TİK

Lüdviq Yohan Tik (alm. Johann Ludwig Tieck‎; 31.5.1773, Berlin — 28.4.1853, Berlin) — alman romantizminin banilərindən hesab olunan şair, yazıçı, dramaturq, tərcüməçi və tənqidçi. Yena dərnəyinin əsas üzvlərindən biri. Lüdviq Tik 1773-cü ildə Berlin şəhərində sənətkar ailəsində anadan olmuşdur.

Lüdviq Yohan Tik (alm. Johann Ludwig Tieck‎; 31.5.1773, Berlin — 28.4.1853, Berlin) — alman romantizminin banilərindən hesab olunan şair, yazıçı, dramaturq, tərcüməçi və tənqidçi. Yena dərnəyinin əsas üzvlərindən biri. Lüdviq Tik 1773-cü ildə Berlin şəhərində sənətkar ailəsində anadan olmuşdur.

TikTok (çin. 抖音; Dǒuyīn) — Çinin ByteDance şirkətinə məxsus olan video paylaşma platforması. TikTok İstifadəçilərinə müddəti 3 saniyədən 10 dəqiqəyə qədər olan videoları dərc etmək imkanı verir. TikTok istifadəyə verildiyi gündən dünyanın ən çox istifadə edilən veb-saytlarından birinə çevrilib. 2020-ci ilin oktyabr ayına kimi bütün dünyada mobil cihazlara 2 milyard dəfədən çox endirilib. Cloudflare, TikTok-un 2021-ci ilin ən çox istifadə olunan veb saytı olduğunu və Google-u geridə qoyduğunu bildirib. Z nəsli TikTok istifadəçilərinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. TikTok buraxıldığı vaxtdan bəri məxfilik problemləri, asılılıq, dezinformasiya və qeyri-etik məzmuna görə tənqidlərlə üzləşib. Bəzi ölkələr milli təhlükəsizliklərini qorumaq üçün öz sərhədləri daxilində TikTok-un istifadəsini məhdudlaşdırmalı olub. Douyin 2016-cı ilin sentyabrında ByteDance şirkəti tərəfindən yaradılmışdır.

TikTok (çin. 抖音; Dǒuyīn) — Çinin ByteDance şirkətinə məxsus olan video paylaşma platforması. TikTok İstifadəçilərinə müddəti 3 saniyədən 10 dəqiqəyə qədər olan videoları dərc etmək imkanı verir. TikTok istifadəyə verildiyi gündən dünyanın ən çox istifadə edilən veb-saytlarından birinə çevrilib. 2020-ci ilin oktyabr ayına kimi bütün dünyada mobil cihazlara 2 milyard dəfədən çox endirilib. Cloudflare, TikTok-un 2021-ci ilin ən çox istifadə olunan veb saytı olduğunu və Google-u geridə qoyduğunu bildirib. Z nəsli TikTok istifadəçilərinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. TikTok buraxıldığı vaxtdan bəri məxfilik problemləri, asılılıq, dezinformasiya və qeyri-etik məzmuna görə tənqidlərlə üzləşib. Bəzi ölkələr milli təhlükəsizliklərini qorumaq üçün öz sərhədləri daxilində TikTok-un istifadəsini məhdudlaşdırmalı olub. == Tarixi == Douyin 2016-cı ilin sentyabrında ByteDance şirkəti tərəfindən yaradılmışdır.

Tik-Tok (ing. Tik-Tok) — Laymen Frenk Baumun "Oz ölkəsindən olan sehrbaz" nağıllar kitabının mexaniki insan olan personajı. Ədəbiyyatşünaslar onu "robotun prototipləri" siyahısına aid edirlər və ədəbiyyatda robotun ilk nümunələrindən (Edvard Ellisin 1868-ci ildə yazdığı "Preriyalarda buxar adamı" əsərinin personajı "buxar insanla" birlikdə) hesab edilir. Lakin robot termini ilk dəfə ancaq 1920-ci ildə Karl Çapekin "Rossum universal robotları" pyesində işlənmişdir. == F. Baumun personajı == Tik-Tok – dairəvə formada olan, tuncdan hazırlanan mexaniki insandır. O, zavod yaylarının (prujinlərinin) fəaliyyəti sayəsində hərəkət eləyir. Həmin prujinləri mexaniki saat və ya mexaniki oyuncaq kimi mütəmadi olaraq qurmaq lazımdır. Onun dizləri və ovucu cəngavər zirehini xatırladır. Tik-Tokun düşünmək, nitq və hərəkətləri üçün ayrıca mexanizmlər vardır. Lakin o bunlardan hər hansı birini sərbəst işlədə bilmək qabiliyyətində deyildir.

Cənub tikanbalığı (lat. Pungitius platygaster) — Tikanbalığıkimilər fəsiləsinə daxil olan balıq növü. Qara dəniz, Xəzər dənizi, Aral dənizi sularında yayılmışdır. Dunay çayında Belqrada qədər ərazilərdə müşahidə edilir. Yunanıstanın Vardar, Alyakmon çaylarında qeydqə alınmışdır. Onlara həmcinin İssık-Kul gölündə, Sarısu, Tobol çaylarında müşahidə edilirlər. Azərbaycanda Cənubi Xəzər sahillərində, Kür çayının aşağı axarlarında, Quba-Xaçmaz massivindən axan çaylarda müşahidə edilirlər. Bel üzgəcinin önündə 8–11 arası tikan olur. Qarın tikanı azacıq diş-dişdir. Şirin və şorsulu ərazilərdə yaşaya bilir.

Dondarlı (fars. ‎تندرلو‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 58 nəfər yaşayır (11 ailə).

Doqquztikanlı tikanbalıqları (lat. Pungitius) — Tikanbalığıkimilər fəsiləsinə daxil olan balıq cinsi. Avropanın şirin və şorsulu ərazilərdə yayılmışdır.

Dərvişrəş (fars. درويش رش‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 179 nəfər yaşayır (30 ailə).

Göyağac (fars. گوي اغاج‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 1.557 nəfər yaşayır (298 ailə).

Göyərdici (fars. گوگردچي‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 191 nəfər yaşayır (50 ailə).

Güləbətin (tikmə) (türk. Altınişi, Telkırma, Bartın işi, türkm. akqayma, sarıqayma ) - qızılı və ya gümüşü saplardan, habelə onlara bənzədilən materiallardan qatışığı olan saplardan istifadə edilməklə icra edilən tikmə növüdür. Ən qədim tikmə növlərindən biridir. Uzmanların fikrincə, Orta Asiyada əmələ gəlib. Azərbaycanda isə daha çox Təbriz, Bakı, Şamaxı, Naxçıvan və s. şəhərlərində inkişaf etdirilmişdir. Ən qiymətli Şamaxı sənətkarlarının güləbətin tikmələri idi . Xurşudbanu Natəvanın ecazkarlığı ilə gözoxşayan tikmələri o vaxtlar Rusiyada təşkil olunmuş müxtəlif miqyaslı sərgilərdə uğurla nümayiş etdirilib. 1882-ci ildə keçirilən Ümumrusiya sərgisinin Qafqaz şöbəsində göstərilən sənət nümunələri arasında şairənin incə zövqlə hazırladığı tikmə də olub.

Günbəd (fars. گنبد‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 170 nəfər yaşayır (37 ailə).

Hampa (fars. همپا‎‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 384 nəfər yaşayır (88 ailə).

Hapoel (Petax-Tikva) — İsrailin futbol klubu.

Kiklop (Siklop, Təpəgöz) tikililər — tunc dövründə yaşamış ibtidai insanların yaşadığı süni mağaralardır. Bəşər övladı özünün fiziki imkanlarına bələd olduqca yaşayış şəraitini yaxşılaşdırmaq məqsədilə müxtəlif vasitələrdən istifadə etməyə başlayıb. İnsanı ilk düşündürən hər cür kənar təsirlərdən özlərini daimi muhafizə edə biləcəkləri yerin seçilməsi və ya özləri tərəfindən yaradılması idi. Bu məqsədlədə insanlar təbi mağaralarla yanaşı süni yaşayış yerləridə inşa etməyə başlamışlar. İlkin çağlarda bəsit inşat işlərinə başlayan əcdadlarımız sonrakı bəşəri sivilizasyaya səbəb ola biləcək addımlar atmışdır. Bu baxımdan antiq yaşayış sahələrinin öyrənilməsi strateji istiqamət kimi Arxiyoloqları, eləcə də etnoqrafları maraqlandırmalıdır. Kiklop (Siklop, Təpəgöz) tikililəri son tunc və ilk dəmir dövrünə aid edirlər. Kəlbəcər rayonu Ağcakənd kəndinin 13–14 km də Balxıdüzü adlanan ərazidə geniş bir sahəni əhatə edən nəhəg qaya parcalarında, böyük daş buloklardan inşa edilən bu tikilinin Azərbaycanda analoqu yoxdur. Ölkəmizdə olan Siklop qalacalar mövcuddur lakin bu qalacalardan fəriqli olaraq Balxıdüzü siklopu daha yüksək və daha mötəşəmdir. Ehtimalki bu Siklop tiklilər düşmən hucumundan müdafiə olunmaq məqsədilə inşa edilib.

" Kon-Tiki " (norv. Kon-Tiki ) — Norveç səyyahı və kəşfiyyatçısı Tur Heyerdal və beş yoldaşının 1947 -ci ildə polineziyalıların əcdadlarının Cənubi Amerikadan miqrasiya yolu ilə Sakit Okean sularında üzdüyü sal (Heyerdal nəzəriyyəsinə görə). Sal uzunluğu 10 metrdən 14 metrə qədər olan 9 balsa kündəsindən ibarət idi, salın iti burnu olması üçün bükülmüşdü. "Kon-Tiki" düzbucaqlı yelkən, sərt avar və iki paralel cərgə xəncər lövhələri ilə təchiz edilmişdi (salın dibindən aşağıya doğru uzanan və həm keil, həm də sükan rolunu oynayan lövhələr). İnkaların 50 dəniz milinə qədər sənədləşdirilmiş okean səyahətləri etdiyi salların dizaynı. "Kon-Tiki" bir çox Polineziya əfsanələrinin əfsanəvi qəhrəmanının adını daşıyırdı. Bu əfsanələrə görə, Kon-Tiki, Polineziya adalarında yaşayış məntəqələri quran və yerli mədəniyyətin yaranmasına səbəb olan bir qrup qəbilə həmkarı ilə birlikdə şərqdən üzdü. Kon-Tiki 28 aprel 1947 -ci ildə Perunun Kallao limanından yola düşdü. İlk 50 mil üçün sal Peru Hərbi Dəniz Qüvvələrinin yedək gəmisi Guardian Rio tərəfindən Humboldt cərəyanına çatana qədər çəkildi. Ekipaj ilk dəfə iyulun 30 -da Puka Puka adası idi.

Kon-Tiki- 2012-ci il Norveç istehsalı tarixi dram janrında bir film. Film Tur Heyerdalın 1947-ci il "Kon-Tiki" adlı qayıq ilə səyahətinə həsr edilib. Film , əsasən, Malta adasında çəkilib. Tur Heyerdal rolunu Pol Sver Valheym Hagen ifa edir. Film 16.6 milyon xərc ilə Norveçin həmin döbrə qədər ən bahalı filmi olmuş və həmçinin həmin il ölkədə baxış göstəriciləri ilə rekorda imza atmışdır. Film 85-ci Xarici dildə Ən Yaxşı Film Akademya Mükafatına namizəd seçilmişdir. Bundan başqa film 70-ci Qızıl qlobus mükafatının Xarici Dildə Ən Yaxşı Film namizədi olmuşdur. Film Norveç kino tarixində Oskar və Qızıl Qlobus mükafatına namizəd seçilmiş ilk film olmuşdur.

Kusəpiri (fars. كوسه پيري‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 176 nəfər yaşayır (33 ailə).

Makkabi (Petax-Tikva) — İsrailin futbol klubu. 2 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.

Muncuqlu tikmə (rus. вышивка бисером) - toz (xırda) və rəngarəng muncüqlarla işlənilən tikmə növü. Muncuqlu tikmənin geniş yayıldığı yerlər Şuşa, Gəncə, Qazax, Naxçıvan, Bakı və Təbrizdir. Muncuqlar xüsusi saplara düzülür, sonra isə pul kisəsinin, daraq qabının və yaxud digər əşyaların üzərinə tikilib bərkidilir. Təsvirlər müxtəlif formada və kompozisiyada işlənilirdi. Məxmər, qanovuz, şal və qismən kətan parçalar üzərində işlənirdi. İstənilən bir naxış motivini parça üzərinə keçirmək üçün ilk növbədə onun ümumi mühit xətti qeyd edilir, sonra düzülmüş hazır saylı muncuqları götürüb, lazımi yerə bənd edirlər. Muncuqlar iki üsulla, ya təkbətək, ya da düzüm halında sıra ilə parça üzərinə bənd edilirdi. Ən geniş yayılan motivlər güllər, çiçəklər, yarpaqlar idi. Belə tipli tikmələrdə mirvaridə istifadə edilirdi.

Nazikyarpaq tikanburun (lat. Echinophora tenuifolia) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin tikanburun cinsinə aid bitki növü.

Nağda bədii tikmə növü — 20 əsrin əvvələrinədək Naxçıvan və Ordubad şəhərlərində geniş yayılmışdı. İstər motivləri, istərsə də kompozisiya quruluşu cəhətdən sadə olub, qadın geyimləri, balış üzü, habelə müxtəlif xırda məişət əşyası üzərində bəzədilirdi. Narıncı şal parça üzərində (85x50 sm) ornamental kompozisiyaya malik balış üzü dörd tərəfdən stilizə olunmuş güllərlə haşiyələnir. Ara sahədə - mərkəzdə mürəkkəb bitki motivlərindən ibarət dairə, bucaqlarda isə uzunsov formada gül təsvirli balışüzünü gö¬zəlləşdirir. Tikmə məmulatının üzərini boşluqdan qurtarmaq və motivi zənginləşdirmək məqsədilə balış üzünün künclərindəki iri yarpaqşəkilli ləçəklərin içərisi güllərlə doldurulur. Dekorativ məmulat üçün stilizə olunmuş nəbati ornamentlərin bacarıqla tətbiqi səciyyəvidir. “Nağda”tikmə üsuluna bəzən pilək, muncuq da tətbiq olunurdu. Sənətkarlıqla işlənmiş bu tikmə növünün ən yaxşı nümunələri Azərbaycan Tarix Muzeyində, Naxçıvan Dövlət Tarix Muzeyində saxlanılır.

Noxuddərə (fars. نخوددره‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Tikantəpə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 103 nəfər yaşayır (19 ailə).