həkim-təbib 2021

Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi və ya qısaca TƏBİB — İcbari tibbi sığortanın tətbiqi ilə əlaqədar tabeliyinə verilən dövlət səhiyyə sisteminə daxil olan tibb müəssisələrinin idarə edilməsini və bu sahədə nəzarəti həyata keçirir. "Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi" publik hüquqi şəxsi (TƏBİB) Azərbaycan Respublikası Prezidenti 2018-ci il 20 dekabr tarixli 418 nömrəli Fərmana əsasən yaradılmışdır. Fərmanın icrası məqsədilə 12 aprel tarixində Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti TƏBİB-in tabeliyindəki tibb müəssisələrinin siyahısının təsdiq edilməsi barədə qərar qəbul edib. TƏBİB-in əsas vəzifəsi icbari tibbi sığortanın tətbiqi ilə əlaqədar tibb müəssisələrinin idarəedilməsini və bu sahədə nəzarəti həyata keçirməkdir. TƏBİB-in fəaliyyətinin əsas məqsədi tabeliyində olan tibb müəssisələrində əhalinin sağlamlığının qorunması üçün tibbi xidmətlərin təşkilini təmin etməkdən və tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün tədbirlər görməkdən ibarətdir. TƏBİB əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində əhali üçün əlverişli şərtlər yaradacaq, tibb müəssisələrinin fəaliyyətini icbari tibbi sığorta sisteminin tələblərinə uyğunlaşdıracaq. Tibb müəssisələrində tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin müasir tələblərə uyğunlaşdırılmasına nəzarət edəcək. TƏBİB-in saxlanması və fəaliyyətinin təmin edilməsi dövlət büdcəsindən ayırmalar, fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq görülən işlərdən, göstərilən xidmətlərdən əldə edilən daxilolmalar, ianələr, qrantlar və nizamnaməsində müəyyən edilmiş digər mənbələrdən daxil olan vəsait hesabına həyata keçiriləcək.

"Təbib" nəşriyyatı == Haqqında == "Təbib" nəşriyyatı 1991-ci ildə Respublikada tibb ədəbiyyatı nəşrinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə təşkil edilmişdir. Nəşriyyatın ilk direktoru T. Səfərov olmuşdur. 1994-cü ildən X. A. Balaxanlı direktor təyin edilmişdir. Nəşriyyat 1992-ci ildən etibarən tam təsərrüfat hesabı ilə fəaliyyət göstərir. Burada əsasən tibb universiteti tələbələri üçün dərsliklər, dərs vəsaitləri, metodik ədəbiyyat və tibbə dair monoqrafiyalar, elmi-praktik məcmuələr, elmi-kütləvi əsərlər çap edilir. Nəşriyyatın nəzdində kompyüter yığımı sexi və mətbəə şöbəsi fəaliyyət göstərir. == Əlaqə == Ünvan: AZ0078, Bakı, Mərdanov qardaşları küç. 100, tel.: 495–55-76.

"Təbib" nəşriyyatı "Təbib" nəşriyyatı 1991-ci ildə Respublikada tibb ədəbiyyatı nəşrinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə təşkil edilmişdir. Nəşriyyatın ilk direktoru T. Səfərov olmuşdur. 1994-cü ildən X. A. Balaxanlı direktor təyin edilmişdir. Nəşriyyat 1992-ci ildən etibarən tam təsərrüfat hesabı ilə fəaliyyət göstərir. Burada əsasən tibb universiteti tələbələri üçün dərsliklər, dərs vəsaitləri, metodik ədəbiyyat və tibbə dair monoqrafiyalar, elmi-praktik məcmuələr, elmi-kütləvi əsərlər çap edilir. Nəşriyyatın nəzdində kompyüter yığımı sexi və mətbəə şöbəsi fəaliyyət göstərir. Ünvan: AZ0078, Bakı, Mərdanov qardaşları küç. 100, tel.: 495–55-76.

Təbib (qəzet) — Bakıda çap olunan universitet tibb qəzeti. Qəzet 2014-cü ilin yanvarından 8 səhifə olmaqlar rəngli çap olunur. İlk sayı "Tibbi qadro uğrunda" adı altında 1933-cü ilin 16 dekabrında buraxılmışdır. Ayda iki dəfə işıq üzü görən "Təbib" qəzeti Azərbaycan Tibb Universitetinin nəşridir. Universitetin ictimai həyatını, elmi yenilikləri, alimlərin yubileylərini, dünya tibb elmində baş verən son məlumatları öz oxucularına çatdırır. Qəzetin səhifələrində özünə ardıcıl yer qazanmış həkim məsləhətləri, xalq təbabətindən nümunələr, tanınmış alimlərin ayrı-ayrı xəstəliklərlə bağlı çıxışları təkcə tibb ictimaiyyəti, tələbələr arasında deyil, həmçinin geniş xalq kütləsi tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. "Təbib" qəzeti təkcə tibb universitetinin həyatı ilə məhdudlaşan bir çərçivədə deyil, Azərbaycan səhiyyəsi ilə bağlı aktiv yazılara da mütəmadi yer ayırır. e-mail: e-mail: tel.

Əbdül Məcid Təbib (XIII əsr) — Azərbaycanın XIII əsr görkəmli həkimlərindən biridir. O,Marağada yaşamış və Şərqin böyük astronom və riyaziyyatçısı Nəsir əd-Din Tusinin yaratdığı rəsədxanada çalışmışdır. Əbdül Məcid Şərqdə geniş yayılmış "Kitabüt-tibb" adlı kitabın müəllifidir. Adına, materialların yerləşməsinə və bəzi şərhlərinə görə,bu əsəri Mahmud ibn İlyasın "Elmi təbabət kitabı"na da bənzətmək olar. Lakin bu yalnız ilk baxışdan belə görsənir. Əbdül Məcidin əsərində həm diaqnostika, həm də xüsusən əsəblə bağlı bir çox xəstəliklərin müalicəsinə dair orijinal fikirlər vardır. Buna baxmayaraq, aydın görünür ki, Əbdül Məcid öz əsərini yazarkən Mahmudun kitabının təsiri altında olmuşdur, bəlkə də hətta onlar tanış idilər. "Kitabüt-tibb" 1275–1280-ci illərdə, Mahmudun ölümündən bir qədər əvvəl yazılmış və 1307-ci ildə işıq üzü görmüşdür. Buna görə də onların görüşdüklərini ehtimal etmək mümkündür. Əsər monqol hökmdarı Orqan xana həsr olunmuşdur və 49 hissədən ibarətdir.

Həkim - ali tibb təhsili olan, bu sahədə əldə etdiyi bilik və bacarıqlarını insanların xəstəliklərinin müalicəsinə, insan sağlamlığının qorunması və saxlanılmasına həsr edən insan. == Həkim andı == Daha çox qədimdən də həkim andı kimi məlum olan "Hippokrat andı"dır. And 9 etik prinsip və öhdəliyi özündə əks etdirir.

Mirzə Məmmədqulu bəy Molla Həsən bəy oğlu Qayıbov (1818, Şuşa – 1875, Şuşa) — şair, həkim. Mirzə Məmmədqulu bəy Molla Həsən bəy oğlu 1819-cu ildə Şuşa şəhərində dünyaya göz açmışdı. İbtidai təhsilini atasından almışdı. Atasının vəfatından sonra anasının və əmisinin himayəsində böyümüşdü. Anası oxumağa həvəsini görüb, onu İsfahana göndərir. İsfahanda Məmmədqulu bəyi mədrəsədə yer olmadığını bəhan gətirib qəbul etmək istəmirlər. Bunu görən Məmmədqulu bəy su ilə tam dolu piyaləyə bir gül yarpağı atır, bunun nə demək olduğunu soruşan müəllimlərə Məmmədqulu bəy belə cavab verir: "Görürsünüzmü, bir gül yarpağı, dolu piyaləni daşırtmadı, məgər bir adam, belə böyük bir mədrəsə üçün artiq ola bilərmi?" Uşağın bu fərasətini görən rəhbərlik onu mədrəsəyə qəbul edir. Məmmədquli bəy təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vurub, tibb elminə sahib olur. Onu yüksək savadına görə şah sarayında həkim vəzifəsində saxlamaq istəyirlər, lakin vətənə, doğma yurda, ailəyə olan məhəbbəti onu dəbdəbəli saray həyatını qoyub, doğma Qarabağa çəkib gətirir. Mirzə Məmmədqulu bəy Gövhərnisə bəyim ağa İbrahimxəlil xan qızı Cavanşirin şəxsi həkimi və vəqfinin mütəvəllisi idi.

Yusif Məhəmməd Təbib (XV əsrin sonu — XVI əsrin əvvəli) — mənşəcə Azərbaycan türklərindən olan məşhur alim, təbib. XV əsrin sonu — XVI əsrin əvvəlində yaşamış məşhur təbib Yusifi Məhəmməd ibn Yusif haqqında məlumatlara Azərbaycanda təbabət tarixinin ilk tədqiqatçısı İ. K. Əfəndiyevin araşdırmalarında rast gəlinir. Yusif Təbib haqqında bioqrafik məlumatlar olmadığından araşdırıcı onun əsərlərinin təhlili ilə kifayətlənmişdir. Yusifi Məhəmməd ibn Yusif Təbibdən bizə onun təbabətə dair bir neçə əsəri gəlib çatmışdır. Bu əsərlərdən ən erkən yazılanı 1513-cü ildə bitirdiyi və Şah İsmayıl Xətaiyə həsr etdiyi "Came ül-Fəvaid"dir. Bu əsər görünür, yadda yaxşı qalmaqdan ötrü nəzmlə yazılmışdır. Buradan da belə bir ehtimal irəli sürülür ki, əsər o zaman mövcud olmuş çoxsaylı tibb təhsil mərkəzlərinin tələbələri üçün nəzərdə tutulub. Kitab iki fəsildən ibarətdir. Birinci fəsildə xəstəliklərin simptomologiyası, bunların qarşısını almaq vasitələri və həmin vasitələrin hazırlanması metodları nəzərdən keçirilir. İkinci fəsil heyvani və bitki əsaslı qida maddələrinin insan orqanizmi üçün faydalılığı haqqındadır.

Əbdül Məcid Təbib (XIII əsr) — Azərbaycanın XIII əsr görkəmli həkimlərindən biridir. O,Marağada yaşamış və Şərqin böyük astronom və riyaziyyatçısı Nəsir əd-Din Tusinin yaratdığı rəsədxanada çalışmışdır. Əbdül Məcid Şərqdə geniş yayılmış "Kitabüt-tibb" adlı kitabın müəllifidir. Adına, materialların yerləşməsinə və bəzi şərhlərinə görə,bu əsəri Mahmud ibn İlyasın "Elmi təbabət kitabı"na da bənzətmək olar. Lakin bu yalnız ilk baxışdan belə görsənir. Əbdül Məcidin əsərində həm diaqnostika, həm də xüsusən əsəblə bağlı bir çox xəstəliklərin müalicəsinə dair orijinal fikirlər vardır. Buna baxmayaraq, aydın görünür ki, Əbdül Məcid öz əsərini yazarkən Mahmudun kitabının təsiri altında olmuşdur, bəlkə də hətta onlar tanış idilər. "Kitabüt-tibb" 1275–1280-ci illərdə, Mahmudun ölümündən bir qədər əvvəl yazılmış və 1307-ci ildə işıq üzü görmüşdür. Buna görə də onların görüşdüklərini ehtimal etmək mümkündür. Əsər monqol hökmdarı Orqan xana həsr olunmuşdur və 49 hissədən ibarətdir.

Hacı Həsən Həkim (ərəb. الطبيب الحاج حسن‎) — XX əsrdə Şəki şəhərində yaşamış ərəb əsilli həkim. Cənubi Qafqaz regionunda Taun və Tif viruslarına qarşı mübarizə aparan yeganə həkim olub. == Həyatı == Əsil adı Həsən olan Hacı Həkim 1862-ci ildə Ərəbistan yarımadasında anadan olub. Milliyətcə ərəb olub. Dəqiq doğum yeri və tarixi məlum deyil. Mədrəsə təhsili alıb, daha sonradan həkimlik peşəsində çalışmağa başlayıb. Daha sonradan bir neçə il Ərəb yarımadası ölkələrində işləyib. Bundan sonra o öz adını "Hacı Həsən" ilə əvəz edib. 1898-ci ildə Cənubi Qafqaza, Şəki şəhərinə köçür.

Heydər Həkim(XVI-XVII əsrlər) — == Həyatı == Hindistanın Agra şəhərində, Böyü Moğollar sülaləsinin təmsilçisi Sultan Əkbərin sarayında çalışmış Azərbaycan həkimidir. Azərbaycan dilində lirik şeirlər də yazırdı.

Həkim Cəbrayil(vəfatı 1616). == Həyatı == Həkim Cəbrayil Həkim Məhəmməd Bəqərin oğlu. Tibb elmini Qəzvin və İsfahan şəhərlərində öyrənmişdi, mehriban xasiyyəti və səhavətinə görə şöhrət tapmışdı. Təhsilini başa vurandan sonra, şahın əmri ilə Ərdəbilin "Darül-İrşad" mədrəsəsinə dərs deməyə göndərilmişdi. Müəyyən müddətdən sonra, o, Ərdəbili tərk edib, Hindistana yollanır və Əbdürrəhim Hani-Hanan adında xeyriyyəçinin sarayına yol tapır. Lakin Həkim Cəbrayıl orada çox qalmır və Hindistanın Dekkan əmirliyinə üz tutur. Orada, o, Qolkunda şəhərinin hökmdarı Məhəmmədqulu Qütb Şahın himayəsini qazanır və ölümünə qədər orada yaşayır.

Həkim Qəni (azərb. Hüseynov Qəni Hüseynqulu oğlu‎, 16 fevral 1918, Bakı — 10 iyun 2008, Bakı) — şair, qəzəlxan, füzulişünas alim, tərcüməçi, tibb xidməti polkovniki, prezident təqaüdçüsü. == Həyatı == Həkim Qəni 16 fevral 1918-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. Ali təhsilini Tibb İnstitutunda almışdır (1936–1941). İkinci Dünya Müharibəsinin iştirakçısı olmuş, müharibədə hərbi həkim kimi fəaliyyət göstərmişdir (1941–1945). 1967-ci ildə ordudan tərxis olunub və o, Mirqasımov adına Mərkəzi Xəstəxananın nevropotologiya şöbəsinə rəhbərlik edib. Uzun illər Azərbaycanın baş nevropotoloqu olub. Şair Əliağa Vahidin şəxsi həkimi və yaxın dostu olmuşdur. 1990-cı ildən (başqa məlumata görə 1993-cü ildən) etibarən Vahid poeziya evində "Vahid" ədəbi şairlər məclisinə sədrlik etmişdir. Həkim Qəni 10 iyun 2008-ci ildə Bakı şəhərində ürək çatışmazlığından vəfat etmiş və öz vəsiyyətinə uyğun olaraq Yasamal qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.

Həkim - bütün keçmiş SSRi dövlərləti arasında çox məşhur bişmiş kolbasadır. Digər kolbasalarla müqayisədə bu kolbasa pəhriz saxlayanlar üçün əlverişlidir. Bu kolbasa 1930-cu ildən SSRİ-də Anastasa Mikoyna tərəfindən bişirilməyə başlayır. Bütün SSRİ məkanında kolbasanı hazırlanması eyni qaydada eyni resept ilə hazırlanır. Bu səbəbdən onun adı "Həkim kolbasa"sı adlanır. == Tarixi == İlk dəfə kolbasanın istehsalına 1936-cı ildən başlanılmışdır. Bu ət məhsulları içərinsə xüsusi yeri olan kolbasadır. İlk dəfə istehsalı A.İ.Mikoyana adlı Moskva ət kombinatında hazırlanmağa başlanılır. Kolbasanın pəhriz xüsusiyyətinə malik olması onun Böyük Vətəndaş və Çar müharibələrində geniş istifadə edilməsinə səbəb oldu. == Tərkibi == QOST 23670-79 standartlarına uyğun olaraq kolbasa hazırlanır.

Həkim səhvi — həkimin və ya hər hansı digər tibb işçisinin peşə fəaliyyəti zamanı bilmədən səhv etməsi. Səhlənkarlıq buna aid deyil. == Hüquqi tərəfi == Qanunda "Həkim səhvi" termini yoxdur, buna görə də vəkillər, ümumiyyətlə, bundan istifadə etmirlər. Əsasən, tibbi ədəbiyyatda yayılmışdır, lakin hətta burada bu terminin ümumi qəbul edilmiş konsepsiyası yoxdur. == Təsir == Qlobal olaraq, 2013-cü ildə tibbi müalicənin mənfi təsirlərindən 142.000 insanın öldüyü təxmin edilir, 1990-cı ildə bu rəqəm 94.000 idi. 2000 Tibb İnstitutunun hesabatında tibbi səhvlər nəticəsində 44.000 ilə 98.000 arasında ölüm və ABŞ xəstəxanalarında hər il 1.000.000-dan artıq yaralanma təxmin edildi. İngiltərədə 2000-ci ildə edilən bir araşdırma hər il təxminən 2 milyard funt sterlinqə başa gələn 850.000 tibbi səhvin meydana gəldiyini aşkar etdi. 2002-ci il Səhiyyə Tədqiqatları və Keyfiyyət Agentliyi hesabatına görə, dərman səhvlərindən hər il təxminən 7000 insanın öldüyü təxmin edilmişdi. Tibbi səhvlər dünyada 10 xəstədən birinə təsir göstərir. Digər hesablamada isə hər il 180.000 insanın yatrogen zədə nəticəsində öldüyü bildirilir.

Hərbi həkim ali tibb təhsili olan, tibbi mövqe tutan bir əsgərdir. 1864-cü ildə ilk Cenevrə Konvensiyası tibb işçilərinin xüsusi neytral statusunu müəyyənləşdirdi və bu, "yalnız tibbi" funksiyaları yerinə yetirməyi, müharibə və silahlı münaqişələrin bütün qurbanlarına "qərəzsiz" tibbi yardım göstərməyi özlərinə vəzifə olaraq qoymaq idi. == Tarixi == Qədim yunanların qoşunlarında xüsusi həkimləri var idi. Bəziləri yalnız daxili xəstəliklərin müalicəsi ilə məşğul olurdular, digərləri cərrahi. Həkimlər ordunun tərkibini təşkil edirdi, düşərgə qurarkən onların fikirləri soruşulurdu. Onlar İlahiyyat və dünyəvi tibb məktəblərində təhsil alırdılar. Romanın mövcud olduğu dövrdə tibb xəstəliklərinin müalicəsinə ruhların qovulması və müxtəlif batil müalicə metodları öz əksini tapmışdır. Epidemiyaya qarşı müharibə zamanı qoşunlarda dualar təyin olunur, keşişlər müxtəlif dini mərasimlər təşkil edirdilər. Əsgərlər yaralanan zaman bir-birlərini sağaldır və ya təsadüfi həkimlərin xidmətlərindən istifadə edirdilər. Daimi ordu olmadığı üçün daimi hərbi həkimlər olmurdu.

Sibqat Həkim (tatar. Сибгат Хәким; 4 (17) dekabr 1911, Kazan quberniyası – 3 avqust 1986, Kazan) — Sovet, tatar şairi. 1943-cü ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvü. Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı. Rafael Həkimovun atasıdır. Sibqat Həkim 4 dekabr 1911-ci ildə Kulle-Kimi kəndində (indiki Tatarıstan Respublikası, Ətnə rayonu, Kulle-Kiminskoye kəndində) kasıb kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1931-ci ildə Kazandakı işçilər fakültəsində oxumuşdur, sonra 1937-ci ildə məzun olduğu Kazan Pedaqoji İnstitutuna daxil olur. 1941-ci ildə Qırmızı Ordu sıralarına çağırılır, 1942-ci ilin mayından döyüş əməliyyatlarının iştirakçısı olur. Hərbi xidmətlərinə görə, 375-ci atıcı diviziyasının 1243-cü atıcı alayının taqım komandiri, leytenant Həkimov 1943-cü ilin avqustunda Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmişdir. 1963-1967-ci illərdə Tatar MSSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin üzvü olmuşdur.

Əl-Həkam (ər. الحكم) — Allahın adlarından biri.

Azərbaycan Respublikası əməkdar həkimi — səhiyyə sahəsində xüsusi xidmətlərinə görə müalicə-profilaktika, sanitariya, sanatoriya-kurort müəssisələrinin, elmi-tədqiqat institutlarının, apteklərin, əczaçılıq zavodlarının, aptek anbarlarının və digər səhiyyə idarələrinin bu sahədə azı iyirmi il işləmiş işçilərinə verilən fəxri ad.

Möcüzə Həkim- "MF Yapım" tərəfindən imzalanmış, ilk seriyası 12 sentyabr 2019-cu ildə yayımlanmış, ssenari müəllifi Pınar Bulut və Onur Koralp tərəfindən yazılmış tibbi dram üslubunda Türk televiziya serialıdır. 2013-cü ildə Cənubi Koreyanın "Good Doctor" dramından uyğunlaşdırılmışdır. 2 mövsümdən ibarət serial "MF Yapım" tərəfindən 14 may 2021-ci ildə elan edilən rəsmi son tarix olan 27 may 2021-ci ildə yayımlanan 64-cü seriya ilə sona çatdı.

Eldar Qasımov (25 yanvar 1949, Kəlbəcər) — Tibb elmləri doktoru, professor. == Həyatı == 1966 Kəlbəcər rayon orta məktəbi; 1972 Azərbaycan Tibb İnstitutu – müalicə işi; 1981 Tibb elmləri namizədi, Yaroslavl Tibb İnstitutu, elmi rəhbər – prof. Gulağa Hacıyev 1986–1990 N. İ. Piraqov adına 2-ci Moskva Tibb İnstitutunun "Mikrosirkuliyasiya və elektron mikroskopiya" laboratoriyasının doktorantı 1991 Tibb elmləri doktoru, 2-ci Moskva Tibb İnstitutu, elmi rəhbər – prof. V. V. Banin == Elmi fəaliyyəti == Mərkəzi və periferik sinir sisteminin müxtəlif törəmələrinin makro-mikroskopik anatomiyasi, mieloarxitektonikası və sonuncunun informasion analizi; Hüceyrə və toxumaların funksional morfologiyası: endoteliositlər, perisitlər, saya əzələ hüceyrələri, mononuklear faqositlər, sinir və qliya hüceyrələri; Hemato-ensefalik, hemato-nevral, araxnoidal və perinevral səddlərin morfoloji əsasları; Makro- və mikromolekulyar trasserlərin sinir sisteminin qişa və damar elementlərində yayılma xüsusiyyətləri; Sədd funksiyasina malik törəmələrin bioloji mayelərin cərəyanında rolu; Beyin və periferik sinir mikrodamarlarında qocalıqla əlaqədar və müxtəlif şəraitlərdə baş verən dəyişikliklər zamanı oksidativ stresin rolu; Kəskin endotoksemiya zamanı beyin qabığında, hissi düyündə və periferik sinir kötüklərində baş verən dəyişikliklərin morfo-funksional xarakteristikası. == Əsas elmi nailiyyətləri == 4 sinif, 23 növ onurğalı heyvanlarda və insanda baldır və ayaq dəri sinirlərinin makro-mikroskopik anatomiyası və mieloarxitektonikasına aid yeni faktiki məlumatlar əldə edilmişdir; Suda-quruda yaşıyanlardan başlamış məməlilərə qədər baldır və ayağın dərisinin innervasiyasında iştirak edən, müxtəlif adlar daşıyan sinirlər arasında homologiya olduğu aşkar edilmişdir; İnsanın baldır və ayaq dəri sinirlərinin anatomo-topoqrafik xüsusiyyətlərinin iki ayaq üstə yeriməklə bağlılığı filoğenetik olaraq sübut edilmişdir; Ayaqarxası sinirlərlə müqayisədə, insanin ayaqaltı sinirlərinnin tərkibində mielinli sinir liflərinin ümumi sayının 2,0 dəfə, böyük diametrli mielinli sinir liflərinin sayının isə 1,5 dəfə artıq olmasının onların daha yüksək informasion imkanlara malik olmaları ilə əlaqələndirilmişdir; məməlilərdə aşağı ətrafın distal hissəsinin istinad tipi ilə ayaq arxasının dərisinin innervasiyasında iştirak edən sinirlərin şaxələnmə tipləri arasında korrelyativ əlaqə oloduğu aşkar edilmişdir; periferik sinirlərin qidalanmasında iştirak edən mikrodamarların anatomik konstruksiyası dəqiqləşdirilmişdir; epi- və endonerval damarların ultrastruktur quruluş xüsusiyyətləri haqqında yeni məlumatlar əldə edilmiş; zülal mənşəli trasserlərin sinir kötükləri tərkibində anizotrop (qeyri bərabər) paylanmasının periferik sinirlərdə endonevral mayeninn cərəyanında (sorulmasında) əsas faktorlardan biri olduğu hipotezası irəli sürülmüşdür; sinir dəstələrinin periferik sinirlərin tərkibində transport vahidi kimi fəaliyyət göstərməsi morfo-funksional cəhətcə əsaslandırılmışdır; onurğa beyni və görmə sinirlərinin gedişi boyu qişa-damar-sinir əlaqələri tədqiq edildiyi zaman hörümçək torunabənzər qişanın sədd qatının bəzi nahiyyələrdə olmaması ultrastruktur olaraq təsdiq edilmişdir; eksperimental ödem şəraitində sinir dəstələrində perineral qisasının tamlıgının pozulduğu aşkar edilmiş; Kəskin eksperimental endotoksemiya zamanı beyin qabığında və oturaq sinirində damarların keçiriciklərinin artması ilə müşahidə olunan ödemin yaranması ilə mononuklear faqositlərin proliferasiyasi və aktivliklərinin artması arasinda sıx əlaqənin olması dəqiqləşdirilmişdir; Endotoksemiya zamanı beyin qabığında sinir hüceyrələrinin ölümünün apoptoz yolu ilə deyil degenerasiya uğramış tünd neyronların formalaşması nəticəsində baş verdiyi müəyyənləşdirilmışdir; Alsheymer xəstəliyi inkışhafinda damar faktorunun mühüm rol oynadığu aşkar edilmişdir; Alsheymer xəstəliyinin modeli olan transgen Apo4 suçanlarında antioksidant təsirə malik maddələrin təsir mexanizləri araşdırılmışdır. == Beynəlxalq konfranslarda iştirakı və sertifikatları == 1969–1971 Tələbə elmi cəmiyyətlələri konfranslarında aktiv iştiraka görə şəhadətnamələr (Tbilisi −1969; Saratov – 1970; Mockva – 1971); 1972 Azərbaycan Tibb İnstitunun diplomu – müalicə ışı; 1975–1989 Zakavkaziya morfoloqları konfranslarında aktiv iştiraka görə şəhadətnamələr (1975 — Tbilisi; 1978 –Baki; 1982 — İrəvan; 1989 – Bakı; 1979 Assistentlərin təkmilləşmə kursunun vəsiqəsi –Kiyev (Ukrayna) 1981 Tibb elmləri namizədi diplomu – Yaroslavl tibb institutu (Rusiya) Moskva; 1981–1986 SSRİ Anatomlarınin, histoloqlarının və embrioloqlarının beynəlxalq konqreslərində aktiv iştiraka görə şəhadətnamələr (1981 –Minsk, Balarusiya; 1989 – Vinnitsa, Ukrayna); 1989 Çexoslovakiya Morfoloqlarının XXXI konqresində aktiv iştiraka görə şəhadətnamə, Koşitse şəhəri; 1990 Normal anatomiya kafedrasının dosenti attestatı, Moskva; 1991 Tibb elmləri doktory diplomu – N. İ, Piraqov adına 2-ci Moskva tibb institutu, Moskva; 1996 Anatomiya kafedrasının professoru attestatı, Bakı; 2009 Alseymer Assosiasiyasinin 12-ci Beynəlxalq konfransında aktiv iştiraka görə şəhadətnamə, Avstriyanın Vena şəhəri; 2009 Polşanın psixoqeriatrlarının 6-cı beynəlxalq konfransında aktiv iştiraka görə şəhadətnamə, Vrotslavl şəhəri; 2011 Alseymer Assosiasiyasinin 13-cü Beynəlxalq konfransında aktiv iştiraka görə şəhadətnamə, Fransa, Paris şəhəri; 2011 İnfeksion xəstəliklər və antibiotiklər üzrə beynəlxalq Pekin forumunda aktiv iştiraka görə şəhadətnamə, Cin Xalq Respublikası, Pekin; 2011 Almaniyanin "ZEİSS" firmasınin Rusya Federasiyasının Moskva və Macarıctan Pespublikasının Budapeşt şəhərlərində "Təsvirlərin Analizi Sistemləri" üzrə simpoziumunda iştirak üçün "İştirak Təqaüdi AR Prezidenti yanında Elmin İnkişaf Fondunun 2011-ci ildə biologiya, tibb və aqrar elmlər üzrə qalib gəlmış "Respublikada biologiya və tibb sahələrində ultrastruktur tədqiqatların müasir səviyyədə təşkili üçün Transmissiya Elektron Mikroskopunun, müvafiq cihaz, avadanliq və materialların alınması" pilot layihəsinin rəhbəri. == Mükafatları == 2000 AR Prezidentinin əmri ilə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi", Bakı; 2003 Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Fəxri Fərmanı 2003 Azərbaycanın tanınmış alimləri, "Vektor"beynəlxalq elm mərkəzi, Bakı; 2009 ABŞ-nin Alseymer Assosiasiyasinin 12-ci Beynəlxalq konfransında "İştirak Təqaüdi" ABŞ, Çikaqo şəhəri; 2009 Azərbaycan Tibb Universisitetinin Fəxri Fərmanı, Bakı; 2010 AR Prezidentinin əmri ilə "Tərəqqi medal" ilə təltif, Bakı == Pedoqoji fəaliyyəti və kadr hazırlığı == Pedoqoji faliyyətə hələ 1971-ci ildə normal anatomiya kafedrasında preparator ışlədiyi zaman prof. K. İ. Balakişiyevin təklifi ilə 1-ci kurs tələbələrindən sümük bəhsindən məqbulu vaxtinda verməmiş tələbələrə dərs verməklə başlamışdır. 14 qeri qalmış tələbədən 13-ü semestri borcsuz başa vurduqlarına görə (məqbulları ancaq professorlar götürürdülər) insan anatomiyası fənninin müxtəlf bəhslərindən verməli olacağı məqbullardan prof. K, A, Balakısıyev onu azad etmişdir; 1971-ci ilədən başlayaraq insan meyidlərinin damar daxili perfuziya üsulu ilə fiksasiya və təşrih metodlarını mənimcəməklə yanaşı tələbələrə nümayiş etdirmək üçün əzələ, urək-damar və sinir sistemlərinə aid meyid materiallarının hazirlanmasında fəal iştirak etmişdir; 1972-ci ilin sentyabr ayından başlayaraq əvvəl 1-ci, sonralar isə 2-ci kurs tələbələrinə normal anatomiyanın bütün bəhsləriı üzərə praktiki məşğələ dərsləri aparmışdır; 1986-cı ildə normal anatomiya kafedrasının dosenti seçildikdən sonra az müddət ərzində mühazirələr oxumuş, 1986-cı ilin dekabr ayından isə Moskva şəhərinə, N. İ, Piraqov adına 2-ci Moskva tibb institutuna doktoranturaya göndərilmışdir; 1990-cı ildən başlayaraq 1999-cu ilə qədər praktiki məşğələlərlə yanaşı, normal anatomiyanın bütün bəhsləri üzrə müxtəlif fakültə tələbələrinə mühazirələr oxumuşdur; 1999-cu ildən indiyə qədər tələbələrə , aspirantlara və kafedra əməkdaşlərina sitologiya, embriologiya və histologiya fənləri üzrə mühazirələr oxuyur.

Elmar Qasımov (Qasımov Elmar Mustafa oğlu 10 fevral 1962, Bakı) — həkim-oftalmoloq,Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Əməkdar Elm Xadimi, Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin baş oftalmoloqu, tibb üzrə elmlər doktoru, professor. Akademik Zərifə Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzinin direktoru == Həyatı == Elmar Qasımov 1962-ci ildə Bakıda anadan olub, 1986-cı ildə N. Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirib, 1987-ci ildə Elmi-Tədqiqat Göz Xəstəlikləri İnstitutun internaturasında hazırlıq keçib və 1994-cü ildə həmin institutun aspiranturasını bitirib. O, 1998-ci ildə S. N. Fyodorov adına "Gözün mikrocərrahiyyəsi" Elmi-texniki Oftalmoloji kompleksində "Azərbaycanda qlaukoma nəticəsində korluğun və əlilliyin tibbi-sosial aspektləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını və akad. A. P. Nesterovun rəhbərlik etdiyi Rusiya Dövlət Tibb Universitetinin göz xəstəlikləri kafedrasında 2003-cü ildə "Kvant generatorun yeni növü – mis buxarı əsasında işləyən lazer və onun oftalmologiyada tətbiqinin imkanları" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib. E. M. Qasımov tikişsiz aparılan oftalmocərrahiyə üsullarını və fakoemulsifikasiya üsulunu, öz fəaliyyətində tətbiq edir. 232 elmi əsərin, o cümlədən xaricdə çap olunmuş 65 elmi işin o cümlədən 6 patentin müəllifidir. Elmi tədqiqatların nəticələri müxtəlif yerli və xarici konfranslarda və konqreslərdə təqdim olunub. 18 fəlsəfə doktoru yetişdirib, 4 elmlər doktorunun elmi məsləhətçisi olmub. Hal-hazırda 5 fəlsəfə doktorluq dissertasiya işinin rəhbəridir və 5 elmlər doktorluq dissertasiya işinin elmi məsləhətçisidir. 2006-cı ilin mart ayından akad.

Elxan Süleymanov (15 iyul 1974, Həzrə, Qusar rayonu) — Rusiya Federasiyası Çeçenistan Respublikasının səhiyyə naziri və baş onkoloqu. Tibb elmləri namizədi. == Həyatı == Elxan Süleymanov Abdulla oğlu 1974-cü ildə Bakıda anadan olub. Əslən Qusar rayonunun Həzrə kəndindəndir. Təhsilini. Elxan Süleymanov ATU-nu fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Təhsildən sonra Bakı Onkoloji Elmi Mərkəzində işləyib. Çeçenistan Respublikasının rəhbəri vəzifəsinin icraçısı Ramzan Kadırovun dəvəti ilə Moskvadan Çeçnistana gəlmiş və Qroznı Onkoloji Dispanserinin rəhbəri işləmişdir. 28 aprel 2016-cı ildə Çeçenistan Respublikasının səhiyyə naziri təyin edilib.

Elçin Mansurov (Elçin Bilal oğlu Mansurov; 3 iyun 1960, Qılınclı kəndi, Kəlbəcər rayonu) — həkim-onkoloq, Azərbaycan Respublikasının əməkdar həkimi. == Həyatı == Elçin Mansurov 3 iyun 1960-ci ildə Kəlbəcər rayonu Qılınclı kəndində anadan olmuşdur.1977-ci ildə Qazax rayonu Ağköynək kənd orta məktəbini bitirmişdir. 1977-1984-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin II Müalicə-profilaktika fakültəsində təhsil almışdır. 1987-1989-cu illərdə Elmi Tədqiqat Rentgen Radiologiya və Onkologiya İnstitutunda klinik ordinatura keçmişdir. === Ailəsi === Ailəlidir, 3 övladı var. == Fəaliyyəti == === Əmək fəaliyyəti === 1984-1987-ci illərdə Mingəçevir Rayonlararası Onkoloji Dispanserdə həkim-onkoloq vəzifəsində çalışmışdır. 1989-cu ildən Milli Onkoloji Mərkəzində həkim onkoloq vəzifəsində çalışmaqdadır. 1999-cu ildə Tibb elmləri namizədi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. 2016-cı ildən Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Onkologiya kafedrasının assistentidir. Onkologiya sahəsində 74 elmi iş və məqalələr dövrü nəşriyyatda və başqa ölkələrdə çap olunmuşdur.

Fuad Şamil oğlu Əliyev (1 yanvar 1965, Dmanisi) — Rusiya Federasiyasının əməkdar həkimi (2017), professor. == Həyatı == Fuad Əliyev 1965-ci il yanvar ayının 1-də Gürcüstan Respublikasının Dmanisi (Başkeçid) şəhərində həkim ailəsində anadan olub. 1981-ci ildə Dmanisidə orta məktəbi bitirib və həmin il Tümen Dövlət Tibb Universitetinə daxil olub. Universitetin Müalicə işi fakültəsini Cərrah ixtisası üzrə bitirib. == Fəaliyyəti == Fuad Əliyev ali təhsilini başa vurduqdan sonra elmi tədqiqatla məşğul olub. 1992-ci ildə dissertasiya müdafiə edərək tibb elmləri namizədi elmi dərəcəsinə, daha sonra isə professor elmi adına layiq görülüb. Fuad Əliyev 5 monoqrafiyanın, 280 elmi məqalənin, 10 ixtiranın müəllifidir. Fuad Əliyev hal-hazırda Tümen Dövlət Tibb Universitetində kafedra müdiri, professorudur. O, 2017-ci il noyabr ayının 4-də Rusiya Federasiyasının Prezidenti V. Putinin sərəncamı ilə Rusiya Federasiyasının "Əməkdar həkim" adına layiq görülüb. 2001-ci ilin noyabrında Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayında Tümendən gəlmiş nümayəndə heyətinə başçılıq edərək qurultayda çıxış etmişdir.