HƏVARİLƏR

xristian dini rəvayətlərinə görə İsa peyğəmbərin 12 şagirdinə verilən ad, yəni onun öyüd və etiqadlarını yaymaqla məşğul olanlar.
HƏŞR
HƏVARİYYUN
OBASTAN VİKİ
Həvarilər
Həvarilər (yunanca ἀπόστολος – elçi, səfir) — xristianlıqda İsa Məsihin seçib xidmətə göndərdiyi on iki ardıcılı; daha sonra həvarilərin sayı artmışdır. Həvarilər erkən xristian cəmiyyətinin nüvəsi olmuş, xristianlığın yayılması onların fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. == 12 həvari == On iki həvari (apostol, yunanca səfir) — xristianlıqda İsa Məsih ilə seçilmiş onun ən yaxın ardıcıllarının kollegiyası (qardaşlar Pyotr və Andrey, Böyük İakov və İlahiyyatçı İoann, Filipp, Varfolomey, Matfey, Foma, İakov Alfeyev, Faddey, Simon Zilot və İuda İskariot). İncilə görə İsa "on iki adam təyin etdi ki, onunla bərabər olsunlar və onları təbliğ etməyə göndərsin, onların xəstələri sağaltmağa və cinləri qovmağa səlahiyyətləri olsun. İudanın satqınlığı və intiharından sonra onun yerinə püşk vasitəsilə Matfiy seçilmişdir. Həvarilər erkən xristian icmasının nüvəsi olmuş, xristianlığın yayılmasını onların fəaliyyəti ilə əlaqələndirir. Bununla yanaşı, həvari Pavel da olmuşdur. Əhdi Cədiddə Həvarilər Əməlləri kitabı var. İncildə sıralanan on iki həvarilər bunlardır: Andrey İoann Filipp Pyotr (Simon) Zevedey oğlu İakov Varfolomey Matfey Foma Alfey oğlu İakov Faddey Kənanlı Simon İuda İskariot İuda İskariot İsa Məsihə etdiyi xəyanətə və sonra intihar etdiyinə görə, onun yerinə İsanın şagirdi Mattiya seçildi. Həvarilərin İşləri Kitabında bu əhvalat belə təsvir olunmuşdur: Həmin günlərdə təxminən yüz iyirmi bacı-qardaşdan ibarət olan toplantı arasından Peter qalxıb dedi: "Qardaşlar, İsanı tutanlara yol göstərən Yəhuda haqqında Müqəddəs Ruhun Davudun dili ilə əvvəlcədən dediyi Müqəddəs Yazı sözləri yerinə yetməlidir.
Həvarilər kilsəsi
Həvarilər Kilsəsi — Türkiyəinin Qars ilinin Ani şəhər xarabalığında yerləşən qədim erməni kilsəsi. == Tarixi == Pahlavuni sülaləsi dövründə inşa etdirilmiş bu abidənin elə həmin dövrdə Ani patriarxları tərəfindən mərkəz kimi istifadə edildiyi güman edilir. Abidənin divarlarında nə zaman inşa olunması haqqında bir qeyd yoxdur. Kilsə divarlarındakı ən qədim yazı 1031-ci il tarixinə aiddir və Abuğamir Pahlavuninin kilsəyə torpaq bağışlamasından bəhs edir. Akademik N. Y. Marr Həvarilər kilsəsi və ona bitişik olan bidələr ərazisində arxeoloji qazıntıları 1909-cu ildə tamlamışdır və 1912-ci ildə kilsənin ən zəif hissələri və cənub narteks müəyyən qədər bərpa edilmişdir. Həvarilər kilsəsi ərazisində XX əsrin əvvəllərində aparılan qazıntılar zamanı əldə edilən nəticələrdən dövrümüzə bir şey çatmamışdır. Belə ki, baxımsızlıq üzündən bütün tapıntılar itirilmiş və ya məhv olmuşdur. Kilsənin zəmin planı memarlıqda "inscribed quatrefoil with corner chambers" olaraq bilinən tərzdə inşa edilmişdir. Başqa sözlə, düzbucaqlı planın içinə oturdulmuş dörd apisli iç quruluşun künclərdə əmələ gətirdiyi boşluqlar dörd şapellə doldurulub. Bu erməni abidələrində VII əsrdən sonra meydana gələn bir layihələşdirmə növüdür, lakin bu binada istifadə edilmiş naxışlar binanı XI əsrin ilk otuz ilinə aid etməyə imkan verir.
Müqəddəs Həvarilər kilsəsi
Havariyyun Kilsəsi (Müasir Yunanca: Άγιοι Απόστολοι; Rom: Agioi Apostoloi, azərb. Müqəddəs Həvarilər‎) İstanbulda 550-ci ildə inşa edilmiş bir xristian bazilikasıdır. Həm də imperiya polandriyası olaraq da tanınır. Dördüncü təpənin zirvəsindən Konstantin divarlarına 400 metr məsafədə inşa edilmişdir. Konstantinopol Osmanlı tərəfindən zəbt edildikdən sonra qısa müddət Yunan Ortodoks Patriarxlığı olaraq istifadə edilmişdir. 1461-ci ildə dağıdılmış və sonra onun yerində Fateh məscidi tikilmişdir. Əli Saim Ülgen, Halim Baki Kunter ilə hazırladığı Fatih Məscidi adlı məqaləsində məscidin kilsə üzərində inşa edilmədiyini bildirmişdir. İmperatorlara və müqəddəs şəxslərə məxsus sarkofaqlar İstanbul Arxeologiya Muzeyində saxlanılır. Antakya və Qarsda da Həvarilər Kilsəsi mövcuddur. Qarsdakı bina bu gün məscid kimi istifadə olunur.
Linneyin həvariləri
Linneyin həvariləri — böyük İsveç alimi Karl Linneyin dünyanın müxtəlif yerlərinə səyahətlər edən və bitkilərin toxumlarını, zooloji nümunələr yığan şagirdlərinə verilən addır. Bu səyahətlərin bəzilərinin planı Linneyin özü tərəfindən və ya onun iştirakıyla hazırlanmışdır. == Linney və onun şagirdləri == Yaxşı təşkilatçılıq bacarıqlarına və İsveç yüksək təbəqəsində geniş əlaqələrə sahib olan Karl Linney dünyanın müxtəlif hissələrində araşdırmaların aparılmasıyla bağlı olan müxtəlif layihələrin gerçəkləşdirilməsinə vəsaitin ayrılmasına nail olurdu. Sponsor qismində İsveç Ost-Hind şirkəti və kral ailəsi iştirak edirdi. Onun şagirdlərindən bir neçəsi Ost-Hind şirkətinin gəmilərində həkim və ya keşiş qismində ərqi Hindistana, Çinə yollanmışdılar. O zamanlar səyahətlər təhlükəli keçirdi, belə ki həvarilərdən yeddisi, o cümlədən, Linneyin ilk şagirdi olan Kristofer Ternström də səyahətlərdə vəfat etmişdilər. Ternströmün ölümündən sonra onun dul qalmış həyat yoldaşı Linneyi onun uşaqlarını atasız qoymaqda günahlandırmağa başladı. Bundan sonra Linney səyahətlərə yalnız subay şagirdlərini göndərməyə başladı. Səyahətlər zamanı həvarilərin yığdıqları kolleksiyalar Linneyə göndərilirdi. Smirnada vəfat etmiş Fredrik Hasselkvistin kolleksiyalarına borc səbəbindən həbs qoyulmuşdu.

Значение слова в других словарях