KOLLEKTİVLƏŞDİRMƏ

Kollektivləşmə (rus. Коллективизация) — İosif Stalinin hakimiyyətə gəlişindən sonra Sovet İttifaqında 1928–1940-cı illər ərzində kənd təsərrüfatı sahəsində kollektivləşdirmə siyasəti həyata keçirilirdi. Kollektivləşdirmə ilk dəfə Birinci beşillik planın tərkib hissəsi kimi başladı. Bu siyasətin əsasında şəxsi torpaq mülkiyyətçiliyini, işçiliyini nominal olaraq kollektiv idarəetməyə, açıq və ya qapalı bir şəkildə dövlət nəzarətində fəaliyyət göstərən təsərrüfatlara — Kolxozlar and Sovxozlara — çevirmək idi. Sovet rəhbərliyi düşünürdü ki, şəxsi kəndli təsərrüfatlarının kollektiv idarəçiliklə əvəzlənməsi qısa bir müddət ərzində şəhər əhalisi üçün tədarük edilən ərzaq məhsullarının, emal sənayesi üçün xammalın artmasına yol açacaq. Həmçinin kolxozlarda işləyən şəxslərə dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş kvotalar vasitəsilə kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının da artacağı gözlənilirdi. Bu layihəni hazırlayanlar onu kənd təsərrüfatı mallarında yaranmış, xüsusən 1927-ci ildən daha ağır bir şəkildə hiss edilən taxıl tədarükündəki problemlərin həlli olacağını gözləyirdilər. Bu problem Sovet İttifaqının ambisiyalı sənayeləşmə proqramına başlamasından sonra daha ağır bir şəkildə hiss edilməyə başlandı. Bu o demək idi ki, böyüyən şəhərli tələbini qarşılaya bilmək üçün daha çox kənd təsərrüfatı mallarına ehtiyac var idi. 1929-cu ilin oktyabrında kəndli ailələrinin təxminən 7.5 faizi kollektiv fermalarda cəmlənmişdi, 1930-cu ilin fevralında bu göstərici 52.7 faizə qədər yüksəldi.

Azərbaycanda kollektivləşdirmə və ya Azərbaycanda kollektivləşmə— İosif Stalinin hakimiyyətə gəlişindən sonra Sovet İttifaqında 1928-1940-cı illər ərzində kənd təsərrüfatı sahəsində kollektivləşdirmə siyasəti həyata keçirilirdi. Kollektivləşdirmə ilk dəfə Birinci beşillik planın tərkib hissəsi kimi başladı. Bu siyasətin əsasında şəxsi torpaq mülkiyyətçiliyini, işçiliyini nominal olaraq kollektiv idarəetməyə, açıq və ya qapalı bir şəkildə dövlət nəzarətində fəaliyyət göstərən təsərrüfatlara - Kolxozlar and Sovxozlara - çevirmək idi. Sovet rəhbərliyi düşünürdü ki, şəxsi kəndli təsərrüfatlarının kollektiv idarəçiliklə əvəzlənməsi qısa bir müddət ərzində şəhər əhalisi üçün tədarük edilən ərzaq məhsullarının, emal sənayesi üçün xammalın artmasına yol açacaq. Həmçinin kolxozlarda işləyən şəxslərə dövlət tərəfindən müəyyən edilmiş kvotalar vasitəsilə kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının da artacağı gözlənilirdi. bu layihəni hazırlayanlar onu kənd təsərrüfatı mallarında yaranmış, xüsusən 1927-ci ildən daha ağır bir şəkildə hiss edilən taxıl tədarükündəki problemlərin həlli olacağını gözləyirdilər. == Yeni İqtisadi Siyasət dövründə Azərbaycan kəndində vəziyyət == 1925-ci ilədək 70 min yoxsul kəndli təsərrüfatı ortabab təsərrüfata çevrilmişdi. Varlı (qolçomaq) təsərrüfatları kəndlərdəki təsərrüfatların 3 faizini təşkil edirdi. 1928-ci ildə artıq Azərbaycan SSR-də kəndli təsərrüfatların 6,8 faizi varlı, 51,4 faizi ortabab təsərrüfatlar idi. 1920-1928-ci illərdə respublikada 54 min yeni kəndli təsərrüfatı yaranmışdı.