I
нареч.
1. заранее, заблаговременно, предварительно. Qabaqcadan xəbərdarlıq etmək заранее предупредить, qabaqcadan yoxlamaq предварительно проверить, qabaqcadan düşünülmüş niyyət юрид. заранее обдуманное намерение
2. авансом. Qabaqcadan almaq получить авансом
II
прил. предварительный. Qabaqcadan razılıq предварительное соглашение, qabaqcadan sınama предварительное испытание
◊ qabaqcadan fikir söyləmək предсказывать, предсказать что-л. , заранее сказать о том, что случится, fəlakət olacağını qabaqcadan söyləmək прорицать беду, qabaqcadan görmək предвидеть, qabaqcadan müəyyənləşdirmək подумать, предопределить заранее, qabaqcadan xəbər vermək заранее, наперед возвещать о том, что будет, qabaqcadan şərt qoymaq заранее ставить условие
Qabaqcadan görmək
Qabaqcadan görmək ya Proqnozlaşdırma (İngiliscə. Forecasting)
keçmiş və indiki verilərinin istiqamət və gedişini analizi (data trend analysis) əsasında gələcək haqda öncədən faktlı və məntiqli xəbər vermək prosesidir. Bir adi örnək, gələcək müəyyənləşmiş günlərdə faiz dəyişənin təxminidir. Öncədən Demək (Prediction) isə Qabaqcadan görməklə eynidir, ancaq daha ümumi sözdür. İkisi də formal statistik metodlarında olan Zaman Seriləri, keçmə-bloklu (cross-sectional), uzunasına rəqəmlər (longitudinal data), ya alternativ az formal qərar çıxarmaq metodlarını işlədirlər. Bu istifadə çeşidli sahələr arasındda fərqli ola bilər: misal üçün, hidrologiya'da, "Qabaqcadan görmə" (forecasting) və "Ön görü" (forecast) müəyyənləşmiş gələcək zamanlardakı dəyərlərin qiymətləndirilməsi için saxlanılır, halbuki "Öncədən Demək" (Prediction) ibarəti, uzun bir dönəmdə sel axımlarınının neçə dəfə baş verməsi kimi, daha çox ümumi təxminlərə işlənir.
Keyfiyyətli öngörü yolları istehlakçıların düşüncə və qərarı əsasında və subyektiv dirlər. Onlar keçmiş verilər(data) əldə olmasalar uyğundurlar. Onları adətən orta və ya uzun mənzilli qərarlarda işlətmək olar. Keyfiyyətli öngörü yollarından neçə örnək:
Bildirilmiş rəy və qərar (informed opinion and judgment)
Delfi yolu (Delphi method)
Bazar araşdırması
Tarixi yaşam dövrü bənzətməsi (historical life-cycle analogy)
Sayılı qabaqcadan görmə modelləri indiki və keçmiş verilər(data)dən gələcək veriləri (data`nı) əldə etmək için işlənirlər.