QARIŞQA

Qarışqalar (lat. Formicidae) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin pərdəqanadlılar dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. Tropik ölkələrdə geniş yayılmışdır. Qafqazda 160-dan çox, Azərbaycanda 90-a qədər növü məlumdur. Qarışqalar milyonlarla ildir mövcud olublar və arıya bənzər əcdadlardan təkamülləşdiyi güman edilir. Qarışqalar dinozavrlarla eyni dövrdə yaşamış, dinozavrlar müəmmalı şəkildə məhv olsalar da, onlar yaşamağa davam etmiş, hər bir şəraitə uyğunlaşmışlar. Qarışqaların ömrü növündən asılı olaraq dəyişə bilər, bəziləri cəmi bir neçə həftə yaşayır, bəziləri isə bir neçə il yaşaya bilər. Qarışqalara, qidaları tapıldıqdan sonra yuvaya geri qayıtdıqları zaman keçdikləri yolun üstünə vücud sonundakı ifraz şirələri vasitəsilə kimyəvi işarələr qoymaq xasdır. Yuvadakı digər işçilərin də eyni yolu təqib edərək qida qaynağını tapmaqda bu işarələr yardımcı olurlar. Bir neçə dəqiqədən sonra təsiri gedən bu iz qoxularının davamlı olaraq yenilənməsi lazımdır.

Atom qarışqa — 1965-ci ildə Hanna-Barbera tərəfindən yaradılan cizgi film obrazı. Cizgi film 1990-cı və 2000-ci illərdə yenidən "Cartoon Network" və "Boomerang"da yayımlanmışdır. == Bioqrafiya == Atom qarışqa kompüter və idman avadanlığı kimi əşyalarını yerləşdirdiyi yuvasında yaşayan super qəhrəman qarışqadır. Əsas qabiliyyətləri uçmaq, süper sürət, inanılmaz güc və dözümlülükdür. "Yuxarıya, Atom Qarışqa" onun şüarıdır. O, ona tapşırıqlar verən polis rəisiylə tez-tez əlaqə saxlayır. Başlanğıcda Hovard Morris tərəfindən, daha sonrakı bölümlərdə isə Don Messik tərəfindən səsləndirilmişdir. Atom Qarışqanın bəzi missiyaları Betmenin missiyalarını parodiya edir. Polislər əksər polis işlərini tez-tez Atom Qarışqaya həvalə etdiklərindən izləyicilərə bacarıqsız və yetərsiz olaraq təqdim olunurlar. Atom qarışqa, macəralarında dəli professor Von Qimmik, Vəhşi Birə (o da Don Messik tərəfindən səsləndirilmişdir) və s.

Buldoq-qarışqa (lat. Myrmecia) — Hymenoptera dəstəsindan bir həşərat növü.

Henk Pim (ing. Hank Pym) — Marvel Comics personajı. Əsasən Qarışqa-adam kimi tanınır. Lakin müxtəlif vaxtlarda Qoliaf, Eşşək arısı, Sarı Jaket və Nəhəng adam kimi adlarla da çıxış etmişdir. Qisasçılar komandasının qurucu və sabiq üzvüdür. Ən yaxın partneri həyat yoldaşı Eşşək arısıdır. Henk Pim ilk dəfə "Heyranedici hekayələr" antologiyasının 7-ci buraxılışında yer alan 7 səhifəlik "Qarışqa yuvansındakı adam" hekayəsində peyda olmuşdur. Yaradıcı heyət redaktor-rəssam Sten Li, ssenarist Lari Liber, yazıçı Cek Kirbi və Dik Ayersdən ibarət idi. 2008-ci ildə Sten Li demişdi: "Mən kiçilən insandan və onu təqib edən qarışqalardan bəhs edən "Qarışqa yuvasındakı adam" adlı komiks yaratdım. Düşünmüşdüm ki, belə bir super qəhrəman yaratmaq əyləncəli olardı".

Qarışqa turşusu (CH2O2, sistematik adı: metan turşusu) — doymuş birəsaslı karbon turşusunun homoloji sırasında yerləşən ilk nümayəndəsidir. Normal şəraitdə qarışqa (formiat) turşusu rəngsiz maye olub, kəskin iylidir və 1010C-də qaynayır. Dəriyə düşdükdə yanıq əmələ gətirir. İnsan orqanizmində zəhərlənmə yaradır. Qarışqa turşusu suda yaxşı həll olur. Su ilə istənilən nisbətdə qarışır. Qarışqa turşusu karbon turşularının ümumi kimyəvi xassələrinə malikdir. Onun duzları formiatlar adlanır. Homoloji sırada o, ən yüksək reaksiyayagirmə qabiliyyətli və ən qüvvətli turşudur. Dissosiasiya dərəcəsinə görə o, fosfat turşusuna yaxındır.

Qarışqa Z (ing. Antz) — 1998-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmi. İlk dəfə 19 sentyabr 1998-ci il tarixində Toronto Beynəlxalq Film Festivalında göstərilmişdir. Qarışqa Zed — Internet Movie Database saytında.

Qarışqa-adam (ing. Ant-Man, rus. Человек-муравей) — Marvel Studios tərəfindən 2015-ci ildə çəkilən super qəhrəman film. Film komiks dünyasında Qarışqa-adam kimi tanınan iki şəxsin — Skott Lenq və Henk Pimdən bəhs edir. Film Marvel Film Dünyasının 12-ci filmidir. Peyton Ridin rejissoru olduğu filmin əsas rollarında Pol Radd, Evencelin Lilli, Kori Stol, Maykl Duqlas, Maykl Pena, Bobbi Kannavale, Klifford Cozef, Antoni Maki oynamışdır. Filmin senarisi Co Korniş, Edqar Rayt, Adam Makkay və Pol Radd tərəfindən yazılmışdır. Filmin senarisinə görə Skatt Lenq Qarışqa-adam olmalı, Henk Pimin texnologiyasını qorumalı, Sarı Jaketə qarşı mübarizə aparmalı və dünyanın təhlükəsizliyini təmin etməli idi. Film üzərində işlər 2006-cı ilin aprelində Co Korniş və Edqar Raytın senari yazması ilə başlamışdır. Senarinin yazılması 2011-ci ilin aprelində bitmiş, 2012-ci ilin iyulunda Rayt sınaq görüntülərinin çəkilməsinə start vermişdir.

Qarışqa-adam (ing. Ant-Man, rus. Человек-муравей) — Marvel Studios tərəfindən 2015-ci ildə çəkilən super qəhrəman film. Film komiks dünyasında Qarışqa-adam kimi tanınan iki şəxsin — Skott Lenq və Henk Pimdən bəhs edir. Film Marvel Film Dünyasının 12-ci filmidir. Peyton Ridin rejissoru olduğu filmin əsas rollarında Pol Radd, Evencelin Lilli, Kori Stol, Maykl Duqlas, Maykl Pena, Bobbi Kannavale, Klifford Cozef, Antoni Maki oynamışdır. Filmin senarisi Co Korniş, Edqar Rayt, Adam Makkay və Pol Radd tərəfindən yazılmışdır. Filmin senarisinə görə Skatt Lenq Qarışqa-adam olmalı, Henk Pimin texnologiyasını qorumalı, Sarı Jaketə qarşı mübarizə aparmalı və dünyanın təhlükəsizliyini təmin etməli idi. Film üzərində işlər 2006-cı ilin aprelində Co Korniş və Edqar Raytın senari yazması ilə başlamışdır. Senarinin yazılması 2011-ci ilin aprelində bitmiş, 2012-ci ilin iyulunda Rayt sınaq görüntülərinin çəkilməsinə start vermişdir.

Qarışqa-adam və Eşşək arısı (ing. Ant-Man and Wasp) — Marvel istehsalı film. 2015-ci il filmi Qarışqa-adamın davam filmidir. Kapitan Amerika: Qəhrəmanların savaşı filmindən sonra ev həbsinə məhkum olan Skot Lanq həm ata həm də superqəhrəman seçimlərinin nəticələrinə tab gətirir. Skot yeni tapşırığıa başlayır. Bu tapşırıqda Eşşək arısı ilə savaşacaq.

Qarışqa Z (ing. Antz) — 1998-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmi. İlk dəfə 19 sentyabr 1998-ci il tarixində Toronto Beynəlxalq Film Festivalında göstərilmişdir. Qarışqa Zed — Internet Movie Database saytında.

Yaponiyada yayılmış qarışqa növlərinin siyahısı - Yaponiyada yayılmış qarışqa (sinif Formicidae, dəstə Hymenoptera) növləri. Ümumilikdə Yaponiyada 280 qarışqa növü aşkarlanmışdır. Acropyga kinomurai Terayama & Hashimoto, 1996 Acropyga nipponensis Terayama, 1985 Acropyga sauteri Forel, 1912 Acropyga yaeyamensis Terayama & Hashimoto, 1996 Aenictus ceylonicus (Mayr, 1866) Aenictus formosensis Forel, 1913 Aenictus lifuiae Terayama, 1984 Anochetus shohki Terayama, 1996 Anomalomyrma sp. Anoplolepis gracilipes Aphaenogaster concolor Aphaenogaster donann Aphaenogaster edentula Aphaenogaster erabu Aphaenogaster famelica Aphaenogaster gracillima Aphaenogaster irrigua Aphaenogaster izuensis Terayama & Kubota, 2013 Aphaenogaster japonica Aphaenogaster kumejimana Aphaenogaster luteipes Aphaenogaster minutula Aphaenogaster omotoensis Terayama & Kubota, 2013 Aphaenogaster osimensis Aphaenogaster rugulosa Aphaenogaster tipuna Aphaenogaster tokarainsulana Brachyponera chinensis Brachyponera luteipes Brachyponera nakasujii Yashiro, et al. 2010 Camponotus albosparsus Camponotus amamianus Camponotus bishamon Camponotus brunni Forel, 1901 Camponotus daitoensis Camponotus devestivus Camponotus friedae Camponotus habereri Forel, 1911 Camponotus hemichlaena Camponotus itoi Camponotus iwoensis Terayama & Kubota, 2011 Camponotus japonicus Camponotus kaguya Camponotus keihitoi Camponotus kiusiuensis Camponotus kunigamiensis Terayama, 2013 Camponotus monju Camponotus nawai Camponotus nigronitidus Azuma, 1951 Camponotus nipponensis Camponotus nipponicus Camponotus obscuripes Camponotus ogasawarensis Camponotus quadrinotatus Camponotus sachalinensis Camponotus senkakuensis Terayama, 2013 Camponotus shohki Camponotus vitiosus Camponotus yamaokai Camponotus yambaru Camponotus yessensis Cardiocondyla kagutsuchi Cardiocondyla kazanensis Terayama, 2013 Cardiocondyla minutior Cardiocondyla nuda Cardiocondyla wroughtonii Carebara borealis Carebara diversa Carebara hannya Carebara oni Terayama, 1996 Carebara sauteri Carebara yamatonis Terayama, 1996 Cerapachys biroi Cerapachys daikoku Cerapachys hashimotoi Cerapachys humicola Crematogaster izanami Terayama, 2013 Crematogaster matsumurai Crematogaster miroku Terayama, 2013 Crematogaster nawai Crematogaster osakensis Crematogaster suehiro Crematogaster teranishii Crematogaster vagula Cryptopone sauteri Wheeler, 1906 Cryptopone tengu Diacamma sp. Discothyrea kamiteta Discothyrea sauteri Dolichoderus sibiricus Ectomomyrmex javanus Euponera pilosior Euponera sakishimensis Formica candida Formica fukaii Formica gagatoides Formica hayashi Formica japonica Formica lemani Formica sanguinea Formica truncorum Formica yessensis Formica yoshiokae Wheeler, W.M. 1933 Hypoponera beppin Hypoponera ergatandria (Forel, 1893) Hypoponera nippona Hypoponera nubatama Hypoponera opaciceps Hypoponera punctatissima (Roger, 1857) Hypoponera ragusai (Emery, 1894) Hypoponera sauteri Hypoponera zwaluwenburgi Lasius alienus Lasius capitatus Lasius flavus Lasius hayashi Lasius hikosanus Lasius japonicus Lasius meridionalis Lasius morisitai Lasius nipponensis Lasius orientalis Lasius productus Lasius sakagamii Lasius sonobei Lasius spathepus Lasius talpa Lasius umbratus Leptanilla japonica Leptanilla kubotai Leptanilla morimotoi Leptanilla oceanica Leptanilla okinawensis Terayama, 2013 Leptanilla tanakai Leptogenys confucii Leptothorax acervorum Linepithema humile Lordomyrma azumai Manica yessensis Messor aciculatus Monomorium chinense Monomorium floricola Monomorium hiten Monomorium intrudens Monomorium latinode Monomorium pharaonis Monomorium triviale Myrmecina amamiana Myrmecina flava Myrmecina nipponica Myrmecina ryukyuensis Myrmica excelsa Kupyanskaya, 1990 Myrmica jessensis Myrmica kotokui Myrmica kurokii Myrmica onoyamai Radchenko & Elmes, 2006 Myrmica rubra Myrmica yezomonticola Terayama, 2013 Nylanderia amia Nylanderia flavipes Nylanderia nubatama Nylanderia ogasawarensis Nylanderia otome Nylanderia ryukyuensis Nylanderia sakurae Nylanderia teranishii (Santschi, 1937) Nylanderia yaeyamensis Nylanderia yambaru Ochetellus glaber Odontomachus kuroiwae Matsumura, 1912 Odontomachus monticola Parvaponera darwinii Paraparatrechina sakuya Terayama, 2013 Paratrechina longicornis Pheidole fervens Pheidole fervida Pheidole indica Pheidole megacephala Pheidole noda Pheidole parva Pheidole pieli Pheidole ryukyuensis Pheidole susanowo Plagiolepis alluaudi Plagiolepis flavescens Polyergus samurai Polyrhachis dives Polyrhachis lamellidens Polyrhachis latona Polyrhachis moesta Ponera bishamon Ponera japonica Ponera kohmoku Ponera scabra Ponera swezeyi Ponera takaminei Ponera tamon Prenolepis Pristomyrmex brevispinosus Pristomyrmex punctatus Probolomyrmex longinodus Probolomyrmex okinawensis Proceratium itoi Proceratium japonicum Proceratium morisitai Proceratium watasei Protanilla izanagi Terayama, 2013 Recurvidris recurvispinosa Rhopalomastix omotoensis Solenopsis geminata Solenopsis japonica Solenopsis tipuna Stenamma nipponense Stenamma owstoni Stigmatomma caliginosum (Onoyama, 1999) Stigmatomma fulvidum Stigmatomma sakaii Stigmatomma silvestrii Strongylognathus koreanus Strumigenys alecto Bolton, 2000 Strumigenys benten Strumigenys canina Strumigenys circothrix Strumigenys emmae Strumigenys exilirhina Strumigenys hexamera Strumigenys hirashimai Strumigenys hiroshimensis Strumigenys incerta Strumigenys japonica Strumigenys kichijo Strumigenys kumadori Yoshimura & Onoyama, 2007 Strumigenys lacunosa Lin & Wu, 1996 Strumigenys leptothrix Strumigenys lewisi Cameron, 1886 Strumigenys masukoi Strumigenys mazu Strumigenys membranifera Strumigenys minutula Strumigenys morisitai Strumigenys mutica Strumigenys rostrataeformis Strumigenys sauteri Strumigenys solifontis Strumigenys stenorhina Strumigenys strigatella Strumigenys terayamai Syllophopsis sechellensis (Emery, 1894) Tapinoma melanocephalum Tapinoma sahohime Terayama, 2013 Technomyrmex albipes Technomyrmex gibbosus Wheeler, W.M., 1906 Temnothorax anira Temnothorax antera Temnothorax arimensis Temnothorax basara Temnothorax bikara Temnothorax congruus Temnothorax haira Temnothorax indra Temnothorax kinomurai Temnothorax koreanus Temnothorax kubira Temnothorax makora Temnothorax mekira Terayama & Kubota, 2011 Temnothorax santra Temnothorax spinosior Tetramorium bicarinatum Tetramorium caespitum japonicum Röszler, 1936 Tetramorium kraepelini Tetramorium lanuginosum Tetramorium nipponense Tetramorium simillimum Tetramorium smithi Tetramorium tonganum Tetramorium tsushimae Tetraponera attenuata Trichomyrmex destructor (Jerdon, 1851) Vollenhovia amamiana Vollenhovia benzai Vollenhovia emeryi Vollenhovia nipponica Vollenhovia okinawana Vollenhovia sakishimana Vollenhovia yambaru Ogata, K. (1987). «A generic synopsis of the poneroid complex of the family Formicidae in Japan (Hymenoptera). Part 1. Subfamilies Ponerinae and Cerapachyinae.» — Esakia 25: 97-132. Terayama, M. (1996).

Qarışqa-adam və Arı: Kvantomaniya (ing. Ant-Man and the Wasp: Quantumania) — 2023-cü il ABŞ istehsalı Marvel Kinematoqrafiya Kainatının filmi. Filmin çəkilişləri Atlanta, London və Los-Ancelesdə aparılır.

Qarışqa-adam və Eşşək arısı (ing. Ant-Man and Wasp) — Marvel istehsalı film. 2015-ci il filmi Qarışqa-adamın davam filmidir. Kapitan Amerika: Qəhrəmanların savaşı filmindən sonra ev həbsinə məhkum olan Skot Lanq həm ata həm də superqəhrəman seçimlərinin nəticələrinə tab gətirir. Skot yeni tapşırığıa başlayır. Bu tapşırıqda Eşşək arısı ilə savaşacaq.

Qarışqa-adam və Arı: Kvantomaniya (ing. Ant-Man and the Wasp: Quantumania) — 2023-cü il ABŞ istehsalı Marvel Kinematoqrafiya Kainatının filmi. Filmin çəkilişləri Atlanta, London və Los-Ancelesdə aparılır.

Atəş qarışqası (lat. Solenopsis) — Hymenoptera dəstəsindan bir həşərat növü.

Böyük qarışqayeyən (lat. Myrmecophaga tridactyla) — heyvanlar aləminin dişsiz məməlilər dəstəsinin qarışqayeyənlər fəsiləsinin qarışqayeyən cinsinə aid heyvan növü. Böyük qarışqayeyən qarışqayeyənlər fəsiləsinin ən böyük nümayəndəsi olub, bədəninin uzunluğu 110—130 sm-ə çatır. Cücüyeyənlər dəstəsinin nümayəndələrinin hamısında olduğu kimi, böyük qarışqayeyənin də xarici görünüşü qəribədir: boruya bənzər uzun dar çənəsi, kiçik dar gözləri, uzunluğu 95 sm, bəzən bir az uzun olan quyruğu var. İri fərdlərinin kütləsi 40 kq-a, bədəninin uzunluğu quyruğu ilə birlikdə 2,3 m-ə çatır.

Kiçik qarışqayeyən (lat. Cyclopes didactylus) — heyvanlar aləminin dişsiz məməlilər dəstəsinin cyclopedidae fəsiləsinin kiçik qarışqayeyən cinsinə aid heyvan növü.

Euspinolia militaris (lat. Euspinolia militaris) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin pərdəqanadlılar dəstəsinin mutillidae fəsiləsinin euspinolia cinsinə aid heyvan növü. Xarici görünüşünə görə Panda qarışqası olaraq adlandırılmışdır. Cənubi Amerika: Argentina, Çili. Kiçik ağ-qara rəngli, tüklü qarışqa. Uzunluğu 8 mm-dir. Gözlər yarımsferik, seyrsizdir. Dişilərin sinəsi armudvaridir. Parazitaer həyat sürürlər. Balaları digər həşəratların yuvalarında olan balaları yeyirlər.

Qarışqalar (lat. Formicidae) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin pərdəqanadlılar dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. Tropik ölkələrdə geniş yayılmışdır. Qafqazda 160-dan çox, Azərbaycanda 90-a qədər növü məlumdur. Qarışqalar milyonlarla ildir mövcud olublar və arıya bənzər əcdadlardan təkamülləşdiyi güman edilir. Qarışqalar dinozavrlarla eyni dövrdə yaşamış, dinozavrlar müəmmalı şəkildə məhv olsalar da, onlar yaşamağa davam etmiş, hər bir şəraitə uyğunlaşmışlar. Qarışqaların ömrü növündən asılı olaraq dəyişə bilər, bəziləri cəmi bir neçə həftə yaşayır, bəziləri isə bir neçə il yaşaya bilər. Qarışqalara, qidaları tapıldıqdan sonra yuvaya geri qayıtdıqları zaman keçdikləri yolun üstünə vücud sonundakı ifraz şirələri vasitəsilə kimyəvi işarələr qoymaq xasdır. Yuvadakı digər işçilərin də eyni yolu təqib edərək qida qaynağını tapmaqda bu işarələr yardımcı olurlar. Bir neçə dəqiqədən sonra təsiri gedən bu iz qoxularının davamlı olaraq yenilənməsi lazımdır.

Qarışqalar (fr. Les Fourmis) — fransız yazıçısı Bernar Verberin "Qarışqalar" trilogiyasından ilk əsəridir. Hələ 16 yaşındaykən bu əsəri yazmağa başlayan yazıçı onu yalnız 1991-ci ildə çap etdirməyə müvəffəq olur. İki milyondan çox nüsxəsi satılan kitab 30-dan çox dilə tərcümə edilmişdir. Əsər paralel mövcud olan iki "dünya"dan: qarışqaların və insanların sivilizasiyasından bəhs edir. Burada qarışqaların yaşadığı yer Paris yaxınlığındakı kiçik bir parkdır. Bütün roman boyu bu "dünyalar" əlaqədə olmur və hətta heç qarşılaşmırlar. Bu yalnız əsərin sonunda baş verir. Qarışqalar tərəfdən hadisələr qış yuxusundan sonra qırmızı qarışqalar federasiyasının mərkəzi şəhəri olan Bel-O-Kan ətrafında cərəyan edir. Burada qəribə hadisələr baş verir: bir saatın içində ilk yaz ekspedisiyası zamanı 28 qarışqa həlak olur və onlardan yalnız 327№-li erkək qarışqa sağ qalır.

Qarışqatəpəsi-i Süfla (fars. قارشقاتپه سي سفلي‎) və ya Aşağı Qarışqatəpəsi — İranın Ərdəbil ostanının Pərsabad şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 155 nəfər yaşayır (27 ailə).

Qarışqatəpəsi-i Ülya (fars. قارشقاتپه سي عليا‎) — İranın Ərdəbil ostanının Pərsabad şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 135 nəfər yaşayır (22 ailə).

Qarışqayeyənlər (lat. Myrmecophagidae) — heyvanlar aləminin dişsiz məməlilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi. Ön ayaqları uzun və qüvvətlidir, iti dırnaqları var. Ön pəncələri ilə qarışqa yuvalarını dağıdır, uzun və yapışqan dilləri ilə qarışqaları tutub udur. Zooparkda yaşayanlar meyvə ilə qidalanır.

Qırmızı orman qarışqası(Formica rufa), (Hymenoptera) dəstəsindan bir böcək növü.

Çim qarışqası — Buğumayaqlılar tipinin Həşəratlar sinfinə aid olan növ Miqdarca ən çox olan növdür. Çox az yer tapılır ki, orada bu qarışqa növünə rast gəlinməsin. Təbiətin bu miskin varlığı öz qidasını tələsmədən, bütün künc-bucağı diqqətlə nəzərdən keçirməklə qarşısına çıxan çiçəyin və mənənəsinin şirəsini nuş edir. Çim qarışqası özlərindən kiçik cücülərlə qidalanır, heyvan cəsədlərini gəmirir. Amma onların qış üçün tədarük ütdikləri dən olur. Çim qarışqası son dərəcə məhsuldar, cəsarətli və yaman inadcıldır. Belə ki, kəşfiyyat və əmək prosesində ölənləri əvəz etmək üçün dişi fərdlər fasiləsiz olaraq yumurta qoyur. Yuvalar həmişə yumurta və puplarla dolu olur. Buna görə də təbiətdə çim qarışqası başqa növlərə nisbətən çoxluq təşkil edir və onlar geniş miqyasda yayılırlar. Bu səbəbdən də onların himayəsində olan ərazinin sərhəddini müəyyən etmək olmur.