karbohidrogenlərdən və onların oksigenli, kükürdlü, azotlu törəmələrindən ibarət qatrana oxşar təbi və ya süni mürəkəb üzvü madələrin ümumi adı
mükafat xarakterli birdəfəlik ödəniş. B. mükafat xarakterli, birdəfəlik ödəniş növü olmaqla, dövlət gəlirlərinin cüzi bir hisəsini təşkil edir
çox vaxt halqavari, en kəsikli və nisbətən böyük uzunluğa malik içiboş məmulat.
qaz, maye və bərk məhsuları, o cümlədən hazır məmulatları nəql etmək üçün borulardan ibarət qurğu. Borular, qaynaq, flans, yiv, mufta və s
boru ilə maye, qazaoxşar və bərk məhsuları uzaq məsafələrə ötürən mexanizm və qurğuların məcmusu. Boru kəməri nəqliyatına neft bazası, mədəndaxili nef
bax: Qazma buruğu.
doymuş karbohidrogen, rəngsiz qazdır. Təbi yanar qazdan, neft emalı qazlarının butan- butilen fraksiyalarından və neft qazlarından alınır
neft yağları, əsasən nəzarət–ölçü aparatlarının yoxlanmasında istifadə edilir. Sənaye yağlarına aidir
bax: Rezervuar.
çox dərindəki faydalı qazıntı laylarını açmaq məqsədi ilə, habelə Yer qabığının və yuxarı mantiya qatının tədqiqi üçün 6000 m- dək və daha dərin quyu
məhsuldar lay (neft, qaz və s.) sahəsindəki əsas quyu lüləsindən kəskin əyilmiş şəkildə budaqlanmış əlavə quyular qazma
maşın və texnoloji qurğularda sənaye yağları, benzin və s. - ni çökdürmə yolu ilə təmizləmək üçün işlədilən qurğular
quru səthində və ya müxtəlif su hövzələrində əvəl mövcud olmuş süxurların və orqanizm qalıqlarının pozulma məhsularının toplanması nəticəsində əmələ g
vahid zamanda təbi, yaxud süni mənbələrdən (qazma quyusu, adi quyu və s.) alınan maye və ya qaz həcmi
üzvi birləşmələrin molekulardan hidrogen ayırıb çıxarma prosesi. D.-dən neftin emalında yüksək oktanlı benzin istehsalı üçün geniş istifadə olunur
emulsiya əmələgətirmənin əksi olan proses, yəni bir-birinə qarışmayan iki mayedən birinin digərində kiçik damcılar şəklində bərabər yayılmasından ibar
neft məhsularının donma temperaturunu aşağı salar. D. əsasən aşağı temperaturda işləyən mühəriklər üçün hazırlanan sürtkü yağının donma temperaturunun
su hövzələrinin altında yerləşən yataqlardan neft və qazın səmərəli çıxarılması və nəql olunmasını təmin edən qurğular kompleksi
bax: Dəniz neft mədəni.
dərinliyi 200 m-dən artıq dəniz neft yataqlarının istismarı üçün tətbiq edilən qazma qurğusu. O, stasionar və ya üzən neft platformaları üzərində qura
nefti quyu dibindən Yer səthinə çıxartmaq üçün ən geniş yayılmış üsul. Bu üsula dərinliyi 3500 m-ə qədər olan quyulardan neft çıxarılır
neft istismar kəmərinin daxilindəki maye səviyəsi, quyudibi təzyiqi hesablamaq üçün ölçülür. D.s. lay təzyiqindən və çıxarılan mayenin miqdarından ası
neft emalı üçün qurğu. Burada xam neftin birinci emalı baş verir.
neft emalı prosesinin birinci mərhələsi. Distilə zamanı, xam neft distilə (rektifikasion) sütununun aşağı hisəsində qızdırılır
dizeldə işlədilən maye neft yanacağı iki qrup D.y. növündə istehsal olunur: 1) böyük sürətli dizelər üçün özlülüyü az olan distilat yanacaqları, 2) ya
keçmişdə neft quyularının qazılmasında istifadə olunan quyuağzı avadanlıq.
xam neftin tərkibindən duzun çıxarılması, əsasən neftayırma prosesindən qabaq edilir.
neft yatağı layında və ya qaz yatağında tapılmış karbohidratların (neft və təbi qaz) miqdarı.
səs dalğasının maneyəyə çatıb, müəyən olunmuş vaxt intervalında geri qayıtmasına əsasən hər hansı bir məsafəni hesablamaq üçün qurğu
maye və bərk madə qarışıqlarını həledici vasitəsilə qismən və ya tamamilə öz tərkib hisələrinə ayırmaq
bax: Dərinlik nasosu ilə neftçıxarma.
axtarış və kəşfiyat məqsədilə qazılmış quyularda süxurların xüsusiyətlərinin və ardıcılığının elektrik üsulu ilə öyrənilməsi
geofiziki kəşfiyat metodlarından biri. Yer qabığını təşkil edən süxurların elektrik xasələrinin (əsasən xüsusi müqavimətin) fərqlənməsinə əsaslanır
neft quyularını qazmaq üçün elektrik mühəriki ilə işləyən və valında qazıma baltası olan maşın. E.-la - ilk quyu 1940-cı ildə Bakıda Qala sahəsində qa
neft quyularının yeraltı təmirində boru və ştanqları quyuya endirərkən onları tutan polad xamıt.
enerji ehtiyatları, müxtəlif enerji növlərinin alınması, bir şəkildən başqa şəklə çevrilməsi, ötürülməsi və istifadə olunması məsələlərini əhatə edən
yer və ya su səthindən müəyən hündürlükdə nəqliyat vasitələrinin, adamların, müxtəlif komunikasiya xətlərinin (su, qaz, boru kəmərlərinin və s
etili benzin - antidetonasiya xasələrini yüksəltmək üçün etil mayesi qarışdırılmış benzin. Başqa neft növlərindən seçilsin deyə, etil mayesini boyayır
sənaye əhəmiyətli təbi mineral xamal yığını. Adətən lay, damar, ştok, yuva formalarında olur. Bax: Yataq
Yer qabığında madi istehsal sahəsində efektiv istifadə oluna bilən üzvi və qeyri-üzvi mənşəli mineral aqreqatları; bərk, maye və qaz halında olur
kimyəvi axtarışları – faydalı qazıntı yataqlarını aşkara çıxartmaq məqsədi ilə metosfer, hidrosfer, atmosfer və biosferdə elementlərin paylanması qanu
neft, qaz, şaxta və s. quyuların qazılmasında tətbiq edilən qazma üsuları. F.q-nə rotorla qazma, turbin qazması daxildir
quyudan çıxarılan neftin, qazın və qumun qarışığı.
boru kəmərlərini birləşdirən detal. Boru kəmərlərinin budaqlanan, dönən yerlərində, bir boru kəmərindən digər diametrli boru kəmərinə keçid yerlərində
fontan vuran neft və qaz quyularının ağzını kipləşdirmək, onlara nəzarət etmək və istismar rejimini tənzimləmək məqsədi ilə istifadə olunan quyuüstü a
lay enerjisinin təsiri altında və ya quyudan neft çıxaranda neftli laylardan ayrılan qazın genişlənməsi nəticəsində fontan vuran quyu
lay enerjisinin təsiri ilə quyulardan neftin, qaz-kondensatın yer səthinə qaldırılması.
səpələnən və ya xırda parçalar şəklində olan bərk materialın və duru qarışığın (məs. neftin) müəyən əlamətə (hisəcik və ya dənəciklərin ölçüsünə, sıxl
mayelər qarışığını fraksiyalara, yəni məhdud temperatur intervalarında qaynayan hisələrə ayırma prosesi
yanacağın qazlaşdırılmasından əmələ gəlir;