MUTE

mute1

adj 1. lal; oxunmayan; 2. lal-dinməz; sakit, dinc, miskin; səssiz; ~film səssiz kino; ~ consonant oxunmayan samit; to stand ~ with wonder təəccübdən lal-dinməz dayanmaq, təəccübdən donub qalmaq

mute2

v musiqi alətinə surdinka (musiqi alətinin səsini azaltmaq üçün istifadə olunan alət)

MUTATIVE
MUTELY
OBASTAN VİKİ
Ajania mutellina
Ajania khartensis (lat. Ajania khartensis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ajania cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Chrysanthemum khartense (Dunn) H.Ohashi & Yonek. Tanacetum khartense Dunn === Heterotipik sinonimləri === Ajania mutellina (Hand.-Mazz.) Muldashev Chrysanthemum mutellina (Hand.-Mazz.) Hand.-Mazz. Dendranthema mutellinum (Hand.-Mazz.) Kitam. Tanacetum mutellina Hand.-Mazz.
Mutelia officinalis
Dərman ballınanəsi (lat. Melissa officinalis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin ballınanə cinsinə aid bitki növü. Sakitləşdirici, hipotenziv, spazmolitik, qusma əleyhinə effekt göstərir. Eləcə də mikrob əleyhinə, virus əleyhinə və iltihab əleyhinə təsirə malikdir. Ağrıkəsici kimi ürək xəstəliklərində tətbiq olunur. Nevrozlarda, yuxusuzluqda, hipertoniyanm yüngül formalarmda, iştahasızlıqda, diskineziyada, meteorizmdə, menstrual sikl pozğunluqlarında təyin edilir. Bədrəncə qarşı yüksək həssaslıq. Bir xörək qaşığı xammalın üzərinə 200 ml (1 stəkan) qaynar su tökülür, 15 dəqiqə qaynayan su hamamında dəmlənir, otaq temperaturunda soyudulur, süzülür. Gündə 3–4 dəfə, hər dəfə 1/4 stəkan yeməkdən sonra daxilə qəbul edilir. Həzm prosesini yaxşılaşdırmaq üçün isə hər yeməkdən 15 dəqiqə əvvəl qəbul edilir.
Ophrys apifera subsp. muteliae
Arı qaş səhləbi (lat. Ophrys apifera) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin ofris cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir, endemik növüdür. Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 20-30 sm hündürlükdədir. Soğanaqları şarvari və ya xırda ellipsvaridir. Yarpaqları iti, uzunsov, lansetvaridir. Çiçək yanlığı lansetvari, yumurtalıqdan uzundur. Çiçək yanlığının kənar yarpaqları uzunsov, küt, parlaq və ya açıq-çəhrayı rəngli, 5 damarlıdır.
Ophrys apifera var. muteliae
Arı qaş səhləbi (lat. Ophrys apifera) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin ofris cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir, endemik növüdür. Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 20-30 sm hündürlükdədir. Soğanaqları şarvari və ya xırda ellipsvaridir. Yarpaqları iti, uzunsov, lansetvaridir. Çiçək yanlığı lansetvari, yumurtalıqdan uzundur. Çiçək yanlığının kənar yarpaqları uzunsov, küt, parlaq və ya açıq-çəhrayı rəngli, 5 damarlıdır.
Tanacetum mutellina
Ajania khartensis (lat. Ajania khartensis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ajania cinsinə aid bitki növü. Chrysanthemum khartense (Dunn) H.Ohashi & Yonek. Tanacetum khartense Dunn Ajania mutellina (Hand.-Mazz.) Muldashev Chrysanthemum mutellina (Hand.-Mazz.) Hand.-Mazz. Dendranthema mutellinum (Hand.-Mazz.) Kitam. Tanacetum mutellina Hand.-Mazz.
İbrahim Muteferrika
İbrahim Mütəfərrikə (türk. İbrahim Müteferrika; 1674, Kluj-Napoka – 1745, Konstantinopol) — macar əsilli osmanlı dövlət xadimi, ilk müsəlman mətbəəçisi, yazıçı, tərcüməçi, astronom və kartoqraf. Osmanlı imperiyasında mətbəə yaradaraq türkcə kitap yayımlayan ilk şəxs. 1674 Kolojvarda doğulub. 1745-ci ildə İstanbulda vəfat edib. İbrahim Mütəfərrikənin mətbəəsində cəmi 17 kitab çap edilmişdir: Kitab-i Lüğət-i Vankulu (Sihah Əl-Cəvhəri), 2 cilddə, 1729 Töhfət-ül Kibar fi Əsfar əl-Bihar, 1729 Tarix-i Səyyah, 1729 Tarix-i Hind-i Qarbi, 1730 Tarix-i Timur Gürgan, 1730 Tarix-i Mısri Qədim və Misri Cədid, 1730 Gülşən-i Xüləfa, 1730 Grammaire Turque, 1730 Üsul əl-Hikam fi Nizam əl-Ümam, 1732 Fiyuzat-i Mıknatısiye, 1732 Cahannüma, 1732 Təqvim əl-Təvarih, 1733 Kitabi Tarix-i Naima, 2 cilddə, 1734 Tarix-i Rəşid, 3 cilddə, 1735 Tarix-i Çələbizadə, 1741 Əhval-i Qazavat dər Diyar-i Bosna, 1741 Kitab-i Lisan əl-Əcəm əl Müsəmma bi-Fərhəng-i Şüuri, 2 cilddə, 1742 Bu kitablardan "Tarix-i Çələbizadə"nin bir çox nüsxəsi "Tarix-i Rəşid"in üçüncü və son cildinin arxasına əlavə edilərək cildlənib satıldığı üçün, bəzi mənbələrdə səhvən Mütəfərrikənin 16 kitab çap etdirdiyi qeyd olunur.
Chrysanthemum mutellina
Ajania khartensis (lat. Ajania khartensis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ajania cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Chrysanthemum khartense (Dunn) H.Ohashi & Yonek. Tanacetum khartense Dunn === Heterotipik sinonimləri === Ajania mutellina (Hand.-Mazz.) Muldashev Chrysanthemum mutellina (Hand.-Mazz.) Hand.-Mazz. Dendranthema mutellinum (Hand.-Mazz.) Kitam. Tanacetum mutellina Hand.-Mazz.
Dendranthema mutellinum
Ajania khartensis (lat. Ajania khartensis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ajania cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Chrysanthemum khartense (Dunn) H.Ohashi & Yonek. Tanacetum khartense Dunn === Heterotipik sinonimləri === Ajania mutellina (Hand.-Mazz.) Muldashev Chrysanthemum mutellina (Hand.-Mazz.) Hand.-Mazz. Dendranthema mutellinum (Hand.-Mazz.) Kitam. Tanacetum mutellina Hand.-Mazz.
Mutelia
Ballınanə (lat. Melissa) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Gövdəsi dördkünc, budaqlı, yarpaqları ilə birlikdə yumşaq tüklüdür. Yarpaqları qarşılıqlı düzülmüş, saplaqlı, yumurtavarı formalı, kənarları mişarvarı, demək olar ki, çılpaqdır. Çiçəkləri ağ rəngdə xırda,ətirlidir. Meyvəsi dörd kiçik qozcuqdan ibarətdir. Bütövlükdə bitki limon iyinə,qurudulmuş yarpaqları isə acı ədviyyəli, bir qədər büzüşdürücü dada malikdir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir və iyul-sentyabr aylarında meyvə verir. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 30-100 sm olan çoxillik yumşaq tüklü ot bitkisidir. Gövdəsi kəsikdə dördkünc, budaqlıdır.