Daş kərtənkələləri
Qayalıq kərtənkələsi (lat. Darevskia) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Üstəlik dişisiz çoxalan növləri vardır.
Bu cinsin Latın dilində adı rus herpetoloqu İlya Sergeyeviç Darevsinin (1924-2009) şərəfinə adlandırılıb.
Kiçik və orta ölçülü kərtənkələlərə daxildir və bədəninin uzunluğu 55–80 mm-dir. Başı aşkarcasına dirdədir.
Bu cinsə 20 Biseksual və 7 Partenoqenez növ daxildir. Beş növ əvvələr mübahisəli növ olan Lacerta saxicola daxil edilirdi. 1999-cı ildə bu növlər Yaşıl kərtənkələlər (Lacerta) cinsində ayrılmış və müstəqil cinsə daxil edilmişdir.
Azərbaycan kərtənkələsi (Darevskia raddei Uzzell et Darevsky, 1973)
Alp kərtənkələsi (Darevskia alpina Darevsky, 1967)
Ermənistan kərtənkələsi (Darevskia armeniaca Méhely, 1909)
Darevskia bendimahiensis (Eiselt et Schmidtler, 1994)
Brauner kərtənkələsi (Darevskia brauneri Méhely, 1909)
Qafqaz kərtənkələsi (Darevskia caucasica Méhely, 1909)
Yaşılqarın kərtənkələ (Darevskia chlorogaster Boulenger, 1908)
Türkiyə kərtənkələsi (Darevskia clarkorum Darevsky et Vedmederja, 1977)
Dağıstan kərtənkələsi (Darevskia daghestanica Darevsky, 1967)
Dalya kərtənkələsi (Darevskia dahli Darevsky, 1957)
Elbrus kərtənkələsi (Darevskia defilippii Camerano, 1877)
Artvin kərtənkələsi (Darevskia derjugini Nikolsky, 1898)
Çarnal kərtənkələsi (Darevskia dryada Darevsky et Tuniyev, 1997)
Lindholm kərtənkələsi (Darevskia lindholmi Lantz et Cyrén, 1936)
Acar kərtənkələsi (Darevskia mixta Méhely, 1909)
Qırmızıqarın kərtənkələ (Darevskia parvula Lantz et Cyrén, 1913)
Kür kərtənkələsi (Darevskia portschinskii Kessler, 1878)
Luqov kərtənkələsi (Darevskia praticola Eversmann, 1834)
Rüstəmbəy kərtənkələsi (Darevskia rostombekowi Darevsky, 1957)
Gürcüstan kərtənkələsi (Darevskia rudis Bedriaga, 1886)
Darevskia sapphirina (Schmidtler 1994)
Qayalıq kərtənkələsi (növ) (Darevskia saxicola Eversmann, 1834)
Ağqarın kərtənkələ (Darevskia unisexualis Darevsky, 1966)
Darevskia uzzelli (Darevsky et Danielyan 1977)
Valentin kərtənkələsi (Darevskia valentini, Boettger 1892)
Lepidodactylus lugubris (FITZINGER 1843)
Qayalıq kərtənkələrəri əsasən Qafqazın bütün bölgələrində, Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan, Rusiya və bundan başqa Bolqarıstan, İran, Rumıniya, Türkiyə ərazilərində rast gəlinir.