taksonomiya

Taksonomiya (ing. taxonomy) — yun. taxis – dərəcə, sıra və qanun – taksonlar, onların qruplaşdırılması və tabeliliyi haqqında elm və ya yaxud təsnifatın prinsipləri haqqında təlim. Sistematikada bir ərazinin orqanizmləri öyrənilərkən ümumi əlamətləri olan oxşar fərdlər toplusu rast gəlir. Növü təşkil edən belə fərdlər toplusu başqa əlamətlərə malik fərdlər toplusundan aşkar fərqlənir. Məlumdur ki, yalnız eyni növdən olan və cinsi yolla çoxalan fərdlər bir-biri ilə cütləşir, ayrı-ayrı növ fərdləri arasında cütləşmə getmir. Bir çox ümumi əlamətlərə malik növləri taksonun daha yüksək ranqı (dərəcəsi) olan cinsə daxil edirlər. Cinslər isə fəsilədə birləşdirilir və i.a. Taksonların bir-birinə tabe olan formalarının bu qayda ilə yüksəlməsi təsnifatda iyerarxiya sistemi adlanır. Bu sistem əsasında fərdlər, onun zirvəsnndə isə bu sistemin bütün dərəcələrinin tabe olduğu takson durur.

Bioloji taksonomiyada eyni takson iki və daha çox ada malikdirsə, belə adlar sinonim adlanır.

Blum taksonomiyası — təhsilin təlimverici məqsədlərini mürəkkəblik və spesifiklik səviyyələrinə görə təsnif etmək üçün istifadə olunan üç iyerarxik modeldən ibarətdir. Üç siyahı koqnitiv, affektiv və psixomotor sahələrdə öyrənmə məqsədlərini əhatə edir. Koqnitiv domen siyahısı bir çox ənənəvi təhsilin əsas diqqət mərkəzində olmuşdur və tez-tez kurikulumların, qiymətləndirmələrin və fəaliyyətlərin təlim məqsədlərini strukturlaşdırmaq üçün istifadə olunur. Modellər 1956-cı ildə taksonomiyanı işləyib hazırlayan pedaqoqlar komitəsinə rəhbərlik edən Benjamin Blumun şərəfinə adlandırılmışdır. O, həmçinin standart mətnin birinci cildini, Təhsil Məqsədlərinin Taksonomiyası: Təhsil Məqsədlərinin Təsnifatını redaktə etmişdir. Blum taksonomiyası daha sadə və daha səthi bacarıqlardan daha mürəkkəb və dərin olanlara keçən 6 səviyyədən ibarətdir: 1. Bilik (yaddaş): məlumatı yadda saxlama bacarığı. 2. Anlama: məlumatı izah etmə və şərh etmə bacarığı. 3.