyə aşiq olan adi yeniyetmə həyatı yaşayır. Lakin geni dəyişdirilmiş hörümçəyin onu dişləməsindən sonra Piter inanılmaz fövqəltəbii gücə yiyələnir və onun həyatı tamamilə dəyişir. Amma valideynlərinin taleyinin necə olduğu sualı yenə də ona əzab verir. O atasının köhnə dostu Kurt Konnorsla tanış olur. Kurt onun atası ilə birlikdə regenerasiyanın formulunu işləyib hazırlayıb. Piter ona işi başa çatdırmaq üçün kömək edir, bütün ömrü boyu sağ əlini qaytarmaq istəyən Konor formulu özünə yeridir və Kərtənkələ Adama çevrilir. Səhvini başa düşən Piter, müəmmali superqəhraman kimi yeni həyatına başlayır, indi onun əsas məqsədi Konorsun qarşısını almaqdır.
Heyrətamiz Hörümçək adam (film, 2012)
== Süjet xətti ==
Piter Parker uşaq vaxtı valideynləri tərəfindən tərk edilib. Onu dayısı və dayısı arvadı böyüdüb. İllər keçir və Piter xuliqanların hücumlarına məruz qalan və sinif yoldaşı Qven Steysiyə aşiq olan adi yeniyetmə həyatı yaşayır. Lakin geni dəyişdirilmiş hörümçəyin onu dişləməsindən sonra Piter inanılmaz fövqəltəbii gücə yiyələnir və onun həyatı tamamilə dəyişir. Amma valideynlərinin taleyinin necə olduğu sualı yenə də ona əzab verir. O atasının köhnə dostu Kurt Konnorsla tanış olur. Kurt onun atası ilə birlikdə regenerasiyanın formulunu işləyib hazırlayıb. Piter ona işi başa çatdırmaq üçün kömək edir, bütün ömrü boyu sağ əlini qaytarmaq istəyən Konor formulu özünə yeridir və Kərtənkələ Adama çevrilir. Səhvini başa düşən Piter, müəmmali superqəhraman kimi yeni həyatına başlayır, indi onun əsas məqsədi Konorsun qarşısını almaqdır.
Hörgüçü qız (Buqro)
"Hörgüçü qız" (fr. La Couseuse) — fransız akademik rəssamı Vilyam Buqronun 1869 – cu ildə işlədiyi rəsm əsəri. Əsər təsvir edilmiş qızın xarici görünüşünə görə bəzən "Hörgüçü Anna" da adlandırılır. Əsər hazırda ABŞ-də Omaha, Nebraska şəhərindəki Coslin İncəsənət Muzeyində saxlanılır.
Hörmüz
Hörmüz-İranın Hörmüzgan ostanının Qeşm şəhristanının Hörmüz bəxşində şəhər və bu bəxşin mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 5,699 nəfər və 1,143 ailədən ibarət idi.
Hörmüz adası
Hörmüz adası (fars. جزیره هرمز) — Hörmüz boğazında yerləşən, İran İslam Respublikasının Hörmüzgan ostanının ərazisinə daxil olan ada.
== Coğrafiyası ==
Hörmüz adası Hörmüz boğazının şimalında, Oman ilə İran körfəzləri arasında qərarlaşır. Ada materik sahilindən 8 km məsafədəfir. 7x8 km ölçüdə olan ölçüdə oval formaya malikdir. Adanın sahəsi 42 km² təşkil edir. Hörmüz adasından cənub şərqdə boğazın ən böyük adası olan Qeşm adası və Larek adası yerləşir. Ada vulkan mənşəlidir. Ərazisi təpələrlə örtülüdür. Maksimal hündürlüyü 186 metrdir.
Hörmüz boğazı
Hörmüz boğazı (Ərəbcə: مَضيق هُرمُز Maḍīq Hurmuz, Farsca:تَنگِه هُرمُز Tangeh-ye Hormoz) Oman körfəzi ilə Fars körfəzi arasında strateji cəhətdən əhəmiyyətli boğazdır. Boğaz avestada qeyd olunan xeyir tanrısı Hörmüzün adını daşıyır.
Şimal sahilində, İran və cənub sahilində Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Omanın eksklavı Musandam yerləşir. Boğazın ən ensiz yerindəki genişliyi 54 km (34 mil) dir. Bu neft ixrac edən Fars körfəzinin geniş sahələri üçün açıq okeana yeganə dəniz keçididir və dünyanın strateji cəhətdən ən əhəmiyyətli Tıxanma nöqtələrindəndir.
== İstinadlar ==
== Əlavə oxumaq ==
Wise, Harold Lee. Inside the Danger Zone: The U.S. Military in the Persian Gulf 1987-88. Annapolis: Naval Institute Press. 2007. ISBN 1-59114-970-3.
Hörmüz döyüşü
Hörmüz döyüşü — 1622-ci ildə baş vermişdir. 10 həftəlik mühasirədən sonra İngiltərə-Səfəvi dövlətlərinin müttəfiq qoşunları qaladakı portuqal qarnizonunu məğlub etməyi bacarırlar. Bununla da Fars körfəzində İngiltərə ilə Səfəvi dövlətinin ticarət yolu açılmış olur. Hörmüzün Səfəvilər tərəfindən geri qaytarılmasından əvvəl Portuqaliya təxminən bir əsr idi ki, buranı özünə tabe etmişdi. Hörmüz 1507-ci ildən Portuqaliyaya tabe idi, buranı portuqal sərkərdə Alfonso de Albuerque tabe etmişdi. Bu yer vasitəsilə portuqallar Hindistan ilə Avropa arasındakı bütün ticarəti öz nəzarətlərinə keçirmişdilər.
== İngiltərə-Səfəvi ittifaqı ==
İngiltərə tərəfi müharibədə Ost-Hind şirkəti tərəfindən təmin edilən 5 döyüş gəmisi və 4 kiçik gəmi ilə təmsil olunurdu. Səfəvilər isə ingilislərlə ittifaq qurulana qədər artıq müharibəyə başlamışdılar. I Şah Abbasın qoşunu portuqalları Qeşm adasındakı qalada mühasirəyə almışdı. I Şah Abbas ümid edirdi ki, ingilislər onlara yardım edəcək.
Hörmüz döyüşü (1622)
Hörmüz döyüşü — 1622-ci ildə baş vermişdir. 10 həftəlik mühasirədən sonra İngiltərə-Səfəvi dövlətlərinin müttəfiq qoşunları qaladakı portuqal qarnizonunu məğlub etməyi bacarırlar. Bununla da Fars körfəzində İngiltərə ilə Səfəvi dövlətinin ticarət yolu açılmış olur. Hörmüzün Səfəvilər tərəfindən geri qaytarılmasından əvvəl Portuqaliya təxminən bir əsr idi ki, buranı özünə tabe etmişdi. Hörmüz 1507-ci ildən Portuqaliyaya tabe idi, buranı portuqal sərkərdə Alfonso de Albuerque tabe etmişdi. Bu yer vasitəsilə portuqallar Hindistan ilə Avropa arasındakı bütün ticarəti öz nəzarətlərinə keçirmişdilər.
== İngiltərə-Səfəvi ittifaqı ==
İngiltərə tərəfi müharibədə Ost-Hind şirkəti tərəfindən təmin edilən 5 döyüş gəmisi və 4 kiçik gəmi ilə təmsil olunurdu. Səfəvilər isə ingilislərlə ittifaq qurulana qədər artıq müharibəyə başlamışdılar. I Şah Abbasın qoşunu portuqalları Qeşm adasındakı qalada mühasirəyə almışdı. I Şah Abbas ümid edirdi ki, ingilislər onlara yardım edəcək.
Hörmüz dəniz müharibəsi
Hörmüz dəniz müharibəsi — 9 avqust 1554-cü ildə Hörmüz boğazında Seydi Əli Rəisin komandanlığı ilə türk donanması və Fernando de Noronhanın komandanlığı ilə portuqal donanması arasında baş verdi.
== Müharibə ==
Qanuni Sultan Süleymanın əmri ilə Seydi Əli Rəisin komandanlığındakı Türk donanması, 2 iyul 1554-cü ildə Süveyşə getmək üçün Bəsrə əyalətini tərk etdi.
Avqust ayı boyunca körfəzdəki Osmanlı sancaklarını ziyarət edən donanma, 9 avqustda Hörmüz boğazından keçərkən Portuqaliya donanması ilə qarşılaşdı. Təxminən iki dəfə çox olan Portuqaliya donanmasının nizamlı hərəkət etmədiyini anlayan Osmanlı admiralı, sürətli bir basqınla düşmənin qarşısını ala biləcəyini düşünərək hərəkətə keçdi. Sürətlə top və tüfəng atəşlərinə başlayan Türk donanması, nizamsız düşmənin manevr etməsini əngəlləyib qalera saxlamalarına başladı. Qaranlığa qədər davam edən döyüşdə nəticə əldə edə bilməyən Portuqaliya donanması, çox sayda dənizçi itirdi və bir qaleonu süqut etdi. Sonra nizamsız olaraq Hörmüz adasına tərəf çəkilməyə başladı. Türk donanması isə təqib etməyib boğazı keçdi və Omana doğru yollandı.
Seydi Əli Rəis isə döyüşü belə təsvir edirdi:
== Həmçinin bax ==
Portuqaliya
Hörmüz boğazı
Osmanlı imperiyası
== Xarici keçidlər ==
Osmanlı, Portuqaliya və Səfəvi münasibətlərində Hörmüz məsələsi
== Mənbə ==
Seydi Ali Reis. Bölüm I. ISBN 9789751611888.
Hörmüz ibn Mənuçöhr
Hörmüz ibn Mənuçöhr (v. 9 aprel 1065, Tabasaran) — Şirvanşah şahzadəsi, Tabasaran əmiri.
== Həyatı ==
Haqqında çox məlumat yoxdur. Mənbələrdə onun Tabasaran əmiri olduğu və 9 aprel 1065-ci ildə, Tabasarandakı irsi mülkündə öldüyü, dayılarının yanında basdırıldığı qeyd olunur.
Hörmüzabad (Sərdəşt)
Hörmüzabad (fars. هرمزاباد) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Sərdəşt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
== Əhalisi ==
2006-cı il məlumatına görə kənddə 85 nəfər yaşayır (13 ailə).
Hörmüzd
Hörmüzd və ya Ahura Mazda (avestaca Əhura Məzda, pəhləvicə: Ohrməzd) — zərdüştiliyin baş, yaradıcı, xeyir tanrısı.
== Yaradıcı kimi ==
Zərdüştilikdə əsas bəhs Hörmüzdün xilqət aləminə olan mehr-məhəbbəti, Sepentaminunun və Əngirəminunun Hörmüzd ilə olan rabitəsinin necəliyi ətrafındadır. Zərdüştiliyin ilkin təlimlərinə əsasən, Hörmüzd öz əndişəsində iki minunu xəlq etmişdir. Bu iki minu xilqətin əvvəl çağlarından xeyirlə şərdən birini seçməyə və öz seçimləri ilə Sepənd və Əngura olmağa vadar edilmişlər. Bu seçki o qədər əsaslı və mühüm idi ki, Sependminu öz düşməni Əngirəminuya (Əhrimənə) demişdir: "Bizim fikrimiz, ayinimiz, meylimiz, seçimimiz, söhbətimiz, əməlimiz, elmimiz və ruhumuz bir-birilə müvafiq deyildir."
Hər halda Allah iki minunu xəlq etmişdir, onlardan biri xeyir və yaxşılığı, digəri isə şər və pisliyi seçmişdir. Buna əsasən, ilahi Hörmüzd hər iki minudan ilkindir; baxmayaraq ki, Sepentminu ilə müvafiqdir və Əngireminunu rədd edir.
Amma Hörmüzd ilə bu iki minu arasında əvvəlcədən tə’yin olunmuş rabitə sonrakı dövrlərdə dəyişdirildi və bu rabitənin təhlil və dəyişdirilməsinin necəliyi ilə əlaqədar olaraq, zərdüşt dini üç firqəyə bölündü: Sənəviyyani Məzdai, Məsxiyyə və Zərvaniyyə.
== Sənəviyyani Məzdai ==
Bu firqə nur və işıqlığın xaliqi və məzhəri olan Sepəndminunun Hörmüzd ilə eyni səviyyədə olduğuna və Əhrimənin onun müqabilində dayandığına etiqadlıdır. Onlar mütləq işıqlığa və nura pərəstiş edir, hər növ nuru ondan bilir və onu (mütləq işıqlığı) aləmin rəhbəri kimi təqdim edirdilər; bütün yaxşı işləri ona aid edirdilər. Onun adı Hörmüzd, yaxud Xudavənd və yaxud da Yəzdandır.
Hörmüzgan
Hörmüzgan ostanı - İranın cənubunda ostan. Mərkəzi Bəndər-Abbas şəhəridir . Ostanın ərazisi 71.193 km² - dir . 2006 - cı ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən ostanda 1.403.674 nəfər əhali yaşayır . Əhalisini əsasən farslar, ərəblər (10%), bəluclar, azərbaycanlılar, lurlar və s. millətlər təşkil edir.
Hörmüzgan (ostan)
Hörmüzgan ostanı - İranın cənubunda ostan. Mərkəzi Bəndər-Abbas şəhəridir . Ostanın ərazisi 71.193 km² - dir . 2006 - cı ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən ostanda 1.403.674 nəfər əhali yaşayır . Əhalisini əsasən farslar, ərəblər (10%), bəluclar, azərbaycanlılar, lurlar və s. millətlər təşkil edir.